Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158554 przypisów.
angielska choroba a. rachitis — krzywica, choroba małych dzieci powodowana niedożywieniem, zwłaszcza brakiem witaminy D, pozostawiająca trwałe zniekształcenia kości. [przypis edytorski]
angielska choroba — krzywica, choroba dotykająca dzieci, związana najczęściej z niedoborem witaminy D. [przypis edytorski]
angielska choroba — krzywica. [przypis edytorski]
angielska monografia Mortona — J. B. Morton, Sobieski King of Poland, London 1932. [przypis edytorski]
angielski darwinista Romanes — Romanes jest autorem dzieł Mental evolution in animals, Mental evolution in man itp. [przypis autorski]
angielskie krople — sławny pod koniec XVII w. płynny środek leczniczy o sekretnej recepturze, stosowany przy omdleniach, apopleksji, letargu oraz innych nagłych i poważnych objawach, wynaleziony przez angielskiego medyka Jonathana Goddarda (1617–1675). [przypis edytorski]
angielskie wagony — mowa o wagonach kolejowych. [przypis redakcyjny]
angielski Henryk — Henryk III, syn Ryszarda, król angielski. Edward, syn jego, który panował między rokiem 1272 a 1307, był mądrym prawodawcą i mężnym wojownikiem. [przypis redakcyjny]
angielski plaster (daw. med.) — plaster z tkaniny jedwabnej, z jednej strony powleczonej karukiem (klejem z wysuszonych pęcherzy rybich), z drugiej żywicą benzoesową, służący do opatrywania niewielkich, świeżych ranek skaleczeń. [przypis edytorski]
angielski rezydent-minister Murray — skończony debosz, z którym Casanova niejedną noc przehulał. Założył się raz z autorem pamiętników, że ponieważ nie ma w Wenecji zakonnicy, której by nie można było mieć za odpowiednią sumę, a przez pośrednictwo zręcznego rajfura (od których roiła się wówczas stolica dożów), przeto i M. M. najpiękniejszą z pięknych do swego casina sprowadzi. Rajfur spod ciemnej gwiazdy przyprowadził mu w ubraniu zakonnym jakąś spod ciemnej gwiazdy bandytkę, tylko podobną do M. M. Próba przywołania tejże nocy M. M. do parlatorium klasztornego dowiodła niezbicie, iż Murray sromotnie przegrał, ku wielkiej uciesze i… uldze Casanovy. [przypis tłumacza]
angielski — tu: anielski. [przypis edytorski]
angielszczyzna — tu: elementy urządzenia ogrodu w stylu angielskim, o naturalnym i nastrojowo-sentymentalnym charakterze. [przypis edytorski]
Angierant — Enguerrasst de Monstrelet, kontynuator kronikarza Foissarta. [przypis tłumacza]
Ang. It is not to be regarded as an illegal imitation, if a work of art, which has been produced by painting or by another of the graphic arts, is represented by means of the plastic arts, or vice versa. Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 02.03.2014), §24. [przypis autorski]
Angiulieri, Cecco a. Angiolieri, Francesco (1260–1312) — poeta włoski, autor sonetów, przedstawiciel nurtu realistycznego, roztaczający wokół siebie aurę poety przeklętego; pochodził z szacownej rodziny szlacheckiej z Sieny, politycznie związanej ze stronnictwem gwelfów; znał Dantego i korespondował z nim. [przypis edytorski]
anglaise (fr.) — anglez, taniec salonowy pochodzenia angielskiego, w XVIII w. popularny w całej Europie. [przypis edytorski]
Angl — członek plemienia germańskiego zamieszkującego od V do VI wieku Brytanię; od określenia tego plemienia pochodzi nazwa Anglii. [przypis edytorski]
