Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 479 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24152 przypisów.
substancyj — majątków. [przypis redakcyjny]
substancyj — majątku, posiadłości. [przypis redakcyjny]
substytut — zastępca. [przypis redakcyjny]
subterfugiebam (łac.) — wymigiwałem się. [przypis redakcyjny]
sub titulo (łac.) — pod tytułem. [przypis redakcyjny]
Sub tuum praesidium (łac.) — Pod Twoją obronę… (początek pieśni do N. Panny). [przypis redakcyjny]
sub umbra (łac.) — pod pozorem. [przypis redakcyjny]
Suburra — osławiona dzielnica Rzymu. [przypis redakcyjny]
suburra — przedmieście. [przypis redakcyjny]
subvenire oppresso (łac.) — dopomóc uciśnionemu. [przypis redakcyjny]
suć (daw.) — sypać. [przypis redakcyjny]
succambam (łac.) — ulegnę, dam za wygraną. [przypis redakcyjny]
succedaneus (łac.) — następca. [przypis redakcyjny]
successores (łac.) — spadkobiercy. [przypis redakcyjny]
succincte (łac.) — zwięźle. [przypis redakcyjny]
succumbam (łac.) — ulegnę. [przypis redakcyjny]
Suchodolski, poseł chełmski, nie omieszkał zaraz domagać się, aby Naród (…) kazał natychmiast, jeszcze na otwartym występku imać żadnej własności nie mającego zbrodnia — Suchodolski wystąpił z wnioskiem 5 czerwca 1789; Poniński był od r. 1784 bankrutem; żył wyłącznie z żołdu obcego i z pensji podskarbińskiej; można go więc było uwięzić, mimo że nie był jeszcze przekonany sądownie, gdyż prawo neminem captivabimus dotyczyło tylko obwinionych, odpowiadających majątkowo za niestawiennictwo (wyjaśnił to poseł Morski, na posiedzeniu Sejmu 8 czerwca). [przypis redakcyjny]
suchotnik — gruźlik. [przypis redakcyjny]
sudanne — zgrabne, nadobne. [przypis redakcyjny]
sudanny (daw.) — smukły. [przypis redakcyjny]
sudarium — chustka do otarcia potu. [przypis redakcyjny]
Suder-Jutlant — południowa Jutlandia. [przypis redakcyjny]
sudno (daw.) — łódź. [przypis redakcyjny]
sudowski kąt na Samii — w kącie tym przetrwali Sudowie do XVI wieku. Tłumacz pruskiego katechizmu z r. 1545 zaręcza, że „Sudowie, chociaż mowa ich nieco grubsza (etwas nyderigen), wkładają się dobrze w pruszczyznę samijską tego katechizmu i rozumieją wszystkie słowa”. O ich ofiarowaniu kozła i o innych obrzędach, pogrzebowych i weselnych, pomówimy niżej. [przypis redakcyjny]
sudy (z ros.) — tu; bywaj tu; chodź tu. [przypis redakcyjny]
suffecit tanto oneri caput (łac.) — wybrał głowę do takiego brzemienia. [przypis redakcyjny]
sufficere (łac.) — podołać. [przypis redakcyjny]
sufficere (łac.) — wystarczyć. [przypis redakcyjny]
sufficit (łac.) — dość (powiedzieć). [przypis redakcyjny]
sufficit (łac.) — dość. [przypis redakcyjny]
suffragari (łac.) — dopomóc. [przypis redakcyjny]
suffragia (łac.) — pomoc. [przypis redakcyjny]
suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm suffragia: głosy. [przypis redakcyjny]
suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm: suffragia: głosy. [przypis redakcyjny]
suffragium (łac.) — prawo głosu; tu B. lm suffragia. [przypis redakcyjny]
sufolckie (książę) — z Suffolk. [przypis redakcyjny]
sufragan — namiestnik biskupi. [przypis redakcyjny]
suggessit (łac.) — poduszczył, namówił. [przypis redakcyjny]
sui generis (łac.) — w swoim rodzaju, oryginalny. [przypis redakcyjny]
sukcesja — następstwo tronu (odróżniać od dziedzictwa, które jest następstwem własności lub posiadania); sukcesją — dziś popr. forma B. lp: sukcesję. [przypis redakcyjny]
sukcesjonalny — z ustalonym następstwem; [dziedziczny; Red. WL]. [przypis redakcyjny]
sukcesora — dziedzica, następcy. [przypis redakcyjny]
sukcesorami — spadkobiercami. [przypis redakcyjny]
sukienkę — wymawiał Mickiewicz: sukiękę; dlatego rymuje z rękę. [przypis redakcyjny]
suknią szachowaną — tzw. domino, szata błaznów. [przypis redakcyjny]
sukurs — pomoc. [przypis redakcyjny]
„Sułkowskiego Żeromskiego przeczytałem po raz drugi i zostałem istotnie przytłoczony rzeczywistością, że to jest rzecz nieusprawiedliwiona i w przykry sposób słaba. Ale i Kamień filozoficzny Lemańskiego mnie nie zachwycił”.
