Przypisy

korab (daw.) — okręt. [przypis edytorski]

korab (daw.) — okręt, statek, łódź. [przypis edytorski]

korab (daw.) — okręt, statek. [przypis edytorski]

korab (daw.) — statek, okręt. [przypis edytorski]

korab (daw.) — statek. [przypis edytorski]

korbacz (daw.) — bat, bicz; uderzenie biczem. [przypis edytorski]

korbacz (daw.) — bicz z długim rzemieniem. [przypis edytorski]

korcy (daw.) — dziś D. lm.: korców; korzec: daw. jednostka objętości produktów sypkich (ziarna, mąki itp.), licząca w XIX w. ok. 128 litrów i podzielna na 32 garnce. [przypis edytorski]

korcy (daw.) — dziś forma D.lm.: korców; korzec: daw. jednostka objętości produktów sypkich (ziarna, mąki itp.), licząca w XIX w. ok. 128 litrów i podzielna na 32 garnce. [przypis edytorski]

kord (daw.) — krótki miecz. [przypis edytorski]

kord (daw.) — pierwotnie krótki miecz a. długi nóż, ogólnie: broń sieczna. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — lek wzmacniający serce a. trunek. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — lek wzmacniający serce; mocny, szlachetny trunek. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — lek wzmacniający serce. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — lek wzmacniający (szczególnie serce; łac. cor, cordis: serce, cordialis: serdeczny); szlachetny trunek. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — lek wzmacniający (szczególnie serce; łac. cor cordis: serce, cordialis: serdeczny); szlachetny trunek. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — lek wzmacniający (szczególnie serce; od łac. cordialis: serdeczny); później: wyborny trunek. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — mocny trunek; lek wzmacniający serce. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — mocny trunek lub lek na serce. [przypis edytorski]

kordiał (daw.) — wzmacniający trunek lub lekarstwo w płynie. [przypis edytorski]

kordiał (daw.; z łac. cor, cordis: serce) — mocny trunek; niegdyś: przyrządzana na ziołach nalewka uważana za lek wzmacniający serce. [przypis edytorski]

kordialny (daw.) — serdeczny. [przypis edytorski]

korduan (daw.) — kurdyban, garbowana skóra zdobiona wytłoczeniami, malowana we wzory i złocona a. srebrzona, używana daw. jako obicie mebli. [przypis edytorski]

kornie (daw.) — pokornie. [przypis edytorski]

kornie (daw.) — z szacunkiem. [przypis edytorski]

kornutański (daw.) — zdradzany przez żonę; rogacz. [przypis edytorski]

korny (daw.) — skrócone: pokorny; por. korzyć się przed kim. [przypis edytorski]

korowaj (daw.) — świąteczne pieczywo; ciasto. [przypis edytorski]

korowaj (z daw. ukr.) — ciasto weselne wypiekane tradycyjnie na Ukrainie. [przypis edytorski]

korporacyj (daw.) — dziś popr. forma D.lm: korporacji. [przypis edytorski]

korpulencja (daw.) — otyłość. [przypis edytorski]

koryfej (daw.) — koryfeusz, przewodnik chóru w teatrze starogreckim; przen.: lider, przodownik nowych działań w jakimś środowisku, zwłaszcza artystycznym lub naukowym. [przypis edytorski]

korzec (daw., gw.) — dawna jednostka objętości. [przypis edytorski]

korzec (daw.) — naczynie służące do pomiaru zboża, tu: przen. w nawiązaniu do wersetu z Ewangelii św. Mateusza: „Nikt nie zapala światła i nie stawia go w ukryciu ani pod korcem, lecz na świeczniku, aby jego blask widzieli ci, którzy wchodzą”. [przypis edytorski]

kośba (daw.) — koszenie. [przypis edytorski]

kośba (daw.) — żniwa. [przypis edytorski]

kośba (daw.) — żniwo, tu przen.: wojna, walka. [przypis edytorski]

kość pacierzowa (daw.) — kręgosłup. [przypis edytorski]

kościarz (daw.) — człowiek zbierający kości, handlujący kośćmi. [przypis edytorski]

kościej (daw.) — szkielet. [przypis edytorski]

kosa (daw.) — długie, splecione włosy; warkocz. [przypis edytorski]

kosa (daw., gw.) — warkocz. [przypis edytorski]

kosa (daw.; tu forma D. lm: kós) — warkocz. [przypis edytorski]

kosa (daw.) — warkocz. [przypis edytorski]

kosisty (daw.) — uzbrojony w kosę. [przypis edytorski]

koso (daw.) — krzywo. [przypis edytorski]

kosołapy (daw.) — o krótkich rękach. [przypis edytorski]

kostera (daw.) — gracz w kości, hazardzista. [przypis edytorski]

