Przypisy

Troyes, które nie wiem, czy po polsku można nazwać Troją — nazwa francuskiego miasta Troyes nie ma związku z Troją, powstała ze zniekształconej w ciągu wieków nazwy z czasów rzymskich: Tricassium, od nazwy galijskiego plemienia Tricassów. [przypis edytorski]

trūkis — traukinys. [przypis edytorski]

Trūksta — sudūžta, suskyla. [przypis edytorski]

trūstis — darbuotis, ruoštis. [przypis edytorski]

trubadūrai — dainiai. [przypis edytorski]

trubadūras — dainius. [przypis edytorski]

trubadur — poeta i muzyk w średniowieczu w Prowansji. [przypis edytorski]

trubadur — średniowieczny wędrowny poeta i śpiewak dworski w Prowansji (ob. płd. Francja), twórca i wykonawca przede wszystkim poezji miłosnej. [przypis edytorski]

trubadur — wędrowny śpiewak, poeta (postać szczególnie istotna w kulturze średniowiecznej Europy), twórca poezji dworskiej, romansów i pieśni opiewających rycerskie czyny. [przypis edytorski]

trubadurzy — francuscy poeci i muzycy, działający w XII i XIII w. [przypis edytorski]

Trubecki, Aleksiej Nikitycz herbu Pogoń Litewska (ok. 1600–1680) — ostatni książę Księstwa Trubeckiego w granicach Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1634–1645) i później w granicach Rosji (1660–1672), ojciec chrzestny cara Piotra I, w czasie wojny polsko-rosyjskiej dowodził południową grupą wojska carskiego, do historii przeszła tzw. rzeź Trubeckiego w Mścisławiu. [przypis edytorski]

Trubecki, Eugeniusz, właśc. Jewgienij Nikołajewicz Trubieckoj (1863–1920) — rosyjski filozof, książę; kontynuator idei Władimira Sołowjowa. [przypis edytorski]

Trubeckoj, Aleksiej Iwanowicz (1806–1852) — rosyjski książę, wicegubernator Wilna (1838–1840) i przewodniczący komisji śledczej w sprawie Szymona Konarskiego; odznaczał się brutalnością i okrucieństwem wobec aresztowanych. [przypis edytorski]

Trubież (ukr. Trubiż) — rzeka na Ukrainie, przepływająca przez Nizinę Naddnieprzańską, lewy dopływ Dniepru. [przypis edytorski]

truc (fr.) — sztuczka, trik. [przypis edytorski]

truc (fr.) — to coś. [przypis edytorski]

truc (fr.) — trik, sztuczka stosowana w celu osiągnięcia jakiegoś szczególnego efektu. [przypis edytorski]

truchełka (daw.) — trumienka. [przypis edytorski]

truchła (gw.) — trumna. [przypis edytorski]

truchleć — drętwieć ze strachu. [przypis edytorski]

truchleć — słabnąć a. drętwieć z przerażenia. [przypis edytorski]

truchta — dziś popr. forma D. lp: truchtu. [przypis edytorski]

trucht — rodzaj końskiego chodu. [przypis edytorski]

truciźnik — dziś popr.: truciciel. [przypis edytorski]

truciznik — truciciel. [przypis edytorski]

trudna, to trudna (starop.) — to trudna rzecz; dziś: to trudne. [przypis edytorski]

trudniej jest czynić dobrze, niż pobożnie marzyć — Lessing, Natan mędrzec, akt I, scena 2 (rozmowa Natana z Rechą). [przypis edytorski]

trudno było sobie wytłumaczyć tego stanu — dziś z B.: (…) wytłumaczyć ten stan. [przypis edytorski]

trudnoć — przysłówek trudno z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

trudno dostąpiony (starop.) — trudno dostępny. [przypis edytorski]

Trudno mi także spłacić Ikariowi wiano — odsyłając zamężną córkę jej ojcu, należało zwrócić wiano. [przypis edytorski]

trudno, niepodobna (…) zostawić (…) zupełnej swobody — dziś popr. z B.: zostawić zupełną swobodę. [przypis edytorski]

trudno poznać mieli (starop. konstrukcja) — trudno im było poznać. [przypis edytorski]

trudności innego rodzaju — autor ma zapewne na myśli swoją niełatwą sytuację materialną i podejrzany w oczach ówczesnych władz status polityczny. [przypis edytorski]

trudnościów — dziś popr. D. lm: trudności. [przypis edytorski]

Trudno się dziwić, że z tego wszystkiego w głowie Jana Apolinarego Michalika musiał zapanować chaos. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Po kabarecie nad ranem (mal. H. Szczygliński). [przypis edytorski]

trudnoż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniejącą -że skróconą do -ż; znaczenie: trudno przecież. [przypis edytorski]

Trudno (…) z losem działać sprzecznie — trudno przeciwstawiać się losowi. [przypis edytorski]

trudnym oddechem — dziś raczej: ciężkim oddechem. [przypis edytorski]

trudy i niewczasy — dziś popr. forma N.lm: trudami i niewczasami. [przypis edytorski]

Trübe, das (niem.) — neologizm: rzeczownik r.n. utworzony od przym. trübe: szary, mętny, matowy, ponury, zamglony, mdły, posępny, pochmurny (także w znaczeniu przysłówkowym trübe: ponuro, pochmurnie, mgliście); znaczenie: ponurość, posępność, zamglenie itp. [przypis edytorski]

trufel — dziś: trufla. [przypis edytorski]

trujcizny — dziś: trucizny. [przypis edytorski]

trukinti — delsinti, gaišinti. [przypis edytorski]

