Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 166934 przypisów.
Toli jeszcze większa zbrodnia — To przecież jeszcze większa zbrodnia (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]
toli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: to też, a także. [przypis edytorski]
toliły (starop.) — tuliły, koiły, uspokajały; lamenty: płacze. [przypis redakcyjny]
tolim jem zbyła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika oraz z partykułą wzmacniającą -li; inaczej: to im zbyłam (umknęłam). [przypis edytorski]
Toliński, Józef (1764–1823) — polski wojskowy, uczestnik powstania kościuszkowskiego, generał brygady Wojska Polskiego. [przypis edytorski]
To li on sławny upominek — czy to jest ów sławny upominek (daw. konstrukcja z partykułą pytającą -li). [przypis edytorski]
toli (…) ustąpili (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; tu znaczenie: tak więc ustąpili. [przypis edytorski]
Toller, Ernst (1893–1939) — niemiecki dramatopisarz i poeta o lewicowych przekonaniach; od 1933 r. na emigracji; popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
tollere vocem (łac.) — podniósłszy głos. [przypis edytorski]
Tollet, Piotr — lekarz szpitalny w Lionie. [przypis tłumacza]
tolombas a. tołumbas — rodzaj bębna wojennego, zapożyczonego z Turcji. [przypis edytorski]
Tolomita — miasto w krainie Barka na zachód od Egiptu. [przypis redakcyjny]
Tolomita — to samo, co Ptolomaida (dziś Tolmeta) w Barce. [przypis redakcyjny]
Toloza — miasto Tuluza w płd. Francji. [przypis redakcyjny]
Tolozan — Rajmund. [przypis redakcyjny]
Toloza, właśc. Tuluza — miasto i hrabstwo Rajmunda w płd. Francji. [przypis redakcyjny]
Toltekowie — prekolumbijska kultura ze środkowego Meksyku, poprzedzająca państwo Azteków. [przypis edytorski]
Tomás de Torquemada — hiszpański dominikanin, inkwizytor, dopuszczający stosowanie tortur na heretykach. [przypis edytorski]
tomahawk — topór. [przypis autorski]
tomahawk — toporek używany przez Indian jako broń. [przypis edytorski]
Tomanowo — prawdopodobnie Tomanowa Polska albo Kominy Tylkowe (Kominiarski Wierch). [przypis edytorski]
toman — pięć franków. [przypis autorski]
Tomasz à Kempis (1380–1471) — niem. zakonnik i mistyk, autor traktatu O naśladowaniu Chrystusa. [przypis edytorski]
Tomasz à Kempis a. Tomasz z Kempen (ur. ok. 1380–1471) — niem. zakonnik, teolog i mistyk, domniemany autor dzieła stanowiącego podręcznik ascezy chrześcijańskiej, zatytułowanego O naśladowaniu Chrystusa; pochodził z miejscowości Kempen niedaleko Kolonii, po ukończeniu szkoły prowadzonej przez Braci Wspólnego Życia w Deventer wstąpił do kanoników regularnych w Agnetenberg k. Zwolle (gdzie przeorem był jego brat Jan), przyjął święcenia kapłańskie w 1413 i został podprzeorem; zajmował się kopiowaniem ksiąg (samą Biblię przepisał czterokrotnie); należał do nurtu mistyki nadreńskiej, zw. z prądem devotio moderna; twórcy ruchu Braci Wspólnego Życia: Geert Groote i Florentius Radewijns należeli do jego mistrzów duchowych; napisał ich biografie. [przypis edytorski]
Tomasz à Kempi, własc. Thomas à Kempis, a. Thomas von Kempen (ok. 1380–1471) — niem. mnich katolicki, przypisuje się mu autorstwo znanego dzieła propagującego ascezę O naśladowaniu Chrystusa. [przypis edytorski]
Tomasz Biegunka, fr. Thomas Diafoirus — jeden z bohaterów komedii Molière'a Chory z urojenia. [przypis edytorski]
Tomasz Campbell (1777–1844) — głośny poeta angielski, organizator i rektor uniwersytetu londyńskiego. [przypis redakcyjny]
Tomasz de Lautrec, właśc. Thomas de Foix-Lescun (ok. 1485–1525) — fr. dowódca wojskowy, bardziej znany jako Lescun, od 1518 w randze marszałka; ciężko ranny w bitwie pod Pawią, wzięty do niewoli, zmarł kilka dni po bitwie, 3 marca 1525. [przypis edytorski]
Tomaszewski, Henryk (1919–2001) — tancerz, mim i reżyser. [przypis edytorski]