kostera (daw.) — gracz w kości, hazardzista. [przypis edytorski]

kostera (daw.) — ryzykant, hazardzista, szuler, awanturnik. [przypis edytorski]

kosterski (daw.) — typowy dla graczy w kości, hazardzistów. [przypis edytorski]

kosterstwo (daw.) — hazard; częste granie w kości lub w karty, rujnujące grającego lub nieuczciwe. [przypis edytorski]

kostyra (daw.) — gracz w kości, hazardzista. [przypis edytorski]

kosy (daw.) — krzywy, także: zezowaty. [przypis edytorski]

kosy (daw.) — tu: warkocze. [przypis edytorski]

kosy (daw.) — warkocze. [przypis edytorski]

koszałka (daw.) — wiklinowy koszyk z przykrywką, służący zwykle do noszenia jedzenia. [przypis edytorski]

kosz (daw.) — odmowa na propozycję zawarcia związku. [przypis edytorski]

koszlon (daw.) — coś niezgrabnego, koślawego; tu o literach. [przypis edytorski]

koszta położyć (daw.) — ponieść koszty. [przypis edytorski]

kosztur (daw.) — narzędzie do sadzenia drzewek, por. kostur. [przypis edytorski]

koszykowe (daw.) — przywłaszczona przez kogoś część pieniędzy, jakie otrzymał na zrobienie zakupów. [przypis edytorski]

kotarh a. kotarz (daw.) — namiot. [przypis edytorski]

kotczy (daw.) — powóz, kareta. [przypis edytorski]

kotłowina (daw.) — kotlina. [przypis edytorski]

kotuch (daw.) — zagroda na ptaki domowe, kojec. [przypis edytorski]

kować (daw.) — dziś: kuć, wykuwać. [przypis edytorski]

kować (daw.) — kuć; przykować: przykuć. [przypis edytorski]

kować (daw.) — kuć. [przypis edytorski]

kować (daw.) — kuć; tu: zakuć w kajdany, zniewolić. [przypis edytorski]

kowalowę (daw.) — dziś popr. forma D.lp: kowalową. [przypis edytorski]

kowanie (daw.) — kucie. [przypis edytorski]

kowany (daw.) — kuty, wykuty. [przypis edytorski]

kozactwo a. kozaczyzna (daw.) — oddział wojska złożony z Kozaków. [przypis edytorski]

koza (daw.) — areszt. [przypis edytorski]

koza (daw.) — kara polegająca na zatrzymaniu ucznia w szkole po lekcjach. [przypis edytorski]

koza (daw., pot.) — areszt. [przypis edytorski]

koza (daw., pot.) — młoda i głupia dziewczyna. [przypis edytorski]

koza (daw.) — tu: areszt. [przypis edytorski]

koza (daw., żart.) — więzienie, areszt. [przypis edytorski]

koza (daw.) — zarówno pomieszczenie w szkole, w którym zatrzymywano ucznia za karę, jak i kara polegająca na zatrzymaniu ucznia w szkole po lekcjach. [przypis edytorski]

kozera (daw.) — karta atutowa. [przypis edytorski]

kozera (daw.) — kolor atutowy w grach karcianych. [przypis edytorski]

kozera (daw.) — powód, przyczyna; dziś zwykle w wyrażeniu: nie bez kozery. [przypis edytorski]

kozerna (daw.) — karta atutowa. [przypis edytorski]

kozieł (daw.) — dziś: kozioł. [przypis edytorski]

kozieł (daw.) — dziś popr.: kozioł. [przypis edytorski]

k'pięknéj Marii (daw.) — ku pięknej Marii; do pięknej Marii. [przypis edytorski]

kpinkować (daw.) — żartować, pokpiwać. [przypis edytorski]

krążyć coś (daw.) — okrążać, otaczać. [przypis edytorski]

krajczy (daw.) — urzędnik dworski krojący potrawy na stół królewski, potem tytuł honorowy. W oryginale scalco (wł.): w średniowieczu i renesansie służący odpowiedzialny na dworze włoskim za krojenie mięsa i podawanie go gościom. [przypis edytorski]

kralka (daw.) — królowa w kartach. [przypis edytorski]

kramarz (daw.) — handlarz. [przypis edytorski]

kramny (daw.) — pochodzący z kramu; kupny. [przypis edytorski]

kraść kogoś (daw.) — okradać kogoś. [przypis edytorski]

kraśny a. krasny (daw.) — czerwony; piękny. [przypis edytorski]

kraśny a. krasny (daw., gw.) — piękny; kolorowy; czerwony. [przypis edytorski]

kraśny a. krasny (daw., gw.) — piękny. [przypis edytorski]

kraśny a. krasny (daw.) — piękny; jaskrawy; czerwony. [przypis edytorski]

kraśny (daw.) — czerwony. [przypis edytorski]