Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158554 przypisów.
asekuracja (tu daw.) — ubezpieczenie. [przypis edytorski]
asekuracja — tu: ubezpieczenie. [przypis edytorski]
asekurować (daw.) — ręczyć, gwarantować. [przypis edytorski]
asekurowana — tu: ubezpieczona. [przypis edytorski]
asekurowany — tu: ubezpieczony. [przypis edytorski]
asenizator — osoba zajmująca się usuwaniem nieczystości z dołów kloacznych i wywożeniem ich. [przypis edytorski]
asenterowany (daw.) — zakontraktowany na potrzeby armii; skierowany do wojska. [przypis edytorski]
asentyment (daw.) — zgoda, aprobata. [przypis edytorski]
a septemtrione (łac.) — od północy. [przypis redakcyjny]
Aser — syn Jakuba i Zilpy, niewolnicy Lei (Rdz 30,12-13). [przypis edytorski]
Aser — syn Jakuba i Zilpy, niewolnicy Lei (Rdz 30,12–13). [przypis edytorski]
Asesora z Rejentem (…) — Asesorowie składają policją ziemską powiatu. Wedle ukazów czasem bywają obierani przez obywateli, czasem naznaczeni od rządu; ci ostatni zowią się koronni. Sędziowie apelacyjni zowią się także asesorami, ale tu nie o nich mowa. Rejenci aktowi zarządzają kancelarią; dekretowi piszą wyroki, wszyscy zaś mianowani z ręki pisarzów sądowych. [przypis autorski]
asesor — członek kompletu orzekającego. [przypis redakcyjny]
asesor (daw.) — doradca sędziego; dziś popr. forma lm.: asesorzy. [przypis edytorski]
asesor — doradca sądowy; tu: komisarz. [przypis edytorski]
asesoria — sąd asesorski czyli kanclerski w dawnej Polsce. [przypis redakcyjny]
asesoria — sąd kanclerski w dawnej Polsce. [przypis redakcyjny]
asesorowie — tutaj: doradcy, radcy sądowi. [przypis redakcyjny]
asesor — urzędnik towarzyszący sędziemu. [przypis edytorski]
asesor — w Rzeczpospolitej szlacheckiej obieralny urzędnik doradzający sędziemu i uzupełniający skład sędziowski. [przypis edytorski]
Asfalion — sługa Menelaosa. [przypis edytorski]
Asfaltowe Jezioro — Ἀσφαλτῖτις λίμνη, LXX θάλασσα τῶν ἁλῶν, יָ֥ם הַמֶּֽלַח (Rdz 14, 3); [autor nazywa Jeziorem Asfaltowym Morze Martwe, słone jezioro bezodpływowe zasilane przez rzekę Jordan; red. WL]. [przypis tłumacza]
asfodela — dziś popr.: asfodel; złotogłów, śródziemnomorska roślina ozdobna, wg mit. gr. rosnąca w krainie umarłych. [przypis edytorski]
asfodel — śródziemnomorska roślina ozdobna. [przypis edytorski]
asfodel — śródziemnomorska roślina ozdobna; także kwiat świata podziemi poświęcony bogini Persefonie. [przypis edytorski]
asfodel — także: złotogłów a. złotowłos; drobnokwiatowa bylina należąca do liliowych, pochodząca z rejonu wybrzeży Morza Śródziemnego; w staroż. Grecji asfodel był związany ze światem umarłych (w mit. gr. asfodele rosły w Hadesie, nad brzegami Styksu), sadzono go na cmentarzach. [przypis redakcyjny]
asfodel (z gr.) — złotogłów; wg mit. gr. po łąkach nim porośniętych przechadzają się cienie zmarłych w świecie podziemnym. [przypis edytorski]
asfodel (z łac.) — złotogłowy; gatunek rośliny o wąskich, trawiastych liściach i żółtych, gęstych kwiatostanach. [przypis redakcyjny]
asfodel — złotogłów, roślina z rodziny liliowatych, wg wierzeń starożytnych rosnąca w krainie umarłych. [przypis edytorski]
asfodel — złotogłów, roślina z rodziny liliowatych; w staroż. Grecji sadzony na grobach jako pokarm dla dusz zmarłych, miał też rosnąć na „asfodelowych łąkach” w podziemnej krainie umarłych. [przypis edytorski]
