Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158554 przypisów.
anjeli (starop.) — dziś: anieli. [przypis edytorski]
Anjou — Andegawenia; prowincja we Francji, której głównym miastem jest Angers. [przypis edytorski]
Anjou (fr.) — Andegawenia, kraina historyczna w zach. Francji. [przypis edytorski]
Anka, właśc. Anka Fischer — zginęła w czasie wojny. [przypis edytorski]
Ankenes — historyczne miasto, nieistniejące od 1974 r., kiedy to zostało włączone do Narwiku; położone jest w regionie Nordland w płn. Norwegii. [przypis edytorski]
ankier — klamra, zakotwiczenie. [przypis edytorski]
ankilostoma — robactwo przedostające się do żołądka. [przypis autorski]
Ankobrah — dziś popr.: Ankobra, rzeka w południowej Ghanie. [przypis edytorski]
Ankon — Taras Kartagiński. [przypis redakcyjny]
Ankus (640–616 p.n.e.) — legendarny czwarty król Rzymu, założyciel pierwszego portu w Ostii. [przypis edytorski]
Ankus Marcjusz — czwarty legendarny król Rzymu (642–617 p.n.e.); według tradycji był synem córki Numy Pompiliusza, drugiego króla po Romulusie, oraz następcą Tullusa Hostiliusza. [przypis edytorski]
Anku — tu: wołacz od imienia Ankus. Wyrazy łacińskie zakończone na -us odmieniano dawniej w polszczyźnie, odrzucając tę końcówkę, na wzór odmiany łacińskiej, np. łac. Ancus, Anci, Anco itd. [przypis edytorski]
Anku własc. Ankoù — postać występująca w folklorze bretońskim, personifikacja śmierci lub jej sługa i zwiastun, przewodnik dusz. [przypis edytorski]
Ankwicz, Józef (ok. 1750–1794) — kasztelan, poseł w Danii (1790–1792), znany hazardzista, targowiczanin, zaprzedany Rosji; poseł sejmu grodzieńskiego (1793), na którym jako pierwszy zgłosił wniosek o podpisanie traktatu rozbiorowego; z polecenia ambasadora rosyjskiego nagrodzony urzędem marszałka reaktywowanej Rady Nieustającej; w czasie insurekcji warszawskiej skazany na śmierć za zdradę i powieszony. [przypis edytorski]
An licitum sit (łac.) — „Czy wolno jest”. [przypis tłumacza]
Anna Aragonia — córka Ferdynanda Aragońskiego, małżonka sławionego przez Ariosta Alfonsa d'Avalo, margrabiego Vastu (stąd „światłość Wastu”). [przypis redakcyjny]
Anna Cylejska (ok. 1380–1416) — druga żona Władysława Jagiełły, wnuczka Kazimierza Wielkiego. [przypis edytorski]
Anna Dacier — małżonka sławnego francuskiego filologa, André Dacier, córka wielkiego uczonego Lefebre'a, żyła pod koniec XVII w. Wydała Kallimacha, Florusa, Aureliusa Victora, Eutropiusa, Dictysa z Krety; przetłumaczyła Anakreonta i Safonę, kilka komedii Plauta i Terentiusa, Iliadę i Odyseję; nadto pierwsza we Francji przetłumaczyła 1684 r. Arystofanesa. A zatem Francuzi mieli już w 1684 Arystofanesa w ojczystym języku: my go dotąd w całości nie mamy… [przypis tłumacza]
Anna Danuta (1358–1448) — córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii). [przypis edytorski]
Anna Danuta Sławińska (1923–2006) — harcerka, żołnierz AK, w powstaniu sanitariuszka w Szpitalu Zakaźnym im. św. Stanisława na Woli, od września 1944 r. do stycznia 1945 r. pracowała w służbie sanitarnej obozu przejściowego w Pruszkowie. Po wojnie powróciła do Warszawy, pracowała m.in. jako przewodnik turystyczny. [przypis edytorski]