Anglesea — ob. Anglesey, wyspa u płn.-zach. wybrzeża Walii; pow. 715 km², największa z wysp na M. Irlandzkim. [przypis edytorski]
anglez (daw.) — tu: długi surdut. [przypis edytorski]
anglez — dłuższa odmiana surduta. [przypis edytorski]
anglez (fr. anglaise) — taniec żywy, o lekkich i zwinnych ruchach w 2/4 i 3/8 taktach, bardzo rozpowszechniony we Francji i Niemczech w drugiej połowie XVIII wieku. [przypis redakcyjny]
anglezowanie (z fr. anglais: angielski) — unoszenie się w siodle do rytmu biegu konia. [przypis edytorski]
anglez — popularny w XVIII i XIX w. taniec pochodzący z Anglii. [przypis edytorski]
anglez — rodzaj długiego surduta. [przypis edytorski]
anglez (z fr. anglais: angielski) — rodzaj surduta, męskie okrycie, popularne w średnich warstwach społecznych w XIX w., zwane także tużurkiem (z fr. toujours: zawsze lub tous les jours: codziennie, na codzień). [przypis edytorski]
anglez (z fr.) — tu: długi surdut. [przypis edytorski]
Anglią — dziś popr. forma B. lp: Anglię. [przypis edytorski]
Anglia, Austria, a nawet skołatana Turcja uzbrajały się na łeb, na szyję — w początkach maja 1878 nastąpiło dalsze zaognienie stosunków międzynarodowych. Prasa ówczesna donosiła znów o przygotowaniach wojennych i liczyła się z wystąpieniem Anglii i Austrii przeciw Rosji. [przypis redakcyjny]
Anglia (…) cztery razy więcej zboża na rok eksportuje, niżeli cała Polska — zmieniło się to w w. XIX po zniesieniu cła na zboże przywożone; dziś [w 1926 r.; Red. WL] sprowadza Anglia z zewnątrz prawie całe swoje zapotrzebowanie płodów rolnych, w zamian za wytwory górnictwa i przemysłu. [przypis redakcyjny]
Anglia (…) ma wewnątrz naród wolny — por. przeciwny pogląd Rousseau, Umowa Społeczna, III 15, dla którego naród angielski jest, poza okresem wyborów, niewolnikiem Parlamentu; ma wewnątrz naród wolny — w wyd. z 1816 r.: ma przecież już wewnątrz Ustawę Konstytucyjną. [przypis redakcyjny]
Anglia… za Cypr — Cypr: wyspa na Morzu Śródziemnym, odstąpiona Anglii przez Turcję za obronę jej interesów politycznych traktatem z 4 czerwca 1878 r., ujawnionym dopiero w miesiąc później. [przypis redakcyjny]
Anglicy mieli prawo wypędzić wilków ze swej wyspy… — w XVII w. wilki zostały w Anglii doszczętnie wytępione przez systematyczne polowania. (W dialekcie warszawskim często występuje osobowa odmiana nazw zwierząt.) [przypis redakcyjny]
Anglicy mówią błękitnych (…) diablików — blue devil [przenośne, figuralne określenie stanu emocjonalnego: głębokiego smutku, melancholii, rozpaczy, depresji]. [przypis redakcyjny]
Anglii — zgodnie z metrum wiersza należy czytać ten wyraz jako trzysylabowy: Ang-li-i. [przypis edytorski]
anglik — tu: koń rasy angielskiej. [przypis edytorski]
anglizować — nadawać cechy angielskie, zgodne z angielską modą, zwyczajami. [przypis edytorski]
anglosaski język a. staroangielski — najwcześniejsza znana forma języka angielskiego, używana we wczesnym średniowieczu, rozwinięta z języków przywiezionych do Wielkiej Brytanii przez osadników anglosaskich w poł. V w.; po inwazji Normanów na Anglię w 1066 pod silnym wpływem języka anglonormańskiego stopniowo ewoluował w język średnioangielski, funkcjonujący do poł. XV w. [przypis edytorski]
Anglowie — jedno z plemion germańskich, które najechały Brytanię w V w. n.e. Od nich pochodzi nazwa Anglii. [przypis edytorski]
Angościa — hrabstwo Angus w Anglii. [przypis redakcyjny]
