Przypisy

w stronę (starop.) — w bok. [przypis edytorski]

w stronę (starop.) — w bok; w ustronie. [przypis edytorski]

w strony (starop.) — tu: na boki. [przypis edytorski]

wsza (starop.) — wszystka, cała; wszej biady: wszelkiej biedy. [przypis edytorski]

wszcząt (starop.) — doszczętnie. [przypis edytorski]

wszędyć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć; wszędy: wszędzie. [przypis edytorski]

wszędy (starop.) — wszędzie. [przypis edytorski]

wszekom ja twoje dziecię (starop.) — przecież jestem twoim dzieckiem. [przypis edytorski]

wszeko (starop.) — wszak, wszelako; przecież. [przypis edytorski]

wszeteczeństwo (starop.) — nieprzyzwoity, gorszący postępek. [przypis edytorski]

wszeteczeństwo (starop.) — rozpusta, nieskromność. [przypis edytorski]

wszeteczny (starop.) — wszędobylski, wścibski, ciekawy; tu: wyuzdany. [przypis edytorski]

w szturmie obrażonych (starop.) — tj. tych, którzy podczas szturmu doznali obrażeń. [przypis edytorski]

wszyscyby słuchali (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką trybu przypuszczającego czasownika; inaczej: słuchaliby wszyscy. [przypis edytorski]

wszystek on dzień (starop.) — (przez) cały ten dzień. [przypis edytorski]

wszystek (starop.) — cały. [przypis edytorski]

wszystkaby zgorzała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: zgorzałaby cała; cała by się spaliła. [przypis edytorski]

wszystka (starop.) — cała. [przypis edytorski]

wszystkę (starop.) — dziś B.lp r.ż: wszystką, tj. całą [moc]. [przypis edytorski]

wszystkich kładzie przy sobie podłemi (starop.) — porównując ze sobą wszystkich uważa za podłych (tj. niskiego pochodzenia, prostaków, miernoty, byle kogo). [przypis edytorski]

wszystkiemby się nam dostało (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką formy przypuszczającej czasownika; inaczej: wszystkim nam dostałoby się (wszyscy bylibyśmy stratni). [przypis edytorski]

wszystkiem (starop.) — dziś: (po) całym. [przypis edytorski]

wszystkiemu (starop.) — całemu. [przypis edytorski]

wszystkie [wojsko] (starop.) — całe. [przypis edytorski]

wszystko mu niemiło (starop.) — wszystko jest mu niemiłe. [przypis edytorski]

wszystko (starop.) — całe (pole). [przypis edytorski]

wszystko (starop.) — całe (śpiewanie). [przypis edytorski]

wszystko (starop.) — całe (wojsko). [przypis edytorski]

wszystko (starop.) — tu: całe (wszystko wojsko). [przypis edytorski]

wszystko w lekkie puści poważenie (starop.) — tzn. zlekceważy wszystko. [przypis edytorski]

wszytek (starop.) — cały. [przypis edytorski]

wszytek (starop.) — wszystek; cały. [przypis edytorski]

wszytkę (starop.) — całą. [przypis edytorski]

wszytkiego [wojska] (starop.) — całego wojska. [przypis edytorski]

wszytki (starop.) — wszystkich. [przypis edytorski]

wszytki (starop.) — wszystkie. [przypis edytorski]

wszytko (starop.) — całe. [przypis edytorski]

wszytko (starop.) — tu: tylko. [przypis edytorski]

wszytko (starop.) — tylko; ciągle. [przypis edytorski]

wszytko (starop.) — wszystko, całe. [przypis edytorski]

wszytko (starop.) — wszystko. [przypis edytorski]

wtemem jechała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: wtem jechałam; tj. tu: w tym (usposobieniu) jechałam. [przypis edytorski]

wtem jem rozkazał miejsce czynić wodzie (starop.) — wtedy rozkazał wodzie, aby im uczyniła miejsce. [przypis edytorski]

w tem razie (starop.) — w tym razie; w tym przypadku. [przypis edytorski]

wtem (starop.) — tu: tymczasem. [przypis edytorski]

wtem (starop.) — w tym czasie. [przypis edytorski]

w tenczas (starop.) — dziś: wtenczas; wówczas, w tym czasie. [przypis edytorski]

w ten czas (starop.) — w tym czasie; wówczas. [przypis edytorski]

w tey dobie (starop.) — w tym czasie; wtedy. [przypis edytorski]

wtóry (starop.) — drugi. [przypis edytorski]

wtym (starop.) — dziś: wtem; naraz, nagle. [przypis edytorski]

w tym (starop.) — tu: wtem, nagle, naraz. [przypis edytorski]

w uczciwe swoje urażony (starop.) — tzn. doznawszy ujmy na honorze. [przypis edytorski]

