Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10433 przypisów.
w wilię (daw.) — wczoraj. [przypis edytorski]
w wilię (daw.) — w przeddzień. [przypis edytorski]
w wilię (daw.) — w przededniu; dnia poprzedzającego. [przypis edytorski]
w wilię skasowania zakonu — ogromne długi zaciągnięte przez przełożonego misji jezuitów na Martynice i odmowa spłaty należności przez zakon spowodowały w 1760 wyrok sądowy nakazujący zwrot sumy pod rygorem zajęcia mienia. Jezuici odwołali się do parlamentu paryskiego, który w maju 1761 wydał orzeczenie na ich niekorzyść; zbadano nauczanie zakonu począwszy od XVI wieku i oceniono jako szkodliwe. W kwietniu 1763 zamknięto kolegia jezuickie, w listopadzie 1764 król podpisał edykt o wygnaniu zakonników z kraju. Wcześniej, w 1759, wygnała jezuitów ze swego kraju i wszystkich kolonii Portugalia, w 1767 Hiszpania, w 1768 Parma, w 1773 papież Klemens XIV rozwiązał zakon. [przypis edytorski]
w wilię — w przeddzień. [przypis edytorski]
w wnętrzu — dziś popr.: we wnętrzu. [przypis edytorski]
wwodzić — wprowadzać. [przypis edytorski]
w wojnie stanów północnych przeciwko stanom skonfederowanym — wojna secesyjna (1861–1865), wojna domowa w USA pomiędzy stanami południowymi (tzw. Konfederacja) a stanami północnymi (tzw. Unia), spowodowana sporem o niewolnictwo. [przypis edytorski]
W wojnie sukcesyjnej hiszpańskiej, pewien człowiek, zwany margrabią de Rhodes, o którym mówiono, że się zrujnował na kopalniach złota a wzbogacał na szpitalach — Miał je poniekąd w zarządzie. [przypis autorski]
w wojsku — mowa tu o wojsku Królestwa Kongresowego (1815–1831). [przypis redakcyjny]
W wojsku… — Wolframsdorf. [przypis autorski]
W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2005, s. 119. [przypis autorski]
W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2005, s. 125. Por. szerzej na temat ww. form własności K. Kolańczyk, Prawo rzymskie, wydanie V, Warszawa 2001, s. 285 i n. [przypis autorski]
W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2005, s. 129. [przypis autorski]
W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2005, s. 142. [przypis autorski]
W. W. — skrót od: wasza wielmożność; tu zwrot grzecznościowy wielką literą jak w liście (dedykacyjnym). [przypis edytorski]
W Wszechświecie gędźba ogromna (…) Hosanna! — M. Podraza-Kwiatkowska, Wacław Rolicz-Lieder, Warszawa 1966, s. 149. Przenoszenie do poezji zasad kompozycji muzycznej jako formuły ją organizującej cechuje także twórczość Marii Grossek-Koryckiej. Nie chodzi bowiem w przypadku Liedera oraz Grossek-Koryckiej o impresjonistyczno-nastrojowe naśladowanie, powielanie czy oddawanie impresji osobistych płynących ze słuchania utworów muzycznych. W sposób zawstydzający i świadczący o złym smaku uprawiał to nagminnie Żeromski (Róża, Uroda życia). Chodzi o próbę użycia w sztuce poetyckiej konstrukcji formalnych właściwych muzyce. Grossek-Korycka napisała (Orzeł oślepły, Kraków 1909) wielką kantatę Miserere mei Domine. Rozpoczynają tę kantatę recitativa, następuje cantata (chóralna) i coda. „Skomponowała” również Zaduszne oratorium. Napisała też cykl poematów, sześć sonat, pod tytułem Sześć sonat, w taki sposób komentując je w podtytule: „z sonatą muzyczną łączy te utwory przeprowadzenie pewnego tematu uczuciowego przez różne regestra obrazowe, odpowiadające tonacjom” (Orzeł oślepły, s. 29). Ów temat uczuciowo-obrazowy jest zaskakujący, w sposób ewidentny wywodząc się z Wesela Wyspiańskiego: pawie pióro. Młodopolskie i podkrakowskie pawie pióro jako podstawa sonatowych wariacji! Pomysł świetny, ale ażeby powiódł się, konieczny byłby jako jego realizator jakiś Chopin literacki. Nie ulega wątpliwości, że Grossek-Korycka takim Chopinem nie była… [przypis autorski]
