Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5211 przypisów.
lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
lutnia — tu: symbol poezji, sztuki poetyckiej. [przypis edytorski]
„Lutnia” — warszawskie towarzystwo śpiewacze, założone w 1887 r. przez Piotra Maszyńskiego. [przypis edytorski]
„Lutnia” — warszawskie towarzystwo śpiewacze, założone w 1887 r. przez Piotra Maszyńskiego. [przypis redakcyjny]
lutnię — w oryginale niem. Leyer [dziś: Leier]: lirę; lutnia: niem. Laute występuje wcześniej w tekście. [przypis edytorski]
lutniej — dziś popr. forma D. lp: lutni; lutnia: daw. instrument strunowy, popularny zwłaszcza w XV-XVII w. [przypis edytorski]
lutni (starop.; W. lp) — lutnio. [przypis redakcyjny]
lutni (tu daw. forma W. lp) — dziś: lutnio. [przypis redakcyjny]
luto (daw.) — srodze. [przypis edytorski]
luto (daw.) — srogo. [przypis edytorski]
lutość (daw., gw.) — surowość. [przypis edytorski]
lutość — litość. [przypis redakcyjny]
lutość — litość. W wersie 28 użyta jest niekonsekwentnie forma litość. [przypis redakcyjny]
lutość* (starop.) — litość (obecnie rzadko używa się wyrazu luty w znaczeniu srogi; por. nazwę drugiego miesiąca w roku). [przypis redakcyjny]
lutość (starop.) — litość. [przypis edytorski]
lutościwe — litościwe. [przypis redakcyjny]
Lutosławski, Wincenty (1863–1954) — polski filozof, filolog i publicysta, działacz społeczny i narodowy; wykładowca na licznych uniwersytetach zagranicznych i polskich; usiłował stworzyć polski narodowy system filozoficzny łączący platoński idealizm z mesjanizmem polskiego romantyzmu. [przypis edytorski]
Lutosławski, Wincenty (1863–1954) — polski filozof, profesor, działacz społeczny, założyciel Eleuterii — towarzystwa do walki z alkoholizmem. [przypis edytorski]
Lutosławski, Wincenty (1863–1955) — idealistyczny filozof-mistyk, tzw. neomesjanista; pisał w wielu językach, o przybyszewszczyźnie — w Bańkach mydlanych (wyd. książkowe Kraków 1899, prwdr. w „Czasie” krakowskim, cykl artykułów w 1898 r.), rozczarowany bliższym poznaniem Przybyszewskiego, którego wraz z żoną Dagny gościł w Hiszpanii w r. 1898. [przypis edytorski]
luto — surowo, srodze, okrutnie; od przym. luty: srogi. [przypis edytorski]
lutować (daw.) — litować. [przypis edytorski]
lutować (daw.) — żałować (litować). [przypis redakcyjny]
lutować (daw.) — żałować. [przypis redakcyjny]
lutry — futro z wydry. [przypis redakcyjny]
luty (daw.) — groźny, srogi. [przypis edytorski]
luty (daw., gw.) — surowy, ostry. [przypis edytorski]
luty (daw.) — okrutny, dziki. [przypis edytorski]
luty (daw.) — okrutny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi, groźny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi, okrutny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi. [przypis edytorski]
luty (daw.) — surowy. [przypis edytorski]
luty (daw.) — surowy, srogi. [przypis edytorski]
luty — okrutny, srogi. [przypis edytorski]
Lutze, Viktor (1890–1943) — szef sztabu SA po zamordowaniu przez hitlerowców Ernsta Röhma. [przypis edytorski]
Luwr — dawny pałac królewski w Paryżu, obecnie jedno z największych muzeów sztuki na świecie; w ostatnich dniach Komuny Paryskiej rewolucjoniści planowali zniszczenie muzeum, zbiory udało się uratować, jednak doszczętnie spalono pałac Tuileries. [przypis edytorski]