Ashford — miasto w hrabstwie Kent. [przypis edytorski]
Ashuelot — społeczność nieposiadająca osobowości prawnej w mieście Winchester w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]
asilum (łac.) — azyl. [przypis edytorski]
asilum (łac.) — schronienie. [przypis redakcyjny]
asińdźka a. aśćka (daw.) — skrót od: waszmościanka, waszmość panna. [przypis edytorski]
asińdźka, aśćka (daw.) — skrót od: waszmościanka, waszmość panna; starop. popularny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
asińdźka (daw.) — forma żeńska starop. potocznego zwrotu grzecznościowego asindziej, tj. skrótu od: wasza miłość dobrodziej, waszmość dobrodziej. [przypis edytorski]
asińdźka (daw.) — waćpani, dobrodziejka. [przypis edytorski]
asińdźka — skrócona forma grzecznościowa; od: waszmość panienka. [przypis edytorski]
asińdziej (starop.) — skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość-dobrodziej. [przypis edytorski]
asindźka (daw., pot.) — skrót od waćpani. [przypis edytorski]
asindziej (daw.) — skrót od: asan dobrodziej, tj. pan. [przypis edytorski]
asindziej (daw.) — skrót od: wasza miłość dobrodziej, waszmość dobrodziej; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
asindziej (starop.) — skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość-dobrodziej. [przypis edytorski]
Asine — staroż. miasto greckie w Mesenii, w płd. zach. Peloponezie, na zach. brzegu Zat. Meseńskiej. [przypis edytorski]
Asinius Pollio znalazł nawet w historii Cezara jakąś niedokładność — por. Swetoniusz, Boski Juliusz, 56 [w:] Żywoty cezarów. [przypis tłumacza]
asinus asinorum in saecula saeculorum (łac.) — osioł nad osłami na wieki wieków. [przypis redakcyjny]
asinus asinorum (łac.) — osioł nad osłami. [przypis edytorski]
asinus, asinus (łac.) — osioł. [przypis edytorski]
Asinus (łac.) — Osioł. [przypis autorski]
asinus (łac.) — osioł. [przypis edytorski]
Askalon a. Aszkelon — miasto i port morski w Izraelu, ok. 30 km na płd. od Tel Awiwu; istniejące już w XXX w. p.n.e., za czasów biblijnych miasto filistyńskie, potem gr., od VII w. n.e. arabskie; w 1099 r. pod Askalonem wojska I wyprawy krzyżowej pokonały armię muzułmańską, idącą z Egiptu na pomoc Jerozolimie. [przypis edytorski]
Askalona — miasto w Palestynie na płd.-zach. od Jerozolimy. [przypis redakcyjny]
Askalon — dzisiejsze 'Askalân (Boettger: Asculan), w klinach: As-ka-luna (Winckler, Keilinschriftliches Textbuch zum Alten Testament, str. 34). [przypis tłumacza]
Askenazy — aluzja do pięknego zresztą studium prof. Szymona Askenazego o Tainie, pomieszczonego w jego Studiach historyczno-krytycznych, a napisanego w przededniu śmierci Taine'a, jeszcze zimą 1892 r. Jedynie w rozdziale IV tego studium znaleźliśmy kilka luźnych, wytykających Taine'owi zbytek pesymizmu, uwag, wobec których aluzje Brzozowskiego mogłyby mieć uzasadnienie. (Patrz Studia historyczno-krytyczne. Wydanie drugie — przejrzane i poprawione. Kraków. 1893. Str, 332, 334 i 341). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
Askenazy, Szymon (1865–1935) — polski historyk, twórca lwowskiej szkoły historycznej. [przypis edytorski]
asker (tur.) — żołnierz turecki. [przypis redakcyjny]