W Würzburgu na początku wojny trzydziestoletniej ktoś zauważył, jak cztery kobiety zakradały się do czyjegoś składu win… — Görres, op. cit., s. 567. [przypis autorski]
W. W. — Waszych Wielmożności. [przypis edytorski]
W wydaniu Państwowego Instytutu Wydawniczego, Warszawa 1963, jest: 21 lutego. [przypis edytorski]
(…) w wymowie Gaskończyka, który łatwo przemienia B w V — wymawiane w ten sposób, słowa te brzmią: „aut vivat, aut abeat” [niech żyje albo niech odejdzie; red. WL]. [przypis tłumacza]
w wyrazach zbyt wolny — sens: zbyt łatwo mówiący rzeczy podejrzane. [przypis edytorski]
w wyroczniach Zeusa Dodonajskiego — w świątyni Zeusa w Dodonie, mieście Epiru, zasięgano wyroczni, wypisując zapytania na blaszkach; w czasach naiwniejszych odczytywano wolę bożą z szumu dębu, królewskiego drzewa poświęconego królowi bogów; Ateńczycy przestali wierzyć wyroczni delfickiej, gdyż stała ona pod wrogim Atenom wpływem Amfiktionii. [przypis tłumacza]
w wywołaniu ruchu umysłowego wśród kobiet naszych… — Autorki polskie, Warszawa [Piotr Chmielowski, Autorki polskie wieku XIX w. Studium literacko-obyczajowe, 1885?; red. WL]. [przypis autorski]
WXMć — skrót od tytułu: Wasza Książęca Miłość. [przypis redakcyjny]
wy Ateńczycy odznaczacie się wielką zręcznością w okradaniu mienia publicznego, choć wykonywanie tej sztuki połączone jest z wielkim niebezpieczeństwem — bezinteresowność i uczciwość były rzadką cnotą w Atenach. Arystydes, który nie ruszył grosza publicznego, budził tak wielki podziw, iż nazwano go przydomkiem „Sprawiedliwy”. Nie powstrzymywało od sprzeniewierzeń ani poczucie honoru, ani surowe ustawy. [przypis tłumacza]
Wyatt, John (1700–1766) — angielski wynalazca, w 1738 razem z Lewisem Paulem opracował i zbudował pierwszą w historii przędzarkę rolkową. [przypis edytorski]
wybaczyć (daw.) — tu: rozeznać się w czymś. [przypis edytorski]
wybaczyć (daw.) — zaobserwować, wypatrzeć. [przypis edytorski]
wybadywałżeś — czy wybadywałeś; czy wypytywałeś. [przypis edytorski]
„Wybawienia!”, woła on — Woła Schopenhauer, woła Wagner. [przypis autorski]
Wybawieni od nieprzyjaciół naszych i niewolej ich, bądźmyż niewolnicy Chrystusowi (…), służąc mu w świątobliwości i sprawiedliwości — Łk 1,71 w połączeniu z wersetami 74–75. [przypis edytorski]
Wybawieni od nieprzyjaciół, wolnością się cieszmy, a u panów swoich przyrodzonych i u praw sprawiedliwych, i urzędów niewolnicy bądźmy…. — — Cyceron, Mowa w obronie Kluencjusza (Pro Cluentio), cytat niedokładny. [przypis edytorski]
wybawniem — wybawieniem. [przypis edytorski]
wybejać się (wulg.) — wysrać się. [przypis edytorski]
wybełtać — tu: wybełkotać. [przypis edytorski]
wybić — tu: sprawić lanie, zbić. [przypis edytorski]
Wybicki, Józef (1747–1822) — senator, wojewoda, autor dzieł politycznych, dramatów i pamiętników. Uczestnik konfederacji barskiej. Autor słów hymnu narodowego. [przypis edytorski]
wybiedz — dziś popr. pisownia: wybiec. [przypis edytorski]
wybiegać się od czego (daw.) — uchronić się od czego; uniknąć czego. [przypis edytorski]
wybiegać się od czego — uciec od czego, wymigać się od czego, uniknąć czego. [przypis edytorski]
wybiegać się (starop.) — wyratować się, wymknąć się; uciec. [przypis edytorski]
wybiegać się — tu: uciec. [przypis edytorski]
Wybieg instynktu — był drukowany w Książce zbiorowej ku uczczeniu pierwszej rocznicy istnienia Uniwersytetu Poznańskiego (Poznań, 1920) i mniej więcej równocześnie w warszawskim tygodniku „Światło” (1920) w zesz. 12–13. Tekst w „Świetle” różni się od tekstu w „Książce zbiorowej” szeregiem zmian stylistycznych i wstawek. Po raz trzeci za życia autora wydrukowano „Wybieg instynktu” w „Księdze pamiątkowej Kielczan 1856–1904” (Warszawa, 1925): tekst ze „Światła” został tu wzbogacony o nazwiska osób, które poprzednio z imion tylko były wymienione. Za tą trzecią redakcją poszliśmy w wydaniu niniejszem (tylko oczywiste błędy poprawiając według pierwszych dwóch). [przypis redakcyjny]