Luwr — pałac królewski. Mam wrażenie, mimo iż tekst komedii milczy w tej mierze, że Celimena nie bywa w tak wysokich progach; dlatego może lada głuptas, ale przychodzący z królewskich pokoi, jest jej pożądanym gościem. Stosunek jej do Alcesta wygląda również na to, iż posiada spory podkład snobizmu, jak to nazywamy dzisiaj. [przypis tłumacza]
Luxemburg — tu: Ogród Luksemburski w Paryżu, park miejski przy pałacu księcia de Luxemburg. [przypis edytorski]
Lux est orta gentibus (…) Condescendit Homo-Deus — Sequent. In nativitate Dei [red. WL: sekwencja o Bożym Narodzeniu autorstwa Adama ze Św. Wiktora (zm. 1192)]. [przypis autorski]
lux ex oriente (łac.) — światło ze Wschodu. [przypis edytorski]
lux ex oriente (łac.) — światło ze Wschodu. [przypis edytorski]
Luxit et elanguit terra, confusus est Libanus et obsorduit (łac.) — „Płakała i zwątlała ziemia, zawstydzony jest Liban i uwiądł”. [przypis tłumacza]
lux (łac.) — światło; tu przen.: sława. [przypis edytorski]
lux perpetua (łac.) — nieustające światło. [przypis edytorski]
Luxuria (…) emissa — Livius Titus, Ab Urbe condita 34, 4. [przypis tłumacza]
Luyten, Willem Jacob (1899–1994) — holendersko-amerykański astronom, odkrywca i badacz gwiazd, pracował w obserwatoriach: Licka i Harvard College Observatory; wykładowca University of Minnesota, za swą pracę naukową odznaczony medalami (Medal Jamesa Craiga Watsona 1964, Bruce Medal 1968), jego imieniem nazwana została asteroida (1964) i gwiazda (gwiazda Luytena należy do najbliższych sąsiadów Słońca). [przypis edytorski]
luźne rozpinał wniki i poszerzał oka — odpuszczał, przymykał oko, patrzył przez palce itp. [przypis edytorski]
luźni — luźna czeladź. [przypis redakcyjny]
luźny burlesk — określenie konstrukcji rytmicznej niemieckiego oryginału. [przypis edytorski]
Luzacja — Łużyce. [przypis edytorski]
luzak — niezaprzężony, idący luzem koń. [przypis edytorski]
luzak — sługa obozowy. [przypis edytorski]
luzak — sługa obozowy. [przypis redakcyjny]
luzak — służący, pacholik pancernego towarzysza. [przypis redakcyjny]
luzować się — tu: zmieniać się (szczególnie: na warcie). [przypis edytorski]
luzować — tu: zastępować na służbie. [przypis edytorski]
luzować — tu: zastępować. [przypis edytorski]
Luzytanowie i Kantabrowie — Luzytanowie: zamieszkujący ziemie dzisiejszej Portugalii; Kantabrowie: z północnej części Hiszpanii, do Pirenejów. [przypis tłumacza]
L. Weill w niedużej swej pracy… — L. Weill, Über die kinetische Korrelation der beiden Generationszellen (O korelacji kinetycznej między dwiema komórkami reprodukcyjnymi) w „Archiv für Entwicklungsmechanik der Organismen”, 11, 222–224 (1901). [przypis edytorski]
lwem na bawołu — archaiczna forma porównania, dziś powiedziano by: jak lew na bawoła. [przypis edytorski]
Lwiątko — chodzi o sztukę Lejonets unge, którą pod pseudonimem Harald Gote opublikowała Helga Frideborg Maria Stéenhoff (1865–1945), szwedzka pisarka i działaczka na rzecz praw kobiet. [przypis edytorski]
Lwiątko — ukazało się pod męskim pseudonimem Harald Gote, pod tym pseudonimem jednak ukrywa się kobieta. [przypis autorski]
