Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7347 przypisów.
bawić — zwlekać. [przypis redakcyjny]
bawiciel — ten, kto rozwesela innych. [przypis edytorski]
bawidamek — mężczyzna lubiący kobiety i nadskakujący im. [przypis edytorski]
bawidełko (daw.) — zabawka. [przypis edytorski]
bawiem się a. bawim się (gw.) — dziś popr.: bawimy się. [przypis edytorski]
bawiem się (gw.) — bawimy się. [przypis edytorski]
bawiemy — dziś popr. forma 3 os.lm: bawimy. [przypis edytorski]
bawił się razem — zdanie urwane: bawił się razem z nią; bawił się w grupie. [przypis edytorski]
bawił wówczas (…) w Mahon — służąc w armii francuskiej oblegającej w maju i czerwcu 1756 brytyjskiego garnizonu w Mahon (ob. Maó) na Minorce podczas wojny siedmioletniej. [przypis edytorski]
bawim się (gw.) — dziś popr.: bawimy się. [przypis edytorski]
bawół (buffalo) — w Ameryce Północnej słowem buffalo określa się bizona, który należy do tej samej rodziny zwierząt co bawół, żyjący w Afryce. [przypis edytorski]
baworski — dziś: bawarski. [przypis edytorski]
baxo techo, dziś popr.: bajo techo (hiszp.) — niski dach. [przypis edytorski]
Bayard (1473–1524) — właśc. Pierre du Terrail de Bayard, dowódca wojsk fr. okresu wojen wł., zw. rycerzem bez trwogi i skazy (fr. chevalier sans peur et sans reproche); ideał rycerza. [przypis edytorski]
Bayarda koń — Bayard był legendarnym koniem, zmieniającym rozmiar, gdy przyszło mu dźwigać więcej jeźdźców. [przypis edytorski]
Bayard, Pierre du Terrail de (1473–1524) — utalentowany francuski dowódca wojskowy okresu wojen włoskich, owiany legendą „rycerz bez trwogi i skazy”. [przypis edytorski]
Bayard, Pierre du Terrail de (1473–1524) — utalentowany francuski dowódca wojskowy okresu wojen włoskich, owiany legendą „rycerz bez trwogi i skazy”. [przypis edytorski]
Bayard, Pierre du Terrail de (1473–1524) — utalentowany francuski dowódca wojskowy, owiany legendą „rycerz bez strachu i skazy”. [przypis edytorski]
Bayard, Pierre du Terrail de — francuski żołnierz z XVI w. znany z swojego talentu militarnego i bohaterstwa, określany mianem ostatniego z „rycerzy bez trwogi i skazy” (fr. le Chevalier sans peur et sans reproche). [przypis edytorski]
Bayka o młynarzu — przekładania Woyciecha Jakubowskiego. [przypis autorski]
Bayle, Pierre (1647–1706) — autor Słownika historycznego i krytycznego (1697), zapowiadającego już metodę, idee i ducha encyklopedystów. [przypis tłumacza]
Bayle, Pierre (1647–1706) — filozof, historyk i publicysta fr.; jeden z fundatorów myśli społecznej Oświecenia, zwolennik całkowitej tolerancji religijnej; autor publikacji naukowych i opiniotwórczych: Myśli różnych o komecie, Czym jest arcykatolicka Francja za panowania Ludwika Wielkiego, Komentarz filozoficzny słów Jezusa Chrystusa „Przymuś ich, aby weszli”; założyciel czasopisma „Nouvelles de la République des lettres” (1684–1687) objętego zakazem kolportacji, a następnie doprowadzonego do bankructwa przez władze Francji; redaktor Słownika historycznego i krytycznego (1695) i uzupełnień do niego pt. Odpowiedzi na pytania pewnego mieszkańca prowincji (1703). [przypis edytorski]
Bayle, Pierre (1647–1706) — francuski filozof, historyk i publicysta, autor Słownika historycznego i krytycznego (1695), jeden z fundatorów myśli społecznej Oświecenia. [przypis edytorski]
Bayle, [Pierre] (1647–1706) — słynny filozof francuski. [przypis tłumacza]
