Przypisy

pripratę — įpratę. [przypis edytorski]

prirengta — čia: parengta, paruošta. [przypis edytorski]

prišliaukydavo — apsilankydavo. [przypis edytorski]

prisiėjo — prireikėjo. [przypis edytorski]

prisiega (lenk.) — priesaika. [przypis edytorski]

prisiega — priesaika. [przypis edytorski]

prisirengęs — pasirengęs, pasiruošęs. [przypis edytorski]

prisloginti — prislėgti, prispausti, uždusinti. [przypis edytorski]

prison (ang.) — więzienie. [przypis edytorski]

Prisons (fr.) — wiezienia; tu zamiast tytułu pamiętników dwukrotnie więzionego awanturnika Friedricha von der Trencka: Friedrichs Freyherrn von der Trenck merkwürdige Lebensgeschichte (1787), wydanych po francusku jako Mémoires de Frédéric, baron de Trenck (1789). [przypis edytorski]

prisūdijo — priteisė. [przypis edytorski]

Pritchard, Edward William (1825–1865) — angielski lekarz i morderca; oskarżony o zabicie swej żony i teściowej przez otrucie, był ostatnim skazańcem, na którym wykonano wyrok publicznie w Glasgow. Pritchard miał na koncie więcej może ofiar, był np. podejrzany o zabicie swej służącej, za co jednak nie wytoczono mu procesu. [przypis edytorski]

prityrimą — patirtį. [przypis edytorski]

pri un quardo in muriro (dialekt południowowłoski) — oddam życie za jedno spojrzenie. [przypis edytorski]

prius (łac.) — tu: to, co pierwotne; podstawa. [przypis edytorski]

prius (łac.) — wcześniej; przedtem, zanim; w logice: twierdzenie logicznie wcześniejsze. [przypis edytorski]

privatim (łac.) — prywatnie, nieoficjalnie. [przypis edytorski]

privatim (łac.) — prywatnie. [przypis edytorski]

privatim (łac.) — tu: po cichu. [przypis edytorski]

Privernum — staroż. miasto w Lacjum w kraju Wolsków. [przypis edytorski]

próba ogniowa — skomplikowana sytuacja będąca sprawdzianem zdolności radzenia sobie z kłopotami. [przypis edytorski]

próbować się (starop.) — tu: walczyć; pojedynkować się. [przypis edytorski]

próbować zjeść słońce — por. Bolesław Leśmian, Pantera. [przypis edytorski]

próbuje świętego — używa poświęconego noża. [przypis edytorski]

Próby — dzieło życia Michela Montaigne'a o charakterze autobiograficzno-filozoficznym, wydawane od 1580 do 1595 r. [przypis edytorski]

próć — dziś popr. pisownia: pruć. [przypis edytorski]

próchien — dziś popr. forma D. lm: próchen. [przypis edytorski]

próchnica — przewlekłe zapalenie tkanki kostnej. [przypis edytorski]

próchnienie kości — jeden z objawów choroby wenerycznej. [przypis edytorski]

Próchno — powieść Wacława Berenta, ukazująca się początkowo w odcinkach w 1901 roku w „Chimerze”, wyd. książkowe w 1903 roku; akcja dzieje się w środowisku cyganerii artystycznej u schyłku XIX w. w nienazwanym mieście; powieść uznawana za podsumowanie pierwszego dziesięciolecia Młodej Polski. [przypis edytorski]

Próchno — tytuł powieści pol. pisarza modernistycznego, Wacława Berenta (1873–1940), przedstawiciela realizmu w okresie Młodej Polski. [przypis edytorski]

Prócz Anglii, Szwajcarii i miast niektórych, nie ma w Europie narodów, jest tylko kilka udzielnych familij. — te słowa usunięto w wyd. z 1816 r. [przypis edytorski]

prócz Wilczkowi — dziś popr.: prócz Wilczka. [przypis edytorski]

próśb Izraela — religia żydowska zakłada oczekiwanie na Mesjasza. [przypis edytorski]

prószyć — tu: kruszyć, zamieniać w proch. [przypis edytorski]

próżen czego (daw.) — tu: pozbawiony czego. [przypis edytorski]

próżen (daw.) — próżny, opróżniony. [przypis edytorski]

próżen (daw.) — próżny, pozbawiony. [przypis edytorski]

próżen — dziś: próżny, opróżniony. [przypis edytorski]

próżen — próżny, pozbawiony. [przypis edytorski]

próżń (neol.) — próżnia. [przypis edytorski]

