Przypisy

mieszkanie (starop.) — tu: zwłoka, opóźnienie. [przypis edytorski]

mieszkanie (starop.) — zwlekanie; zwłoka. [przypis edytorski]

miłość (starop.) — łaska. [przypis edytorski]

mimo (starop.) — obok. [przypis edytorski]

minucjarz (starop.) — układający kalendarze, tj. minucje; astronom, astrolog. [przypis edytorski]

miotać się w co (starop.) — rzucać się w co; 3. os. lp: miece: miota, rzuca, ciska. [przypis edytorski]

miotać (starop.) — rzucać. [przypis edytorski]

mirziączka a. mierziączka (starop.) — obrzydzenie, wstręt, ohyda. [przypis edytorski]

misterstwo (starop.) — mistrzostwo; rzemiosło. [przypis edytorski]

mistrzostwać nic nie pomogą (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

młóto (starop.) — słód (tj. skiełkowane i wysuszone ziarna zbóż służące jako jeden z surowców w piekarnictwie, do produkcji piwa itp.). [przypis edytorski]

mniejszy (starop.) — dziś M.lm: mniejsi, pomniejsi. [przypis edytorski]

mniemać (starop.) — sądzić, uważać. [przypis edytorski]

mój (starop.) — Piotr Kochanowski stosuje zamiennie formę z o ścieśnionym, jak tu (mój) oraz dawniejszą z nieścieśnionym: moy (moj). [przypis edytorski]

mówić o coś (starop.) — dopominać się o coś; mówiono zawżdy o to: domagano się tego zawsze. [przypis edytorski]

mocnić (starop.) — wzmacniać; tu 3.os.lm, mocnili: umacniali (przekopy i wieże). [przypis edytorski]

mogł li bych się skryć (starop.) — konstrukcja z partykułą pytajną li; inaczej: czy mógłbym się skryć. [przypis edytorski]

moglić się (starop.) — tu: modlić się. [przypis edytorski]

moja nadzieja miła (starop.) — forma W.lp, dziś: moja nadziejo miła. [przypis edytorski]

mordarz (starop.) — morderca. [przypis edytorski]

morzuśmy zdrowia swego wierzyć śmieli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika oraz szykiem przestawnym; inaczej: Morzu śmieliśmy [po]wierzyć swoje zdrowie (tj. tu: życie). [przypis edytorski]

morzyć (starop.) — uśmiercać. [przypis edytorski]

morzyć (starop.) — zabijać. [przypis edytorski]

motyliczka (starop., zdrobn.) — motylek. [przypis edytorski]

możeli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy może, czyż może. [przypis edytorski]

można siła (starop.) — siła, która [wiele] może. [przypis edytorski]

mścić się czego (starop.) — mścić się za co. [przypis edytorski]

mu (…) beł rad (starop.) — był mu rad; był mu przychylny. [przypis edytorski]

muchry (starop.) — frędzle. [przypis edytorski]

musiał to (…) pozwolić (starop.) — musiał na to pozwolić. [przypis edytorski]

myśliła (starop.) — dziś 3.os. lp cz.przesz. r.ż.: myślała. [przypis edytorski]

myślił (starop.) — dziś 3.os. lp cz.przesz.: myślał. [przypis edytorski]

myśli (starop.) — zamierza. [przypis edytorski]

myśli (…) szturmować (starop.) — zamierza szturmować. [przypis edytorski]

nachylony (starop.) — podupadły; nadwątlony. [przypis edytorski]

nachylony (starop.) — podupadły; tu: osłabiony. [przypis edytorski]

nachylony (starop.) — tu: podupadły; nadwątlony. [przypis edytorski]

na co trwa więcej (starop.) — po co dalej [tu] trwa. [przypis edytorski]

na czas (starop.) — tymczasowo. [przypis edytorski]

nacz lepszego (starop.) — na coś lepszego. [przypis edytorski]

naczże (starop.) — na cóż. [przypis edytorski]

nadeń (starop.) — nad niego (tj. tu: bardziej niż on). [przypis edytorski]

nadewszystkie (starop.) — dziś w formie bezosobowej: nade wszystko; bardziej niż wszyscy. [przypis edytorski]

nadjeli ji (starop.) — znaleźli go, spotkali go. [przypis edytorski]

na dół pośli okiem (starop.) — poszli na dół wzrokiem; spuścili wzrok; spuścili oczy. [przypis edytorski]

nadobny (starop.) — ładny. [przypis edytorski]

nadolny doktor (starop.) — podziemny doktor; diabeł. [przypis edytorski]

nadra (starop.) — zanadrze; wetknąć za nadrę: wsadzić w zanadrze, wsadzić za pazuchę. [przypis edytorski]