Bayle, Piotr — filozof francuski, ur. 1647, zm. 1706. Jego specjalnością była walka przeciwko religii opartej na rozsądku; wykazując, że jej dogmaty są niedorzeczne, bo przeciwne rozsądkowi, uznawał religię tylko jako objawienie, stojące w całkowitej sprzeczności z wiedzą filozoficzną. Zaś filozoficzne dowody istnienia Boga i nieśmiertelności duszy nie mają według niego żadnej wagi. Zwraca się przeciw Leibnitzowi i jego Teodycei. Jego pisma zwracają się nie tylko przeciw teoretycznym twierdzeniom pozytywnej religii, lecz także przeciw deizmowi. Dzieło główne: Dictionnaire historique et critique (2 tomy, 1696). [przypis tłumacza]
Bayreuth — miejscowość w Bawarii, gdzie znajduje się Teatr Operowy wybudowany w 1876 specjalnie na potrzeby związane z wykonaniem dzieł Wagnera; do dziś odbywa się w nim coroczny festiwal wagnerowski. [przypis edytorski]
Bazaine, Achille (1811–1888) — generał, marszałek Francji. Dowodził armią francuską w czasie wojny z Prusami i w 1870 r. doprowadził do jej kapitulacji. Został za to skazany na 20 lat więzienia. [przypis edytorski]
bazalt (łac. ) — skała wulkaniczna ciemnej barwy. [przypis redakcyjny]
bazalt — skała wulkaniczna (wylewna) o drobnoziarnistej strukturze, mająca barwę czarną, szarą lub zieloną. [przypis edytorski]
bazalt — zasadowa skała lita wylewna (wulkaniczna) o kolorze carnym, szarym lub zielonym. [przypis edytorski]
Bazar Dobroczynny — stworzona w roku 1855 instytucja filantropijna. W r. 1897, podczas przedstawienia kinematograficznego, wybuchł tam pożar. Wśród 1500 obecnych zaczęła się panika, 117 osób zginęło. [przypis redakcyjny]
Bazarow — bohater powieści Turgeniewa Ojcowie i dzieci (1862). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
bazar — targowisko. [przypis redakcyjny]
bazar — targ, targowisko. [przypis redakcyjny]
bazar — wolny plac w obozie; rynek, majdan. [przypis redakcyjny]
bazar (z tur.) — rynek obozowy. [przypis redakcyjny]
Bazawłuk — wyspa na Dnieprze u ujścia rzeki Bazawłuk; znajdowała się na niej jedna z siedzib Siczy Zaporoskiej. [przypis edytorski]
bazgrota (daw.) — bazgranina, bazgroły. [przypis edytorski]
Bazylea — duże miasto w Szwajcarii, przy granicy z Niemcami i Francją. [przypis edytorski]
Bazyli (329–379) — zw. Bazylim Wielkim, pisarz wczesnochrześcijański należący do grona ojców Kościoła, święty prawosławny i katolicki, biskup i doktor Kościoła, uważany za ojca wschodniego monastycyzmu. [przypis edytorski]
Bazylides — Basilides z Syrii, nauczał około 125 po Chr. w Aleksandrii. [przypis autorski]
Bazylides (ok. 85–145) — gnostyk, twórca systemu łączącego przekazy judeochrześcijańskie, perskie i neoplatońskie. [przypis edytorski]
Bazylides (ok. 85–145) — gnostyk, z pochodzenia Syryjczyk, prawdopodobnie uczeń Menandra, tj. gł. przedstawiciela gnozy egipskiej (aleksandryjskiej); autor licznych dzieł, z których nic właściwie nie zachowało się, a fragmenty znane są z pism jego oponentów; napisał Psałterz, Exegetica, czyli komentarz do Biblii (obejmujący 24 tomy) oraz Evangelium, swe pismo doktrynalne; Bazylides nauczał, że istnieje najwyższy Bóg, Abraksas, z niego pochodzi stworzony Umysł (gr. nous), z którego zrodziło się Słowo, ze Słowa zaś Opatrzność, z Opatrzności Moc i Mądrość, te ostatnie są źródłem władz i aniołów: nieskończonych ilości emanacji i aniołów: ci ostatni, ustanowieni w 365 niebach, przyczynili się do powstania świata ku czci Abraksasa; następcą linii nauczania Bazylidesa stał się jego syn i zarazem uczeń, Izydor. [przypis edytorski]
bazylijan — dziś: bazylianin. [przypis edytorski]
Bazylika Świętego Piotra na Watykanie — rzymskokatolicka bazylika na Wzgórzu Watykańskim w Rzymie, czołowe dzieło architektury renesansu i baroku. [przypis edytorski]
Bazylika św. Piotra na Watykanie — rzymskokatolicka bazylika na Wzgórzu Watykańskim w Rzymie, jedna z największych katedr na świecie, arcydzieło architektury renesansu i baroku. [przypis edytorski]
