Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 119323 przypisów.
uzdrowion (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; forma podst.: uzdrowiony. [przypis edytorski]
Uzijah — zgodnie z Księgą Judyty w tym czasie naczelnikami miasta Betulia byli Ozjasz, Chabris i Charmis. Postać o imieniu Uzijah nie pojawia się. [przypis edytorski]
uznać coś jako — dziś: uznać coś za. [przypis edytorski]
uznać (daw.) — tu: dowiedzieć się. [przypis edytorski]
uznać — tu: dowiedzieć się. [przypis edytorski]
uznać — tu: poznać. [przypis edytorski]
uznać — tu: zaznać. [przypis edytorski]
uznajęć — skrócone od: uznaję cię. [przypis edytorski]
uznany jako — dziś: uznany za. [przypis edytorski]
uznawać jako (daw.) — dziś: uznawać za. [przypis edytorski]
uznawam — dziś popr.: uznaję. [przypis edytorski]
uznojony (daw.) — zmęczony. [przypis edytorski]
uzuchwaleni — rozzuchwaleni. [przypis edytorski]
uzurpacja (z łac.) — bezprawne przywłaszczenie sobie władzy. [przypis edytorski]
uzurpator — ktoś, kto zagarnął władzę wbraw prawu, kto rości sobie pretensje do czegoś, co mu się nie należy. [przypis edytorski]
uzurpować — zagarniać, przywłaszczać. [przypis edytorski]
uzwyczajenie — przyzwyczajenie. [przypis edytorski]
uzyskać sympatię — dziś lepiej: zyskać sympatię. [przypis edytorski]
uzyszcze (daw.) — uzyska. [przypis edytorski]
В перед (ros., wym.: w pieriod) — naprzód. [przypis edytorski]
враги человъка домашні его(ros., daw. pisownia sprzed reformy 1918 r.) — wrogami człowieka są jego domownicy. [przypis edytorski]
выведетъ (ros., daw. pisownia sprzed reformy 1918 r.) — wywnioskuje, zrozumie, wydedukuje. [przypis edytorski]
V-16 — najprawdopodobniej mowa o sterowcu. [przypis edytorski]
Vásquez, Gabriel (1551–1604) — hiszpański jezuita, autor i wykładowca teologii moralnej. [przypis edytorski]
Vásquez, Gabriel (1551–1604) — hiszpański teolog jezuicki, autor i wykładowca teologii moralnej m.in. w Madrycie i Rzymie, cieszył się wielkim uznaniem współczesnych. [przypis edytorski]
va banque (fr.) — formuła używana w karcianych grach hazardowych; (grać) na całość, o wszystko. [przypis edytorski]
va banque (fr.) — o cały bank, o wszystko; formuła używana w grach hazardowych. [przypis edytorski]
va banque (fr.) — w grach hazardowych zakład o wartości całej posiadanej przez gracza puli. [przypis edytorski]
Va bene, va bene, signora! (wł.) — Dobrze, dobrze proszę pani! [przypis edytorski]
Va bene, va bene (wł.) — dobrze, dobrze. [przypis edytorski]
Va bene (wł.) — dobrze. [przypis edytorski]
vacans (łac.) — wolne miejsce, wakat. [przypis edytorski]
Vacationes cras (łac.) — jutro wakacje. [przypis edytorski]
vacat (łac.; 3 os. lp. cz. ter.) — wolny. [przypis edytorski]
vacat (łac.) — wakat, wolne stanowisko. [przypis edytorski]
vaco, vacare (łac.) — brakować, być pustym; tu 3.os. lp cz.ter. vacat: jest nieobsadzone, pozostaje wolne. [przypis edytorski]
vaco, vacare (łac.) — być wolny, niezajętym; tu 3 os. lp cz.ter. vacat: jest wolna, nieobjęta. [przypis edytorski]
Vacquerie i Meurice — oddani wielbiciele Wiktora Hugo, młodsi od niego o 16–17 lat: Auguste Vacquerie (1819–1895): dziennikarz i pisarz; Paul Meurice (1818–1905): powieściopisarz i dramaturg. [przypis edytorski]
vacuum (łac.) — próżnia. [przypis edytorski]
vacuum (łac.) — pustka, próżnia. [przypis edytorski]
vade mecum (łac.) — dosł. chodź ze mną; por. vademecum: przewodnik (po jakimś obszarze geograficznym, miejscowości itp.). [przypis edytorski]
vademecum (z łac.) — przewodnik. [przypis edytorski]
vade retro (łac.) — idź precz; początek frazy: Vade retro, satanae! (idź precz, szatanie!). [przypis edytorski]
Vade retro, satanae! (łac.) — idź precz, szatanie! [przypis edytorski]
vadium a. wadium (z łac.) — zaliczka wpłacana przed transakcją (zwłaszcza przed przetargiem), kaucja. [przypis edytorski]