lwica hirkańska — kiedy Eneasz, bohater Eneidy Wergiliusza, porzuca swoją kochankę, królową Dydonę, ta porównuje jego okrucieństwo do obyczajów hirkańskich tygrysic. Zwrotu tego użył także Ariosto, a w polskiej literaturze J.A. Morsztyn; Hirkania — kraj położony na Wyżynie Irańskiej. [przypis edytorski]
Lwi Gród — Lwów. [przypis edytorski]
lwi łupież — skóra złupiona z lwa. [przypis edytorski]
lwów — dziś popr. forma B. lm: lwy. [przypis edytorski]
Lwów — miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto ukraińskie, ośrodek administracyjny rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto w zach. części Ukrainy, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
lwów swoich (daw. forma) — dziś: lwy swoje. [przypis edytorski]
lwowi na morzu możnemu — lew, jak wiadomo, herb Wenecji, oznacza też Wenecję samą. [przypis redakcyjny]
lwowska komisyja — 18 sierpnia. [przypis redakcyjny]
Lwy albańskie — pułki armii tureckiej złożone z Albańczyków znane były z waleczności. Przestały one jednak istnieć po uzyskaniu przez Albanię formalnej niepodległości w r. 1912. Stąd określenie „lwy albańskie” jest raczej anachronizmem. [przypis redakcyjny]
lwy Farsu — lwy bezgrzywe, spotykane jeszcze z rzadka w prowincji Farsistanu. [lew perski, zwany też lwem azjatyckim, występował niegdyś od Grecji przez Persję aż po Indie, obecnie jest zagrożony wymarciem; podobnie jak u lwa afrykańskiego, grzywę u lwa perskiego mają tylko samce; red. WL]. [przypis autorski]
lwy i lilije — terminy alchemiczne; czerwony lew miał oznaczać tlenek rtęci, a lilia kwas solny. [przypis edytorski]
Lwy mogą stłumić lamparta wybuchy — herbem Norfolka był złoty lampart. [przypis redakcyjny]
Lyaeus — Bachus, bóg wina. [przypis redakcyjny]
Lyaeus (mit. gr.) — przydomek Dionizosa, boga wina. [przypis edytorski]
Lyautey, Louis Hubert (1854–1934) — francuski wojskowy i administrator kolonialny, marszałek Francji; czołowy realizator francuskiej polityki kolonialnej na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
Lyceum Theatre — teatr na West Endzie, tuż przy ulicy Strand w centrum Londynu. [przypis edytorski]
Lydias — rzeka w płn. Grecji. [przypis edytorski]
Lykabettos — strome wzgórze w północnej części Aten, w starożytności poza terenem miejskim. [przypis edytorski]
Lykaja — arkadyjskie święto wiosenne na cześć Dzeusa Lykajosa. [przypis tłumacza]
Lykaoński Orfeusz — W katakumbach pełno było rzeźb i malowideł symbolicznych po ścianach i na sarkofagach. W początkach chrześcijaństwa sztuka była całkiem symboliczną. I tak Orfeusz, pierwszy mędrzec, poeta, założyciel towarzystwa, u pogan wyrażał Chrystusa; postać Noego, Izaaka, Józefa patriarchy, to samo znaczyły. Złoty świecznik o trzech ramionach wyrażał Chrystusa. Latorośl winna to samo. Lira była symbolem krzyża; palma zwycięstwa niebieskiego; krzyż z drogimi kamieńmi, otoczony wieńcami róż, wiszącymi na złotych łańcuszkach, dwiema literami greckimi alfa i omega, znaczył boga, koniec i początek wszystkiego. Paw był symbolem zmartwychwstania, a czasem znowu szatana. Oliwne drzewo było hieroglifem wieczności i pokoju. Cyprys i sosna śmierci; kotwica zbawienia. Ryby ludzi, z powodu słów Chrystusowych