wybiegać się (starop.) — wyratować się, wymknąć się; uciec. [przypis edytorski]

wybrany (starop.) — wyborny, wyjątkowy. [przypis edytorski]

wychod a. wychód (starop.) — wychodek, latryna. [przypis edytorski]

wychod (starop.) — wychodek, toaleta. [przypis edytorski]

wychowanie (starop.) — utrzymanie, wyżywienie. [przypis edytorski]

wycieczka (starop.) — tu: wyprawa wojenna, wypad. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop.) — ciśnięty, rzucony. [przypis edytorski]

wyciśniony (starop.) — wyrzucony; por. cisnąć. [przypis edytorski]

wydłabić (starop.) — wydławić; wydusić. [przypis edytorski]

wydrożony (starop.) — wydrążony; wyrzeźbiony a. wygrawerowany. [przypis edytorski]

wydzielić się (starop.) — odejść z domu rodzinnego, usamodzielnić się. [przypis edytorski]

wyglądać (starop.) — tu: wyczekiwać, oczekiwać. [przypis edytorski]

wygore (starop.) — wypalone. [przypis edytorski]

wyjąćbychmy chcieli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: bychmy chcieli wyjąć; dziś: chcielibyśmy wyjąć [tj. wyswobodzić]. [przypis edytorski]

wyknąć czego (starop.) — przywykać do czego; dzielności wyknie: przywyka do dzielności, nabiera nawyku dzielności. [przypis edytorski]

wyknąć czego (starop.) — przywykać do czego; Niech wczas twe serce przyszłych pociech wyknie: Niech zawczasu twoje serce przywyka do przyszłych pociech. [przypis edytorski]

wykować (starop.) — wykuć; tu: wyrzeźbić, wyryć. [przypis edytorski]

wymierzyć kogo (starop.) — dziś: wymierzyć w kogo (drzewem, tj. kopią). [przypis edytorski]

wynić a. wynijść (starop.) — wyjść [przypis edytorski]

wynijdź (starop.) — wyjdź. [przypis edytorski]

wynikać (starop.) — tu: wypływać. [przypis edytorski]

wynikać (starop.) — wyglądać, wypływać, wychodzić. [przypis edytorski]

wynikać (starop.) — wyłaniać się. [przypis edytorski]

wyniść (starop.) — wyjść. [przypis edytorski]

wynorzyć (starop.) — wynurzyć. [przypis edytorski]

wyprawić w dary (starop.) — wysłać w darze. [przypis edytorski]

wyrokówci ja (…) nie badam (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci; dziś pisownia rozdzielna: wyroków ci ja nie badam. [przypis edytorski]

wysep (starop.) — dziś r.ż.: wyspa. [przypis edytorski]

wysoka myśl (starop.) — tu: wzniosła myśl. [przypis edytorski]

wysszej (starop.) — także: wyszszej; dziś: wyżej. [przypis edytorski]

występ (starop.) — tu: występek; przestępstwo. [przypis edytorski]

występy (starop.) — tu: występki, wykroczenia. [przypis edytorski]

wytrwany (starop.) — do wytrwania, do przetrwania, do wytrzymania; przykre czyniąc gorąco wytrwane (szyk przestwny): czyniąc przykre gorąco możliwe do wytrzymania. [przypis edytorski]

wytrzymać czemu (starop.) — dziś: wytrzymać co (wytrzymać tęgi raz, tęgi cios). [przypis edytorski]

wytrzymać szturmowi (starop.) — wytrzymać szturm; przeciwstawić się szturmowi. [przypis edytorski]

wytychać (starop.) — odpoczywać. [przypis edytorski]

wywierać (starop.) — tu: wywodzić; dowodzić. [przypis edytorski]

wywodzić (starop.) — tu: wyprowadzać (por. wieść: prowadzić). [przypis edytorski]

wywodzić (starop.) — wyprowadzać; tu: usuwać. [przypis edytorski]

wywołany (starop.) — wygnany. [przypis edytorski]

wyżej (starop.) — oboczna forma pisowni przymiotnika w st. wyższym, występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: wyszszej. [przypis edytorski]

wyżej (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: wyszszej. [przypis edytorski]

wyżenie (starop.) — wygoni. [przypis edytorski]

wyzywać na rękę (starop.) — wyzywać na pojedynek, wyzywać do walki. [przypis edytorski]

wżdyć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą co -ć; znaczenie: przecież, wszakże. [przypis edytorski]

wżdychmy się pomścili (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: wżdy się pomścilichmy, tzn. przecież się pomściliśmy. [przypis edytorski]

wżdy (daw., starop.) — jednak, przecież; w końcu, wreszcie. [przypis edytorski]