bazylika Serca Najświętszego (z fr. Basilique du Sacré-Cœur) — kościół na szczycie wzgórza Montmartre w Paryżu. [przypis edytorski]
Bazyli Lupu, także Bazyli Wilk (1595–1661) — hospodar Mołdawii w latach 1634–1653; w 1653 w wyniku spisku przeciwko niemu na tron mołdawski został wprowadzony jeden z dostojników, Jerzy Stefan; Bazyli zdołał uciec i uzyskać pomoc swego zięcia, Tymofieja Chmielnickiego, syna Bohdana Chmielnickiego; Tymofiej pokonał Jerzego Stefana i przywrócił rządy Bazylego, jednak atak hospodara wołoskiego Mateusza Basaraba na Mołdawię ostatecznie pozbawił Bazylego tronu: został pobity przez Wołochów i zbiegł do Kozaków, zaś Tymofiej Chmielnicki zginął podczas oblężenia twierdzy w Suczawie; Bazyli przeniósł się do Konstantynopola, gdzie został uwięziony, a po uwolnieniu nie odzyskał już tronu. [przypis edytorski]
Bazyli św. — założyciel zakonu swojej reguły, biskup Cezarei w Kapadocji, żył między r. 330–379. [przypis redakcyjny]
bazylissa (z gr.) — żona cesarza bizantyjskiego, cesarzowa. [przypis edytorski]
bazyliszek — legendarne stworzenie wykluwające się z jaja złożonego przez koguta, przypominało węża lub jaszczurkę; wg Pliniusza żył na pustyni. [przypis edytorski]
bazyliszek — legendarny płaz podobny do jaszczurki, który miał zabijać wzrokiem. [przypis redakcyjny]
bazyliszek — tu: mityczne stworzenie zabijające spojrzeniem, strażnik wielkich skarbów. [przypis edytorski]
Bazyli Wielki a. Bazyli z Cezarei (329–379) — pisarz wczesnochrześcijański, twórca jednej z pierwszych reguł zakonnych, święty prawosławny i katolicki. [przypis edytorski]
Bazyli Wielki a. Bazyli z Cezarei (329–379) — pisarz wczesnochrześcijański, twórca jednej z pierwszych reguł zakonnych; święty prawosławny i katolicki, jeden z tzw. ojców i doktorów Kościoła. [przypis edytorski]
Bazyli z Cezarei, zw. Bazyli Wielki (329–379) — pisarz wczesnochrześcijański, twórca jednej z pierwszych reguł zakonnych; jeden z tzw. Ojców i Doktorów Kościoła. [przypis edytorski]
Bazyli z Cezarei, zw. Wielkim (329–379) — pisarz wczesnochrześcijański, biskup; święty prawosławny i katolicki, jeden z tzw. ojców i doktorów Kościoła. [przypis edytorski]
B. Balazs, Coda: A short history of book piracy…, s. 399; C. Hesse, The Rise of Intellectual Property…, s. 31, C. Hesse, The Rise of Intellectual Property, 700B.C. — A.D. 2000: An Idea in the Balance, „Daedalus”, 131, no. 2 (March 22, 2002), s. 30; B. Balazs, Coda: A short history of book piracy, [w:] Media piracy in emerging economies, red. J. Karaganis, Social Science Research Council, 2011, s. 399. [przypis autorski]
B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy…, s. 404; A. Johns, Piracy…, s. 111, A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…., s. 108–111, M. Rose, The Public Sphere and the Emergence of Copyright…, s. 81, Ch. May, S. K. Sell, Intellectual property rights. A critical history, London 2006, s. 91, A. Johns, Piracy…, s. 43. [przypis autorski]
B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy…,s. 404. [przypis autorski]
B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy…, s. 404. [przypis autorski]
B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy…, s. 405, D. Saunders, Authorship and copyright…, s. 40, A. Johns, Piracy…, s. 112 - 114, W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting, [w:] L. Bently, U. Suthersanem, P. Torremas, Global Copyright. Three hundred years since the Statute of Anne, from 1709 to cyberspace, s. 17–19. [przypis autorski]
B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy [w:] Media Piracy in Emerging Economies, red. J. Karaganis, Social Science Research Council 2011, s. 410. [przypis autorski]
