Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162232 przypisów.
Zamoyski, Jan Sobiepan herbu Jelita (1621–1665) — III Ordynat zamojski, podczaszy wielki koronny, krajczy wielki koronny, generał ziem podolskich, później także wojewoda sandomierski i kijowski; zachował wierność Janowi Kazimierzowi podczas potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
zamożenie — dojście do zamożności [a. omyłkowo zam. „zamnożenie”, tj. rozmnożenie; Red. WL]. [przypis redakcyjny]
zamożne — przemożne, potężne. [przypis redakcyjny]
zamożysty (daw.) — możny, potężny; zamożny, bogaty. [przypis edytorski]
zamożysty — dziś pop.: zamożny. [przypis edytorski]
zamożysty(starop.) — obrotny, zapobiegliwy. [przypis edytorski]
zamra — dziś: zamieranie, obumieranie. [przypis edytorski]
zamrocz — mrok. [przypis edytorski]
zamrocz (neol.) — mrok, ciemność a. zamroczenie, oszołomienie. [przypis redakcyjny]
Za: M. Rose, Authors and Owners…, s. 84. [przypis autorski]
Za: M. Rose, Authors and Owners. The invention of copyright, London 1994, s. 103. [przypis autorski]
zamrzeć — dawniej: umrzeć. [przypis edytorski]
zamrzeć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]
zamszowy — z cienkiej skórki rękawiczkowej. [przypis redakcyjny]
zamtuz (daw.) — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamtuz (daw.) — dom publiczny. [przypis edytorski]
Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zamtuz — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamtuz — dom publiczny. [przypis edytorski]
zamtuz — dom rozpusty. [przypis redakcyjny]
zamtuz (z niem.) — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamudzi — daw. zanudzi. [przypis edytorski]
za mury — właściwie „w równinę”, ἀνὰ τὸ πεδίον, per campum, auf das Feld (Clementz) [pominięto tłum. na rosyjski], które to wyrażenia według nas są zbyteczne, bo chodzi tylko o „przeciwstawność” wyrażeniu „na miasto”. [przypis tłumacza]
zamyka się między temi (starop.) — znajduje się wśród nich; zalicza się do nich. [przypis edytorski]
zamyka się wszystko w jednym słowie (…) w pierwotnym bezładzie, którego chcieliście uniknąć — pokrewna myśl u Montaigne'a (Próby III. 8). [przypis tłumacza]
zamyka tę trylogię — niezupełnie, gdyż dalsze losy bohatera opisuje powieść Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis edytorski]
zamyślać — zamierzać. [przypis edytorski]
zamyślać — zamierzać [przypis edytorski]
zamyśla się (…) o nieznajomym — dziś popr.: zamyślać się nad kim a. czym. [przypis edytorski]
Zamyśliłem się, a on cztery kije włożył / Pod siodło: tak go ukradł — Sakrypant siedział na koniu zamyślony na wiadomość o klęsce swego ludu, gdy wtem Brunel podstawił cztery kije pod siodło i konia spod niego ukradł. U Bojarda (Księga II, Pieśń V) miał Brunel użyć jednego tylko pala (un gran bastone). [przypis redakcyjny]
zamyśliwał (starop. forma) — zamyślał. [przypis edytorski]
zamyśliwy — roztargniony. [przypis autorski]
zamżyć — zamajaczyć; ukazać się niewyraźnie. [przypis edytorski]
zań (daw.) — za niego. [przypis edytorski]
zań — za niego. [przypis edytorski]
zań — za niego; zamiast niego. [przypis edytorski]
za nadrą — dziś: w zanadrzu. [przypis edytorski]
za nadrą — za pazuchą, w zanadrzu. [przypis edytorski]
za nadrę (daw.) — w zanadrze. [przypis edytorski]
zanadrze (daw.) — miejsce na piersi, pod ubraniem. [przypis edytorski]
zanadrze (daw.) — miejsce na piersi pod wierzchnim ubraniem. [przypis edytorski]
zanadrze (daw.) — miejsce pod wierzchnim ubraniem na piersi. [przypis edytorski]
zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrze, tu: do wnętrza. [przypis edytorski]
zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrzu, tu: wewnątrz, w sobie. [przypis edytorski]
zanadto dłoń mą otwierałem — Przez dłoń zanadto otwartą poeta plastycznie wyraża wadę marnotrawstwa. [przypis redakcyjny]
zanadtom prosta — skrócone: zanadto jestem prosta. [przypis edytorski]
zanadtom się zakochał — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanadto się zakochałem. [przypis edytorski]
