Przypisy

Epimenidów sen — wiersz zaczyna powieścią o Epimenidzie, co 75 lat przespał i po zbudzeniu nikogo nie poznał; tak i autor 75 lat (nie ściśle licząc!), przespawszy (bo życie snem), budzi się, nie poznaje świata i ludzi i słońce mu zaraz po świtaniu zachodzi. [przypis redakcyjny]

epitafium — napis nagrobkowy. [przypis redakcyjny]

epitaphium (łac., z gr.) — napis na nagrobku. [przypis redakcyjny]

epoka krzemienna — okres, w którym człowiek używał narzędzi sporządzonych z kamieni, głównie z krzemienia. [przypis redakcyjny]

epoka młodości Bismarcka — a więc pierwsza poł. XIX w. [przypis redakcyjny]

epolet — naramiennik, pagon. Pasek materiału naszyty na ramieniu kurtki mundurowej; często umieszcza się na nim różne naszywki oznaczające stopień w wojsku, marynarce czy harcerstwie; dawniej bogato zdobiony element munduru. [przypis redakcyjny]

Eponina — żona wodza Galów Juliusza Sabinusa (I w.), który upozorowawszy swą śmierć ukrywał się długie lata w jaskini; Eponina towarzyszyła mężowi na wygnaniu, a po wykryciu kryjówki i skazaniu Sabinusa na śmierć dobrowolnie podzieliła jego los. [przypis redakcyjny]

epruwetka — probówka. [przypis redakcyjny]

E pur si muove! (wł.) — „A jednak się porusza”, słowa przypisane Galileuszowi przez późniejszą legendę. [przypis redakcyjny]

epuzer — kandydat do małżeństwa. [przypis redakcyjny]

eques romanus — rycerz rzymski. [przypis redakcyjny]

era fajkowa — K. Gaszyński tak to słowo wyjaśnia: „Zygmunt Krasiński w młodym bardzo wieku zaczął palić tytoń, a gdy ojciec surowo mu to zakazywał, palenie odbywało się potajemnie, w ogrodzie, godzinami wieczornemi. Ojciec to wyśledził, a przekonawszy się, że namiętność do palenia silniejsza jest nad zakaz jego, pozwolenie swe udzielił. Tegoż dnia Gaszyński, wchodząc wieczorem do Zygmunta, zastał go siedzącego przy kominku i palącego fajkę na długim cybuchu. Zdziwiony, pyta: — »Jak to? Nie boisz się ojca?« — »Nie boję się, ojciec pozwolił« odpowiedział Zygmunt. Wtedy Gaszyński w uniesieniu porwał kawałek węgla i napisał na kominku: »Żyj, ero fajkowa!«. Stąd na listach do Gaszyńskiego podpis zwykły jest: »Twój Erofajkowy« albo »Ero«”. [przypis redakcyjny]

erat (łac.) — było (dalej fragment rękopisu obcięty). [przypis redakcyjny]

Erato — jedna z dziewięciu Muz, Muza poezji miłosnej zazwyczaj przedstawiana z lirą. [przypis redakcyjny]

Erazm Kroczewski (zm. ok. 1570) — kuchmistrz koronny za Zygmunta Augusta. [przypis redakcyjny]

ereb (mit. gr.) — świat podziemny, otchłań. [przypis redakcyjny]

Erechtydzi — Ateńczycy; nazwa ta pochodzi od Erechteusa, bohatera ateńskiego rodu. [przypis redakcyjny]

eremitorium (łac.) — pustelni. [przypis redakcyjny]

erem (z gr.) — pustelnia, samotnia. [przypis redakcyjny]

ergo (łac.) — więc; spójnik używany tradycyjnie przy budowaniu dowodu filozoficznego. [przypis redakcyjny]

Ermitaż (z fr. ermitage) — pustelnia. [przypis redakcyjny]

ernestyńskie wydanie — znakomity filolog I. A. Ernesti (1707–1784) wydał w latach 1759–1764 dzieła Homera w 5 wielkich tomach. [przypis redakcyjny]

