Przypisy

I tak Wacław odraza wszystko w świecie traci — Podobnie Konradowi w Korsarzu (III, 21): „The love of youth, the hope of better years, the source of softest wishes, tenderest fears, the only living thing he could not hate was reft at once”. [przypis redakcyjny]

Italio (…) wędzidło z mądrych praw swoich Justynian ukował (…) nie masz jeźdźca, co by nim kierował — Cóż pomaga, że Justynian nadał jej prawa, kiedy żaden rządzący i rządzony nie jest w duchu moralnie obowiązany ich wykonania ściśle przestrzegać. [przypis redakcyjny]

italscy żołnierze-ochotnicy — Mieszkańcy Italii zostali jeszcze przez Augusta uwolnieni od służby wojskowej, skutkiem czego tak zwana cohors italica, stojąca zwykle w Azji, złożona była z ochotników. Również w straży pretoriańskiej, o ile nie składała się z cudzoziemców, służyli ochotnicy. [przypis redakcyjny]

i tam, i sam (starop.) — tu i ówdzie. [przypis redakcyjny]

ita semper illustribus viris animo vivere longe antiquius fuit, quam corpore (łac.) — znakomici mężowie woleli zawsze żyć duchem niż ciałem. [przypis redakcyjny]

i tę [duszę] oddać muszę — muszę oddać życie, umrzeć. [przypis redakcyjny]

ite in igne (łac.) — idźcie przez ogień. [przypis redakcyjny]

iteratis (łac.) — powtórnie. [przypis redakcyjny]

iterum (łac.) — znów. [przypis redakcyjny]

i to miejsce tak nie uszanował (starop. forma) — dziś: i tego miejsca tak nie uszanował. [przypis redakcyjny]

Itria — Miasteczko między Terraciną a Gaetą. [przypis redakcyjny]

I tu mnie ona śle — ona, tj. Klitajmestra, która sądzi, że darami przebłaga zagniewaną duszę Agamemnona. [przypis redakcyjny]

I tu za figę mam daktyl w nagrodę — Ironia. Daktyl jako owoc z cudzej krainy uchodził za mający wartość większą od krajowej figi. [przypis redakcyjny]

iudicia (łac.) — sądy. [przypis redakcyjny]

iudicium (łac.) — rozsądek. [przypis redakcyjny]

iudicum (łac.) — zdanie. [przypis redakcyjny]

iugi a arma (łac.) — ustawiczna (tj. ani na chwilę nieodkładana) broń. [przypis redakcyjny]

iugulatur virtus (łac.) — ginie cnota. [przypis redakcyjny]

iugulatur virtus — uciemiężona jest cnota. [przypis redakcyjny]

iugum servitutis (łac.) — jarzmo niewoli. [przypis redakcyjny]

Iulii (łac.) — lipca. Tak w rpsie; będzie to jednak pomyłka zam. 7 Augusti. W r. 1685 „odłożywszy” 8 września, stanął Pasek w Gdańsku „aż 23 września, bo mu wiatry często przeszkadzały”, tj. na przebycie drogi Wisłą do Gdańska przy niepomyślnych okolicznościach potrzebował dni 15; niepodobna tedy przypuścić, żeby w tym wypadku był w drodze aż dni 40! Jeżeli zaś 7 Iulii poprawimy na 7 Augusti, wypadnie dni 9, w których przy dobrej wodzie i sprzyjających wiatrach mógł Pasek tak samo jak w r. 1680 z Korczyna przypłynąć do Gdańska. [przypis redakcyjny]

iunctis viribus (łac.) — połączonymi siłami. [przypis redakcyjny]

Iunii (łac.) — czerwca. [przypis redakcyjny]

iure ecclesiastico gaudere, instabunt (łac.) — korzystać z prawa kościelnego, podejmą staranie. [przypis redakcyjny]

iure hospitum (łac.) — na podstawie prawa o obcych. [przypis redakcyjny]

iure (łac.) — kroki sądowe. [przypis redakcyjny]

iussit delatores fustibus et flagellis caesos deportari per castra et plateas (łac.) — kazał donosicieli kijami i biczami ćwiczyć i po obozach i ulicach włóczyć (Swetoniusza, Życie Tytusa, VIII; cytat niedokładny). [przypis redakcyjny]

iustam calculationem et relationem, in quantum (łac.) — słuszną liczbę i sprawę, o ile. [przypis redakcyjny]

iusticia regnorum fundamentum (łac.) — sprawiedliwość podwaliną państw. [przypis redakcyjny]

iustum dolorem (łac.) — słuszny żal. [przypis redakcyjny]

Iwangród — nazwa nadana Dęblinowi w okresie zaborów. [przypis redakcyjny]

iwa — tu w oryginale fr. if: cis (drzewo) [iwa — gatunek wierzby. Red. WL]. [przypis redakcyjny]

I widomemi znaki zarazem szlakuje, / Iż brat przyrodzony ich zdrajcą się najduje — Hipolit odkrył spisek swych braci Ferdynanda i Juliusza na życie swoje własne i Alfonsa. (Por. 3, 60–62). [przypis redakcyjny]

i więcej niż tobie — bo ty masz przynajmniej ostoję w twojej religijności. [przypis redakcyjny]

I wierna wam drużyna — W A. [autografie] drużyna zam. przekreślonego czeladka. [przypis redakcyjny]