Angostura — miasto na terenie dzisiejszej wschodniej Wenezueli, od 1846 r. nosi nazwę Ciudad Bolívar. [przypis edytorski]
Angoulême — niewielkie miasto w płd.-zach. Francji. [przypis edytorski]
Ang. public performance. Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 02.03.2014), §32. [przypis autorski]
Angra Mainju — bóg ciemności i demonów, uosobienie zła, kłamstwa i zniszczenia w religiach irańskich: mazdaizmie i zaratusztrianizmie; oponent Ahura Mazdy. [przypis edytorski]
Angramainu a. Angra Mainju (staroiran.: zły duch) — także: jedno z podstawowych pojęć w mazdaizmie i dualizmie zaratusztriańskiego; irańsko-perski bóg ciemności i demonów, zniszczenia i kłamstwa, uosobienie zła; byt odwieczny i niestworzony, w kosmicznej walce w religiach irańskich: mazdaizmie i zaratusztrianizmie przeciwnik Ahura Mazdy (Ormuzda); także: Aryman a. Drudż (dosł. kłamca, z sanskr.: druh, druhjati, tj. „czernić”). [przypis edytorski]
Ang. reprinted anew, wholly or partially, or reproduced by any kind of mechanical means. Prussian Copyright Act, Berlin (1837), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 02.03.2014), §1. [przypis autorski]
angrest (gw.) — agrest. [przypis edytorski]
angryst (gw.) — agrest. [przypis edytorski]
angstrem — jednostka długości używana do wyrażania bardzo małych rozmiarów i odległości, równa 1/10 nanometra, tj. jednej dziesięciomilionowej milimetra. [przypis edytorski]
(ang. that such a regulation would be to the advantage of the public, who may expect the cost of books to fall in consequence to a level determined by the means of the buyers)French Decree of 30 August 1777… [przypis autorski]
ang. that the author clearly has a greater right to a more enduring favour, while the bookseller may only expect the favour granted to him to be proportional to his total expenditure and to the size of his operation, French Decree of 30 August 1777, on the duration of privileges, Paris (1777), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. [przypis autorski]
Ang. the copying of sculptures of any kinds by means of making casts, models. Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 02.03.2014), §22. [przypis autorski]
Ang. The exclusive right of publication and distribution of works. Prussian Copyright Act…, §9. [przypis autorski]
Ang. the exclusive right to the reproduction of musical compositions. Prussian Copyright Act…, §19. [przypis autorski]
Ang. the reproduction of drawings or paintings by means of copper engraving, steel engraving, woodcut, lithography, colour printing, tracing etc. Prussian Copyright Act…, §21. [przypis autorski]
A. Ng, The Social Contract and Authorship: Allocating Entitlements in the Copyright System, 19 „Fordham Intell. Prop. Media & Ent. L.J.” 413 (2008), http://ir.lawnet.fordham.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1433&context=iplj, (dostęp 30.06.2014), s. 420. [przypis autorski]
A. Ng, The Social Contract and Authorship: Allocating Entitlements in the Copyright System, „Fordham Intell. Prop. Media & Ent. L.J.” 413 (2008), http://ir.lawnet.fordham.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1433&context=iplj, (dostęp 30.06.2014), s. 455. [przypis autorski]
A. Ng, The Social Contract and Authorship: Allocating Entitlements in the Copyright System, „Fordham Intell. Prop. Media & Ent. L.J.” 413 (2008), http://ir.lawnet.fordham.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1433&context=iplj, (dostęp 30.06.2014), s. 416. [przypis autorski]