Próżna robota Malować lilię, uzłocić blask złota — cytat ze sztuki Williama Shakespeare'a Życie i śmierć króla Jana. [przypis edytorski]

próżnej urny — z uwagi na opisaną wcześniej przemianę w łabędzia pogrzeb odbywa się bez zwłok. [przypis edytorski]

próżnem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: próżnym. [przypis edytorski]

próżnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: próżnymi. [przypis edytorski]

próżne — tu: puste. [przypis edytorski]

próżniaczka — tu: próżnowanie, lenistwo. [przypis edytorski]

próżnie — właśc. próżno, tj. bezskutecznie, bezcelowo. [przypis edytorski]

próżnom niosła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: próżno niosłam; niosłam daremnie. [przypis edytorski]

próżno — na darmo. [przypis edytorski]

próżności — tu: marności. [przypis edytorski]

próżnośmy (…) przyszli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: próżno przyszliśmy. [przypis edytorski]

próżno — tu: bez niczego. [przypis edytorski]

próżno — tu: bez skutku. [przypis edytorski]

próżnować — marnować czas. [przypis edytorski]

próżnować — nic nie robić. [przypis edytorski]

próżny czego — tu: pozbawiony czego. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — bezskuteczny. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — pusty. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: próżniak. [przypis edytorski]

próżny — jałowy, bezskuteczny. [przypis edytorski]

próżny — jałowy, nieskuteczny. [przypis edytorski]

próżny — pusty. [przypis edytorski]

próżny (starop.) — pusty, opróżniony. [przypis edytorski]

próżny (starop.) — tu: opróżniony (z czarów i strachu); bez (czarów i strachu). [przypis edytorski]

próżny — tu: bezpodstawny. [przypis edytorski]

próżny — tu: jałowy. [przypis edytorski]

próżny — tu: pozbawiony czegoś. [przypis edytorski]

próżny — tu: pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny — tu: pusty. [przypis edytorski]

pro aeterna rei memoria (łac.) — na wieczną pamięć o sprawie. [przypis edytorski]

pro ara et focis (łac.) — za ołtarz i ognisko; za własny dom. [przypis edytorski]

probabilizm (filoz.) — doktryna, która uznaje, że w pewnych dziedzinach nauki lub etyki, kiedy nie można uzyskać wiedzy pewnej, można wówczas przyjąć hipotezy o wysokim prawdopodobieństwie. [przypis edytorski]

probacja — ogólna nazwa systemu polegającego na resocjalizacji poza murami więzienia czy domu poprawczego; system nadzoru kuratorskiego. [przypis edytorski]

probant (daw.) — praktyk, znawca, koneser. [przypis edytorski]

probantka — tu: osoba próbująca potrawę, testerka. [przypis edytorski]

pro Barbarismo (łac.) — za barbaryzm, tj. wyrażenie prymitywne i nieeleganckie. [przypis edytorski]

probaščius — klebonas. [przypis edytorski]

proba — tu: dowód, przykład. [przypis edytorski]

probatum est (łac.) — jest wypróbowany, jest sprawdzony; pomaga. [przypis edytorski]

probie — dziś popr. forma Ms. l. poj.: próbie. [przypis edytorski]

probierz — miernik, punkt odniesienia, służący za podstawę oceny. [przypis edytorski]

problemat (daw.) — problem, zagadnienie do rozwiązania. [przypis edytorski]

problematy — zagadnienia. [przypis edytorski]

problem Hyrkana — nawiązanie do dramatu Witkacego Mątwa, czyli Hyrkaniczny światopogląd. [przypis edytorski]

pro bono publico (łac.) — dla dobra publicznego. [przypis edytorski]

Proboszcz wśród bogaczy — Mon curé chez les riches, sztuka napisana przez André de Lorde'a i Pierre'a Chaine'a na postawie powieści Clémenta Vautela. [przypis edytorski]

probować — dziś popr. forma: próbować. [przypis edytorski]

probować — dziś popr. pisownia: próbować. [przypis edytorski]

probować — dziś popr.: próbować. [przypis edytorski]

probować — dziś: próbować. [przypis edytorski]

probować (z łac. probo) — badać, oceniać, czynić coś godnym uznania. [przypis edytorski]

probować (z łac.) — tu: badać; uznawać, potwierdzać. [przypis edytorski]

procė (lenk.) — darbas, triūsas. [przypis edytorski]

procedé delicat — przeprowadzone w sposób wyrafinowany. [przypis edytorski]

procedencja — kolejność pochodzenia jednych przodków od drugich; znał (…) procedencją (daw.), dziś: znał procedencję. [przypis edytorski]

proceder (daw.) — sposób zarobkowania na życie, fach; tu: proceder kupiecki, handel. [przypis edytorski]

procedernik (daw.) — człowiek, który musi własną pracą zarabiać na swoje utrzymanie. [przypis edytorski]