I w krótkim pożegnaniu — Podobnie w Korsarzu (III, 1) słońce zachodzące „pauses on the hill - the precious hour of parting lingers still, but sad his light to agonising eyes…”. [przypis redakcyjny]

i w sto lat być wykupionym może — dobra potioritatis nie przestawały być własnością dłużnika, który mógł każdej chwili je wykupić, chyba że prawa tego zrzekł się wyraźnie (potioritas abiurata). [przypis redakcyjny]

i w trupa zostanie ujęciu — tj. nawet martwa już ręka jeszcze go nie upuści. [przypis redakcyjny]

iżby jedno ziemianki posiadała — jako urzędniczka [kasztelanowa] siadała wyżej niż inne obywatelki. [przypis redakcyjny]

iżeś mu już prawie (starop.) — że mu już sprzyjasz. [przypis redakcyjny]

I żywy gorejącej wizerunk Sodomy/ Osman, słup a słup solny, nie śmie ruszyć kroku — Osman pozostający bez ruchu niby zamieniona w słup soli żona Lota. [przypis redakcyjny]

Izabela — była wtenczas rządczynią austriackich Niderlandów. [przypis redakcyjny]

Izabela — królowa hiszpańska Izabela II (1830–1904); panowała w latach 1844–1868. Po abdykacji na rzecz syna, Alfonsa XII, przebywała w Paryżu. [przypis redakcyjny]

Izabella (córka Herkola) — Izabella d'Este, córka Herkulesa I, księcia Ferrary, a małżonka Franciszka Gonzagi, księcia Mantuy. [przypis redakcyjny]

Izabella — córka króla galickiego, narzeczona Zerbina. [przypis redakcyjny]

Izabella — d'Este, córka Herkulesa I, księcia Ferrary, a małżonka Franciszka Gonzagi, księcia Mantuy. [przypis redakcyjny]

Izabella — Izabella d'Este, córka Herkulesa I, księcia Ferrary, a małżonka Franciszka Gonzagi, księcia Mantuy. [przypis redakcyjny]

Izabella — Izabella Kolonna, narzeczona Ludwika Gonzagi, mimo gróźb papieża Klemensa VII, który się sprzeciwiał temu związkowi, dotrzymała mu wiary. [przypis redakcyjny]

Izabellę (…) córkę króla Galega — w oryg. „Del re Galego la figlia Isabella”, „córka króla galicyjskiego, Izabella”; tłumacz z przymiotnika Galego zrobił imię króla. [przypis redakcyjny]

izabelowaty — koloru brunatno-żółtego albo masłowatego. [przypis redakcyjny]

Iza — Iza Romanowa Sanguszkowa. [przypis redakcyjny]

Izajasz mówi — „Przeto w ziemi swej posiędą tyle dwoje, wesela wieczne mieć będą” (Izajasz, rozdz. 61, w. 7). [przypis redakcyjny]

Izara — prawy dopływ Dunaju, źródła ma w Alpach Tyrolskich, przepływa przez górną Bawarię w pobliżu Monachium. [przypis redakcyjny]

Izaur — rzeka Isauro we Włoszech, wpada do Morza Adriatyckiego pod miastem Pesaro. [przypis redakcyjny]

Izauryn — rzeka Isauro we Włoszech, wpada do Morza Adriatyckiego pod miastem Pesaro. [przypis redakcyjny]

izba — dawniej: izdba, stąd przymiotnik izdebny albo izbedny. [przypis redakcyjny]

Izba Deputowanych — zgromadzenie ustawodawcze we Francji, wybrane w powszechnym głosowaniu. Siedzibą jego jest Palais–Bourbon (na lewym brzegu Sekwany, naprzeciw placu Zgody), pałac z pierwszej połowy XVIII w. [przypis redakcyjny]

izba wyższa — parlament w państwach burżuazyjnych składa się z dwu oddzielnych przedstawicielstw, zwanych „izbami”. Do izby wyższej należą często (np. w Anglii) przedstawiciele arystokracji rodowej. [przypis redakcyjny]

i — zbędne dla nas. [przypis redakcyjny]

i — zbędne dziś. [przypis redakcyjny]

i z głową — „i” dziś zbędne. [przypis redakcyjny]

Izmena (…) Antygona (…) Deidamia — Osoby wzmiankowane w poemacie Tebaida. [przypis redakcyjny]

Izmen — mag, czyli czarnoksiężnik saraceński. [przypis redakcyjny]

I znowu wspomnień pieśń dzika, echowa zagrała w sercu i łzy moje płyną. O Ludko! — wspomnienie o Włoszce przypomniało poecie pierwszą jego miłość, Ludwikę Śniadecką, żonę Michała Czajkowskiego. [przypis redakcyjny]

Izota — [Izolda] królewna irlandzka. [przypis redakcyjny]

I zwróciliśmy krok nasz na brzeg lewy — Poeci znowu zstępują z łuku mostowego na tamę, ażeby mogli, będąc bliżej otchłani, widzieć lepiej, co się w niej dzieje. Czytelnik może często pyta sam siebie: jak Dante w ciemnej nocy piekielnej mógł coś widzieć? Sam poeta wyraźnie tego nie objaśnia; być może, że ogień, który widzieliśmy w różnych miejscach piekła, a mianowicie ten, co oświeca cnotliwych i uczonych mężów pogańskich, ten, który spada na czyniących gwałt przeciw Bogu, ten, co się pali w grobach odszczepieńców religijnych, na koniec ten, w którym fałszywi doradcy są ukryci, tyle światła po wszystkich kręgach piekielnych rozrzuca, że tworzy się jakiś zmrok pół widny, przez który można coś widzieć. A może ci, których przewodnikiem jest rozum (jak tu Dantego prowadzi Wergiliusz, symbol rozumu), zupełną nocą nie są otoczeni i widzą jak w półzmroku. [przypis redakcyjny]

Izyda (z gr.) — egipska bogini zmarłych, patronka czarów. [przypis redakcyjny]

Izydora — Sobańskiego. [przypis redakcyjny]

Izydor Mikulski — emigrant, ranny był w pojedynku. [przypis redakcyjny]