Przypisy

rezydentka — tu: uboższa krewna, mieszkająca u bogatszej rodziny. [przypis redakcyjny]

rezydent — ubogi szlachcic korzystający ze stałego utrzymania w zamożnym dworze. [przypis redakcyjny]

rezygnacja — zrzeczenie się, darowizna. [przypis redakcyjny]

Rhetowie — dawni mieszkańcy dzisiejszego Tyrolu i części Szwajcarii. [przypis redakcyjny]

rhubarbarum — korzeń rośliny, rheum barbarum, działającej rozwalniająco. [przypis redakcyjny]

Richardson dodaje: historia Laokoona ma tylko prowadzić do patetycznego opisu ostatecznego zburzenia (…) — [w:] De la peinture, t. III, s. 516: „C'est l'horreur que les Troїens ont conçue contre Laocoon, qui était nécessaire a Virgile pour la conduite de son poëme; et cela le méne à cette Description pathétique de la destruction de la patrie de son Héros. Anssi Virgile n'avait garde de diviser l'attention sur la dernière nuit, pour une grande ville entière, par la peinture d'un petit malheur d'un Particulier”. [przypis redakcyjny]

Richardson potępia to [przedstawienie Pordenona] (…) — Richardson, De la peinture, t. I, s. 74. [przypis redakcyjny]

rifioriti — włoska nazwa ozdobników w muzyce lub wierszu; wyszukana forma poetycka. [przypis redakcyjny]

right whale (…) finback — right whale: wieloryb prawdziwy; humpback: garbaty; finback: z płetwą grzbietową. [przypis redakcyjny]

rigida… animadwersja — surowa… nagana. [przypis redakcyjny]

Rigny, Henri de (1782–1835) — admirał, dowódca floty francuskiej pod Navarino w 1827 r., w której połączone siły morskie Francji, Anglii i Rosji zniszczyły flotę turecko-egipską i w ten sposób umożliwiły oswobodzenie Grecji spod panowania tureckiego. Zwycięstwu temu przypisywano większe znaczenie niż walkom niepodległościowym samych Greków. Dlatego Słowacki twierdzi, że Rigny wykradł mu sławę jak trojański Parys Helenę Menelausowi. [przypis redakcyjny]

rimbambito (wł.) — zdziecinniały. [przypis redakcyjny]

Rinaldini — Rinaldo Rinaldini (1798), niegdyś bardzo popularna powieść awanturnicza niemieckiego pisarza Vulpiusa, której bohaterem jest rozbójnik. [przypis redakcyjny]

rispetto (wł.) — tu: forma metryczna, przeważnie używana w poematach miłosnych. [przypis redakcyjny]

risum ne teneatis, amici! (łac.) — nie wstrzymujcie śmiechu, przyjaciele. [przypis redakcyjny]

risum ne teneatis amici… (łac.) — nie wstrzymujcie śmiechu, przyjaciele. [przypis redakcyjny]

Rita — Rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]

rite et legitime (łac.) — należycie i prawnie. [przypis redakcyjny]

ritornello (wł.) — refren, śpiew. [przypis redakcyjny]

ritus graeci (łac.) — obrządku greckiego. [przypis redakcyjny]

Rivoli — jedna z największych i najruchliwszych ulic w Paryżu, równoległa do Sekwany. Między Sekwaną a Rivoli znajdują się między innymi Tuileries, Louvre i inne okazałe budowle. [przypis redakcyjny]

Rizpah — postać ze wschodnich legend. [przypis redakcyjny]

ród nowotny — Rodzina Adimari. [przypis redakcyjny]

róg Amaltei (mit. gr.) — róg obfitości; Zeus jako niemowlę chował się wśród nimf górskich w grocie idajskiej i był karmiony mlekiem kozy Almatei; kiedy Alamtea złamała jeden ze swoich rogów, Zeus pobłogosławił go tak, że od tamtej pory napełniał się on wszystkim, czego zapragnął jego posiadacz. [przypis redakcyjny]

róg (starop.) — [tu:] odnoga (rzeki). [przypis redakcyjny]

róść — rośnij. [przypis redakcyjny]

rówień (daw.) — równy. [przypis redakcyjny]

