Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5352 przypisów.
Romero, Silvio (1841–1914) — brazylijski polityk, dziennikarz, publicysta oraz poeta. [przypis edytorski]
Romikole — mieszkańcy Rzymu. [przypis tłumacza]
romitorio (wł.) — pustelnia, ustronie. [przypis autorski]
Romnowe, częściej Romowe, litew. Romovė — miejsce kultu pogańskich Bałtów, gdzie pośrodku stał wielki dąb z wyobrażeniami trzech najważniejszych bogów; siedziba Krewe. Takich miejsc było na terenie Prus i Litwy kilka. [przypis edytorski]
Romnowe — lokalizacja świętego gaju. [przypis edytorski]
Romny — miasto na Ukrainie, nad Sułą. [przypis edytorski]
Romola — historyczna powieść angielska George Elliot (1863). [przypis redakcyjny]
Romowe — miejsce święte, centrum kultu w religii Bałtów. [przypis edytorski]
Romowe — w religii lit. (Bałtów) centrum kultu zorganizowanego wokół świętego dębu, z podobiznami bóstw, siedziba kapłana zw. Krewe. [przypis edytorski]
rom — rum. [przypis edytorski]
Romski, Juliusz właśc. Garbowski, Tadeusz (1869–1940) — zoolog, a także pisarz, poeta i filozof; uzyskał tytuł doktorski w zakresie nauk przyrodniczych (1893) na podstawie pracy o faunie motyli w Galicji oraz habilitację (1897) na podstawie rozprawy o skorupiakach obunogich Amphipoda, był asystentem prof. zoologii na Uniwersytecie Wiedeńskim, Bertholda Hatschka (1854–1941), następnie przeniósł się na krakowski Uniwersytet Jagielloński (1898), gdzie w 1903 r. został profesorem nadzwyczajnym zoologii, w 1911 r. objął Katedrę Filozofii Przyrody, a w 1922 r. założył Zakład Psychogenetyczny; pod pseud. Leon Płoszowski publikował wiersze w stylu neoromantycznym, a pod pseud. Juliusz Romski był współautorem (z Elizą Orzeszkową) powieści epistolarnej Ad astra (1904; w pracy nad utworem brał udział w l. 1899–1903, całość dokończyła Orzeszkowa); prof. Garbowski (już wówczas emerytowany) został aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau i zginął w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen wraz z innymi uczonymi UJ; jego poglądy filozoficzne stanowią podwaliny pol. filozofii świeckiej. [przypis edytorski]
Romuald (ok. 951–1027) — Romuald z Camaldoli, święty kościoła katolickiego, włoski mnich, założyciel zakonu kamedułów; w 972 r. wstąpił do benedyktyńskiego klasztoru św. Apolinarego, w 975 r. podjął życie eremity, do r. 978 kształcił się w Saint-Michel de Cuxa u opata Geryna, kształtując własną regułę; przydane mu miano Romuald Kassyneński pochodzi od nazwy Monte Cassino, gdzie przez jakiś czas przebywał wraz z dwoma innymi pustelnikami, Marynem i Janem Morosini; na prośbę cesarza Ottona III Romuald przeniósł się do Rawenny, gdzie został opatem, ponieważ jednak mnisi z klasztoru św. Apolinarego nie chcieli dostosować się do surowych reguł Romualda, opuścił klasztor w 999 i powrócił na Monte Cassino; przez jakiś czas potem wędrował, by ostatecznie osiąść w Camadloli; w 1027 przeniósł się w celu oddania się kontemplacji do Val di Castro, gdzie zmarł 19 czerwca. [przypis edytorski]
Romuald z Camaldoli (ok. 950–1027) — włoski mnich, założyciel zakonu kamedułów, opat, święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Romul, dziś Romulus — legendarny założyciel Rzymu, wykarmiony przez wilczycę. [przypis edytorski]
Romulus i Remus (mit. rzym.) — bracia bliźniacy, legendarni założyciele miasta Rzym, synowie boga Marsa i westalki z królewskiego rodu; zaraz po narodzinach skazani złego władcę na śmierć, zostali umieszczeni w koszyku, który popłynął z nurtem rzeki; według podań braci znalazła i karmiła swoim mlekiem wilczyca. [przypis edytorski]
Romulus (mit. rzym.) — legendarny założyciel i pierwszy władca Rzymu; wnuk króla miasta Alba Longa, pozbawionego władzy przez Amuliusza; Romulus razem z bratem bliźniakiem Remusem po urodzeniu został wrzucony w koszyku do Tybru; braci wykarmiła wilczyca, następnie wychował pasterz; dorósłszy, bracia przywrócili tron Numitorowi, po czym opuścili miasto i założyli Rzym. [przypis edytorski]
Romulus (mit. rzym.) — legendarny założyciel Rzymu. [przypis edytorski]
Romulus (mit. rzym.) — założyciel Rzymu, zabójca brata-bliźniaka Remusa. [przypis edytorski]