do Apostołów: Faciam vos piscatores hominum. Delfin nadziei i umarłych, co z tego świata w lepsze strony się udali. Samson z wyrwanymi bramami na barkach znaczył Chrystusa na tej zasadzie: Tollit portas civitatis est Inferni et removit mortis imperium. Tu civitas raz znaczy czyn Samsona realny, drugi raz oznacza świat starożytny cały, który był tylko składem civitatum, miast ([fr.] cité), czyli egoizmów zamkniętych, w sobie najsrożej uciskających. W rzeczy samej, Chrystus zadał śmierć składowi temu, porządkowi całego świata starożytnego, powołując ludzi do braterstwa i wolności. To dowodzi, że i chrześcijanie pierwszych wieków już czuli swoje powołanie polityczne. Dalej jeleń znaczy apostołów, kogut czujność pasterską, a krzyż zawsze składał się z czterech gatunków drzewa: z cyprysu, cedru, palmy i oliwy. [przypis autorski]
Lykaon, Kallisto, Io, Dafne, Syrinks (mit. gr.) — postacie z mitów greckich zamienione w zwierzęta i rośliny. [przypis edytorski]
Lykaon — król Arkadii, ludożerca. [przypis tłumacza]
Lykaon — w innym przekładzie: Likon. [przypis edytorski]
Lykas — wuj i opiekun Antiope, obdarzanej miłością przez Jowisza. [przypis tłumacza]
Lykejon — miejski gimnazjon (zespół budowli do ćwiczeń fizycznych, wraz z łaźnią), położony na wschodnich obrzeżach Aten, w gaju przy świątyni Apollina Likejosa (stąd nazwa), zbudowany w V w. p.n.e. przez Peryklesa; przy tym gimnazjonie uczeń Platona, Arystoteles, założył później szkołę filozoficzno-naukową. [przypis edytorski]
Lyk — Lycus, chłopiec, którego urodę i wdzięki opiewał Alkajos. [przypis redakcyjny]
Lykofron — tragik grecki z wyspy Eubei. [przypis tłumacza]
Lykon — ojciec Autolika; należał później do oskarżycieli Sokratesa, być może rozgoryczony stratą syna, którego zabili Spartanie stanowiący garnizon dla obrony trzydziestu tyranów; przecież najenergiczniejszy z nich Kritias uchodził za ucznia i przyjaciela Sokratesa. [przypis tłumacza]
Lyly, John (1554?–1606) — prócz Euphuesa (w dwóch częściach, 1579–80) napisał szereg komedii. Euphues nie jest utworem oryginalnym, lecz przeróbką dzieła Hiszpana Guevary, którego asonancje Lyly zastąpił zgodniejszą z duchem swego języka aliteracją. [przypis tłumacza]
Lyncestes, obwiniony o spisek przeciw Aleksandrowi (…) — Quintus Curtius, Historiae Alexandri Magni, VII, 1. [przypis tłumacza]
lynch (ang.)— lincz, samosąd, wymierzenie kary przez osobę nieuprawnioną; nazwa utworzona od nazwiska Charlesa Lyncha (1736–1796), amerykańskiego plantatora, który wraz z grupą popleczników sprawował pozaprawne sądy, wymierzając kary osobom, które uznawał za winne. [przypis edytorski]
lynch (ang.) — samosąd. [przypis edytorski]
lynch — lincz, samosąd, wymierzenie kary przez osobę nieuprawnioną; nazwa utworzona od nazwiska (tj. eponim) Charlesa Lyncha, (1736–1796), amer. sędziego ze stanu Wirginia. [przypis edytorski]
lyngam — popr.: lingam a. linga, obiekt kultu hinduskiego boga Śiwy, symbolizujący jego moc twórczą: pionowy kamienny słup z obłym wierzchołkiem, na podstawce odprowadzającej wodę z rytuałów obmywania; przez Europejczyków uznawany za symbol falliczny, organu rozrodczego Śiwy. [przypis edytorski]
lynx (ang.) — ryś. [przypis edytorski]