Anna Gramatyka-Ostrowska (1882–1958) — malarka związana z Krakowem, autorka głównie pejzaży architektonicznych i portretów. [przypis edytorski]
Anna — Hanusia było dawniej zdrobnieniem od imienia Anna. [przypis edytorski]
Anna Jagiellonka (1523–1596) — królowa polska z dynastii Jagiellonów (wyniesiona na tron w 1575 r.). W czasie, gdy zaczyna się powieść (1572 r.) była jeszcze królewną jako siostra panującego króla, Zygmunta II Augusta (1520–1572). [przypis edytorski]
Anna — Jerzmanowska, cioteczna siostra Adolfa Tetmajera. [przypis redakcyjny]
Anna Karenina — bohaterka powieści Lwa Tołstoja pt. Anna Karenina (1875–1877). [przypis edytorski]
Anna Karenina — klasyczna powieść psychologiczna rosyjskiego pisarza Lwa Tołstoja, wyd. 1875–1877. [przypis edytorski]
Anna kartagińskiej pani (mit. rzym.) — Anna, siostra i powierniczka Dydony, królowej Kartaginy. [przypis edytorski]
Anna, matka Samuela — postać z biblijnej Księgi Daniela, matka proroka Samuela; przez długi czas była bezdzietna, dzięki modlitwie została wysłuchana przez Boga i urodziła syna, a potem kolejne dzieci; uważana za wzór zawierzenia Bogu. [przypis edytorski]
Annamici — mieszkańcy tzw. Protektoratu Annam, części kolonialnych Indochin Francuskich, obejmującej dzisiejszy Wietnam Środkowy; także: dawna europejska nazwa Wietnamczyków. [przypis edytorski]
annapraszan, annaprashana a. onnoprashon — hinduistyczny rytuał przejścia, uroczystość odprawiana w dniu, w którym niemowlę po raz pierwszy jest karmione czym innym, niż mleko matki. [przypis edytorski]
(Anna) siostrę z sobą ma — Joannę Aragońską, żonę Askaniusza Kolonna, sławioną dla piękności przez ówczesnych poetów i filozofów. [przypis redakcyjny]
Annasz i Kajfasz — arcykapłani żydowscy; Annasz syn Setiego (arcykapłan w l. 6–15) oraz jego zięć, Józef Kajfasz (arcykapłan w l. 18–36) uczestniczyli w procesie przeciw Jezusowi z Nazaretu; Annasz, niepełniący wówczas żadnego urzędu, a jedynie cieszący się poważaniem ludu zamożny i uczony obywatel, nie uzyskawszy od Jezusa wiążącej odpowiedzi na temat treści jego nauk, odesłał go ze swego pałacu do Kajfasza, będącego przewodniczącym Sanhedrynu i mogącego prowadzić przesłuchanie. [przypis edytorski]
Annat, François (1590–1670) — jezuita, profesor i rektor w Montpellier i Tuluzie, przez kilkanaście lat spowiednik Ludwika XIV, namiętny wróg jansenistów, walczący przeciw mim w licznych pismach. [przypis tłumacza]
annaty — opłaty z pierwszorocznych dochodów beneficjum kościelnego, składane dawniej papieżowi na utrzymanie misjonarzy [przypis edytorski]
Anna, zu dir mein liebster Gang (…) mein Leben, Leben lang! — Anno, spacer do ciebie jest moim ulubionym, to dla mnie najlepszy spacer, mój ostatni spacer; Anno, będę Ci służyć przez całe życie. [przypis edytorski]
Annecy (Haute Savoie) — miasto na wschodzie Francji, w departamencie Haute Savoie, tj. Górna Sabaudia. [przypis edytorski]
annelida — pierścienice; typ zwierząt bezkręgowych o wydłużonym ciele złożonym z szeregu pierścieni. [przypis edytorski]