Romulus nie miałby (…) kłopotu z Sabinkami — wg rzymskiej legendy w nowo założonej przez Romulusa i jego towarzyszy osadzie Rzym brakowało kobiet. Szukając żon, Rzymianie zwrócili się z prośbą do sąsiedniego plemienia Sabinów, jednak spotkali się z odmową. Zorganizowali więc święto ku czci Neptuna, na które zaproszono mieszkańców okolic. Podczas święta na umówiony sygnał porwano panny sabińskie, które wkrótce wydano za mąż za Rzymian. Stało się to przyczyną wojny, przerwanej na prośbę porwanych kobiet. [przypis edytorski]
Romussa (z litew.) — Skromna. [przypis autorski]
Ronacher — wiedeński teatr, na przełomie XIX i XX w. funkcjonujący jako teatr rozmaitości połączony z restauracją, prezentujący siedzącej przy stolikach publiczności rewie, operetki, tańce, piosenki. [przypis edytorski]
Roncesvalles — przełęcz w zachodnich Pirenejach, w roku 778 miejsce bitwy z Baskami, w której wraz ze swoimi żołnierzami zginął hrabia Roland, dowódca tylnej straży wojsk Karola Wielkiego. [przypis redakcyjny]
roncewalska (…) przegrana — rozsławiona przez średniowieczną epikę rycerską (m.in. Pieśń o Rolandzie) bitwa w wąwozie Roncevaux (także: Roncevalles, Ronsewal) stoczona 15 sierpnia 778 przez tylną straż osłaniającą odwrót z Hiszpanii wojsk frankijskich pod wodzą Karola Wielkiego; w legendzie przeciwnikami Franków byli Saracenowie (tj. Arabowie, „niewierni”), w istocie był to odwet górali baskijskich za zburzenie ich stolicy Pampeluny. [przypis edytorski]
Roncus — Ronco, rzeczka w płn. Włoszech, dopływ Padu. [przypis redakcyjny]
Roncylion — Roncillon w płd. Francji w departamencie Vaucluse. [przypis redakcyjny]
rondeau — rondo; forma w muzyce (również w poezji i tańcu), której konstrukcja opiera się na wielokrotnych powtórzeniach tematu. [przypis edytorski]
Rondel — Barbakan. [przypis edytorski]
Rondel (daw., pot.) — barbakan krakowski, okrągła gotycka budowla obronna z XV w.; część dawnych fortyfikacji miejskich. [przypis edytorski]
Rondel (daw., pot.) — barbakan krakowski. [przypis edytorski]
rond (fr.) — kółko. [przypis edytorski]
rondo a. rondeau (fr.) — forma w muzyce (również w poezji i tańcu), której konstrukcja opiera się na wielokrotnych powtórzeniach tematu. [przypis edytorski]
Rondo — miasto w Andaluzji, w Hiszpanii. [przypis edytorski]
rondo — rodzaj strofy powtarzającej określone wersy. [przypis edytorski]
Rond-Point de Champs-Elysées — duże rondo na paryskiej alei Champs-Elysées (Pól Elizejskich). [przypis edytorski]
rond-point (fr.) — rondo a. półkole; tu: okrągłość. [przypis edytorski]
Ronge, Maximilian (1874–1953) — pułkownik armii austro-węgierskiej i ostatni szef biura ewidencyjnego. [przypis edytorski]
Roniąc na wierzby łezki trzy — tj. na zielone gałązki używane w świąteczną niedzielę Trójcy (49 dzień po Wielkanocy). [przypis edytorski]
ronić (daw.) — strącać. [przypis edytorski]
ronić — tu: tracić, gubić. [przypis edytorski]
Ronquerolles — [por. Balzac:] Ferragus, Księżna de Langeais, etc. [przypis tłumacza]
Ronsard, Pierre de (1524–1585) — sławny poeta francuskiego renesansu, główny autor należący do grupy zwanej Plejadą. [przypis edytorski]
Rontaler, Edward Aleksander (1846–1917) — właściciel i dyrektor nowoczesnej szkoły ogólnokształcąco-handlowej powstałej w 1896 r. w Warszawie, wśród jej pedagogów było wielu wybitnych uczonych. [przypis edytorski]
ront (daw.) — obchód terenu. [przypis edytorski]
ront (daw.) — patrol. [przypis edytorski]
ront (daw.) — patrol straży (tu: miejskiej). [przypis edytorski]
ront (daw.) — patrol wojskowy, kontrolujący warty oraz porządek i bezpieczeństwo na danym terenie. [przypis edytorski]
rontów — straży. [przypis redakcyjny]
ront — obchód terenu przez straże, w celu sprawdzenia porządku i bezpieczeństwa. [przypis edytorski]
ront (z fr.) — straż, warta. [przypis redakcyjny]
ront (z niem.) — patrol wojskowy. [przypis edytorski]
ropa a. rapa (z fr. rapé) — tytoń tarty, tabaka francuska. [przypis redakcyjny]
ropiącą — dziś popr.: ropiejącą; w oryg. niem. jauchige, od jauche: gnojówka. [przypis edytorski]
ropiący — dziś popr.: ropiejący; tu: forma krótsza przymiotnika użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