A. Ng, The Social Contract and Authorship…, s. 423. [przypis autorski]
A. Ng, The Social Contract and Authorship…, s. 456. [przypis autorski]
Ang. The use of works of art as models for manufactured goods and the products of factories and handicrafts is allowed. Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 02.03.2014), §25. [przypis autorski]
anguł (z łac. angulus: kąt, róg) — załamanie, występ muru, rodzaj bastionu. [przypis edytorski]
angus (łac.) — baranek; tu: Baranek boży. [przypis edytorski]
angustia (łac.) — trudne położenie, kłopoty. [przypis redakcyjny]
Angus, właśc. Aengus — w mitologii irlandzkiej bóg miłości. [przypis edytorski]
Anhelli — bohater poematu Juliusza Słowackiego, podróżuje po Syberii i spotyka polskich zesłańców. [przypis edytorski]
Anhelli, Eloi, Szaman — postaci z poematu Juliusza Słowackiego Anhelli będącego literacką odpowiedzią na tekst Adama Mickiewicza Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego, stanowiącego pesymistyczną prognozę przyszłości polskiej emigracji oraz walki o niepodległość Polski. [przypis edytorski]
Anhelli — poemat prozą Juliusza Słowackiego; tytułowy bohater podróżuje po Syberii i spotyka polskich zesłańców. [przypis edytorski]
Anhelli — poemat prozą Juliusza Słowackiego, w którym tytułowy bohater podróżuje po Syberii i spotyka polskich zesłańców. [przypis edytorski]
Anhelli — tytułowy bohater poematu Juliusza Słowackiego, który podróżuje po Syberii i spotyka polskich zesłańców. [przypis edytorski]
Anhelli — tytułowy bohater poematu Juliusza Słowackiego, który, wraz ze swoim przewodnikiem Szamanem, udał się w wędrówkę po Syberii, miejscu wygnania polskich zesłańców, symbolizującym w utworze piekło. [przypis edytorski]
Anholt — niewielka duńska wyspa w cieśninie Kattegat, w połowie drogi między Jutlandią a Szwecją. [przypis edytorski]
Ani anonimowo, ani autonimowo, ani heteronimowo (gr.) — ani bezimiennie, ani pod własnym, ani pod cudzym imieniem. [przypis redakcyjny]
Ania z Wyspy — w oryg. ang. motto powieści stanowi czterowiersz rozpoczynający utwór The Arrival Alfreda Tennysona (1809–1892): All precious things discovered late / To those that seek them issue forth, / For Love in sequel works with Fate, / And draws the veil from hidden worth. [przypis edytorski]
ani baczą (starop.) — ani poznają. [przypis redakcyjny]
ani brat, ani swat — obca osoba; niespokrewniona z tym, o kim mowa. [przypis edytorski]
anibym (…) nie ruszył — nawet bym nie ruszył. [przypis edytorski]
anić pociechy życzyły (starop. forma) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą co -ć; znaczenie: ani życzyły ci pociechy; wcale nie życzyły ci pociechy. [przypis edytorski]
ani chybi (daw.) — nieomylnie, tu: bez wątpienia. [przypis edytorski]
ani dnia czekała (starop.) — nawet nie czekała dnia (aż dzień wstanie). [przypis edytorski]
Anido, Martínez (1862–1938) — hiszpański wojskowy i minister spraw wewnętrznych podczas dyktatury Primo de Rivery, znany z brutalnych represji w Barcelonie w latach 20. oraz z wrogości wobec intelektualistów. [przypis edytorski]
a nie chciał mieć go przy sobie w Krakowie, za radą swej żony, wysłał pod pozorem kształcenia naukowego i osadził w pewnym klasztorze saskim — w innym tłum.: „w mieście Krakowie w dojrzałym już wieku oddany został na naukę, a macocha odesłała go do Saksonii, do klasztoru mniszek, aby tam się kształcił”; w zdaniu tym Kroniki Galla Anonima znajduje się pierwsza wzmianka o istnieniu w Krakowie szkoły, najpewniej katedralnej. [przypis edytorski]