wybiegł — «Dlaczego pobiegł i po co pobiegł? „A stało się to, gdy ujrzał kolczyk i naramienniki…” (Genesis 24:30) pomyślał sobie: to bogaty człowiek! I to jego pieniądze przyciągnęły uwagę Labana», zob. Raszi do 24:29. [przypis edytorski]
wybielić (…) nie jest tak wielką sztuką, jak chcą w nas wmówić — nieprzetłumaczalna gra słów: „weismachen” (wmówić) i „machen weiss” (wybielić). [przypis tłumacza]
wybierać dziesięcinę — zapewne żartobliwa aluzja do poboru podatku kościelnego. [przypis edytorski]
wybierać naczelników państwa za pomocą bobu — przy wyborze urzędników głosowano za pomocą czarnego i białego bobu; biała barwa za kandydatem, czarna przeciw. [przypis tłumacza]
Wybierałem się najczęściej do Św. Marka (…) aż do Padwy — fragment skreślony. [przypis tłumacza]
wybieży (daw. forma) — wyjdzie. [przypis edytorski]
wybieży — dziś popr.: wybiegnie. [przypis edytorski]
wybieży — wyjdzie, wybiegnie. [przypis edytorski]
wybijać (starop.) — wypędzać. [przypis redakcyjny]
wybija — jak klin klinem. [przypis redakcyjny]
wybijaną (godziną) — końcem. [przypis redakcyjny]
wybija ona takt wraz z Reblem — Rebel zajmował stanowisko Battre de mesure, czyli, jakbyśmy dziś powiedzieli, kapelmistrza Opery paryskiej. [przypis tłumacza]
wybij mi oko tu na ziemię — oculum ecfodito per solum mihi. [przypis tłumacza]
wybiórka a. selekcja — w gwarze obozowej: wybieranie spośród chorych lub inwalidów kandydatów do zagazowania. [przypis edytorski]
wybiórka — w gwarze obozowej selekcja do gazu. [przypis edytorski]
wybiórka — w gwarze obozowej: wybieranie z zespołu chorych lub inwalidów kandydatów na zagazowanie lub śmiertelny zastrzyk. [przypis edytorski]
Wybitni ludzie kochali zawsze tylko prostytutki — Mówię, naturalnie, przez cały czas nie tylko o kupnej ulicznicy. [przypis autorski]
wybitny — tu i dalej: wyrazisty, wyraźnie się zaznaczający, np. wybitna odmiana, czyli wyraźnie odróżnialna. [przypis edytorski]
wybłądzić wzad do stanowiska (starop.) — trafić. [przypis redakcyjny]
wybleszczyć — wytrzeszczyć. [przypis autorski]
wyblichowany (daw.) — wybielony. [przypis edytorski]
wyblinka — rodzaj węzła marynarskiego mającego tę zaletę, że zawsze pozostaje ciasny. [przypis autorski]
wyblinki want — wanty to stalowe liny stabilizujące maszt na żaglowcu, zaś wyblinki to krótkie, poziome linki łączące sąsiednie wanty, tworzące szczeble drabiny przeznaczonej do wspinania się na maszt. [przypis edytorski]
Wybór czterdziestu fantazji — tytuł wyboru ballad i piosneczek. [przypis redakcyjny]
wybór nowego papieża — 20 lutego 1878 r., po śmierci Piusa IX, został papieżem kardynał Joachim Pecci jako Leon XIII, znany później ze swych wystąpień przeciw ruchowi socjalistycznemu. [przypis redakcyjny]
wybór — pierwszeństwo, wyróżnienie. [przypis redakcyjny]
Wybór pism. Hamburg 1884, tom XII. Turgieniew zwraca uwagę na to, że Hamleta i Don Kichota wydrukowano po raz pierwszy w jednym i tym samym roku (1603); Shakespeare i Cervantes w jednym też roku umarli (1616). [przypis autorski]
wyboczenie — zejście z właściwej drogi. [przypis edytorski]
wyboczyć (daw.) — zboczyć, skręcić. [przypis edytorski]
wyboczyć — tu: wypaczyć a. przekroczyć. [przypis edytorski]
wy Boga mi nie gródźcie — nie zagradzajcie mi [drogi do] Boga. [przypis edytorski]
wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci, który w dniu ogłoszenia wyborów ukończył lat 21 — artykuł 1 Dekretu o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego wydanego 28 listopada 1918 przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. [przypis edytorski]