Truman, Hanbury, Buxton and Co. — do końca XIX w. jeden z największych browarów świata; założony ok. 1666 r. jako Black Eagle Brewery, usytuowany w pobliżu Brick Lane we wschodnim Londynie; w XVIII w. pod zarządem Benjamina Trumana browar zyskał w krótkim czasie wiodącą pozycję w Londynie, co było związane także ze wzrostem zapotrzebowania na porter; rozwój browaru kontynuował Sampson Hanbury, który w ciągu 20 lat (1800–1820) podwoił produkcję dzięki zastosowaniu maszyny parowej, w 1808 r. do spółki dołączył jego siostrzeniec Thomas Fowell Buxton, zajmując się księgowością i reorganizacją firmy w celu zwiększenia jej wydajności. [przypis edytorski]

trumna — tu: skrzynia, podest. [przypis edytorski]

trunąć — wydać dźwięk, odezwać się. [przypis edytorski]

truna (daw.) — dziś: trumna. [przypis edytorski]

truna (daw.) — trumna a. więzienie. [przypis edytorski]

truna (daw.) — trumna; często stosowana forma przez poetów romantycznych. [przypis edytorski]

truna (daw.) — trumna. [przypis edytorski]

truna (daw.) — więzienie a. trumna. [przypis edytorski]

truna — dziś popr. forma M.lp: trumna. [przypis edytorski]

truna — dziś popr.: trumna. [przypis edytorski]

truna — dziś: trumna. [przypis edytorski]

truna (starop.) — trumna. [przypis edytorski]

truna — trumna a. więzienie. [przypis edytorski]

truna — trumna. [przypis edytorski]

truna — tu: trumna. [przypis edytorski]

trunek (daw.) — napój alkoholowy. [przypis edytorski]

trunek — napój. [przypis edytorski]

trunnę — dziś: trumnę. [przypis edytorski]

trupa — zespół aktorów bądź cyrkowców. [przypis edytorski]

trup cały okrywa — dziś popr.: okrywa całego trupa. [przypis edytorski]

trup — dziś popr. forma B. lp: trupa. [przypis edytorski]

trupi — dziś popr. forma M.lm: trupy. [przypis edytorski]

trupiokost — kościotrup. [przypis edytorski]

trupokupiec (gr. nekropernas) — tak określa Kasandra Achillesa, który kazał Priamowi przyjść do obozu oblegających miasto Greków i wykupić trupa Hektora, aby król Troi mógł pogrzebać syna. [przypis edytorski]

Truppenlazarett (niem.) — szpital wojskowy. [przypis edytorski]

trupy — dziś popr. forma N. lm: trupami. [przypis edytorski]

trupy ruskiemi — dziś popr. forma N. lm: ruskimi trupami. [przypis edytorski]

trup z Medyny — Mahomet. [przypis edytorski]

trusas — pastangos, darbai. [przypis edytorski]

trusiątka — króliczki; zdrobnienie od trusia: królik. [przypis edytorski]

trusia — królik. [przypis edytorski]

trusia — królik; trwożliwe zwierzę. [przypis edytorski]

trusia — osoba cicha, nieśmiała. [przypis edytorski]

trusia — osoba trwożliwa, nieśmiała. [przypis edytorski]

trust (ekon.) — monopolistyczne przedsiębiorstwo powstałe w wyniku połączenia firm z jednej branży. [przypis edytorski]

trust — forma koncentracji kapitału, w ramach której łączą się samodzielne dotąd przedsiębiorstwa tej samej branży. [przypis edytorski]

trust mózgów (ang. brain trust) — grupa ekspertów, pomagająca w zaplanowaniu strategii działania jakiegoś przedsiębiorstwa, przedsięwzięcia lub instytucji; tu żartobliwie o jednej osobie. [przypis edytorski]

trust — monopolistyczne przedsiębiorstwo powstałe w wyniku połączenia firm z jednej branży. [przypis edytorski]

truteń (przen.) — darmozjad, pasożyt, próżniak. [przypis edytorski]

truteń — tu: leń żyjący na cudzy koszt. [przypis edytorski]

Trutnov — miasto w płn. Czechach. [przypis edytorski]

trutynować — roztrząsać. [przypis edytorski]

trutynować — rozważać, rozpatrywać, roztrząsać, omawiać. [przypis edytorski]

trutynować (z łac.) — rozważać. [przypis edytorski]

truwer — pieśniarz; także: trubadur, minnesinger. [przypis edytorski]

truwer — śrdw. poeta, śpiewak i/lub kompozytor. [przypis edytorski]

truwer (z fr.) — w średniowieczu, w płn. Francji poeta i kompozytor tworzący poezję epicką (epikę rycerską) oraz lirykę miłosną. [przypis edytorski]

Trwajcie! Co gwałtownego, prędko się przesili,/ Co ciężej cierpim, zawsze wspomina się miléj! — por. III, 544. [przypis edytorski]

trwalić się (neol.) — trwać, utrwalać się. [przypis edytorski]

trwalszą (…) jak — dziś popr.: niż. [przypis edytorski]

Trwoga i drżenie — Bojaźń i drżenie (Frygt og Bæven, duń.), dzieło filozoficzne Kierkegaarda, opublikowane pod pseudonimem Johannes de Silentio w 1843. Tekst jest w całości poświęcony sprawie ofiary Abrahama, który złożył w niej Bogu swojego syna, Izaaka. [przypis edytorski]

trwoga i przestrach — w oryg. niem. Angst und Entsetzen: strach i przerażenie. [przypis edytorski]

Trwoga występnym tylko przyzwoita — sens: tylko występnym wypada się bać. [przypis edytorski]

trwożny (daw.) — odczuwający trwogę, zlękniony. [przypis edytorski]

trybada (z gr., rzad.) — lesbijka, kobieta o orientacji homoseksualnej. [przypis edytorski]

trybadia, właśc. trybada — miłosny zwiazek kobiet. [przypis edytorski]