nad wolą waszą wściągać was nie mogę (starop.) — nie mogę powściągać was wbrew waszej woli. [przypis edytorski]

na dwu rycerzów, lepiey, że to dacie (starop.) — lepiej, jeśli to [zadanie] zlecicie dwóm rycerzom. [przypis edytorski]

nadziewać się (starop.) — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]

na dziw (starop.) — tu: przedziwnie; niezwykle, bardzo. [przypis edytorski]

nad zwyczaj (starop.) — nadzwyczajnie, niezwykle; bardzo. [przypis edytorski]

nagi lud (starop.) — lud nieuzbrojony. [przypis edytorski]

nagodzić się (starop.) — przytrafić się. [przypis edytorski]

nagrąznąć (starop.) — namoknąć, nasiąknąć, namoknąć w wodzie. [przypis edytorski]

nagrzewać (starop.) — zagrzewać; zachęcać. [przypis edytorski]

najć (starop.) — znaleźć. [przypis edytorski]

najdzieszli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy znajdziesz. [przypis edytorski]

najdzieszli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli znajdziesz. [przypis edytorski]

na jej błędy przystał (starop.) — tzn. tu: przyjął jej wiarę. [przypis edytorski]

najść (starop.) — znaleźć; 3.os.lp cz. przysz. najdę: znajdę. [przypis edytorski]

nakarmi boju Chrześcijany (starop.) — nasyci bojem chrześcijan. [przypis edytorski]

na koło (starop.) — dziś: wkoło, naokoło. [przypis edytorski]

na koło (starop.) — naokoło, wkoło. [przypis edytorski]

nałajać (starop.) — ponarzekać, powyrzekać na co. [przypis edytorski]

na larmę (starop.) — na alarm. [przypis edytorski]

na larmę wołają (starop.) — biją na alarm. [przypis edytorski]

nalazła (starop.) — znalazła; napotkała. [przypis edytorski]

nalegać kogo (starop.) — dziś: nalegać na kogo. [przypis edytorski]

na lekkość (starop.) — na pohańbienie. [przypis edytorski]

naleść a. naleźć (starop.) — znaleźć, napotkać. [przypis edytorski]

naleźć (starop.) — znaleźć. [przypis edytorski]

naleziony (starop.) — znaleziony. [przypis edytorski]

na liczbie zostać (starop.) — być dłużnym. [przypis edytorski]

naliszszy (starop.) — najlichszy, najgorszy. [przypis edytorski]

na mały czas (starop.) — na krótko. [przypis edytorski]

na mię wiedzą to (starop.) — o mnie wiedzą to. [przypis edytorski]

namioty (starop.) — dziś B.lm: (między) namiotami. [przypis edytorski]

nam ku obelżeniu (starop.) — na naszą hańbę; tj. obrażając nas swoim postępowaniem. [przypis edytorski]

nam na złe (starop.) — na naszą niekorzyść, na naszą szkodę. [przypis edytorski]

namniej (starop.) — dziś: najmniej. [przypis edytorski]

namniej (starop.) — najmniej. [przypis edytorski]

na muru ostateczne kraie (starop.) — na szczyt muru; na górną krawędź muru. [przypis edytorski]

nań (starop.) — skrót od: na niego. [przypis edytorski]

na nię (starop.) — dziś popr.: na nią. [przypis edytorski]

naniebespieczniejszy (starop.) — dziś popr.: najbezpieczniejszy. [przypis edytorski]

na on czas (starop.) — wówczas; wtedy. [przypis edytorski]

na on czas (starop.) — w tym czasie; wtedy. [przypis edytorski]

naostatek (starop.) — na ostatek, w końcu. [przypis edytorski]

napaść (starop.) — tu: natrafić. [przypis edytorski]

napełni myśli (starop.) — spełnij pragnienia. [przypis edytorski]

napierać się (starop.) — nalegać; wywierać nacisk; upierać się. [przypis edytorski]

na płacz (…) dbać (starop.) — dbać o płacz; zwracać uwagę na płacz. [przypis edytorski]

na pował (starop.) — pokotem. [przypis edytorski]

na pował (starop.) — pokotem; stosami, stertami. [przypis edytorski]

na przemiany (starop.) — dziś: na przemian. [przypis edytorski]

naprzód mieć przed kim (starop.) — mieć nad kim przewagę. [przypis edytorski]

na przód nic nie dała (starop.) — nie dała przewagi, nie dała pierwszeństwa; wcale nie ustępowała. [przypis edytorski]

naprzod (starop.) — naprzód, najpierw. [przypis edytorski]