Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10888 przypisów.

kornutański (daw.) — zdradzany przez żonę; rogacz. [przypis edytorski]

Kornutus, właść. Lucius Annaeus Cornutus — żyjący w I w.n.e. filozof rzym., stoik. [przypis edytorski]

korny (daw.) — skrócone: pokorny; por. korzyć się przed kim. [przypis edytorski]

korny — okazujący pokorę i szacunek. [przypis edytorski]

korol do mene prisław (z ukr.) — król do mnie przysłał. [przypis redakcyjny]

Korolenko, Władimir (1853–1921) — urodzony w Żytomierzu rosyjski pisarz ukraińsko-polskiego pochodzenia, publicysta i dziennikarz. [przypis edytorski]

Korolenko, Władimir Gałaktionowicz (1853–1921) — rosyjski pisarz ukraińsko-polskiego pochodzenia, publicysta i dziennikarz. W tekście mowa o opowiadaniu В дурном обществе (W złym towarzystwie, 1885). [przypis edytorski]

koromysło — nosidło do noszenia wiader na barkach. [przypis edytorski]

korona a. tiara Sajtafernesa — złote nakrycie głowy, które miało rzekomo należeć do władcy scytyjskiego Sajtafernesa (III w. p.n.e.), zakupione w roku 1896 do zbiorów muzeum Luwru, w rzeczywistości falsyfikat sporządzony w Odessie przez złotnika Izraela Ruchomowskiego (1864–1934) na zamówienie dwóch hochsztaplerów, którzy chcieli dorobić się majątku na wykopaliskach archeologicznych. [przypis edytorski]

korona — daw. moneta brytyjska o wartości 5 szylingów. [przypis edytorski]

korona — dawna angielska jednostka monetarna. Najdrobniejszą monetą był pens. Dwanaście pensów to szyling (system angielski nie był systemem dziesiętnym). Pięć szylingów to korona, a pół korony to dwa szylingi i sześć pensów. Dwadzieścia szylingów to funt. Gwinea to funt i jeden szyling, czyli dwadzieścia jeden szylingów. [przypis edytorski]

korona — dawna angielska jednostka monetarna równa pięciu szylingom, tj. sześćdziesięciu pensom. [przypis edytorski]

Korona — daw. skrócenie terminu: Korona Królestwa Polskiego, oznaczającego królestwo polskie (w odróżnieniu od Rzeczpospolitej, czyli państwa złożonego z Polski i Litwy). [przypis edytorski]

korona — historyczna waluta austro-węgierska, wprowadzona w 1892, zastąpiła guldena austriackiego; dzieliła się na 100 halerzy. [przypis edytorski]

korona — historyczna waluta austro-węgierska, wprowadzona w 1892, zastąpiła guldena austriackiego (guldeny wymieniano na korony w relacji 1:2); dzieliła się na 100 halerzy. [przypis edytorski]

korona — jednostka monetarna w Austrii (do 1925 r.), wartości franka szwajcarskiego. [przypis redakcyjny]

korona królewskiej stadniny — kochanka króla, Diana de Poitiers. [przypis tłumacza]

korona obywatelska — rzymska corona civica, wieniec z liści dębowych, nadawany za zasługi publiczne nie wojenne (za te wieniec z wawrzynu). [przypis redakcyjny]

korona pięciopałkowa — w oznaczeniach godności: korona szlachecka; korona Freiherra. [przypis edytorski]

korona — tu: jednostka monetarna w Norwegii. [przypis edytorski]

korona — tu: jednostka walutowa Austro-Węgier w latach 1892–1918. [przypis edytorski]

Korona — tu: Królestwo Polskie. [przypis edytorski]

Korona — tu: państwo polskie. [przypis edytorski]

koronczarka — kobieta zajmująca się wyrobem koronek. [przypis edytorski]

koronę, co mnie należała (starop.) — koronę, która się mnie należała; (…) która do mnie należała. [przypis edytorski]

Koroneja — miasto w Beocji, pod którym rozegrał się szereg ważnych bitew. [przypis tłumacza]

Koroneja — [równina] w Beocji, na południowy zachód od jeziora Kopais (należy odróżniać od Koronei nad rzeką Enipeus w tesalskiej Ftyi). [przypis tłumacza]