Annibal Malaguccy — krewniak Ariosta, którego matka pochodziła z rodziny Malaguccych, jeszcze dziś kwitnącej w Reggio. [przypis redakcyjny]
Annibal — tj. Hannibal (247–183 p.n.e), wódz kartagiński, jeden z najwybitniejszych dowódców starożytnych. [przypis edytorski]
Annibal właśc. Hannibal Barkas (247–183 p.n.e.) — kartagiński dowódca, początkowo zwycięski, ostatecznie pokonany przez Scypiona Afrykańskiego w 202 r. pod Zamą, otruł się, by nie trafić do niewoli. [przypis edytorski]
Annie Laurie — stara szkocka piosenka (ballada), której tekst bazuje na wierszu Williama Douglasa (ok. 1682–1748) z Dumfriesshire i opowiadającym o romansie poety z dziewczyną o tymże nazwisku (Annie Laurie, 1682–1764); słowa zostały nieco zmodyfikowane, a melodia autorstwa Alicii Scott dodana w roku 1834/5; piosenka znana jest również pod tytułem Maxwelton Braes. [przypis edytorski]
Annie z Pileckich, żonie Mikołaja Kobylińskiego, kasztelana rozpierskiego, a następnie Andrzeja Bzickiego (zmarła w 1576 r.). [przypis redakcyjny]
annihilat (łac.) — niweczy. [przypis redakcyjny]
anni (łac.) — roku. [przypis edytorski]
anni (łac.) — roku. [przypis redakcyjny]
anniwersarzami — rocznicami. [przypis redakcyjny]
anniwersarz (łac.) — święto obchodzone co roku, tu: imieniny. [przypis edytorski]
anniwersarz — tu: uczta w rocznicę zgonu. [przypis edytorski]
annocchiatura — mimowolne urzeczenie bądź oczyma, bądź słowami. [przypis autorski]
Anno Domini (łac.) — Roku Pańskiego. [przypis edytorski]
anno domini (łac.) — roku Pańskiego. [przypis edytorski]
Anno Domini (łac.) — roku Pańskiego. [przypis redakcyjny]
Anno Domini MCDXCII (łac.) — roku Pańskiego 1492. [przypis autorski]
anno (łac.) — roku. [przypis edytorski]
anno (łac.) — roku. [przypis redakcyjny]
Annonciady — w innym oprac.: wizytek; w innym tłum.: Zwiastowania. [przypis edytorski]
annony — owoce tropikalnego flaszowca (łac. Annona). [przypis edytorski]
Annopol — osiedle w dzielnicy Białołęka w Warszawie; dawniej osada dla bezrobotnych i bezdomnych. [przypis edytorski]
annuebat — przystawał. [przypis redakcyjny]
annuere (łac.) — potakiwać. [przypis redakcyjny]
Annunzio, Gabriele Michele Raffaele Ugo d' (1863–1938) — włoski lotnik wojskowy, poeta, dramaturg, prozaik oraz polityk; znany zwłaszcza dzięki powieści Triumf śmierci (1894); często wskazywany jako jeden z prekursorów włoskiego faszyzmu. [przypis edytorski]
ann — właśc.: anna, drobna moneta miedziana używana w czasach kolonialnych w Indiach i Pakistanie, równa 1/16 rupii. [przypis edytorski]
an obscure performance commended to his notice by a friend (ang.) — mało znane przedstawianie polecone jego uwadze przez znajomego. [przypis edytorski]
Anochi (hebr. dosł. ja) — słowo rozpoczynające Dekalog podyktowany Mojżeszowi przez Boga: Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli (Wj, 20,2) oraz Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli (Pwt, 5,6). [przypis edytorski]
ano (daw.) — oto, bowiem; a ono. [przypis edytorski]
ano (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
anodyna (z gr.) — środek uśmierzający ból w daw. medycynie; często na bazie opium, eteru lub chloroformu. [przypis edytorski]