wyborczy (daw.) — wyborowy, złożony z najlepszych, wybranych jednostek. [przypis edytorski]
wyborgować (starop.) — pożyczyć. [przypis redakcyjny]
wybornaś — skrócenie od: wyborna [jeste]ś. [przypis edytorski]
wyborniejszym i wiedzy naszej godniejszym jest rozpatrywanie czynności ludzkich aniżeli zwierzęcych (…) o tym obszerniej w innym miejscu — Autor miał tutaj na myśli zapewne Traktat polityczny. Zob. też Przyp. 2. do Tw. 37. [przypis redakcyjny]
Wybornie (…) przedsięwzięciu. — Przez cały czas rozmowy Alcest siedzi chmurny; wreszcie wybucha, instynktownie jednak zwracając swą złość i ironię nie przeciw kobiecie, którą kocha, ale przeciw Bogu winnym głuptasom, którzy go niecierpliwią i o których jest zazdrosny. [przypis tłumacza]
wyborny — doskonały, świetny. [przypis edytorski]
wybrać oczy — tj. na oślep. [przypis redakcyjny]
wybrać się za — tu: wyjść za mąż. [przypis edytorski]
wybrać — tu: wyegzekwować, ściągnąć. [przypis edytorski]
wybrać — tu: wykopać. [przypis edytorski]
wybrać — tu: wykopać, wybierając ziemię odpowiednim narzędziem. [przypis edytorski]
wybrakować (daw.) — przebrać, oddzielić niewłaściwe a. uszkodzone elementy. [przypis edytorski]
wybrakowani — dobrani. [przypis redakcyjny]
Wybrałem sobie znajomego z Lukki — Buonadżinta rodem z Lukki, wspomniany wyżej w tej pieśni, był, jak się później dowiemy, dość miernym poetą. On przepowiada Dantemu, że kiedyś, będąc wygnańcem, odwiedzi miasto Lukkę i tam wpadnie mu w oczy młoda dziewczyna na imię Gentuka, w której się zakocha. [przypis redakcyjny]
Wybrał sobie na spowiednika młodego intryganta, który chciał zostać biskupem (jak spowiednik ze Szpilbergu) — por. ciekawe Pamiętniki pana Andryane'a, zajmujące jak opowieść, a które pozostaną jak Tacyt. [przypis autorski]
wybrali trzy tysiące, jakby ta liczba z jakiejś konieczności przedstawiała wytwornych i dobrych… — Teramenes, w przeciwieństwie do towarzyszy, miał swój ideał polityczny, o którym mówi niżej. Prawa obywatelskie pragnął uzależnić od pewnych warunków, a ilu Ateńczyków odpowie tym warunkom, nie można z góry obliczyć. O przyjęciu do równouprawnionych nie rozstrzyga, czy liczba ich jest już wyczerpana, czy nie, lecz to, czy dany człowiek potrafi się własnym kosztem uzbroić do służby przy ciężkozbrojnej piechocie lub w jeździe. [przypis tłumacza]
wybrańcy — strzelcy wyborowi. [przypis edytorski]
Wybrańszymi drzewami opasane pole (…) W jakim lubił rozprawiać Krates z Epikurem — Krates, jeden z uczniów Platona, wykładał filozofią sposobem akademików, to jest przechadzając się po miejscach wolnym tchnących powietrzem, nieobjętych murem. To miejsce „wszystkich wnioskujących”, rozumujących filozofów, „wpuszcza w swe obręby”, otwarte jest dla nich. [przypis redakcyjny]
wybran (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; forma podst.: wybrany. [przypis edytorski]
Wybrane duchy (…) jak gdy owce wychodzą z zagrody — W piekle widzieliśmy duchy pogrążone w wiecznym grzechu, w ciągłej między sobą walce i nienawiści wzajemnej; tu przeciwnie, widzimy duchy łączące się z sobą miłością, jedną i wspólną chęcią oczyszczenia się od zmaz grzechowych. Zaiste, miłość jest pierwszym owocem usiłowań tych, którzy chcą postąpić dalej na drodze poprawy moralnej. Samo to porównanie duchów do owiec wychodzących z zagrody pełne jest prawdy i dziwnie plastyczne. [przypis redakcyjny]
wybranica — dziś popr. forma męska: wybraniec, natomiast żeńska: wybranka. [przypis edytorski]
wybrani męże — dziś popr.: wybrani mężowie. [przypis edytorski]
wybran — wybrany (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]
wybrany (daw.) — wyborny, najlepszy. [przypis redakcyjny]