rówień (starop.) — [ktoś] równy; [równie utalentowany, sławny, doświadczony itp; red. WL]. [przypis redakcyjny]

rówień (starop.; tu forma D. lp: równia) — coś równego. [przypis redakcyjny]

równe — dobrane. [przypis redakcyjny]

równe dodane do równego lub od niego odjęte daje w wyniku także równe — Kant ma tu niewątpliwie na myśli taki np. pewnik: 1. $a=b$, $a\; +\; c=b\; +\; c$; 2. $a=b$, $a\; -\; c=b\; -\; c$. Dlatego też użył w połączeniu zdań wyrazu oder, bo wystawiał sobie jeden przypadek lub też drugi. (Objaśnienie S. Dicksteina w liście do tłumacza). [przypis redakcyjny]

równia (daw.) — równina. [przypis redakcyjny]

równia (starop.) — równego. [przypis redakcyjny]

równia (starop.) — równych. [przypis redakcyjny]

równie (daw.) — równiny. [przypis redakcyjny]

równiejszy (starop.) — mniejszy. [przypis redakcyjny]

równień (daw.) — równy. [przypis redakcyjny]

Równie odległy od punktu (…) krąg ósmy otaczał dziewiąty — Dziewięć chórów anielskich otaczających swój punkt środkowy, Boga. [przypis redakcyjny]

równie — równiny. [przypis redakcyjny]

równina Smithfield — autor robi złośliwą aluzję do targowiska Smithfield pod Londynem, znanego z oszukańczych transakcji bydłem. [przypis redakcyjny]

równiny Ostatniego Sądu — komentatorzy zgodnie stwierdzają, że miejsce to sugeruje, iż ma nastąpić koniec świata, poprzedzony Sądem Ostatecznym. [przypis redakcyjny]

równy (starop.) — mały. [przypis redakcyjny]

równy (starop.) — mały; za równe pieniądze: za grosze. [przypis redakcyjny]

równy (starop.) — szczupły, niekosztowny. [przypis redakcyjny]

różą oboje — białą i czerwoną. [przypis redakcyjny]

różaną — różaną wodę. [przypis redakcyjny]

różaniec — tutaj: rodzaj nabożeństwa, zaprowadzonego przez św. Dominika. [przypis redakcyjny]

Róża z Tannenburgu — powieść dla młodzieży o tendencji umoralniającej, napisana również przez kanonika Schmida (w latach 1833–1866 pięć polskich wydań). [przypis redakcyjny]

różej — róży (C. l.p.). [przypis redakcyjny]

różnice między wydaniami — Wydanie Aleksandra Brücknera (1925) opiera się już zasadniczo na tekście niniejszego (tj. pierwszej jego edycji z 1922 r.). [przypis redakcyjny]

różnie (daw.) — w różne strony. [przypis redakcyjny]

różnie (starop.) — [tu:] w różne strony. [przypis redakcyjny]

różnie — [tu:] po różnych miejscach. [przypis redakcyjny]

Różnych porządków — w różnych stylach. [przypis redakcyjny]

różny (daw.) — różnobarwny. [przypis redakcyjny]

różystka — osoba wyrabiające sztuczne kwiaty (róże). [przypis redakcyjny]

robach — sukniach galowych. [przypis redakcyjny]

Robert Diabeł (1831) — popularna opera Meyerbeera. [przypis redakcyjny]

Robert Guiscard — brat Ryszarda, księcia Normandii, który zdobył Apulię i Kalabrię, umarł r. 1085. [przypis redakcyjny]

Robert — Robert Diabeł, opera Mayerbeera. [przypis redakcyjny]

Robert Southey (1774–1843) — „poeta uwieńczony”, autor eposów z życia Wschodu. [przypis redakcyjny]

