Przypisy

Forster, Albert (1902–1952) — niemiecki polityk i zbrodniarz wojenny; od 1930 do 1945 gauleiter NSDAP w Gdańsku. [przypis edytorski]

Forster, Albert Maria (1902–1952) — Gaulaiter czyli szef okręgu NSDAP na terenie Wolnego Miasta. Po roku 1933 organizator przyłączenia Gdańska do Trzeciej Rzeszy, odpowiedzialny za powstanie obozu koncentracyjnego Stutthof i masowe egzekucje. Po II wojnie skazany w Polsce na karę śmierci. [przypis edytorski]

forszneidunek (z niem. schneiden: ciąć) — krajanie, cięcie; tu: rzeźbienie. [przypis edytorski]

forszpan (daw.) — stangret powożący z konia, woźnica. [przypis edytorski]

forszpany — tu w znaczeniu: podwoda, wozy. [przypis edytorski]

forszpan — zaprzęg. [przypis edytorski]

forszpan (z niem. Vorspann) — podwoda: obowiązek dostarczenia przez ludność środka transportu (wozu z zaprzęgiem) na rzecz władz lub wojska (daw. także dworu), również: taki wóz wraz z woźnicą. [przypis edytorski]

forsztat a. furstat — daw. rodzaj wzorzystej tkaniny jedwabnej zdobionej haftem. [przypis edytorski]

forszus (z niem.) — zaliczka. [przypis edytorski]

forta — dziś popr.: furta; w klasztorze służy do regulacji kontaktu zakonników ze światem zewnętrznym. [przypis edytorski]

fortalicja — mała warownia. [przypis edytorski]

fortalicja — ogólna nazwa budowli pełniącej funkcje i posiadającej cechy obronne. [przypis edytorski]

fortalicja (z łac.) — budowla obronna lub umocniony dwór szlachecki. [przypis edytorski]

fortalicja (z łac. fortalicium) — niewielka budowla o cechach obronnych: dwór na wzniesieniu, strażnica z wieżą a. zameczek. [przypis edytorski]

fortalicje (z łac.) — umocnienia, fortyfikacje. [przypis edytorski]

fortancerka — fordanserka, płatna partnerka do tańca, pracująca w lokalach rozrywkowych. [przypis edytorski]

fortancerz (przest.) — fordanser: płatny partner do tańca, pracujący w lokalach rozrywkowych. [przypis edytorski]

Fort Bema — osiedle w obecnej dzielnicy Bemowo w Warszawie. [przypis edytorski]

fort consolé (fr.) — bardzo pocieszony. [przypis edytorski]

forteca — budowla obronna. [przypis edytorski]

fortel (daw.) — podstęp. [przypis edytorski]

fortelem (daw.) — podstępem; przy użyciu podstępu; podstępnie. [przypis edytorski]

fortelić — robić fortele, tj. wymyślne sztuczki; działać podstępem. [przypis edytorski]

fortelmi — dziś popr. forma N.lm: fortelami (tj. podstępami). [przypis edytorski]

fortelnica — kobieta skłonna do robienia forteli; fortel: żart, wybryk. [przypis edytorski]

fortelnie (daw.) — przebiegle, podstępnie. [przypis edytorski]

fortelny (daw.) — podstępny. [przypis edytorski]

fortelny (daw.) — przebiegły, podstępny. [przypis edytorski]

fortelny (daw.) — sprytny. [przypis edytorski]

fortel — podstęp. [przypis edytorski]

for tenderness or scorn (ang.) — dla pieszczoty lub pogardy. [przypis edytorski]

fortes fortuna juvat (łac.) — los sprzyja odważnym. [przypis edytorski]

forte (wł., muz.) — mocno, głośno. [przypis edytorski]