Askew, Anna (1521–1546) — angielska poetka, męczenniczka protestancka; oskarżona o herezję z powodu odrzucania doktryny o transsubstancjacji, po torturach w Tower of London została 16 lipca 1546 spalona na stosie razem z Johnem Lascellesem, Nicholasem Belenianem i Johnem Adamsem. [przypis edytorski]
askeza — dziś popr.: asceza. [przypis edytorski]
askici — grupa religijna, która na podst. Mt 9:17 adorowała umieszczony obok ołtarza bukłak (gr. askos). [przypis edytorski]
asklepiada — uczeń i naśladowca rzym. lekarza Asklepiadesa (128–56 r. p.n.e.); asklepiadzi tworzyli tajne stowarzyszenia przy świątyniach Asklepiosa(w Epidauros, na wyspie Kos, W Rzymie), będących zarazem lecznicami (asklepiadą był m.in. Hipokrates); tu po prostu: lekarz. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — bóg a. heros, opiekun sztuki lekarskiej; w mit. rzym. czczony jako Eskulap; przedstawiany był jako brodaty mężczyzna z laską, wokół której wije się wąż: tym atrybutem-symbolem do dziś bywają oznaczane apteki. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — bóg a. heros, opiekun sztuki lekarskiej. W starożytnym Rzymie, czczony jako Eskulap, przedstawiany był jako brodaty mężczyzna z laską, wokół której wije się wąż. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — heros i bóg sztuki lekarskiej; jednym z centrów jego kultu było miasto Epidauros na Peloponezie, najsłynniejsze w świecie antycznym miejsce uzdrowień. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — heros i bóg sztuki lekarskiej. [przypis edytorski]
Asklepios (mit. gr.) — heros i bóg sztuki lekarskiej; synowie Asklepiosa a. Asklepiadzi: określenie lekarzy w staroż. Grecji, ponieważ tworząc stowarzyszenia przy świątyniach, zobowiązywali się uznawać swojego mistrza za rodzonego ojca, a siebie wzajemnie za braci. [przypis edytorski]
Asklepios — u Homera książę tessalski, sławny ze sztuki lekarskiej, bóg lekarzy, lekarz. [przypis tłumacza]
Asklop — słowo „Polska” zapisane od tyłu. [przypis edytorski]
A skoro przyjdziesz na głos kapłana,/ Padniemy na twarz przed Tobą,/ Wierząc, żeś jest pod osobą/ chleba i wina. — mowa o sakramencie Eucharystii. [przypis edytorski]
Askra — miasto w środkowej Grecji, w pobliżu gór Helikonu. [przypis edytorski]
A Słowo Ciałem się stało I mieszkało między nami — por. prolog Ewangelii św. Jana, 1,14: A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. [przypis edytorski]
as makes every day with me my greek — co stale mi robi mój Grek; mój Grek: sekretarz konsulatu francuskiego w Civitavecchia w 1836 r. [przypis redakcyjny]
Asmodeusz — imię diabła. [przypis edytorski]
Asmodeusz — jeden z upadłych aniołów; wg tradycji żydowskiej: książę demonów. [przypis edytorski]
A smutne serce i głowa chora ciało wszytko osłabia, iż od stopy nogi aż do wierzchu nic w nim potężnego nie będzie — por. Iz 1, 5–6. [przypis edytorski]
As — najmniejsza moneta rzymska. [przypis redakcyjny]
Asnaper — Asyria wg przekazów, nie posiadała króla o tym imieniu. [przypis edytorski]
Asnyk, Adam (1838–1897) — czołowy poeta polskiego pozytywizmu. [przypis edytorski]
Asnyk, Adam (1838–1897) — czołowy poeta polskiego pozytywizmu. [przypis redakcyjny]
Asnyk, Adam (1838–1897) — poeta, dramatopisarz; członek Rządu Narodowego podczas powstania styczniowego. [przypis edytorski]
