Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24152 przypisów.
Sodoma, Gomora — znajome przez swój grzech przeciwny naturze, który od pierwszego miasta wziął swoje nazwanie. [przypis redakcyjny]
Sofiówka — wspaniały park założony przez Szczęsnego Potockiego pod Humaniem dla jego żony Zofii (Sofii), Greczynki z pochodzenia. Opisał go Trembecki w poemacie Sofiówka (1806). [przypis redakcyjny]
sofista — tu: człowiek zręcznie, choć niezupełnie słusznie, rozumujący i dowodzący. [przypis redakcyjny]
Sofizmat — argument przekonywujący z pozoru, ale fałszywy w zasadzie. [przypis redakcyjny]
sofizmat — rozumowanie z rozmysłem zbudowane fałszywie, a pozornie wyglądające na poprawne. [przypis redakcyjny]
soireé (fr.) — wieczór; zabawa wieczorna, przyjęcie. [przypis redakcyjny]
sokoł i każdy ptak (…) foremną jaką czapeczkę nań włożysz — na sokoły i inne łowcze ptaki czapeczkę kładziono; odsłania ją się, kiedy potrzeba, tyle żeby [ptak] się za czym puścił. Te czapeczki bywały foremne, czyli piękne i kosztowne. [przypis redakcyjny]
sokolski dwór — budynek towarzystwa gimnastycznego „Sokół”, zresztą o szerszych ambicjach i osiągnięciach polityczno-wychowawczych; w Krakowie przy drodze w stronę Woli Justowskiej (dziś ul. J. Piłsudskiego). [przypis redakcyjny]
Sokrates poetów — „Byron Sokratesem jest poetów, umiał albowiem żywioł poetyczny w życie i w czyn wprowadzić z wiedzą tego, co czyni, a poparł to myślą, pieśnią, energią czynności swojej — owocem, przez nią otrzymanym, i śmiercią wreszcie. — Ecce poeta!” (Cyprian Kamil Norwid. O Juliuszu Słowackim. Kraków. Książnica naukowa i artystyczna. 1909. Lekcja pierwsza. Str. 15). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
sołdafon (ros.) — żołdak. [przypis redakcyjny]
sołdan (daw.) — sułtan. [przypis redakcyjny]
sołdatach — żołnierzach. [przypis redakcyjny]
sołhacy — straż przyboczna (łuczników sułtańskich). [przypis redakcyjny]
Sołtyk, Kajetan (1715–1788) — znany z dziwactw biskup krakowski. [przypis redakcyjny]
sołtys (z niem. Schultheiss) — naczelnik gminy. [przypis redakcyjny]
solenniter (łac.) — usilnie. [przypis redakcyjny]
solenniter super Romanorum perniciem (łac.) — uroczyście zgubę Rzymian. [przypis redakcyjny]
solenny — uroczysty. [przypis redakcyjny]
Solima — miasto Jerozolima. [przypis redakcyjny]
Soliman — sułtan turecki, panował w Nicei; wypędzony stamtąd przez Krzyżowców, jeden z pierwszych bohaterów sarac. [przypis redakcyjny]
Solima (starop.) — Jerozolima. [przypis redakcyjny]
soluta sessio ad cras (łac.) — odroczono posiedzenie do jutra. [przypis redakcyjny]
soluta sessione (łac.) — po zamknięciu posiedzenia. [przypis redakcyjny]
solwować — rozpuścić, tj. odroczyć. [przypis redakcyjny]
solwowaniem — zawieszeniem, odroczeniem posiedzenia. [przypis redakcyjny]
solwowano tedy kołowanie (…) — przerwano więc obrady koła. [przypis redakcyjny]
somatyzm (z łac. soma: ciało) — cielesność. [przypis redakcyjny]
somnabulka (z łac.) — lunatyczka. [przypis redakcyjny]
somnambulizm — przypadłość chorobowa: poruszanie się i wykonywanie czynności w głębokim uśpieniu, stan ten nie pozostawia po przebudzeniu śladów w świadomości. [przypis redakcyjny]