a nie co trzeba czynić, aby się do niej przygotować — te podkreślone słowa nie znajdują się we wszystkich wydaniach. [przypis tłumacza]
a niekiedy i dwudziestu — συνείκοσιν (N), σύν εἴκοσιν (D). [przypis tłumacza]
anieli — dziś popr. forma M. lm: aniołowie. [przypis edytorski]
Anielin — wieś położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim; w październiku 1914 roku I Brygada Legionów Polskich stoczyła tutaj bitwę. [przypis edytorski]
anielski rząd — miejsce w chórze anielskim. [przypis edytorski]
A nie na resorach — powszechnie pudła karet zawieszone były nisko na pasach. Już przy końcu panowania Augusta III moda ta zaczęła się zmieniać. „Majstrowie zagraniczni wymyślili karety na resurach, to jest na sztabach żelaznych gibkich, wysoko osadzone”. (J. Kitowicz, Opis obyczajów, s. 532–533). Karety sprowadzane z Anglii uchodziły za najwytworniejsze. [przypis redakcyjny]
Anien — rzeka w Lacium, dziś: Teverone, dopływ Tybru pod Rzymem. [przypis edytorski]
a nie wina sztuki — Sztuki życia. [przypis tłumacza]
A nie żałko li? (ros.) — A czy nie szkoda? [przypis edytorski]
anihilacja — dematerializacja, unicestwienie. [przypis edytorski]
anihilować (z łac.) — unieważnić, znieść, zniweczyć. [przypis redakcyjny]
Ani jak krater… — na tym się urywa zachowany fragment Pieśni VIII pisanej w czasie podróży. Do trudnych sekstyn już poeta podczas pobytu na Wschodzie nie wrócił. Dokończyć ich postanowił dopiero w 1839 r. po przybyciu z Florencji do Paryża. Napisana wówczas nowa Pieśń VIII, Grób Agamemnona i Pieśń IX powstały nie jako bezpośredni owoc przeżyć i refleksji poety zrodzonych w czasie podróży, lecz raczej jako jego reakcja na nieprzychylne głosy krytyki, specjalnie Stanisława Ropelewskiego na łamach wydawanego we Francji czasopisma „Młoda Polska”. Z tych względów przedrukowano tu wprawdzie trzy części Pieśni VIII, jako jedną całość, ale zachowano dla każdej z nich osobne tytuły i wprowadzono oddzielną numerację wierszy. [przypis redakcyjny]
Ani Kancelieri, ani Maskeroni — Fokacia Kancelieri, rodem z Pistoi, odciął rękę swojemu wujowi, a potem go zabił. Maskeroni, florentyńczyk, też był zabójcą swojego krewnego. [przypis redakcyjny]
anilina — organiczny związek chemiczny, podstawowy surowiec do produkcji barwników i leków, silnie trujący; anilinowy atrament — atrament na bazie aniliny, produkowany masowo od poł. XIX w., tani, choć nietrwały, dawniej często fioletowy (z dodatkiem fioletu metylowego, jednego z pierwszych barwników syntetycznych). [przypis edytorski]
ani ludzi cnotliwych, jak stają się ze szczęśliwych nieszczęśliwymi… — W zestawieniu tym nie wymienia Arystoteles jeszcze jednej możliwej kombinacji: gdyby człowiek szlachetny z nieszczęśliwego stał się szczęśliwy; ale przejście takie jest w tragedii zupełnie niewłaściwe. Arystoteles uwzględnia wypadek ten poniżej, wspominając o tragediach z podwójnym założeniem. [przypis tłumacza]
anima bruta (z łac. anima: dusza oraz brutum: zwierzę) — duch pierwotny; dusza zwierzęca. [przypis edytorski]
animadwersja — baczność. [przypis redakcyjny]
animadwersja — kara. [przypis redakcyjny]
animadwersja — rozpatrzenie przez sąd. [przypis redakcyjny]
