Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158554 przypisów.
altembas — kosztowna tkanina z wypukłymi wzorami, przetykana złotymi nićmi, rodzaj brokatu aksamitnego. [przypis redakcyjny]
altembasowy — z jedwabiu przetykanego złotem. [przypis edytorski]
altembas (starop.) — materia jedwabna grubo tkana ze złotem; [złotogłów]. [przypis redakcyjny]
altembas — złotogłów, jedwabna tkanina przetykana nićmi ze złota. [przypis edytorski]
altembas (z tur.) — złotogłów, jedwabna tkanina przetykana nićmi ze złota. [przypis edytorski]
Altenberg, Peter — pseud. lit. Richarda Engländera (1859–1919), austr. pisarza modernistycznego, autora popularnych nastrojowych szkiców, czołowego członka ruchu artystycznego Jung Wien (Młody Wiedeń), barwnej postaci wiedeńskiej cyganerii. [przypis edytorski]
Altenberg, Peter, właśc. Richard Engländer (1859–1919) — pisarz, przedstawiciel austriackiego modernizmu, ważna postać w kręgach wiedeńskiej cyganerii. [przypis edytorski]
Altenberg, Peter, właśc. Richard Englünder (1859–1919) — modernistyczny pisarz i krytyk niem., jeden z prekursorów ekspresjonizmu. [przypis edytorski]
alteracja (daw.) — niepokój, wzburzenie. [przypis edytorski]
alteracja (daw.) — wzburzenie, niepokój. [przypis edytorski]
alteracja (daw.) — wzburzenie. [przypis edytorski]
alteracja (daw.) — zdenerwowanie, wzburzenie. [przypis edytorski]
alteracja (daw., z łac. alteratio: zmiana) — wzburzenie, niepokój. [przypis edytorski]
alteracja (daw., z łac.) — wzburzenie, niepokój. [przypis edytorski]
alteracja (przestarz.) — wzburzenie, niepokój. [przypis edytorski]
alteracja (starop.) — zdenerwowanie, wzburzenie. [przypis edytorski]
alteracja (z łac.) — rozterka, niepewność. [przypis edytorski]
alteracja (z łac.) — zdenerwowanie, wzburzenie. [przypis edytorski]
alteracja (z łac.) — zmartwienie. [przypis redakcyjny]
alteracja (z łac.) — zmiana nastroju, niepokój, wzburzenie. [przypis edytorski]
alteracja (z łac.) — zmiana nastroju, wzburzenie. [przypis edytorski]
alteracja (z łac.) — zmiana nastroju, zdenerwowanie, wzburzenie. [przypis edytorski]
Alter (…) annus (łac.) — „Zaledwie mi się zaczął rok życia dwunasty” (Vergilius, Eclogae, VIII, 39; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Altera nunc rerum facies, me quaero, nec adsum… (łac.) — Inna teraz jest postać rzeczy, ani nie skarżę się, ani nie udzielam, nie jestem, kim byłem, nie można uważać mnie za żyjącego: byłem (zakończenie wiersza Fututor effoetus ze zbioru Elegantiae Latini Sermonis seu Aloisia Sigaea Toletana, 1752). [przypis edytorski]
Alter (…) arenas — Propertius, Elegiae III, 3, 23. [przypis tłumacza]
Alter (…) arenas — Propertius, Elegiae, III, 3, 23. [przypis tłumacza]
alterationes (łac.) — zgryzoty. [przypis redakcyjny]
alter ego (łac.) — drugi ja. [przypis redakcyjny]
alter ego (łac.) — „drugi ja”, zaufany zastępca. [przypis redakcyjny]
alter ego (łac.) — zastępca; dosł. drugi (inny) ja. [przypis edytorski]
alterkacja (daw.) — zatarg, sprzeczka. [przypis edytorski]
alterkacja — zatarg, sprzeczka. [przypis redakcyjny]
alternatą — na przemian. [przypis redakcyjny]
alternata (daw., z łac.) — tu: odmiana, zmienność. [przypis edytorski]
alternata (daw., z łac.) — zmiana. [przypis edytorski]
alternata (daw.) — zmiana biegu wypadków. [przypis edytorski]
alternata — kolej. [przypis redakcyjny]
alternata (z łac.) — odmiana losu, zmienna kolej życia. [przypis redakcyjny]
alternata (z łac.) — przemiana. [przypis edytorski]