somnambulizm (z fr.) — najgłębsze stadium hipnozy, w którym uśpiony jest bezwzględnie posłuszny rozkazom hipnotyzera. [przypis redakcyjny]
sonat anagrammatice (łac.) — brzmi przez przestawienie liter (Michael). [przypis redakcyjny]
sonata — utwór muzyczny o swoistych zasadach kompozycyjnych, złożony z kilku (3–4) kontrastujących z sobą części. Do najsłynniejszych należą właśnie sonaty Ludwika Beethovena (1770–1820). [przypis redakcyjny]
Sonna — rzeka Saona, dopływ Rodanu. [przypis redakcyjny]
sophisma figurae dictionis — sofizmat ten nazywa się po grecku σχήμα λέξεως; Trentowski nazwał go „przeklecią” i dał taki łatwy do spamiętania przykład: „Kant nie był Arystotolesem; Arystoteles był filozofem; Kant przeto nie był filozofem”. Tu przymiot (filozof) zmieszano z rzeczą (osobą Arystotelesa) i popełniono „zdradnik” (Myślini II, 385). Jest to również odmiana mylnika, zwanego quaternio terminorum […]. [przypis redakcyjny]
sophisma figurae dictionis — sofizmat ten nazywa się po grecku σχήμα λέξεως. Trentowski nazwał go „przeklecią” i dał taki łatwy do spamiętania przykład: „Kant nie był Arystotelesem; Arystoteles był filozofem; Kant przeto nie był filozofem”. Tu przymiot (filozof) zmieszano z rzeczą (osobą Arystotelesa) i popełniono „zdradnik” (Myślini II, 385). Jest to również odmiana mylnika, zwanego quaternio terminorum […]. [przypis redakcyjny]
Sorbona — uniwersytet paryski, założony w 1253 r. przez Roberta de Sorbon; znajduje się w dzielnicy łacińskiej. [przypis redakcyjny]
Sormosedya — hrabstwo Somerset w Anglii. [przypis redakcyjny]
sorom — rus. srom, czyli wstyd. [przypis redakcyjny]
Sorr. — Sorrento, tu: Delfina Potocka. [przypis redakcyjny]
sors — los. [przypis redakcyjny]
sortem (łac.) — cząstkę. [przypis redakcyjny]
soryska wiedma (wł. oryg. la fata di Soria) — wiedma syryjska, w której zamku Mandrykard dostał Hektorowej zbroi (Bojardo, Księga III Pieśń I, 2). [przypis redakcyjny]
sośnia (daw.) — sosna. [przypis redakcyjny]
sośnia (starop. forma) — sosna. [przypis redakcyjny]
sosjeta (z fr.) — towarzystwo. [przypis redakcyjny]
sosny z nadbrzezia Pilicy — sławne masztowe sosny z lasów nadpilickich. [przypis redakcyjny]
soszki a. sochy (lm) — dwie żerdzie złożone na krzyż. [przypis redakcyjny]
Soter — Zbawca. [przypis redakcyjny]
sou (fr.) — daw. drobna moneta fr. (dwudziesta część franka). [przypis redakcyjny]
soupe au riz (fr.) — zupa z ryżu. [przypis redakcyjny]
sous-bande (fr.) — pod opaską. [przypis redakcyjny]
Souvenirs, impressions, pensées et paysages pendant un voyage en Orient (fr.) — Wspomnienia, wrażenia, myśli i krajobrazy podczas podróży na Wschód. [przypis redakcyjny]
sowę zadąć (daw., pot.) — sposępnieć. [przypis redakcyjny]
sowicie — obficie, bogato, dużo. [przypis redakcyjny]
sowię — młode sowy. [przypis redakcyjny]
sowiet (ros.) — rada. [przypis redakcyjny]
sowite — obfite. [przypis redakcyjny]
sowite poczty — podwójną liczbę żołnierzy. [przypis redakcyjny]
sowity (daw.) — suty, obfity. [przypis redakcyjny]
sowity — obfity. [przypis redakcyjny]
sowity — obfity, tu: podwójny. [przypis redakcyjny]