vadium (łac.) — dziś spolszczone: wadium; kwota zabezpieczenia, wpłacana oferentowi jako warunek udziału w aukcji, mająca zapewniać wiarygodność majątkową i dobrą wolę każdego z uczestników; po zakończeniu aukcji wadium jest zwracane. [przypis edytorski]
Vänhem — vänhem (szwedz.) to rodzaj pensjonatu, domu studenckiego etc.; tu: element kompleksu szkolnego Nääs. [przypis edytorski]
Värmlandia a. Värmland, a. Wermelandia — historyczna prowincja w środkowej Szwecji. [przypis edytorski]
vae misero mihi! (łac.) — biada mi, nieszczęsnemu! [przypis edytorski]
vae soli (łac.) — biada samotnemu. [przypis edytorski]
vae victis (łac.) — biada zwyciężonym. [przypis edytorski]
vagabundos e revolucioneiros, popr.: …revolucionários (port.) — włóczędzy i rewolucjoniści. [przypis edytorski]
vaga-lume (port.) — potoczna portugalska nazwa chrząszczy z rodzin Elateridae, Phengodidae i Lampyridae zdolnych do bioluminescencji (wytwarzania światła). [przypis edytorski]
Vaigai — rzeka w południowych Indiach. [przypis edytorski]
Vailima — wioska w pobliżu Apii, stolicy Samoa; pisarz Robert Louis Stevenson spędził w niej ostatnie lata życia. [przypis edytorski]
Vain espoir! (fr.) — Próżna nadzieja! [przypis edytorski]
Vajanský, Svetozár (1847–1916) — także: Svetozár Hurban-Vajanský, właśc. Svetozár Miloslav Hurban, syn wybitnego przedstawiciela słowackiego odrodzenia, Jozefa Miloslava Hurbana (1817–1888); poeta, pisarz, publicysta, krytyk literacki, działacz narodowy i polityk; jeden z entuzjastów i propagatorów idei panslawizmu. [przypis edytorski]
Val d'Aoste (fr.) — Dolina Aosty, kraina hist. w płn.-zach. Włoszech. [przypis edytorski]
Val de Grâce — świątynia rzymskokatolicka ufundowana przez królową Annę Austriaczkę (1601–1666), żonę Ludwika XIII (1601–1643), w geście wdzięczności za urodziny (po 23 latach małżeństwa) jej syna, następcy tronu, przyszłego Ludwika XIV (1638–1715); fundacja była aktem wdzięczności dla Marii Dziewicy oraz dla wspierających stale królową benedyktynek, które miały klasztor w bezpośrednim sąsiedztwie nowego, wspaniałego, pałacowego kościoła, usytuowany przy bulwarze Port-Royal 74, w V dzielnicy Paryża. [przypis edytorski]
Valdemorillo — miasto położone w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Madryt; w czasie hiszpańskiej wojny domowej znajdowało się tutaj centrum działań armii republikańskiej podczas słynnej bitwy pod Brunete. [przypis edytorski]
Valéry, Paul (1871–1945) — francuski poeta i eseista, uprawiający poezję refleksyjną, intelektualną, przedstawiciel tzw. poezji czystej. [przypis edytorski]
Valéry, Paul (1871–1945) — francuski poeta i eseista, uprawiający poezję refleksyjną, intelektualną. [przypis edytorski]
Vale et me ama (łac.) — Bądź zdrów i kochaj mnie. [przypis edytorski]
vale et me ama (łac.) — bądź zdrów/zdrowa i kochaj mnie. [przypis edytorski]
Vale et me amantem redama (łac.) — Bądź zdrów i kochaj mnie wzajemnie. [przypis edytorski]
Vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]
vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]
vale (łac.) — bywaj, bywaj zdrów (forma pozdrowienia) [zwyczajowa formuła pożegnalna łacińskich listów; red. WL]. [przypis edytorski]
vale (łac.) — bywaj zdrów, żegnaj. [przypis edytorski]
vale (łac.) — żegnaj. [przypis edytorski]
valentão (port.) — zabijaka, drab, awanturnik. [przypis edytorski]
Valentia, Gregorius de (łac.: Grzegorz z Walencji; ok. 1550–1603) — hiszpański jezuita, autor i wykładowca teologii scholastycznej m.in. w Ingolstadt i Rzymie; uhonorowany przez papieża Celestyna VIII tytułem „doktora doktorów”. [przypis edytorski]
Valentino, Rudolf (1895–1926) — włoski gwiazdor filmowy z czasów kina niemego. [przypis edytorski]
Valerius Maximus (I w. n.e.) — rzym. pisarz, autor poczytnego w starożytności i średniowieczu zbioru uporządkowanych tematycznie anegdot o słynnych czynach i powiedzeniach Factorum et dictorum memorabilium libri novem, w którym korzystał z dzieł pisarzy rzymskich i greckich. [przypis edytorski]
Valerius Maximus powiada tak — Valerius Maximus, De institutis antiquis. [przypis edytorski]
