Przypisy

kierz (gw., daw.) — krzew. [przypis edytorski]

kierz płonący (daw.) — płonący krzak, tu: biblijny krzew gorejący, w którym objawił się Mojżeszowi Bóg Jahwe (Wj 3). [przypis edytorski]

kijanka (daw.) — drewniana łopatka do prania bielizny. [przypis edytorski]

kilkakroć sto (daw.) — kilkaset. [przypis edytorski]

kinąć (daw.) — porzucić. [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — kino. [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — kino; tu: maszyna do wyświetlania filmów (nazywanych w tym zdaniu obrazami). [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — tu: kino. Na początku XX w. filmy pokazywano bez dźwięku, najważniejsze wypowiedzi czy komentarze pojawiały się na ekranie w formie napisów. Filmy były czarno-białe, a seans uzupełniała muzyka, grana na żywo na pianinie. Pierwszy film z dźwiękiem wyświetlono w 1927 r. [przypis edytorski]

kinematograf (daw.) — tu: kino. [przypis edytorski]

kipiątek (daw.) — wrzątek. [przypis edytorski]

kir (daw.) — czarna tkanina używana jako oznaka żałoby. [przypis edytorski]

kis (daw.) — zakwas, zaczyn. [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — jedwabna tkanina a. chusteczka. [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — płótno. [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — tafta, jedwabna, nieco sztywna tkanina, szeleszcząca przy jej poruszaniu; pierwotnie chińska, skąd nazwa (daw. Kitaj to Chiny). [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — tafta, jedwabna nieco sztywna tkanina, szeleszcząca przy jej poruszaniu; pierwotnie chińska, skąd nazwa (daw. Kitaj to Chiny). [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — tkanina, chustka. [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — tkanina jedwabna. [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — tkanina jedwabna. [przypis edytorski]

kitajkowy (daw.) — z cienkiego jedwabiu. [przypis edytorski]

kłąb (daw.) — okolice biodra. [przypis edytorski]

kładnie (daw.) — dziś: kładzie. [przypis edytorski]

kładnie (daw.) — kładzie. [przypis edytorski]

kłamany (daw.) — nieprawdziwy, udawany. [przypis edytorski]

kłam (daw.) — kłamstwo; fałsz. [przypis edytorski]

kłamny (daw.) — kłamliwy. [przypis edytorski]

kłamny (daw.) — kłamliwy, zakłamany. [przypis edytorski]

kłopić się (daw.) — bić, tłuc się. [przypis edytorski]

kłopotać się (daw.) — martwić się. [przypis edytorski]

kłusze (daw.) — biegnie, kłusuje; od: kłusić: szybko iść, biec. [przypis edytorski]

kłusze (daw.) — biegnie; od: kłusić: szybko iść, biec. [przypis edytorski]

kłusze (daw.) — kłusuje, biegnie. [przypis edytorski]

kłusze (daw.) — kłusuje; kłusić: szybko biec, spieszyć się. [przypis edytorski]

kłusze (daw.) — od: kłusić: biec a. jechać szybko. [przypis edytorski]

kłusz się (daw.) — uciekaj. [przypis edytorski]

kłusz sie (daw.) — biegnij; od: kłusić: szybko iść, biec. [przypis edytorski]

klątwa (daw.) — przysięga; por. czas. zaklinać kogoś. [przypis edytorski]

klasztora (daw.) — dziś popr. D. lp: klasztoru. [przypis edytorski]

klawicymbał (daw.) — klawesyn. [przypis edytorski]

klawo (daw., pot.) — świetnie. [przypis edytorski]

klawy (daw., pot.) — świetny. [przypis edytorski]

kleć (daw.) — klitka, ciasne pomieszczenie. [przypis edytorski]

klejnotni (daw.) — herbowi, należący do szlachty. [przypis edytorski]

klekotka (daw.) — kołatka. [przypis edytorski]

klektać (daw.) — klekotać, paplać. [przypis edytorski]

klemencja (daw., z łac.) — łagodność. [przypis edytorski]

klemencja (daw., z łac.) — łaskawość, pobłażliwość. [przypis edytorski]

klient (daw., z łac.) — uboższy szlachcic, zależny od bogatszego, głosujący na sejmikach zgodnie z wolą magnata i walczący pod jego komendą. [przypis edytorski]

klimakteryk a. klimakter (daw., z gr.: szczebel) — rok złowrogi, przypadający co siedem lat; okres siedmioletni. [przypis edytorski]

klimkiem rzucać (daw.) — kłamać. [przypis edytorski]

kloba a. kluba (daw.) — porządek, ryzy, miara. [przypis edytorski]