alternata — zmiana biegu wypadków. [przypis redakcyjny]
alternata — zmiana, oboczność. [przypis redakcyjny]
altero tanto (łac.) — drugie tyle. [przypis redakcyjny]
alterować (daw.) — niepokoić, martwić, smucić. [przypis edytorski]
alterować (daw., z łac.) — zmieniać, odmieniać; martwić, smucić, trapić. [przypis edytorski]
alterować — gniewać się. [przypis redakcyjny]
alterować się — martwić się. [przypis redakcyjny]
alter rex (łac.) — drugim królem. [przypis redakcyjny]
alter ridebat (…) contrarius alter (łac.) — „Pierwszy, ilekroć za próg wystawił swą nogę/ Z domu idąc, już śmiał się, drugi zasię płakał” (Iuvenalis, Satirae, X, 28; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
alterum (łac.) — po wtóre. [przypis redakcyjny]
alterum tantum (łac.) — drugie tyle. [przypis redakcyjny]
alte Sachen (niem.) — stare rzeczy. [przypis edytorski]
altessa (neol.) — z fr.: altesse: wysokość, tytuł honorowy nadawany książętom i księżnom. [przypis edytorski]
Altgeselle (niem.) — starszy czeladnik. [przypis edytorski]
alt (muz.) — niski głos kobiecy lub chłopięcy. [przypis edytorski]
alto supprimimus silentio (łac.) — głębokim pokrywamy milczeniem. [przypis redakcyjny]
Altra volta (…) amore — Niegdyś byłam piękna, biała i różowa jak kwiat, dziś już nie. Nie jestem już piękna, strawiła mnie miłość. [przypis tłumacza]
Altra volta (…) amore — Niegdyś byłam piękna, biała i różowa jak kwiat, dziś już nie. Nie jestem już piękna, strawiła mnie miłość. [przypis edytorski]
altruizm — bezinteresowna dbałość o dobro innych osób, przeciwieństwo egoizmu. [przypis edytorski]
Altstadtischer Graben — Podwale Staromiejskie w Gdańsku. [przypis edytorski]
„a” lub „I” – w języku angielskim: a: rodzajnik nieokreślony; I: ja. [przypis tłumacza]
A ludzkie myśli (…) na jawi — zajmuje myśli ludzkie tym, co na jawie, czyli w rzeczywistości okazuje się nieprawdziwe, złudne. [przypis redakcyjny]
A Luisa Riccardi, moglie adorata, il marito (wł.) — Ludwice Riccardi, uwielbianej żonie, mąż. [przypis autorski]
Al. Ujazdowskie 7 — przed wojną budynek o tym adresie należał do Rady Ministrów. [przypis edytorski]
alumna (łac.) — wychowanka. [przypis edytorski]
alumn — kleryk, uczeń seminarium a. duchowny katolicki niższej rangi. [przypis edytorski]
alus (litew.) — piwo. [przypis autorski]
alus (litew.) — piwo. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
alus (lit.) — piwo. [przypis edytorski]
aluwialny (geol.) — dotyczący współczesnego okresu geologicznego, po epoce lodowej; dawne dyluwium i aluwium stanowiły obecny czwartorzęd, odpowiadały plejstocenowi i holocenowi. [przypis edytorski]
aluwialny — powstały z osadów naniesionych przez rzekę. [przypis edytorski]
Aluzja do biblijnego podania o pochodzeniu człowieka stworzonego z gliny oraz o uwiedzeniu pierwszej kobiety, Ewy, przez szatana ukrytego w postaci węża. Mąż wypowiadając te słowa nie zdaje sobie sprawy z tego, że sam pada ofiarą pokus szatańskich upostaciowanych w Dziewicy. [przypis redakcyjny]
Aluzja do legendy o pochodzeniu klejnotu, tj. herbu Habdank, związanej z posłowaniem Jana z Góry od Bolesława Krzywoustego do cesarza Henryka V. Gdy cesarz przechwalał się swymi skarbami, Jan wrzucił do nich własny pierścień mówiąc, że Polacy ufają żelazu. Z odpowiedzi cesarza: „Hab Dank — dziękuję” wywodzono nazwę herbu. [przypis redakcyjny]
Aluzja do początku VI księgi Eneidy: Eneasz udaje się za wskazówką wieszczki Sybilli, uzbrojony w złotą różdżkę, do Hadesu — „piekła”. [przypis redakcyjny]