ropiący się — dziś: ropiejący. [przypis edytorski]
Ropp, Grzegorz — sztabskapitan artylerii, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej odznaczony orderem Virtuti Militari; jeden z organizatorów insurekcji warszawskiej. [przypis edytorski]
Rops, Félicien (1833–1898) — belgijski grafik, przedstawiciel symbolizmu, często tworzący prace o tematyce erotycznej. [przypis edytorski]
Rops, Félicien (1833–1898) — belgijski grafik, znany gł. ze swoich litografii i akwafort o tematyce erotycznej i satanistycznej. [przypis edytorski]
Rops, Félicien (1833–1898) — belgijski malarz i grafik, znany z ukazywania brzydoty i potworności życia; jego prace łączą elementy naturalizmu i symbolizmu. [przypis edytorski]
Rops, Felicien (1833–1898) — belgijski malarz, grafik, karykaturzysta, współpracował z magazynem „Uylenspigel”; wiele jego rysunków miało charakter erotyczny. [przypis edytorski]
Rops, Felicjan (1833–1898) — znany malarz i sztycharz belgijski. [przypis redakcyjny]
Ropuch powrócił do domu! — przekład Zofii Baumanowej. [przypis redakcyjny]
Rorate coeli a. Rorate caeli (łac.) — dosłownie „rosa nieba”, wstęp do mszy czwartej niedzieli Adwentu. [przypis edytorski]
Rorate Coeli (łac.) — pierwszy wers śpiewu na wejście rozpoczynającego mszę roratnią: Rorate coeli desuper, tj. Spuśćcie rosę, niebiosa. [przypis edytorski]
rorate coeli, właśc. rorate cæli desuper (łac.) — spuście rosę niebiosa (fragm. Księgi Izajasza 45:8). [przypis edytorski]
roraty — pierwsza msza o wschodzie słońca w okresie adwentu, tj. okresu poprzedzającego Święta Bożego Narodzenia w kościele katolickim. [przypis edytorski]
roraty — pierwsza msza poranna w kościele katolickim, odprawiana o wschodzie słońca; nazwa utworzona od pierwszych słów łac. modlitwy rorate caeli desuper: rosę niebiosa ześlijcie. [przypis edytorski]
roraty — wczesna poranna msza odprawiana w okresie Adwentu. [przypis edytorski]
rość (daw.) — rosnąć. [przypis edytorski]
rość — dziś: rosnąć. [przypis edytorski]
rość (tu forma 3 os. lp: roście) — rosnąć. [przypis redakcyjny]
rościągnionem (starop. forma) — rozciągniętym. [przypis edytorski]
rościągniony (starop. forma) — dziś popr.: rozciągnięty. [przypis edytorski]
rościągniony (starop. forma) — rozciągnięty. [przypis edytorski]
rościęła (starop. forma ort.) — dziś popr.: rozcięła. [przypis edytorski]
rościęty (starop. forma) — rozcięty. [przypis edytorski]
roście (daw.) — rośnie. [przypis edytorski]
roście (daw.) — rośnie. [przypis redakcyjny]
roście — dziś popr. forma 3.os.lp: rośnie. [przypis edytorski]
roście — dziś popr.: rośnie. [przypis edytorski]
roście — dziś popr.: rośnie. [przypis redakcyjny]
roście (gw., daw.) — rośnie. [przypis autorski]
roście (starop. forma) — 3.os.lp cz. teraźn.; dziś popr.: rośnie. [przypis edytorski]
roście (starop. forma 3 os. lp) — rośnie. [przypis edytorski]
roście (starop. forma) — dziś popr. 3. os. lp: rośnie. [przypis edytorski]
roście (starop. forma) — dziś: rośnie. [przypis edytorski]
rościł — w rękopisie dla rymu: rościół. [przypis redakcyjny]
roślejszy — wyższy, większy; stopień wyższy przymiotnika od: rosły (wysoki, postawny). [przypis edytorski]
roślin krwiożerczych wężowate drgawki (…) kwiat mango w uściskach anakondy — T. Miciński, W mroku gwiazd, s. 111, 12. [przypis autorski]
roślinne — w oryginale: vegetativ. [przypis tłumacza]
rośliny pobudliwe — w oryginale jest: sensitive Pflanzen. [przypis tłumacza]
rośniecie tyrani — wyrastacie na tyranów. [przypis redakcyjny]
rośnienie — dziś: rośnięcie; wzrost. [przypis edytorski]
rośnie tam w wielkiej ilości kamień — najcenniejszy marmur dobywano z kamieniołomów na górze Pentelikon, mniej cenny, szaro-niebieski, na górze Hymettos. [przypis tłumacza]
rośny (daw.) — pokryty rosą. [przypis edytorski]
rośny — pokryty rosą. [przypis edytorski]
rośny — przymiotnik od rzeczownika rosa; rosa to woda zbierająca się wcześnie rano na ziemi i roślinach. [przypis edytorski]
rośny — rosisty, wilgotny od rosy. [przypis edytorski]
rośny — zwilżony rosą. [przypis edytorski]
Roś — rzeka w środkowej części Ukrainy, prawy dopływ Diepru. [przypis edytorski]
Roś — rzeka w środkowej części Ukrainy, prawy dopływ Dniepru. [przypis edytorski]