Tomasz Hamerken, Tomasz a Kempis — ur. 1380 w Kempen pod Kolonią, należał do „Braci wspólnego życia” w Deventer, um. 1471. Napisał dziełko: O naśladowaniu Chrystusa. [przypis autorski]
Tomasz Łęcki — arystokrata, ojciec Izabeli Łęckiej; bliskie bankructwo nie budzi w nim pokory, Łęcki żyje równie wystawnie jak wcześniej, pozostaje w fałszywym przekonaniu o wyższości swojej sfery i własnej zaradności ekonomicznej. [przypis edytorski]
Tomasz Linacer — Lekarz nadworny Henryka VII i VIII. [przypis tłumacza]
Tomasz Mann (1875–1955) — jeden z najwybitniejszych prozaików niemieckich XX w., laureat literackiej Nagrody Nobla (1929); jego najlepsze i najsłynniejsze dzieło to powieść Czarodziejska góra (1924). [przypis edytorski]
Tomaszów — być może chodzi o Tomaszów Lubelski, miasto powiatowe w województwie lubelskim. [przypis edytorski]
Tomaszów Lubelski — miasteczko leżące na ówczesnej granicy między Królestwem a Galicją. [przypis redakcyjny]
Tomaszów — zapewne nazwa przekręcona przez kopistę: Teterow, miasto na wsch. od Güstrow. [przypis redakcyjny]
Tomasz — Święty Tomasz z Akwinu. [przypis redakcyjny]
Tomasz Sanchez (1551–1610) — autor słynnego dzieła o małżeństwie, w którym z nieskończoną subtelnością roztrząsane są wszystkie możebne kombinacje seksualne. [przypis tłumacza]
Tomasz Tamburini (1591–1675) — generał jezuitów i autor dziel teologicznych. [przypis tłumacza]
Tomasz z Akwinu (ok. 1225–1274) —filozof i teolog, dominikanin, jeden z najważniejszych myślicieli w dziejach chrześcijaństwa; twórca tomizmu, nurtu filozoficznego powstałego na bazie filozofii Arystotelesa i wyłożonego w Summie teologii, jednym z głównych dzieł filozoficznych i teologicznych średniowiecza, który stanowi do dziś nieoficjalną filozofię Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Tomasz z Akwinu (ok. 1225–1274) — filozof i teolog, dominikanin, jeden z najważniejszych myślicieli w dziejach chrześcijaństwa; twórca tomizmu, nurtu filozoficznego powstałego na bazie filozofii Arystotelesa i wyłożonego w Summie teologii, jednym z głównych dzieł filozoficznych i teologicznych średniowiecza, który stanowi do dziś nieoficjalną filozofię Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Tomasz z Akwinu (ok. 1225–1274) — filozof i teolog, dominikanin, jednym z najważniejszych myślicieli w dziejach chrześcijaństwa; twórca tomizmu, nurtu filozoficznego powstałego na bazie filozofii Arystotelesa i wyłożonego w Summie teologii, jednym z głównych dzieł filozoficznych i teologicznych średniowiecza, który stanowi do dziś nieoficjalną filozofię Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Tomasz z Akwinu (ok. 1225–1274) — filozof scholastyczny, teolog, członek zakonu dominikanów i święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Tomasz z Akwinu — ur. 1225 lub 1227 r. na zamku Roccasicca koło Aquino pod Neapolem (lub w Belcastro); pierwsze nauki odebrał w klasztorze Benedyktynów w Monte Cassino; od r. 1243 dominikanin; uczeń Alberta Wielkiego, sam nauczał filozofii i teologii w Kolonii, Paryżu, Bolonii, Rzymie, Neapolu; um. 1274 r. w klasztorze Cystersów w Fossa Nuova. Główne dzieła: Summa theologiae; Summa philosophica contra Gentiles (czyli De veritate fidei catholicae contro Gentiles); Quaestiones disputatae; Quodlibet; komentarze do dzieł Arystotelesa (De interpretatione, Analytica posteriora, Metaphysica, Physica, Parva naturalia, De anima, Ethica Nicom., Politica i inne); dalej De ente et essentia, De aeternitate mundi, De natura materiae, De principio individuationis; De regimine principum. [przypis autorski]
tomat (daw., rzad., z ros. томат, od fr. sauce tomate) — sos pomidorowy. [przypis edytorski]
tombakowy — imitujący złoto, zrobiony z mosiądzu czerwonego (stopu 80% miedzi z cynkiem). [przypis edytorski]
tombakowy — zrobiony z metalu imitującego złoto, będącego stopem miedzi, cynku i cyny. [przypis edytorski]