ano (gw.) — tak, tylko. [przypis edytorski]
anona — również soczysty owoc południowej Ameryki. [przypis autorski]
ano — no, ano tak. [przypis edytorski]
a non posse ad non esse — co nie może być, nie jest. [przypis tłumacza]
anons (daw.) — ogłoszenie. [przypis edytorski]
anons — ogłoszenie. [przypis edytorski]
anonsować (teatr.) — zawiadamiać ze sceny o zmianie sztuki lub o zmianach w obsadzie ról. [przypis edytorski]
anonsować — zapowiadać, ogłaszać czyjeś przybycie. [przypis edytorski]
anonsować (z fr. annoncer: zapowiadać, obwieszczać) — oznajmiać czyjeś przybycie. [przypis edytorski]
anonsowanie — zapowiedź (najczęściej przez lokaja, kogoś ze służby domowej) przybycia jakiejś osoby. [przypis edytorski]
anony — owoce tropikalnego flaszowca (łac. Annona). [przypis edytorski]
ano — oto; właśnie. [przypis edytorski]
ano (starop.) — ale, a tylko, a przecież. [przypis edytorski]
ano (starop.) — tu: choć, chociaż. [przypis edytorski]
ano — tu: że oto. [przypis edytorski]
ano — tu: zatem, więc. [przypis edytorski]
A nous la liberté (pol.: Niech żyje wolność) — francuska komedia muzyczna z 1931 w reżyserii René Claira. [przypis edytorski]
An poterunt (…) revincent — Lucretius, De rerum natura, IV, 487. [przypis tłumacza]
An quidquam (…) universos — Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes], V, 36. [przypis tłumacza]
anqui — Książę królewskiego rodu: trzeba było mieć pozwolenie Inków, by nosić złoto na szatach, zezwalano na to tylko potomkom królewskiego rodu. [przypis autorski]
ansambl (z fr. ensemble) — scena zbiorowa. [przypis redakcyjny]
Ansatz (niem.) — tu: podejście, postawa, sposób bycia. [przypis redakcyjny]
ansa — uraza. [przypis edytorski]
ansa — uraza. [przypis edytorski]
ansichtskarta (z niem. Ansichtskarte) — widokówka, pocztówka. [przypis edytorski]
ans Werk (niem.) — do pracy (tryb rozk. czas.). [przypis edytorski]
anszlag (z niem.) — kosztorys. [przypis edytorski]
anszlus (niem. Anschluß: przyłączenie) — aneksja terytorium Austrii, dokonana przez Niemcy w 1938 r. [przypis edytorski]
antaba a. hantaba (z niem. Handhabe: rękojeść) — stały lub ruchomy uchwyt z metalu umieszczany na skrzyni, kufrze, drzwiach lub bramie. [przypis edytorski]
antaba — metalowy uchwyt na kufrze, drzwiach, bramie, złożony z dwóch części, jednej stanowiącej umocowanie i drugiej (często ruchomej) służącej do chwytania; antaby na drzwiach stanowiły zarazem kołatkę. [przypis edytorski]
antaba — tu: metalowa sztaba zamykająca bramę lub drzwi. [przypis edytorski]
antaba (z niem. Handhabe: rękojeść) — dzierżak; metalowy uchwyt na kufrze, drzwiach, bramie, złożony z dwóch części, jednej stanowiącej umocowanie i drugiej (często ruchomej) służącej do chwytania; antaby na drzwiach stanowiły zarazem kołatkę. [przypis edytorski]
antaba (z niem. Handhabe: rękojeść) — dzierżak; metalowy uchwyt na kufrze, drzwiach, bramie, złożony z dwóch części, jednej stanowiącej umocowanie i drugiej (często ruchomej) służącej do chwytania; antaby na drzwiach stanowiły zarazem kołatkę. [przypis edytorski]