sowity obojczyk — podwójny. [przypis redakcyjny]
sowity poczet — składający się z dwóch szeregowych, bez towarzysza. [przypis redakcyjny]
sowity — podwójny, suty. [przypis redakcyjny]
Sowy do Aten (nieść) — przysłowie na oznaczenie zbytecznej i niepotrzebnej czynności: w Atenach na pomnikach i monetach pełno było sów, ptaków bogini Ateny, opiekunki miasta. [przypis redakcyjny]
spada lampa światów — Słońce zachodzi za górę Czatyrdah. [przypis redakcyjny]
spadłszy z etatu — utraciwszy stałą posadę. [przypis redakcyjny]
spalił ktoś kościół w Efezie Dianie — mowa o Herostratesie, za swój wyczyn skazanym (nieskutecznie) na wieczne zapomnienie. [przypis redakcyjny]
spaniały — dziś: wspaniały. [przypis redakcyjny]
sparsim (łac.) — osobno, oddzielnie. [przypis redakcyjny]
sparsim (łac.) — osobno. [przypis redakcyjny]
Spartanki — mieszkanki starożytnej Sparty; stały się symbolem surowych obyczajów, niezłomności i hartu. [przypis redakcyjny]
sparta — tu: wydział, praca. [przypis redakcyjny]
sparznie (daw.) — odpadnie. [przypis redakcyjny]
spar (z niem. die Sparre) — drążek, na którym znajduje się wabik, tj. ptak wabiący. [przypis redakcyjny]
sparzyć — tu: ustrzelić. [przypis redakcyjny]
spaść z etatu — tu: podupaść. [przypis redakcyjny]
spasy ( z wł. spasso) — wczasy, wygody. [przypis redakcyjny]
spatrzyć się (daw.) — spróbować się, zmierzyć się. [przypis redakcyjny]
spatrzyć się z kim (starop.) — spróbować, zmierzyć się z kim. [przypis redakcyjny]
spatrzyć (starop.) — spróbować, zmierzyć się z kim; spatrzyć, jeśli: spróbować, czy. [przypis redakcyjny]
spaźnia (daw.) — forma niedokonana od czasownika: spóźnić. Dziś: spóźnia. [przypis redakcyjny]
spazmatyczny — tu: chory na spazmy; była to dolegliwość częsta czy wręcz „modna” w XVIII w., m. in. W. Bogusławski napisał komedię Spazmy modne (Lwów, 1797) [przypis redakcyjny]
spécialité de la maison (fr.) — potrawa stanowiąca specjalność kuchni restauracyjnej lub domowej. [przypis redakcyjny]
speaker — marszałek sejmu. [przypis redakcyjny]
specialiter (łac.) — osobliwie. [przypis redakcyjny]
specialiter (łac.) — szczególnie. [przypis redakcyjny]
specialiter (łac.) — w szczególności. [przypis redakcyjny]
species (łac.) — kształty. [przypis redakcyjny]
specjał — smaczna (często również: wyszukana) potrawa. [przypis redakcyjny]
spectaculum (łac.) — widowisko. [przypis redakcyjny]
specyfikować — wymienić. [przypis redakcyjny]
spektatora — widza, widzów. [przypis redakcyjny]
spektatorem — [N.lp.] widzem. [przypis redakcyjny]
spekulacje — tu: dociekania umysłowe. [przypis redakcyjny]
spełna (starop.) — w całości. [przypis redakcyjny]
spełznąć razowi — uniknąć razu. [przypis redakcyjny]
Spence (…) przyjął raz na zawsze za zasadę przy poetycznym opisie, że nic nie jest dobrym, co by niestosownym było, gdybyśmy to przedstawili na obrazie albo na posągu — [por.] Polymetis Dial., XX p. 811: „Scarce any thing can be good in a poetical description, which would appear absurd, if represented in a statue or picture”. [przypis redakcyjny]
Spencer, Herbert (1820–1903) — ang. filozof i socjolog pozytywistyczny. [przypis redakcyjny]
spezy (daw.) — koszty. [przypis redakcyjny]