tombakowy — zrobiony z tombaku, metalu imitującego złoto, będącego stopem miedzi i cynku. [przypis edytorski]
tombakowy — zrobiony z tombaku, stopu miedzi z cynkiem przypominającego złoto. [przypis edytorski]
tombak — stop miedzi i cynku, naśladujący złoto, chętnie stosowany przez fałszerzy. [przypis edytorski]
tombak — stop miedzi i cynku. [przypis redakcyjny]
tombak — stop miedzi z cynkiem, imitujący złoto. [przypis edytorski]
tomba (wł., z łac. tumba) — grób. [przypis edytorski]
tom ci ja — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]
Tomcio Paluch — postać z baśni europejskich. [przypis edytorski]
tom duży — dziś: to jestem duży. [przypis edytorski]
tom — dziś: to sobie. [przypis edytorski]
tom dzwonił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: to dzwoniłem. [przypis edytorski]
Tomek Bityś — byłem z Kossowskim na targu świńskim na Pradze. Z Tomkiem poznał mnie on w traktierni przy targu. [przypis autorski]
tom gotowa — skrócenie: to jestem gotowa. [przypis edytorski]
Tom (gw.) — tą. Gwarowa asynchroniczna wymowa samogłoski nosowej. [przypis edytorski]
to mi będzie po sercu — sens: to będzie zgodne z tym, co czuję. [przypis edytorski]
Tomicjana — Acta Tomiciana: akta dyplomatyczne Piotra Tomickiego (1464–1535), biskupa krakowskiego i podkanclerzego, zebrane przez jego sekretarza, Stanisława Górskiego. — Skądinąd nie wiadomo o studiach Krzemińskiego nad Tomicjanami. [przypis redakcyjny]
Tomicka, Marianna — córka Konstantyna i Agnieszki z Myszkowskich, cioteczna siostra ordynata Franciszka Myszkowskiego. [przypis redakcyjny]
Tomicki, Jan — polski wojskowy epoki wojen napoleońskich; żołnierz 6. pułku jazdy, od 1810 dowódca szwadronu. [przypis edytorski]
To mię bawi, to cieszy, to zmysły zachwyca — Przypomnijmy, że poeta przybywa z Tulczyna, gdzie tyle oglądał piękności; ubawiony i zachwycony w Zofijówce, tym większe o niej daje nam wyobrażenie. [przypis redakcyjny]
To miękkie ramiona roztwierające się w tragicznej otchłani (…) muzyka to nicość, która się nad sobą samą lituje — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 8–9. [przypis autorski]
tomik in 16-0 — prawdopodobnie chodzi o tom w ósemce a. octavo (łac.); w typografii trzykrotnie złożony arkusz papieru, tworzący osiem kart i szesnaście stronic. [przypis edytorski]
Tomirys — wojownicza królowa Massagetów, miała według Herodota pokonać i zabić Cyrusa starszego. [przypis redakcyjny]
tomiści — zwolennicy nauki o łasce św. Tomasza z Akwinu (1227–1274). [przypis tłumacza]
tom jeszcze nie oglądał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: to jeszcze nie oglądałem. [przypis edytorski]
Tom Jones — tytułowy bohater klasycznej powieści Historia życia Toma Jonesa, czyli dzieje podrzutka (ang. The History of Tom Jones, a Foundling; wyd. 1749) Henry'ego Fieldinga (1707–1754); jest to opowieść o meandrycznej drodze Toma ku dorosłości i poślubieniu wybranki serca oraz jego walki z uprzedzeniami społecznymi (podrzucony na progu domu zamożnego pana Allworthy, był wychowywany przez niego jak syn, ale wśród służby uchodził za syna prostytutki); przy okazji przedstawiona została cała galeria postaci: rabusiów, Cyganów, żołnierzy, nieuczciwych prawników, a losy Toma wchodzą w dowcipne paralele z dziejami bohaterów mitologicznych. [przypis edytorski]
Tom Jones — tytułowy bohater oświeceniowej powieści przygodowo-obyczajowej Historia życia Toma Jonesa, czyli dzieje podrzutka (1749) angielskiego pisarza Henry'ego Fieldinga. [przypis edytorski]
Tom, Konrad — właśc. Konrad Runowiecki (1887–1957), piosenkarz, scenarzysta i reżyser filmowy. [przypis edytorski]
Tomkowicz, Stanisław (1850–1933) — historyk sztuki i dziennikarz. [przypis edytorski]