For thee (…) to love. — A ty, coś schlebiał pieśnią swojej dumie,/ Wysnutą z lutni, co tak mało waży,/ Pomnij, że głos twój rychło przebrzmi w tłumie/ Wrzaskliwych doby ostatniej pieśniarzy:/ O zwiędły wawrzyn ich rój się nie swarzy —/ To nic dla ducha, który przestał miewać/ Czucie dla chwalby i nagany wrażéj,/ Gdy zgasły serca, co mogły ogrzewać…/ Dziś kochać nie ma kogo, a więc komu śpiewać? (G. G.Byron, Wędrówki Childe Harolda, Pieśń II, XCIV, tłum. J. Kasprowicz). [przypis edytorski]

fort intrigué par ce cadavre (fr.) — mocno zaciekawieni tym trupem. [przypis edytorski]

Fort intrigués par ce cadavre (fr.) — mocno zaintrygowani tymi zwłokami. [przypis edytorski]

fortissime (wł.) — coraz głośniej. [przypis edytorski]

fortissimo (muz., wł.) — bardzo głośno, bardzo mocno. [przypis edytorski]

fortissimo (wł.) — bardzo głośno. [przypis edytorski]

fortissimo (wł. muz.) — bardzo głośno, bardzo mocno. [przypis edytorski]

fortragować — wyznaczać do awansu. [przypis edytorski]

fortuna kołem się toczy (przysł.) — nagła zmiana losu na szczęśliwy bądź nieszczęśliwy. [przypis edytorski]

fortuna — los, od imienia rzymskiej bogini ślepego przypadku, przedstawianej z kołem, symbolizującym zmienność. [przypis edytorski]

Fortuna — los, przeznaczenie. [przypis edytorski]

fortuna — los. [przypis edytorski]

fortuna — los; szczęście, powodzenie. [przypis edytorski]

fortuna — los; tu: majątek, usytuowanie. [przypis edytorski]

Fortuna (mit. rzym.) — bogini, kierująca ludzkimi losami. [przypis edytorski]

Fortuna (mit. rzym.) — bogini ślepego przypadku, losu; przedstawiana z kołem, symbolizującym zmienność. [przypis edytorski]

Fortuna (mit. rzym.) — bogini ślepego przypadku, losu; wspominana zwłaszcza w związku z dobrym losem, szczęściem. [przypis edytorski]

Fortuna (mit. rzym.) — bogini szczęścia, powodzenia; niekiedy uosobienie losu. [przypis edytorski]

fortunam (łac.) — los (B.lp). [przypis edytorski]

Fortuna — rzymska bogini kierująca ludzkim losem; szczęście. [przypis edytorski]

fortuna — tu: majątek. [przypis edytorski]

fortuna — tu: szczęście, powodzenie. [przypis edytorski]

Fortuna variabilis, deus… (łac.) — fortuna zmienną jest, a bóg… [przypis edytorski]

fortune de la guerre (fr.) — wojenny los. [przypis edytorski]

fortunić się — szczęścić się, pomyślnie się układać. [przypis edytorski]

fortunne koleje — losy, kolej rzeczy. [przypis edytorski]

fortunnie (daw.) — pomyślnie, szczęśliwie. [przypis edytorski]

fortunnie — szczęśliwie; por. fortuna: los, szczęście. [przypis edytorski]

fortunny (daw.) — pomyślny, szczęśliwy; por. fortuna: pomyślny los, szczęście. [przypis edytorski]

fortunny (starop.) — szczęśliwy. [przypis edytorski]

fortunny — szczęśliwy, mający szczęście. [przypis edytorski]

Fortynbras — postać z Hamleta Williama Shakespeare'a, obejmująca władzę w Danii po śmierci tytułowego bohatera; jeden z wierszy Zbigniewa Herberta nosi tytuł Tren Fortynbrasa. [przypis edytorski]

Forum — chodzi o Forum Romanum, główny plac w Rzymie, ośrodek władz politycznych i kultu religijnego. [przypis edytorski]

Forum — Forum Romanum, najstarszy plac miejski w Rzymie. [przypis edytorski]

Forum Romanum — najstarszy plac w staroż. Rzymie; religijne, polityczne i towarzyskie centrum miasta, dawniej pełne ważnych budynków publicznych, świątyń, bazylik, łuków triumfalnych. [przypis edytorski]

