Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3591 przypisów.
Indie — tu tzw. Indie Zachodnie, daw. nazwa Karaibów, wysp w basenie M. Karaibskiego, nadana w XV w. przez wyprawiających się na zachód Europejczyków, którzy uważali, że wyspy te leżą blisko wybrzeży Indii. [przypis edytorski]
Indie Wschodnie — dawna nazwa terenów Indii i in. krajów Azji płd. i płd.-wsch., później ograniczona do Archipelagu Malajskiego (kolonialne Holenderskie Indie Wschodnie); używana dla odróżnienia od Indii Zachodnich, czyli Karaibów; niekiedy Indiami Zachodnimi nazywano ogólnie Amerykę. [przypis edytorski]
Indie Wschodnie — dawna nazwa terenów Indii i in. krajów Azji płd. i płd.-wsch., później ograniczona do Archipelagu Malajskiego (kolonialne Holenderskie Indie Wschodnie); używana dla odróżnienia od Indii Zachodnich, czyli Karaibów. [przypis edytorski]
Indie Wschodnie — wyspiarska część Azji Płd.-Wsch., w zasadzie Archipelag Malajski. [przypis edytorski]
Indie Zachodnie — dawna nazwa Karaibów, wysp w basenie M. Karaibskiego, nadana w XV w. przez wyprawiających się na zachód Europejczyków, którzy uważali, że wyspy te leżą blisko wybrzeży Indii. [przypis edytorski]
Indie Zachodnie — daw. nazwa Karaibów, wysp w basenie M. Karaibskiego, nadana w XV w. przez wyprawiających się na zachód Europejczyków, którzy uważali, że wyspy te leżą blisko wybrzeży Indii. [przypis edytorski]
Indie Zachodnie — wyspy leżące między Morzem Karaibskim a Oceanem Atlantyckim. [przypis edytorski]
Indie Zachodnie — zbiorcza nazwa wysp leżących między Morzem Karaibskim a Oceanem Atlantyckim. [przypis edytorski]
indifférence (fr.) — obojętność. [przypis edytorski]
indigène (fr.) — krajowiec, tubylec. [przypis edytorski]
Indignare (…) est — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 91. [przypis tłumacza]
indigne (łac.) — niegodnie. [przypis redakcyjny]
indignitatem (łac.) — niewłaściwość. [przypis redakcyjny]
indignus advocatus Ecclesiae S. Catholicae (łac.) — niegodny orędownik, obrońca Św. Kościoła Katolickiego. [przypis edytorski]
Ind — Indus, jedna z głównych rzek Płw. Indyjskiego. [przypis edytorski]
Indiów (daw.) — dziś popr. D.: Indii. [przypis edytorski]
Indiów — dziś popr. D.: Indii. [przypis edytorski]
indios bravos — dzicy. [przypis autorski]
in direptionem gentium (łac.) — na łup narodów; wyrażenie biblijne (Ez 25, 7) w tłumaczeniu Wulgaty. [przypis edytorski]
in direptionem (łac.) — na rozgrabienie. [przypis redakcyjny]
in disciplina militari (łac.) — w karności wojskowej. [przypis redakcyjny]
in discrimen vitae (łac.) — w niebezpieczeństwo życia. [przypis redakcyjny]
individuum est ineffabile (łac.) — osobnik jest niewysławialny; maksyma filozoficzna wskazująca, że jednostki jako jednostki nie da się ściśle określić i całkowicie wyrazić. [przypis edytorski]
In divitiis (…) gravissimum est (łac.) — „Siedzący na swych skarbach nędzarze to rodzaj najstraszliwszej jest nędzy” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 74; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Indochiny a. Francuskie Indochiny — dawna nazwa regionu w płd.-wsch. Azji, będącego kolonią francuską. [przypis edytorski]
Indogermanin — termin używany tradycyjnie w krajach niemieckojęzycznych na określenie Indoeuropejczyka, członka grupy ludów posługujących się językami indoeuropejskimi. [przypis edytorski]
indolem (łac.) — naturę, pociąg wrodzony. [przypis redakcyjny]
indolencja — nieudolność, niezdarność, bezradność; bezczynność. [przypis edytorski]
indolencja — niezaradność, bierność. [przypis edytorski]
indolente (z łac. indŏlens) — nieczule, bezdusznie. [przypis edytorski]
in domum Inctus (łac.) — w domu żałoby. [przypis redakcyjny]