Tommaso Campanella (1568–1639) — lekarz, poeta i myśliciel wł., napisał dzieło pt. Civitas Solis (Republika Słońca [dziś: Państwo Słońca; Red. WL]), w której przedstawia utopijny świat doskonały. Jest to, mówiąc językiem dzisiejszym, społeczeństwo w rodzaju socjalistycznym, kierowane przez trzech mędrców, których imiona są: Miłość, Mądrość i Potęga, pod wodzą najwyższego: Słońca, czyli Metafizyki. [przypis autorski]
Tommie (pot. ang.; lm: Tommies) — żołnierz brytyjski, zwykły szeregowy. [przypis edytorski]
Tommy a. Tommy Atkins — tu ang. pot.: szeregowiec w armii brytyjskiej. [przypis edytorski]
tommygun (pot.) — angielski pistolet maszynowy. [przypis edytorski]
To-morrow the sun (…) to-day (ang.) — Jutro słońce zaświecić może, choć jest pochmurno dziś. [przypis edytorski]
To może dziki owoc zerwie potem wojna — znaczy: to może sam kiedyś zostaniesz żołnierzem i zginiesz na wojnie. [przypis redakcyjny]
To może Jowisz pod postacią węża? — o bogu Zeusie (rzym. Jowiszu) opowiadano, że w młodości, chcąc się ukryć przed Kronosem, przemienił się w węża; niektórzy twierdzili, że przyjąwszy postać węża, zapłodnił Reę, która urodziła Persefonę; inni, że pod postacią węża obcował z Persefoną, wskutek czego narodził się Dionizos. [przypis edytorski]
to można tylko na Krecie usłyszeć (…) i co innego o tobie mówią, i grób twój pokazują — powszechnie wierzono, iż Zeus od niemowlęctwa wychowywał się w grocie na Krecie, ukryty przez swoją matkę Reę przed jej mężem Kronosem, który połykał swoje dzieci zaraz po urodzeniu, w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. Wg niektórych wersji mitu wyspa Kreta była też miejscem, gdzie Rea urodziła Zeusa. Liczni autorzy starożytni wzmiankowali, że na Krecie wg miejscowej tradycji znajdował się również grób Zeusa, który nadal można było zobaczyć w czasach im współczesnych. Tradycję tę krytykowano i łączono z opinią, że „Kreteńczycy zawsze kłamią”. [przypis edytorski]
Tom Pipes — służący Peregryna Pickle, tytułowego bohatera powieści Tobiasa Smolleta. [przypis edytorski]
Tom się tak śmiała — to (toteż, więc) się tak śmiałam. [przypis edytorski]
to mu jest Hekubą — właśc. What's Hecuba to him, or he to Hecuba, that he should weep for her? (ang.): ”Cóż z nim Hekuba, on z nią ma wspólnego, żeby aż płakał nad jej losem?”; Wiliam Szekspir, Hamlet akt 2, scena 2. Hekuba a. Hekabe (mit. gr.) — żona Priama, królowa Troi. Straciła wszystkie swoje dzieci podczas wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
tom wam napisał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: to wam napisałem. [przypis edytorski]
tom w ósemce a. octavo (łac.) — w typografii trzykrotnie złożony arkusz papieru, tworzący osiem kart i szesnaście stronic. [przypis edytorski]
Tom zharowana — skrót od: to jestem zharowana (ciężko spracowana). [przypis edytorski]
tończ, małe dziwcze (gw.) — tańcz, mała dziewczyno. [przypis edytorski]
toń (daw.) — nieszczęście. [przypis edytorski]
toń równoimienna — ocean (o tym samym „imieniu”, tj. nazwie, co jego władca, Okeanos). [przypis edytorski]
Toń — Tonie, wieś na północ od Krakowa, blisko Bronowic. [przypis redakcyjny]
toń — tu przen.: zagrożenie. [przypis edytorski]
toń — tu: stan morza, pływ. [przypis edytorski]
tonąłem (…) pomysłach — Na marginesie: Chatterton pana de Vigny, s. 9. [przypis autorski]
To najlepsze — Immo „optumumst”, Schöll. [przypis tłumacza]
to narzędzie Męki jego jedynego Syna, które będąc w licznych miejscach — Ponieważ chodzi tu o jeden cierń. [przypis tłumacza]
to nasz syn, to Siewros, ten znak na lewem ramieniu! wszak sameś mu ten znak wypalił — było zwyczajem w owym czasie dzieciom robić znaki na ciele, ażeby wśród ciągłych zapasów z wrogami mogły być poznane przez rodziców wykupujących ich z niewoli. Znaki takie robiono najczęściej pierworodnym lub ukochanym synom. [przypis autorski]
ton — dziś popr.: tuńczyk, duża ryba występująca w tropikalnej części Atlantyku, osiągająca długość do 4 m. [przypis edytorski]