zanadto skoro — zbyt szybko, za wcześnie. [przypis edytorski]
zanadzić się (gw.) — zanęcić się, skusić się czymś. [przypis edytorski]
za najbliższych towarzyszy krzyże otrzymali — tj. zostali ukrzyżowani za karę. [przypis edytorski]
za najchlubniejsze (…) uważano to, iż bojowe zapasy miały się toczyć nie o Helladę, ale o Azję — ofensywa jest praktyczniejsza i bardziej honorowa. [przypis tłumacza]
za najzdolniejszego uchodził — τὸν συνετώτατον δοκοῦντα. Wiele się mówi o przechwałkach i zarozumiałości Flawiusza, ale mu też do tego tłumacze dość pilnie dopomagali. Clementz to miejsce tłumaczy: „der (Josephus) im Rufe besonderer Klugheit stand”, kiedy συνετός w przeciwstawieństwie do σοφός (np. staatsklug, zwłaszcza w danym wypadku) znaczy właściwie „rozumny”, „einsichtsvoll”, jak „prudens” w stosunku do „sapiens”. Nieco dalej (ustęp 10) Clementz tłumaczy τὴν ἐπίνοιαν τοῦ Ἰωσήπου znowu przez „die Klugheit des Josephus”, kiedy wyraz ἐπίνοια według Papego znaczy „Gedanke, Einfall, Erfindung” i rzeczywiście chodzi tam o „pomysłowość” Józefa, wreszcie np. dalej III, VIII, 8, Clementz oddaje τὸν πάλαι μαχόμενον przez „die jüngsten Heldenthaten des Josephus”, zamieniając „czyny” na „bohaterskie czyny”, w którym to wypadku i Henkel mu dopomaga [pominięto tłum. na rosyjski]. A tu przecież umiarkowaniem stylistycznym tłumacz łaciński mógł im był służyć za wzór, który w cytowanych wyżej miejscach pisał „prudentissim us videretur”, „quae excogitaverat Josephus”, „facta ejus”. [przypis tłumacza]
z analityczno-realistyczno-myślowej (…) odrodzenie romantyzmu: neoromantyzm — W. Feldman, Piśmiennictwo polskie 1880–1904, t. III, Warszawa 1905, s. 215. [przypis autorski]
zanalizować właściwości psychiczne żydostwa — Ta duchowa fizjonomia Żyda wydaje mi się naturalnie całkiem swoista, jednolita, zgoła odmienna od wszelkich innych kierunków ducha i serca, jakie znajdujemy u reszty ludów na ziemi; wykażą to zresztą na końcu naszych roztrząsań ich wyniki. Dlatego też nie sądzę, ażeby istotę żydostwa można było wyjaśnić za pomocą chemii rasowej, krzyżowaniem i mieszaniem się rozmaitych szczepów, składniki takie musiałyby się bowiem niewątpliwie dać wyśledzić i odnaleźć. Żydostwo jest prawdopodobnie czymś zupełnie jednolitym, a wszelkie usiłowania zmierzające do tego, aby je empirycznie wywieść i złożyć, są płonne. Będąc wszystkim innym raczej niż filosemitą, muszę przecież przyznać, że o tyle właśnie w wierze Żydów, iż są „narodem wybranym”, tkwi coś prawdziwego. [przypis autorski]
za nas krześcijany (starop.) — za nas chrześcijan. [przypis edytorski]
za nastolkami (starop.) — za protekcją. [przypis redakcyjny]
zanatomizować — przeprowadzić analizę budowy ciała (anatomii). [przypis edytorski]
zancudo (hiszp.) — komar, moskit. [przypis edytorski]
Zander, Gustaf (1835–1920) — szwedzki lekarz ortopeda, prekursor mechanoterapii, znany z wynalezienia specjalnych aparatów mechanicznych do rehabilitacji; w 1865 otworzył w Sztokholmie pierwszy zakład mechanoterapii, do 1906 jego zakłady powstały w niemal 150 krajach. [przypis edytorski]
zanemizowany — osłabiony. [przypis edytorski]
Zanetto, lascia le donne, e studia la matematica (wł.) — Jasiu, zostaw kobiety, a weź się do matematyki. [przypis tłumacza]
Zania — po autorce został w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego wiersz oraz list pożegnalny do brata podpisany nieczytelnie, prawdopodobnie Zania lub Tania. [przypis edytorski]
za nic nie stoi (starop.) — tu: nic nie osłania; jest do niczego. [przypis edytorski]
Za niebem tyle tu mi lat żyć trzeba, ile tam w życiu przeżyłem bez nieba — Ci, co do ostatniego kresu życia żal i pokutę za grzechy odkładają, nim się dostaną na górę czyśćcową, tak długo muszą czekać, aż się czas ich życia ziemskiego wypełni. [przypis redakcyjny]
za nieboszczyka był mian — dziś: za nieboszczyka był uznany. [przypis edytorski]
zaniechać co — zaniechać czego, poniechać czego, porzucić co; karaceny i zbroje zaniechał: odrzucić karacenę i zbroję. [przypis edytorski]