indormimus vitiis saeculi nostri (łac.) — śpimy na błędach wieku naszego. [przypis redakcyjny]
Indostan (daw.) — Indie; por. Hindustan (z pers.). [przypis edytorski]
Indowie (daw.) — mieszkańcy Indii a. Indianie, rdzenni mieszkańcy Ameryki; w XVII w. te dwie nazwy czasem mieszano, gdyż Amerykę nazywano Indiami Zachodnimi. [przypis edytorski]
Indowie (daw.) — mieszkańcy Indii. [przypis edytorski]
Indra (mit. indyjska) — wedyjski władca nieba, piorunów i burzy, król bogów, wojownik i opiekun, pogromca zła; najczęściej wymieniane w Rygwedzie bóstwo. [przypis edytorski]
Indra (mit. indyjska) — wedyjski władca nieba, piorunów i burzy, król bogów, wojownik i opiekun, pogromca zła; najczęściej wymieniane w Rygwedzie bóstwo. [przypis edytorski]
in dubiis libertas (łac.) — wolność wśród wątpliwości. [przypis edytorski]
in dubio (łac.) — w zwątpieniu. [przypis edytorski]
inducere gallicismum (łac.) — narzucić gallicyzm; tj. francuską formę rządu. [przypis redakcyjny]
induction psychomotrice (fr.) — indukcja psychomotoryczna; indukcja psychoruchowa. [przypis edytorski]
indukcja — tu: indukcja elektromagnetyczna, zjawisko powstawania siły elektromotorycznej w przewodniku na skutek zmian strumienia pola magnetycznego. [przypis edytorski]
indukcja — w logice: metoda wyprowadzania uogólnień na podstawie skończonej liczby konkretnych przypadków, tj. wnioskowanie „od szczegółu do ogółu”; stanowi rozumowanie zawodne, gdyż prawdziwość użytych przesłanek w sytuacji, gdy nie wyczerpuje się wszystkich możliwych przypadków, nie gwarantuje prawdziwości wniosku. [przypis edytorski]
indukcja — w logice: wyprowadzanie twierdzeń natury ogólnej z przesłanek szczegółowych, np. jeśli suma kątów kwadratu wynosi 360 stopni, suma kątów prostokąta wynosi 360 stopni i suma kątów trapezu wynosi 360 stopni, to suma kątów dowolnego czworokąta wynosi 360 stopni. Jest to metoda wykorzystywana przy tworzeniu praw naukowych. [przypis edytorski]
indukcje — tu: wprowadzania na scenę. [przypis redakcyjny]
indukować (z łac.) — wprowadzać. [przypis redakcyjny]
indukowali — wywodzili. [przypis redakcyjny]
induktach — wnioskach, wywodach. [przypis redakcyjny]
induktami — wywodami, wnioskami. [przypis redakcyjny]
indukta — właśc. indukt: wniosek; wniesienie sprawy do sądu. [przypis edytorski]
indukta (z łac.) — księgi lub wywody sądowe. [przypis edytorski]
indukt — przekierowanie sprawy na drogę sądową. [przypis edytorski]
in dulci (…) recordatione (łac.) — w miłym wspomnieniu. [przypis redakcyjny]
indulgencja (daw., z łac. indulgentia) — odpust; odpuszczenie winy, przebaczenie, darowanie. [przypis edytorski]
indulgentiam (…) nostrorum (łac.) — przebaczenia, rozgrzeszenia i odpuszczenia grzechów naszych. [przypis edytorski]
indult — specjalne zezwolenie wydawane w kościele katolickim przez wyższe władze duchowne (papieża, biskupa), uchylające w drodze wyjątku obowiązujące przepisy prawa kanonicznego (tj. religijnego); indulty dotyczą np. zawarcia małżeństwa przez osoby niepełnoletnie a. blisko spokrewnione, nadzwyczajnych warunków udzielania sakramentów itp. [przypis edytorski]
indult — specjalne zezwolenie wydawane w kościele katolickim przez wyższe władze duchowne (papieża, biskupa), uchylające w drodze wyjątku obowiązujące przepisy prawa kanonicznego (tj. religijnego); indulty dotyczą np. zawarcia małżeństwa przez osoby niepełnoletnie albo blisko spokrewnione, nadzwyczajnych warunków udzielania sakramentów itp. [przypis edytorski]
indult — zezwolenie na ślub z pomminięciem zapowiedzi. [przypis edytorski]
indult — zezwolenie władz duchownych na odstąpienie od przepisu kościelnego; tu prawdopodobnie: na małżeństwo osób blisko spokrewnionych lub zbyt młodych wedle prawa do zawarcia małżeństwa. [przypis edytorski]