kloba (daw.) — języczek u wagi; stanąć w klobie: wyrównać się, pojednać. [przypis edytorski]

kluba (daw.) — dyby, okowy. [przypis edytorski]

kluba (daw.) — narzędzie tortur. [przypis edytorski]

klub (daw., rzad.) — fotel klubowy. [przypis edytorski]

kluby (daw.) — dyby, imadło, daw. narzędzie tortur; przen.: porządek, ryzy, ograniczenia. [przypis edytorski]

kluby (daw.) — dyby, imadło, daw. narzędzie tortur; przen.: porządek, ryzy. [przypis edytorski]

kluby (daw.) — kajdany, dyby. [przypis edytorski]

kluby (daw.) — kajdany, dyby; wziąć w kluby — wziąć w ryzy, zmusić do posłuszeństwa. [przypis edytorski]

klucz (daw.) — większy majątek ziemski, złożony z kilku wsi lub folwarków. [przypis edytorski]

klucznik (daw.) — osoba zarządzająca kluczami do majątku ziemskiego, mająca pod swoim zarządem klucze do czegoś. [przypis edytorski]

kmieć (daw.) — chłop, gospodarz wiejski, rolnik. [przypis edytorski]

kmieć (daw.) — chłop; kmieci a. kmiecy: chłopski. [przypis edytorski]

kmieć (daw.) — chłop, zamożny gospodarz. [przypis edytorski]

k'miejscu (daw.) — ku miejscu, do miejsca. [przypis edytorski]

k'miescu (daw.) — do miejsca; tu: do posady. [przypis edytorski]

kmotr a. kumoter, a. kum (daw.) — ktoś bliski; powinowaty. [przypis edytorski]

kmotr a. kumoter (daw.) — kum, ojciec chrzestny; później również bardziej ogólnie jako poufałe określenie grzecznościowe. [przypis edytorski]

kmotr (daw.) — tu: kum, przyjaciel, kumpel. [przypis edytorski]

kmotr (daw.) — tu: ojciec chrzestny. [przypis edytorski]

knafle (daw.) — duże guziki do zapinania na pętelki. [przypis edytorski]

k'nam a. ku nam (daw.) — do nas, w naszym kierunku. [przypis edytorski]

kniahini (daw., reg.) — księżna. [przypis edytorski]

kniahini (daw.) — żona księcia ruskiego lub litewskiego. [przypis edytorski]

kniaź (daw.) — książę. [przypis edytorski]

kniaź (daw.) — książę; także: władca państwa plemiennego. [przypis edytorski]

kniaź (daw.) — tytuł księcia panującego na Rusi i na Litwie. [przypis edytorski]

k'niej (daw.) — do niej, ku niej, dla niej. [przypis edytorski]

k'niej (daw.) — do niej. [przypis edytorski]

k'niej (daw.) — ku niej. [przypis edytorski]

k'Niemcom (daw.) — do Niemców. [przypis edytorski]

k'niemu (daw.) — do niego. [przypis edytorski]

k niemu (daw.) — do niego. [przypis edytorski]

k'niemu (daw.) — do niego. [przypis edytorski]

k'niemu (daw.) — do niego, w jego kierunku. [przypis edytorski]

k'Niemu (daw.) — ku Niemu, do Niego. [przypis edytorski]

k'niemu (daw.) — ku niemu, do niego. [przypis edytorski]

k'niemu (daw.) — ku niemu; do niego. [przypis edytorski]

k'niemu (daw.) — w jego stronę. [przypis edytorski]

knować (daw.) — knuć, planować intrygę. [przypis edytorski]

knować (daw.) — knuć, spiskować. [przypis edytorski]

kół (daw.) — duży kołek, kij. [przypis edytorski]

kół (daw.) — duży kołek. [przypis edytorski]

kół (daw.) — zaostrzony na końcu pal. [przypis edytorski]

koafiura (daw.) — fryzura, uczesanie. [przypis edytorski]

koafiura (z fr., daw.) — fryzura; szczególnie: wyszukana, elegancka fryzura. [przypis edytorski]

koafiura (z fr., daw.) — fryzura, uczesanie; szczególnie: wyszukana, elegancka fryzura. [przypis edytorski]

koafiura (z fr., daw.) — uczesanie, fryzura; szczególnie: wyszukana, elegancka fryzura. [przypis edytorski]

kobiétę (daw.) — forma z ”e” pochylonym, wymawianym jako ”i” lub ”y”, pozostawiona bez uwspółcześnienia z uwagi na rym. [przypis edytorski]

kobiéto (daw.; wym.: kobito) — obecność é tzw. pochylonego zmienia brzmienie wyrazu, przez co rymuje się on z „bito”. [przypis edytorski]