Koronek, również do niego należy — Nie idzie tu i w całem zewnętrzności pojęciu o zdarcie długości, świetności, błyskotności, ale o proporcję ich z powagą wewnętrzną, rzeczywistą, ale o strawienie ich na sobie powagą życia, bo i tak duch ma dosyć ciężaru w szacie ciała! Na cóż go jeszcze obciążać ciałem szaty? [przypis autorski]

koroniarz — mieszkaniec Korony, od: Korona Królestwa Polskiego, oznaczającego królestwo polskie (w odróżnieniu od Rzeczpospolitej, czyli państwa złożonego z Polski i Litwy). [przypis edytorski]

koroniarz — mieszkaniec Korony, od: Korona Królestwa Polskiego, oznaczającego królestwo polskie (w odróżnieniu od Rzeczpospolitej, czyli państwa złożonego z Polski i Litwy). [przypis edytorski]

koroniarz — mieszkaniec Korony, tj. Polski, w odróżnieniu od mieszkańca Litwy w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. [przypis edytorski]

koroniarz — mieszkaniec Korony, tj. Polski, w przeciwstawieniu do mieszkańców wielkoksiążęcej Litwy. [przypis edytorski]

koroniarz — mieszkaniec Korony (w odróżnieniu od mieszkańców Litwy). [przypis edytorski]

Koronijasz — mieszkaniec Korony (w odróżnieniu od mieszkańców Litwy) w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. [przypis edytorski]

koronijasz — mieszkaniec terytorium Korony (w odróżnieniu od mieszkańca Litwy w Rzeczpospolitej Obojga Narodów). [przypis edytorski]

Koronis (gr.) a. Koronida — matka Asklepiosa (rzym. Eskulap), patrona sztuki lekarskiej; mieszkała w Tesalii w płn. Grecji, była kochanką boga Apolla, który na czas swojej nieobecności pozostawiał przy niej białego kruka, aby jej pilnował; zakochana w pewnym Arkadyjczyku, dopuściła go do swego łoża, mimo że była już w ciąży; Apollo rzucił klątwę na kruka za nieodgonienie kochanka dziobaniem; kruk sczerniał i odtąd wszystkie kruki są czarne; Koronis zmarła od strzał siostry Apolla Artemidy, a pogrążony w żałobie bóg wyrwał swego syna Asklepiosa z łona matki i wyprawił jej pogrzeb. [przypis edytorski]

koronka królowej Anny (ang. Queen Anne's Lace) — pot. nazwa dzikiej marchwi, o drobnych, białych kwiatach, zebranych w baldach przypominający koronę. [przypis edytorski]

koronka — tu: różaniec; także modlitwa z jego użyciem. [przypis edytorski]

koronki — tu: paciorki nawleczone na sznurek, przesuwane w palcach przy odmawianiu modlitwy. [przypis edytorski]

koronki — tu: rodzaj modlitwy polegający na powtarzaniu w określonej kolejności i określoną liczbę razy różnych modlitw. [przypis edytorski]

koronnym prawem — przez wniesienie skargi do trybunału koronnego; przez sądy cywilne. [przypis redakcyjny]

koronnym — w rękopisie było pierwotnie: konnym; inna ręka poprawiła na: koronnym. [przypis redakcyjny]

koronny (przestarz.) — noszący koronę, ukoronowany. [przypis edytorski]

koronuję cię na twego króla — To jest: odtąd ja ogłaszam ciebie panem twojego sumienia i twoich czynności jako odpowiedzialnych tylko przed trybunałem twojego sumienia. [przypis redakcyjny]

korony i mitry — tu: element herbu rycerskiego, tzw. korona rangowa, do której prawo przyznawał tylko udzielny monarcha, początkowo umieszczana nad tarczą herbów królewskich i książęcych, później także arystokratycznych i szlacheckich; mitra: czapka z futrzanym otokiem, noszona przez władców lub wysokich urzędników kościelnych, a także oznaka rangi książęcej; dziewięciopałkowa korona to element herbu hrabiowskiego. [przypis edytorski]

korony — korona albo wieniec —- symbol sławy i godności duchowej. [przypis tłumacza]

Korop — miasto w dzis. gub. czernichowskiej, powiecie królewieckim, nad Desną dnieprową. [przypis redakcyjny]

Korosteń — miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim; w latach 1918–1921 toczyły się tutaj walki między oddziałami Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej i Wojska Polskiego a bolszewikami. [przypis edytorski]

korowaj — białoruska nazwa placka weselnego. [przypis redakcyjny]

korowaj — ciasto; białe pieczywo spożywane od święta (szczególnie podczas wesela). [przypis edytorski]

korowaj — ciasto; świąteczne białe pieczywo. [przypis edytorski]

korowaj — ciasto weselne wypiekane tradycyjnie na Ukrainie. [przypis edytorski]

korowaj — ciasto weselne wypiekane tradycyjnie na Ukrainie. [przypis edytorski]

korowaj (daw.) — świąteczne pieczywo; ciasto. [przypis edytorski]

korowaj — pszenne, wykwintne pieczywo, ciasto weselne. [przypis edytorski]

korowaj (reg.) — placek weselny. [przypis edytorski]

korowaj — weselny placek z mąki pszennej, tradycyjny w Rosji i na Ukrainie. [przypis edytorski]

korowaj (z daw. ukr.) — poczęstunek weselny. [przypis redakcyjny]

korowód — szereg osób posuwających się jedna za drugą. [przypis edytorski]

korowody (z ukr.) — targi, trudności. [przypis redakcyjny]