Asnyk, Adam (1838–1897) — poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań; syn uczestnika powstania listopadowego 1830 r. i zesłańca; w czasie studiów prowadził działalność spiskową, był więziony w warszawskiej Cytadeli w 1860, w powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie „czerwonych”; po upadku powstania podjął ponownie studia, uzyskując doktora filozofii w Heidelbergu (1866) oraz zaczął publikować pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864–65); w 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889); autor m.in. wierszy Pijąc Falerno, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca…, Daremne żale, Do młodych oraz cyklu sonetów Nad głębiami; amator Tatr oraz podróży, odwiedził Włochy, Tunezję, Algierię, Cejlon i Indie. [przypis edytorski]
Asnyk, Adam (1838–1897) — poeta, przedstawiciel pozytywizmu, członek Rządu Narodowego podczas powstania styczniowego. [przypis edytorski]
Asochajos — Ἀσωχαῖος; w innych dziełach Flawiusza: Ἴσωκος, Ἴσακος, Σούσακος; שִׁישַׁק (1 Krl 14, 25; [Sziszak, w X w. p.n.e. najechał królestwo Judy za panowania króla Roboama, identyfikowany z Szeszonkiem I, założycielem egipskiej XXII dynastii]); Sezostris, Herodota Dzieje II, 102; Uzurtazen III [=Senuseret III, gr. Sesostris III, żyjący w XIX w. p.n.e., 900 lat przed Szeszonkiem] (z XII dynastii) wedle listy królów egipskich w Abydos na jednej ze ścian świątyni Seta I i wedle kapłana Manetosa Αιγυπτιακά υπομνήματα [Kroniki egipskie, napisane przez zhellenizowanego kapłana egipskiego Manethona w III w. p.n.e., zachowane we fragmentach w dziełach późniejszych autorów]. [przypis tłumacza]
asocjacja — kojarzenie; wiązanie ze sobą niezależnych od siebie zjawisk psychicznych w ten sposób, że pojawienie się w psychice jednego z nich wywołuje wystąpienie drugiego. [przypis edytorski]
asocjacja — skojarzenie. [przypis edytorski]
asocjacja (z łac., psych.) — samorzutne kojarzenie ze sobą dwóch niezależnych od siebie zjawisk, wrażeń, pojęć. [przypis edytorski]
asocjacja (z łac.) — złączenie, zespolenie. [przypis edytorski]
asocjacja (z łac.) — złączenie, zespolenie. [przypis redakcyjny]
asocjacjonizm — tu: twórczość oparta na luźnych skojarzeniach. [przypis edytorski]
Asoka właśc. Aśoka (ok. 269–232 p.n.e.) — władca indyjskiego imperium Maurjów, panujący nad niemal całym subkontynentem indyjskim. [przypis edytorski]
A sole (…) queat (łac.) — „Od słońca wschodu nad Azowskiem Morzem/ Po zachód jego, któż jest, co mi zrówna?” (Z nagrobku Scypiona, pogromcy Afryki; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
asonancja a. asonans — rym niedokładny, w którym powtarzają się tylko samogłoski. [przypis edytorski]
asonans — rym niedokładny, w którym powtarzają się tylko samogłoski. [przypis edytorski]
asonans — rym niedokładny, w którym powtarzają się tylko samogłoski. [przypis redakcyjny]
Asopos — rzeka w Beocji. [przypis redakcyjny]
Asopos — rzeka w południowej Beocji. [przypis edytorski]
asotos (…) exire (łac.) — „Ze szkoły Arystyppa wychodzą niewieściuchy, ze szkoły Zenona zgryźliwcy” (Cicero, De natura deorum, III, 31; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
aspan (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
aspani (daw.) — zwrot grzecznościowy, skrót od: waszmość pani. [przypis edytorski]
aspan — skrócona forma zwrotu grzecznościowego, od: waszmość pan. [przypis edytorski]