zaniechać — porzucić. [przypis redakcyjny]
zaniechać — przestać; porzucić jakąś czynność. [przypis edytorski]
zaniechać* (starop.) — opuścić; Już ja tobie, moja matko (…) zaniechać: fragment ten wiernie odpowiada charakterowi ówczesnych polskich pieśni weselnych (pożegnanie domu rodzinnego przez pannę młodą). W folklorze polskim pieśń pożegnalna panny młodej była leksykalnie bliska (są tu liczne analogie) pieśniom żałobnym. Istnieje teoria, że mamy tutaj do czynienia z aluzją do pożegnania Antygony z mieszkańcami Teb w tragedii Sofoklesa. [przypis redakcyjny]
zaniedbuję obowiązków — dziś z Biernikiem: zaniedbuję obowiązki. [przypis edytorski]
Za Niemen hen precz — w innej wersji tekst rozpoczynają słowa: „Za Niemen nam precz!”. [przypis edytorski]
Za Niemen tam precz (…) — początek pieśni Augusta Bielowskiego (1806–1876), która współcześnie cieszyła się wielką popularnością (tu w wersji nieco zmienionej). [przypis redakcyjny]
zaniemiały — dziś: oniemiały. [przypis edytorski]
za niemi — dziś popr. forma: za nimi. [przypis edytorski]
zaniemieć — dziś: oniemieć a. zaniemówić. [przypis edytorski]
zaniemieć — dziś: oniemieć. [przypis edytorski]
zaniemieć — dziś popr.: oniemieć. [przypis edytorski]
zaniepodziać się (daw.) — zagubić się. [przypis edytorski]
zaniepokoiło ich nie żartem — dziś: zaniepokoiło (…) nie na żarty. [przypis edytorski]
zaniepoznawać — nie znać. [przypis edytorski]
zaniepoznawać — zapominać; pomijać. [przypis edytorski]
za nierządnicę mię do nich udawał (starop.) — udawał przed nimi, że jestem nierządnicą; przedstawiał mnie w ich oczach jako nierządnicę. [przypis edytorski]
zaniesą (gw.) — zaniosą. [przypis edytorski]
zaniesę — dziś popr.: zaniosę. [przypis edytorski]
zaniesła (gw.) — zaniosła. [przypis edytorski]
zaniespokoić — zaniepokoić. [przypis edytorski]
za nie — w rękopisie niewyraźnie, może: za nic. [przypis redakcyjny]
Zanika przeciwieństwo, między starym a młodym pokoleniem, wydaje się teraz, jak gdyby tylko jedna generacja istniała — F. Kummer, Deutsche Literaturgeschichte des neunzehnten Jahrhunderts dargestellt nach Generationen, s. 10–11 (I. Aufl. [1909]). [przypis autorski]
zanim bogom z początku ofiarę złożą — grecka tradycja nakazywała poświęcić bogom kilka pierwszych kropel pitego wina, wylewając je na ziemię (libacja). [przypis edytorski]
zanim doszły do słowa — aluzja mitologiczna bądź religijna. W mitologii gr. ludzie zostali stworzeni z kamieni, a w Ewangelii Łk 19,40 padają słowa: „Powiadam wam: Jeśli ci umilkną, kamienie wołać będą”. [przypis edytorski]
zanimem cię spotkał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanim cię spotkałem. [przypis edytorski]
zanimeśmy tu przyszli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanim tu przyszliśmy. [przypis edytorski]
zanimeś odszedł — inaczej: zanim odszedłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
zanimeś przyszedł — inaczej: zanim przyszedłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
zanimeś się wyćwiczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanim się wyćwiczyłeś. [przypis edytorski]
zanimeś to należycie roztrząsnął — inaczej: zanim to należycie roztrząsnąłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
zanimeś ty to stwierdził — inaczej: zanim ty to stwierdziłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
Zanim jakiś krzew polny był na ziemi, i zanim wzeszło jakieś ziele polne — bo nie spuścił [jeszcze] Wiekuisty, Bóg, deszczu na ziemię i człowieka nie było, aby uprawiał ziemię — u Cylkowa „Zanim zaś jaki krzew polny był na ziemi, i jakie ziele polne zanim weszło, — nie spuścił też Wiekuisty Bóg deszczu na ziemię; człowieka też nie było, aby uprawiał ziemię;”. [przypis edytorski]
zanim nastał rok głodu — «Stąd [płynie nauka], że zabronione jest płodzenie dzieci w czasach głodu», zob. Raszi do 41:50. [przypis edytorski]
zanim (…) nie przybył do Delf i nie spytał boga — Apollina delfickiego. [przypis tłumacza]
zanimować — ożywić. [przypis edytorski]