Korporacja lokajów — aluzja do ministra i kardynała Dubois, który zaczął karierę jako lokaj księdza Le Tellier. [przypis tłumacza]

korporacyj (daw.) — dziś popr. forma D.lm: korporacji. [przypis edytorski]

korporał — kwadratowa tkanina podkładana pod kielich i patenę z hostią w liturgii Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]

korporał (z łac.) — biały, lniany obrusik, na którym kładzie się hostię w czasie mszy. [przypis redakcyjny]

korporant — członek korporacji, zwykle korporacji akademickiej. [przypis edytorski]

korpulencja (daw.) — otyłość. [przypis edytorski]

Korpus Bezpieczeństwa (KB) — konspiracyjna organizacja wojskowa, w 1944 r. podporządkowała się Polskiemu Komitetowi Wyzwolenia Narodowego, włączona we wrześniu 1944 r. do Połączonych Sił Zbrojnych, porozumienia AL, PAL i KB. [przypis edytorski]

korpus Menfi — czyli korpus memficki. Grecka nazwa miasta „Memfis” pochodzi od egipskiego Menfe. [przypis edytorski]

korrozywa — [tu:] łańcuchem. [przypis redakcyjny]

korrozywy (starop.) — wygryzające lekarstwa. [przypis redakcyjny]

korrozywy — wygryzające lekarstwa. [przypis redakcyjny]

korrumpujący — szkodliwy, niszczący. [przypis redakcyjny]

Korsak, Tadeusz (1741–1794) — dowodził pospolitym ruszeniem w okolicach Wilna podczas powstania kościuszkowskiego; zginął podczas Rzezi Pragi 4 listopada 1794 r. broniąc Warszawy przed wojskami Suworowa. [przypis edytorski]

„Korsarz” — („Corsaren”, duń.), tygodnik satyryczny i magazyn polityczny publikowany w Kopenhadze w latach 1840–1846. [przypis edytorski]

Korsarz i Giaur — tytułowi bohaterowie dzieł Byrona. [przypis edytorski]

korsarz — kapitan prywatnego okrętu, który na podstawie pisemnego upoważnienia władcy lub miasta zwalcza statki nieprzyjacielskie, a jego wynagrodzenie stanowią zdobyte na przeciwniku łupy; w przeciwieństwie do pirata korsarz prowadził legalną działalność, usankcjonowaną prawnie. [przypis edytorski]

Korsarz, Lara — powieści poetyckie Byrona z 1814. [przypis edytorski]

„Korsarz” — „Le Corsaire”, francuska gazeta liberalna, poświęcona literaturze i sztuce, wydawana w l. 1823–1858. [przypis edytorski]

Korsarz — ogromnie popularna powieść George'a Gordona Byrona. Opowiada o losach Konrada: przestępcy, indywidualisty i buntownika, który napada na króla Turcji i ratuje królową haremu. [przypis edytorski]

korsarz otruty/ Przed śmierci chwilą tonął w sen głęboki… — Otruci napojem opium, usypiają; lecz przed śmiercią budzą się. [przypis autorski]

Korsarz — tu: tytułowy bohater powieści poetyckiej Byrona z 1814. [przypis edytorski]

Korsarz — utwór ten składa się z kilku części, z których dwie zostały już opublikowana w bibliotece — fragmenty rozpoczynające się od słów Tak jestem smętny (…) oraz Rycz burzo!. [przypis edytorski]

korso a. corso — aleja spacerowa; szeroka, reprezentacyjna ulica, będąca miejscem spacerów i konnych przejażdżek, spotkań towarzyskich, autoprezentacji itp. [przypis edytorski]

korso a. Via del Corso — historyczna ulica rzymska, łącząca piazza Venezia i piazza del Popolo. [przypis edytorski]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis edytorski]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczu zamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich, w bitwie pod Korsuniem (1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. [przypis edytorski]

Korsuń (dziś ukr.: Korsuń-Szewczenkiwskij) — miasto w środkowej części Ukrainy, nad rzeką Roś, dawna rezydencja magnacka. [przypis edytorski]

Korsuń — miasto na Ukrainie, w obwodzie czerkaskim (obecnie Korsuń Szewczenkowski), gdzie w 1944 roku Rosjanie pokonali Niemców. [przypis edytorski]

korsuńskie — klęska pod Korsuniem 26 maja 1648. [przypis redakcyjny]