Valerius Maximus — Valerius Maximus, De institutis antiquis. [przypis edytorski]
valet-de-place (fr.) — służący, który oferuje swoje usługi przyjezdnym, głównie jako przewodnik, posłaniec itp. [przypis edytorski]
Valladolid — miasto w Hiszpanii, obecnie stolica wspólnoty autonomicznej Kastylia i León. [przypis edytorski]
Valla, Lorenzo (ok. 1406–1457) — włoski humanista, filozof i filolog, twórca filologicznej krytyki tekstu. [przypis edytorski]
Vallecas — dawna miejscowość w pobliżu Madrytu, na południe od miasta; od 1950 włączona do tej metropolii. [przypis edytorski]
Valmont, pani de Tourvel — bohaterowie epistolarnej powieści Niebezpieczne związki. [przypis edytorski]
Valois, Henri de (1603–1676) — francuski filolog i historyk; badacz i redaktor starożytnych tekstów związanych z historią chrześcijaństwa. [przypis edytorski]
Valona (wł.) — Wlora, miasto w Albanii, na wybrzeżu Adriatyku. [przypis edytorski]
Valparaiso — miasto w środkowym Chile. [przypis edytorski]
Valse tourbillon — walc, skomponowany przez Alberta Landry'ego (1866–1913). [przypis edytorski]
vamos (hiszp.) — chodźmy. [przypis edytorski]
V. An.(1.) Ad. M.(2.) Mi. Al. A.inc.(3.) A.Pg. M.de. C.(4.) G.(5.) A.ur.(6.) — Ten ciąg skrótów odpowiada wcześniejszej liście: „Wirginia (Kubly), Angela (Pietragrua), Adela (Rebuffel), Melania (Guilbert), Mina (von Griesheim), Aleksandra (Petit), Angelina, której nigdy nie kochałem (Bereyter), Angela (Pietragrua), Metylda (Dembowska), Klementyna, Giulia”. Do ostatniego skrótu: A.ur. odnosi się uwaga zanotowana poniżej w nawiasie: „P. Azur, której imienia nie pamiętam”. W źródle w tym miejscu jest odwzorowany ręczny zapis. [przypis edytorski]
vana sine viribus ira (łac.) — próżny jest gniew bez siły. [przypis edytorski]
Vandamme, Dominique (1770–1830) — generał armii napoleońskiej, znany z niesubordynacji, porywczości i skłonności do rabunków na podbitych terenach; otoczony ze swoją dywizją przez Prusaków w bitwie pod Kulm (30 sierpnia 1813), poddał się do niewoli. [przypis edytorski]
Vanderbilt — nazwisko amer. rodziny miliarderów, pochodzącej od Corneliusa Vanderbilta (1794–1877), który zbił ogromny majątek na transporcie morskim i kolejowym. [przypis edytorski]
van der Lubbe, Marinus (1909–1934) — z pochodzenia Holender, najprawdopodobniej świadome lub nieświadome narzędzie hitlerowców przy podpaleniu Reichstagu. [przypis edytorski]
Vandervelde, Emile (1866–1938) — belgijski polityk, jeden z przywódców belgijskich socjaldemokracji oraz czołowych działaczy i teoretyków II Międzynarodówki, przedstawiciel reformizmu. [przypis edytorski]
van Dyck, Antoon (1599–1641) — barokowy malarz flamandzki, znany głównie jako autor portretów. [przypis edytorski]
Van Eyck, Jan (ok. 1390–1441) — malarz niderlandzki. Jako jeden z pierwszych zaczął stosować technikę olejną. Malarzem był również jego brat Hubert van Eyck. [przypis edytorski]
van Eyck, Margerita — malarka niderlandzka, siostra Jana (ok. 1390–1441), Huberta (ok.1385-1426) i Lamberta van Eyck, także malarzy. [przypis edytorski]
Vanini, Lucilio, pseud.: Giulio Cesare Vanini (1585–1619) — włoski filozof i wolnomyśliciel, propagator racjonalizmu i ateizmu, krytyk instytucji religijnych jako wymyślonych w celu trzymania ludu w ryzach oraz samych religii, które uważał za powstałe w wyniku błędnych interpretacji zjawisk mających naturalistyczne wyjaśnienia. Wysunął tezę o przechodzeniu jednych zwierząt w inne oraz o pochodzeniu człowieka od zwierząt zbliżonych do małp. Schwytany, oskarżony o ateizm i bluźnierstwo, został spalony na stosie w Tuluzie. [przypis edytorski]
vanitas (łac.) — marność, próżność. [przypis edytorski]
vanitas (łac.) — marność; tu forma B lm: vanitates. [przypis edytorski]
Vanitas vanitatum et omnia vanitas — marność nad marnościami i wszystko marność (Koh 1, 2). [przypis edytorski]
Vanitas vanitatum homo (łac.) — człowiek (jest) marnością nad marnościami. [przypis edytorski]