(Lekki przytyk do mnie jako referenta działu wydawniczego księgarni, której nakładem ta książka Lemańskiego wydana została). [red. WL].
[przypis redakcyjny]
Sułkowski, Wojciech — podwojewodzi rawski. [przypis redakcyjny]
sułtan — tytuł nadawany synom chana. [przypis redakcyjny]
Sulicki Edmund (1833–1884) — redaktor działu politycznego zachowawczej »Gazety Polskiej« w Warszawie. [przypis redakcyjny]
Sully, Thomas (1783–1872) — osiadły w Filadelfii amer. malarz-portrecista, słynący z dbałości o nastrojowość przedstawienia, naturalność i malowniczość pozy, ciekawe oświetlenie postaci oraz odzwierciedlenie detali. [przypis redakcyjny]
Sulzer, Jan Jerzy (1720–1779) — filozof, głównie estetyk, niemiecki, autor dzieła Allgemeine Theorie der schönen Künste, był jednym z tych, co wobec panującego w owym czasie racjonalizmu uwydatniali wielkie znaczenie uczucia zarówno pod względem poznawczym jak moralnym. [przypis redakcyjny]
suma dochodu — chodzi o dochód czysty. [przypis redakcyjny]
sumak a. suhak — rodzaj antylopy [nazwa łac. Saiga tatarica, dziś żyje tylko w Azji Środkowej, w XVII w. można go było spotkać na terenie całej dzisiejszej Ukrainy — Red. WL]. [przypis redakcyjny]
sumariusze — wyciągi, treść sprawy sądowej. [przypis redakcyjny]
Sumariusz — protokół obrad sejmowych; zwany także diariuszem. [przypis redakcyjny]
sumarski król — król Sumary (w oryg. Zumara) na zach. od Barki. [przypis redakcyjny]
sum (łac.) — jestem. [przypis redakcyjny]
Summae Deus clementiae — Początek hymnu, jaki kościół w poranek niedzielny śpiewa, błagając Boga, ażeby zarzewie w nas grzechu zagasił, a serce nasze zapalił i rozgrzał swoim ogniem świętym. [przypis redakcyjny]
summa levitas (łac.) — największa lekkomyślność. [przypis redakcyjny]
summa proveniens (łac.) — suma należna. [przypis redakcyjny]
summa regiminis in distributiva justitia (łac.) — całość rządów na wymiarze sprawiedliwości. [przypis redakcyjny]
summa summarum (łac.) — wszystko razem (biorąc pod uwagę), ostatecznie. [przypis redakcyjny]
summo cum dedecore (łac.) — ze straszną hańbą. [przypis redakcyjny]
summo cum opprobrio gentis nostrae (łac.) — z najsroższą niesławą narodu naszego. [przypis redakcyjny]
sumpt — koszt, nakład. [przypis redakcyjny]
sumpty — koszty. [przypis redakcyjny]
sumpt (z łac.) — koszt. [przypis redakcyjny]
sumy neapolitańskie — 430 tysięcy dukatów neapolitańskich pożyczonych przez Bonę królowi hiszpańskiemu i neapolitańskiemu, Filipowi II, i nigdy, mimo stale ponawianych zabiegów, nie odzyskanych; do sprawy zwrotu sum neapolitańskich powracano niejednokrotnie na sejmikach. Ochocki wspomina najbardziej typowe instrukcje poselskie zalecane posłom: „Na sejmikach podpisywano laudum dla posłów — windykowanie sum neapolitańskich przez królową Bonę wywiezionych, nalegania o odkrycie gór olkuskich, prośby o parę beatyfikacji do Rzymu […]. Na koniec popiła się szlachta, porąbała mocniej jeszcze i niejeden do jejmości swej z pohaftowanym policzkiem powrócił”. (J D. Ochocki. Pamiętniki, s. 60). [przypis redakcyjny]