Erof — Erofajkowy; Krasiński. [przypis redakcyjny]

Erof — Krasiński. [przypis redakcyjny]

Erof — Krasiński. [przypis redakcyjny]

erogowany (przym.) — wydany. [przypis redakcyjny]

Eros (mit. gr.) — bóg miłości, przedstawiany zwykle jako skrzydlate dziecko, uzbrojone w łuk i strzały. [przypis redakcyjny]

Eros — to samo po grecku. [przypis redakcyjny]

errores (łac.) — błędy. [przypis redakcyjny]

error (łac.) — błąd, omyłka. [przypis redakcyjny]

error (łac.) — błąd. [przypis redakcyjny]

error (z łac.) — błąd. [przypis redakcyjny]

ersatz (niem.) — namiastka. [przypis redakcyjny]

erupcja — wybuch. [przypis redakcyjny]

Erycyny plemię — bożek miłości, Kupido (Eros), syn Erycyny, tj. syn Wenery (Afrodyty), czczonej osobliwie na górze Eryks w Sycylii. [przypis redakcyjny]

Erydan — w starożytności mityczna rzeka, później uważano Pad za Er. [przypis redakcyjny]

erygować (z łac. erigo) — tu: sporządzić, zbudować. [przypis redakcyjny]

erygował — zakładał. [przypis redakcyjny]

Erymant — góry w Arkadii; jedną z prac Herkulesa było złapanie żywcem potężnego odyńca, grasującego w tych górach. [przypis redakcyjny]

Erynie — dziewice zemsty ścigające zbrodniarzy. [przypis redakcyjny]

Erynie (mit. gr.) — boginie podziemi, mszczące zbrodnie ludzi. [przypis redakcyjny]

Erynie (mit. gr.) — boginie zemsty, pilnujące moralnego porządku świata. [przypis redakcyjny]

erytrejskie państwa — kraje nad Morzem Czerwonym. [przypis redakcyjny]

erytromania (z gr.) — maniackie upodobanie w barwie czerwonej. [przypis redakcyjny]

esami — kształt litery S, ozdobami w różne linije. [przypis redakcyjny]

Eschylesowa scena — chodzi o twórczość Ajschylosa (525–456 p. n. e.), uznawanego za jednego z trzech, obok Sofoklesa i Eurypidesa, największych dramaturgów stroż. Grecji. [przypis redakcyjny]

Esencja zowie się «wszech-wyskokiem» — Sędzia stara się zastępować słowa obce polskimi neologizmami. [przypis redakcyjny]

eskapada — wybryk, swawola, awanturnicza wyprawa. [przypis redakcyjny]

Esna — hrabstwo Essex w Anglii. [przypis redakcyjny]

Esperya — w starożytności insulae Hesperides — Wyspy Kapwerdyjskie [Wyspy Zielonego Przylądka]. [przypis redakcyjny]

esprit d'escalier (fr.) — odpowiedź przychodząca poniewczasie (dosł. „na schodach”); spóźniony dowcip. [przypis redakcyjny]

essentiam — istotną treść. [przypis redakcyjny]

essentiam (łac. forma B.lp) — istotną treść, rdzeń. [przypis redakcyjny]

essentiam (łac.) — treść. [przypis redakcyjny]

Este — miasto w płn. Włoszech, które dało nazwę rodzinie panującej w Ferrarze. [przypis redakcyjny]

Esteńscy Herkulowie dwaj — Herkules I d'Este, książę Ferrary, i wnuk jego, Herkules II. [przypis redakcyjny]

estetyki, którą się Schopenhauer zajmuje w trzeciej księdze — Die Vorstellung, unabhängig vom Satze des Grundes: D. Platonische Idee: D. Objekt der Kunst I, 231. [przypis redakcyjny]

Est in Carpathio Neptuni gurgite vates coeruleus Proteus — jest na Morzu Karpackim wieszcz Neptuna, modrooki Proteusz. [przypis redakcyjny]