indult — zezwolenie wydawane przez przedstawiciela władzy duchownej (np. papieża, biskupa) na odstąpienie od obowiązujących w prawie kanonicznym przepisów. [przypis edytorski]
indult (z łac.) — zezwolenie, przywilej. [przypis edytorski]
indult — zwolnienie od obowiązujących przepisów, dane przez władzę duchowną. [przypis redakcyjny]
Indum (…) rosa — Vergilius, Aeneida XII, 64–69. [przypis tłumacza]
in duodecimo, in octavo, in quarto, in folio — formaty książek, w których z jednego arkusza papieru powstaje odpowiednio: dwanaście, osiem kart, cztery lub dwie karty; obecnie in octavo to określenie książek mających typowy współczesny rozmiar: ok. 20–25 cm wysokości. [przypis edytorski]
Indupedita (…) vinclis — Lucretius, De rerum natura, V, 871. [przypis tłumacza]
in duplo (łac.) — w dwójnasób. [przypis redakcyjny]
industria — tu: produkcja, wyrób (ozdobnych różańców). [przypis redakcyjny]
induunt naturam (łac.) — przywdziewają naturę. [przypis redakcyjny]
Indyanie — dziś popr. Indianie; tu: pozostawiono pierwotną, przestarzałą formę ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
indycht — z indygo: lazurek, barwnik niebieski. [przypis redakcyjny]
indyferencja — bierność, brak zainteresowania. [przypis edytorski]
indyferencja — obojętność. [przypis edytorski]
indyferencja (z łac.) — obojętność. [przypis edytorski]
indyferent — człowiek obojętny (indyferentny: nie stanowiący a. nie robiący różnicy), szczególnie w sprawach religii. [przypis edytorski]
indyferentny — bierny. [przypis edytorski]
indyferentyzm — obojętność. [przypis edytorski]
indyferentyzm — obojętność wobec istotnych kwestii społecznych, moralnych, religijnych itp. [przypis edytorski]
indygena — szlachcic-cudzoziemiec, który otrzymał prawa i przywileje szlachcica polskiego. [przypis redakcyjny]
indygenat (daw.) — przyznanie obcokrajowcowi obywatelstwa kraju, w którym przebywa. [przypis edytorski]
indygenat (daw.) — szlachectwo. [przypis redakcyjny]
indygenat — przyznanie cudzoziemcowi polskiego szlachectwa. [przypis edytorski]
indygenat (z łac.) — nadanie cudzoziemcowi polskiego szlachectwa. [przypis edytorski]
indygenat (z łac.) — nadanie obcokrajowcowi praw i przywilejów szlachcica polskiego. [przypis edytorski]
indygnacja (daw., z łac.) — oburzenie. [przypis edytorski]
indygnacja — oburzenie. [przypis edytorski]
indygnacja (z łac.) — słuszne oburzenie. [przypis edytorski]
indygnować się (z łac.) — oburzać się. [przypis edytorski]
indygo — cenny niebieski barwnik wyrabiany z indygowców, krzewów rosnących na Półwyspie Indyjskim. [przypis edytorski]
indygo — naturalny niebieski barwnik wytwarzany z indygowców, krzewów rosnących na Płw. Indyjskim. [przypis edytorski]
indygo — niebieski barwnik, uzyskiwany z południowoazjatyckiej rośliny indygowca. [przypis edytorski]
indygowiec — rodzaj krzewu strefy tropikalnej i subtropikalnej; z jednego z gatunków wytwarzano dawniej naturalny niebieski barwnik: indygo. [przypis edytorski]
Indy — Indie. [przypis edytorski]
Indyjanie — dziś popr.: Indowie, mieszkańcy staroż. Indii. [przypis edytorski]
Indyj — dziś częstsza forma D.: Indii. [przypis edytorski]
Indyj — dziś popr. forma D.: Indii. [przypis edytorski]
Indyjską piękność — tj. śniadą, czarnowłosą kobietę z Indii (lub z Indii Zachodnich, czyli Karaibów); określenia „piękność” Bassanio używa tutaj z przekąsem, ironicznie: w czasach Szekspira za piękne uważano tylko blondynki o jasnej skórze, śniada, ciemna cera uchodziła za brzydką. [przypis edytorski]
indyjski (daw.) — dziś: indiański. [przypis edytorski]
indyjski (daw.) — dziś popr.: indiański. [przypis edytorski]
indyjski (daw.) — indiański. [przypis edytorski]
indyjski (daw.) — indiański, związany z Indianami. [przypis edytorski]