B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy [w:] Media Piracy in Emerging Economies, red. J. Karaganis, Social Science Research Council 2011, s. 408. [przypis autorski]
B. Bouckaert, podaje za: Ch. May, S. K. Sell, Intellectual property rights. A critical history, London 2006, s. 5. [przypis autorski]
BB — popularny skrót od BBWR. [przypis edytorski]
BB — tak w skrócie nazywano Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem. [przypis edytorski]
BBWR — Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, organizacja polityczna okresu międzywojennego w Polsce, utworzona w 1927, skupiająca drobniejsze ugrupowania polityczne i grupy mniejszości narodowych w celu umocnienia obozu rządzącego po przewrocie majowym. [przypis edytorski]
BBWR — Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, organizacja polityczna okresu międzywojennego w Polsce, utworzona w roku 1927 przez Walerego Sławka, skupiająca drobniejsze ugrupowania polityczne i grupy mniejszości narodowych w celu umocnienia obozu rządzącego po przewrocie majowym. [przypis edytorski]
B. C. (ang. British Columbia) — Kolumbia Brytyjska, prowincja Kanady. [przypis edytorski]
B. — chodzi o Bychów nad Dnieprem, w obwodzie mohylewskim; obecnie Białoruś. [przypis edytorski]
b… ch — w innym wydaniu: lupanarach. [przypis edytorski]
Béarn — hist. prowincja francuska w płd.-zach. Francji, na skraju Pirenejów. [przypis edytorski]
bęben (daw.) — małe dziecko. [przypis edytorski]
bęben — daw. pogardliwe a. rubaszne określenie dziecka. [przypis edytorski]
bęben (daw., pot.) — małe dziecko, dzieciak. [przypis edytorski]
bęben (daw., pot.) — małe dziecko, dzieciak; tu: niedorostek, młokos. [przypis edytorski]
bęben (daw., pot.) — małe dziecko. [przypis edytorski]
bęben (daw., pot.) — tu: dziecko. [przypis edytorski]
bęben — daw. rubaszno-żartobliwe określenie dziecka, podrostka. [przypis edytorski]
bęben — dziecko, chłopak. [przypis edytorski]
bębenista — dziś raczej: bębnista. [przypis edytorski]
bębennicy (starop.) — bijący w bębny, tu za całe snać rycerstwo. [przypis redakcyjny]
bęben (starop.) — naczynie do wody. [przypis redakcyjny]
bęben — tu: brzuch. [przypis edytorski]
bęben (tu daw., pot.) — małe dziecko, dzieciak. [przypis edytorski]
bęben — tu: dziecko. [przypis edytorski]
bębniącego dziesięciozgłoskowca — drumming dekasyllabon. [przypis tłumacza]
bębny (daw., żart.) — tu: dzieci. [przypis edytorski]
bębny — tu: dzieci. [przypis edytorski]
bęcwałek — głuptasek. [przypis edytorski]
bęcwał — osoba bezmyślna. [przypis edytorski]
bęcwał (pogard.) — głupiec. [przypis edytorski]
będąć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
Będąc młodą i piękną, pokochała, była kochaną — cytat z utworu Ludwik Lambert Balzaca. [przypis edytorski]
Będąc nabożnym, czyż być człowiekiem przestałem — Ten wiersz stał się przysłowiowym we Francji. [przypis tłumacza]
Będąc na wolności widziałem dużo; po uwięzieniu dowiedziałem się więcej jeszcze… — J. Douillet, Moscou sans voiles, Paris, Spes 1917, s. 232. [przypis autorski]
będąc pod klątwą, jako przyjaciel cesarza — chodzi o klątwę, jaką obłożył papież Aleksander III cesarza Fryderyka I Barbarossę w 1160 r. [przypis edytorski]
będąc w baczeniu uniosły (starop.) — tracąc kontakt z rzeczywistością, rozsądek. [przypis edytorski]
będąc większą od Xiężyca, mieszkańcy iey muszą być — jest to jeden z przykładów niepoprawności składniowej, częstej u M. D. Krajewskiego, jak również w piśmiennictwie epoki: między zdaniami zachodzi niezgodność podmiotów. [przypis edytorski]