Forum Romanum — najstarszy plac w staroż. Rzymie; religijne, polityczne i towarzyskie centrum miasta. [przypis edytorski]

Forum Romanum — najstarszy plac w staroż. Rzymie, religijny, polityczny i towarzyski ośrodek miasta. [przypis edytorski]

forum szlacheckie — sąd dla szlachty (w zaborze austriackim). [przypis edytorski]

forwerc (fonet. niem. vorwärts) — naprzód. [przypis edytorski]

foryś — chłopczyk siedzący na jednym z koni przodowych w zaprzęgu. [przypis edytorski]

foryś (daw.) — pomocnik furmana, zwykle jadący na jednym z przednich koni w dużym zaprzęgu. [przypis edytorski]

foryś (daw.) — pomocnik stangreta. [przypis edytorski]

foryś (daw., z niem. Vorreiter: jadący na przedzie) — ordynans; konny żołnierz służący oficerowi. [przypis edytorski]

foryś — konny pachołek, pomocnik stangreta. [przypis edytorski]

foryś — konny pachołek, pomocnik woźnicy. [przypis edytorski]

foryś — pachołek usługujący przy powozie. [przypis edytorski]

foryś (z niem. Vorreiter) — pachołek jadący konno przed karetą albo na jednym z koni zaprzęgowych. [przypis edytorski]

forysic a. foryś (daw., z niem. Vorreiter: jadący na przedzie) — ordynans; konny żołnierz służący oficerowi. [przypis edytorski]

forytarz (daw.) — poparcie, faworyzowanie. [przypis edytorski]

forytować (daw.) — darzyć kogoś lub coś szczególnymi względami, popierać, protegować. [przypis edytorski]

forytować (daw.) — popierać; faworyzować. [przypis edytorski]

forytować (daw.) — popierać, faworyzować. [przypis edytorski]

forytować kogo, co (starop.) — popierać, zalecać. [przypis edytorski]

fory — ułatwienie dla słabszego gracza; dawać damę for: rozpoczynać grę w szachy bez damy, aby wyrównać słabszemu przeciwnikowi swoją przewagę. [przypis edytorski]

fory — ułatwienie dla słabszego gracza; dawać wieżę for — rozpoczynać grę w szachy bez jednej wieży, aby wyrównać słabszemu przeciwnikowi swoją przewagę. [przypis edytorski]

fory — ułatwienie dla słabszego gracza; dawać wieżę for: rozpoczynać grę w szachy bez jednej wieży, aby wyrównać słabszemu przeciwnikowi swoją przewagę. [przypis edytorski]

Forza, Caffe-latte, forza! Nonn avete paura! (wł.) — Naprzód, Caffe-latte, naprzód! Nie bój się! [przypis edytorski]

Foscolo, Ugo (1778–1827) — włoski poeta i prozaik, czołowy pisarz neoklasycyzmu i preromantyzmu. [przypis edytorski]

fosforescencja — świecenie ciała spowodowane naświetlaniem. [przypis edytorski]

fosforescencja — świecenie po uprzednim naświetleniu. [przypis edytorski]

fosforescencja — świecenie w ciemności. [przypis edytorski]

fosforescencja — tu: świecenie wód morskich, zjawisko wywoływane przez niektóre wiciowce, tj. organizmy jednokomórkowe, stojące na pograniczu świata roślinnego i zwierzęcego. [przypis edytorski]

fosforescencja — zjawisko świecenia niektórych substancji światłem własnym, po uprzednim naświetleniu. [przypis edytorski]

fosforescencyjny — od: fosforescencja, czyli świecenie ciała po naświetlaniu. [przypis edytorski]

fosforyt (geol.) — skała osadowa. [przypis edytorski]

fosforyzować — świecić w ciemności bladym światłem. [przypis edytorski]

fosforyzujący — świecący w ciemności zielonkawym blaskiem. [przypis edytorski]