sund — kręte i rozgałęzione przelewisko między dwoma morzami. [przypis redakcyjny]
Sunie się towarzystwo, i w szeregach wiara — towarzystwo: towarzysze pancerni, szlachta; wiara: żołnierze. [przypis redakcyjny]
sunt lacrimae rerum et mentem mortalia tangunt (łac.) — istnieją łzy (wypłakane przez) rzeczy a cierpienia ludzkie wstrząsają sercem. [przypis redakcyjny]
sunt lacrimae rerum (łac.) — łzy są skutkiem czynów. [przypis redakcyjny]
Sunt lacrimae rerum — Rzeczom także zdarza się płakać (dosł.: są łzy rzeczy); Wergiliusz, Eneida (ks. I, w. 462). [przypis redakcyjny]
superarbiter — przewodniczący sądu polubownego. [przypis redakcyjny]
Super aspicum et basiliscum — właściwie: super aspicon (lub aspicem) et basiliscum (ambulabis), cytat z średniowiecznego hymnu łacińskiego znaczy: „(będziesz się przechadzał) na żmii i bazyliszku”. [przypis redakcyjny]
super fidelitatem (łac.) — na wierność. [przypis redakcyjny]
superintendencje — urzędy naczelników komory celnej. [przypis redakcyjny]
superiora — przełożonego. [przypis redakcyjny]
superioris et inferioris Hungariae (łac.) — górnych i dolnych Węgier. [przypis redakcyjny]
superlatyw — najwyższy stopień przymiotnika; przenośnie: najwyższa pochwała. [przypis redakcyjny]
supernaturalizmy (z łac.) — rzeczy nadnaturalne. [przypis redakcyjny]
super non revelationem (łac.) — o niewydawanie. [przypis redakcyjny]
superrewizja — ponowny przegląd; tu: badanie lekarskie poborowych przez wyższą komisję wojskowo-lekarską. [przypis redakcyjny]
supersedować — odstąpić. [przypis redakcyjny]
superstites (łac.) — pozostali przy życiu. [przypis redakcyjny]
Supiński Józef (1804–1893) — ekonomista polski, autor Szkoły polskiej gospodarstwa społecznego (1862–1865), poprzednik pozytywizmu, nawoływał do „pracy i oszczędności”. [przypis redakcyjny]
suplementować — zasilać. [przypis redakcyjny]
suplementować (z łac.) — zasilić, wspomóc. [przypis redakcyjny]
suplement — zasiłek. [przypis redakcyjny]
suplement — zasiłek w żywności. [przypis redakcyjny]
suplikant (z łac.) — proszący, zanoszący prośbę, błagający. [przypis redakcyjny]
supliki — modły błagalne, prośby. [przypis redakcyjny]
suplikować — błagać. [przypis redakcyjny]
suplikuję (łac.) — błagam, proszę. [przypis redakcyjny]
suponować (z łac.) — przypuszczać, domyślać się. [przypis redakcyjny]
suponować (z łac.) — przypuszczać. [przypis redakcyjny]
supozycja (z łac.) — przypuszczenie, domysł. [przypis redakcyjny]
suppedytować — poddawać. [przypis redakcyjny]
suppedytowany — dostarczany. [przypis redakcyjny]