Robert Wood (1717–1775) — archeolog szkocki. Jego dzieło O oryginalności geniuszu Homera (1769) wywarło znaczny wpływ na upodobania poetów z epoki burzy i naporu. [przypis redakcyjny]

rober (z ang. rubber) — w grze w karty (brydżu, wincie, wiście) zamknięta faza gry, złożona z określonej (nieparzystej) liczby partii i zakończona podliczeniem punktów. [przypis redakcyjny]

robić sobie subiekcję — zadawać sobie trud. [przypis redakcyjny]

robota (dial. B. lp) — robotę. [przypis redakcyjny]

roboty szmulderskiej — wyrabiane podobnie jak taśmy, pasy, galony i t.p. [przypis redakcyjny]

robron, z fr. robe ronde — dosłownie: okrągła, kolista suknia o szerokiej, sztywnej spódnicy. [przypis redakcyjny]

robron (z fr. robe ronde) — suknia kobieca kolista u dołu. [przypis redakcyjny]

robron (z fr.) — starodawna, szeroka, sztywna suknia kobieca. [przypis redakcyjny]

Rob Roy — powieść Walter Scotta. [przypis redakcyjny]

Rocelle — La Rochelle, miasto nadmorskie w środkowej Francji. [przypis redakcyjny]

rochmanny (daw.) — łaskawy. [przypis redakcyjny]

roczna czeladź — przyjęci na rok do pracy robotnicy. [przypis redakcyjny]

rocznica Konstytucji Trzeciego Maja — manifestacja ta (1891) przygotowana została przez nacjonalistyczną Ligę Polską i organizację młodzieży Zet. [przypis redakcyjny]

rodela — puklerz drewniany, skórą powleczony, żelazem obity. [przypis redakcyjny]

rodgisar (starop.) — mosiężnik, blacharz. [przypis redakcyjny]

rodny (starop.) — urodzajny, bujny, plenny, rodzący. [przypis redakcyjny]

rodny (starop.) — urodzajny; rodne zagony: urodzajne pola. [przypis redakcyjny]

rododendron — roślina egzotyczna z rodziny wrzosowatych. [przypis redakcyjny]

Rodomont — syn Uliena, król algierski, największy bohater saraceński, słynny z chełpliwości; stąd „Rodomontady”. [przypis redakcyjny]

rodopejski — od nazwy pasma górskiego w Tracji: Rodopy. [przypis redakcyjny]

rodowitość — ród, rodzina. [przypis redakcyjny]

rodzic — ojciec. [przypis redakcyjny]

rodzicom (…) serca się krajały — byli bardzo smutni, zrozpaczeni. [przypis redakcyjny]

rodzi się do niewoli — odwrócenie zasady Rousseau, Umowa Społeczna, II. [przypis redakcyjny]

rodzonemu synowcowi swemu, opatowi mogilskiemu, swoję dedykował historyją — Chronica gestorum, Kraków 1645, dedykowane Jakubowi Piaseckiemu. [przypis redakcyjny]

Roebel — wieś. [przypis redakcyjny]

Rogando cogit, cum rogat potentior. — [łac. Gdy mocniejszy prosi, to prosząc zmusza — Red.WL] [przypis redakcyjny]

rogatki — mowa o zachodnich rogatkach Warszawy, tzw. rogatkach Jerozolimskich, znajdujących się przy dzisiejszym placu Zawiszy. [przypis redakcyjny]

rogatki — wrota. [przypis redakcyjny]

Roger des Piles (1635–1709) — francuski malarz i estetyk. [przypis redakcyjny]

Roget, Franciszek (1797–1858) — profesor literatury pięknej w Uniwersytecie genewskim i redaktor „Biblioteki Powszechnej”. [przypis redakcyjny]

Rogierek — Raczyński. [przypis redakcyjny]

Rogier przyjechał starać się o Kasię — Branicką, późniejszą Adamową Potocką. [przypis redakcyjny]

Rogier — Raczyński. [przypis redakcyjny]

rogi przymocowane do diademu, jak to widzieć można na jednej głowie w królewskim gabinecie w Berlinie — Begeri, Thes. Brandenb, vol. III p. 242. [przypis redakcyjny]

rogi — rogami. [przypis redakcyjny]

Rogów — wieś i stacja kolejowa w pow. brzezińskim między Skierniewicami a Koluszkami, 95 km od Warszawy. Rzecki popełnia tu błąd zamierzony przez Prusa; koleją warszawsko–bydgoską jechało się przez Skierniewice na Łowicz, z pominięciem Rogowa. [przypis redakcyjny]

rohatyna (daw.) — włócznia. [przypis redakcyjny]

rohatyna — włócznia. [przypis redakcyjny]