Estote parati quia nescitis diem nec horam (łac.) — Bądźcie gotowi, gdyż nie wiecie dnia ani godziny [Mt 25, 13]. [przypis redakcyjny]

estymacją — poważanie, wziętość. [przypis redakcyjny]

estyma — poważanie. [przypis redakcyjny]

estyma — poważanie, szacunek. [przypis redakcyjny]

estymowaną — cenioną, poważaną. [przypis redakcyjny]

estymowany — ceniony. [przypis redakcyjny]

estymujący — ceniący, szanujący. [przypis redakcyjny]

eszelon — pociąg (w transporcie wojskowym). [przypis redakcyjny]

es (z łac. as) — jedno oko na kostce i na karcie do gry, najmniejszy ciężarek; lm: esy a. essy, kilką esami: o kilka punktów. [przypis redakcyjny]

et 3tio in obsequio (łac.) — i trzecim w posłuszeństwie. [przypis redakcyjny]

et ad forum et ad corum (łac.) — do rady i do zwady. [przypis redakcyjny]

et ad ultimam egestatem (łac.) — i do ostatniej nędzy. [przypis redakcyjny]

et alacritate (łac.) — i z ochotą. [przypis redakcyjny]

et auctoritati (łac.) — i powadze. [przypis redakcyjny]

et caetera (łac.) — i tak dalej. [przypis redakcyjny]

etcaetery (łac. et caetera) — dodatki. [przypis redakcyjny]

et certitudine (łac.) — i ubezpieczeniem. [przypis redakcyjny]

et civibus (łac.) — a obywatelom. [przypis redakcyjny]

et connexiones (łac.) — i związki (myśli). [przypis redakcyjny]

et consensit (łac.) — i przystał na to. [przypis redakcyjny]

et consequenter (łac.) — i wskutek tego. [przypis redakcyjny]

et crimen laesae maiestatis (łac.) — i zbrodnia obrazy majestatu. [przypis redakcyjny]

et cum summo periculo (łac.) — i z wielkim niebezpieczeństwem. [przypis redakcyjny]

…et d'attendre en paix votre divin secours… (fr.) — „…i oczekiwać w pokoju Twej boskiej pomocy.” [przypis redakcyjny]

et de quibusdem aliis (łac.) — i o niektórych innych rzeczach. [przypis redakcyjny]

eter octowy — eter etylowy, bezbarwna ciecz o ostrym zapachu, szybko się ulatniająca. [przypis redakcyjny]

et felices rerum successus (łac.) — szczęśliwego powodzenia. [przypis redakcyjny]

et felices successus (łac.) — i szczęśliwego powodzenia. [przypis redakcyjny]

et gens et mens (łac.) — i ród, i umysł. [przypis redakcyjny]

etiam in equabus incestus abominabilis (łac.) — u klaczy kazirodztwo wstrętne. [przypis redakcyjny]

etiam (łac.) — nawet. [przypis redakcyjny]

et in aequanimitate principis (łac.) — i w stateczności panującego. [przypis redakcyjny]

et in opere belli (łac.) — i na wojnie. [przypis redakcyjny]

et instabimus (łac.) — i nalegać będziemy. [przypis redakcyjny]

et interim (łac.) — a tymczasem. [przypis redakcyjny]

Etiopia — Abisynia. [przypis redakcyjny]

Et m'aimerez vous un peu, après la Topola? — A będzie mnie Pan kochał troszeczkę, po Topoli (Polsce)? [przypis redakcyjny]

et mille modis (łac.) — i tysiącznymi sposoby. [przypis redakcyjny]

et multi alii (…) (łac.) — wielu innych, którzy… zjednali sobie różnymi przysługami… spodziewali się wdzięczności księcia. [przypis redakcyjny]

et multis (…) curis (łac.) — wielu troskami. [przypis redakcyjny]

Etna — czynny wulkan na Sycylii. [przypis redakcyjny]

Et ne in totum videar Graecos (…) omnia ea — [Plinius,] lib. I, p. 5. Edit Hard. [przypis redakcyjny]