Aluzja do podania zapisanego przez Plutarcha w Żywocie Cezara, według którego Brutusowi — zabójcy Cezara w obronie republiki — przed bitwą pod Filippi ukazał się duch Cezara. [przypis redakcyjny]
aluzja do roku 93 — prawdopodobnie odniesienia do rewolucji francuskiej, bratobójczych walk we Francji i wojny w Europie w 1793 r. [przypis edytorski]
Alvar a. alwar — daw. pot. nazwa podręcznika gramatyki łacińskiej, od nazwiska jej autora, Emanuela Alvareza (1526–1585). [przypis edytorski]
Alvarez — odkrywca Brazylii. [przypis tłumacza]
alwar a. Alwar — podręcznik do nauki gramatyki łacińskiej (trzytomowe dzieło De institutio grammatica) z XVI w., używany w szkołach jezuickich; pot. nazwa utworzona została od nazwiska autora, portugalskiego jezuity Emmanuele Alvareza (1526–1586), rektora kolegium jezuickiego; gramatyka została wydana po raz pierwszy w Lizbonie w 1572, pierwszy przedruk polski pochodzi już z 1577 r., a do końca okresu Oświecenia miało miejsce blisko 70 wydań dzieła na terenach Rzeczpospolitej. [przypis edytorski]
Alwar a. alwar — podręcznik do nauki gramatyki łacińskiej (trzytomowe dzieło De institutio grammatica) z XVI w., używany w szkołach jezuickich; pot. nazwa utworzona została od nazwiska autora, portugalskiego jezuity Emmanuele Alvareza (1526–1586), rektora kolegium jezuickiego; gramatyka została wydana po raz pierwszy w Lizbonie w 1572, pierwszy przedruk polski pochodzi już z 1577 r., a do końca okresu Oświecenia miało miejsce blisko 70 wydań dzieła na terenach Rzeczpospolitej (w tym 15 w Wilnie); ostatnie wyd. pol. z 1840 r. [przypis edytorski]
Alwaraka — Wyspy Szczęśliwych, Kanaryjskie. [przypis redakcyjny]
Alwar, Donatus — nazwiska dwu autorów gramatyk łacińskich. [przypis redakcyjny]
alwar — elementarz, podręcznik. [przypis edytorski]
Alwar — pot. nazwa podręcznika gramatyki łacińskiej używanego od XVI w. [przypis edytorski]
Alwar — potoczna nazwa popularnego w XVII i XVIII w. w całej Europie podręcznika gramatyki łacińskiej autorstwa Emanuela Alvareza (1526–1583), jezuity portugalskiego. [przypis edytorski]
Alwar — tak powszechnie nazywano w Polsce gramatykę łacińską napisaną przez uczonego portugalskiego, jezuitę i językoznawcę Emmanuela Alvareza (1526–1583). [przypis edytorski]
Alybant — nieznana lokalizacja. [przypis edytorski]
Alys — właśc. Adela z Szampanii, zwana też Alix (ok. 1140–1206), trzecia żona króla Ludwika VII. [przypis edytorski]
Alzacja i Lotaryngia (fr. Alsace et Lorraine) — płn.-wsch. regiony Francji; tereny sporne, w ciągu wieków podlegały to francuskiej, to niemieckiej dominacji. [przypis edytorski]
Alzacja — kraina historyczna nad Renem, w czasach opisywanych w utworze należąca do Niemiec, w 1648 przekazana Francji. [przypis edytorski]
Alzacja — kraina w płn.-wsch. części Francji; po klęsce Francji w wojnie 1870–1871 Alzacja i część Lotaryngii zostały przyłączone do Niemiec. [przypis edytorski]
Alzacja — region administracyjny i kraina hist. we wschodniej Francji. [przypis edytorski]
alzbanty — zawieszenia na szyi. [przypis redakcyjny]
AMAB — skrót od ang. assigned male at birth: osoba przypisana do płci męskiej przy narodzinach. [przypis edytorski]
A Mademoiselle Felicia Merlin, Rue Warecka (fr.) — Do panny Felicji Merlin, ulica Warecka. [przypis edytorski]
Amadis z Walii — anonimowy hiszpański romans rycerski, arcydzieło gatunku, opublikowany po raz pierwszy w 1508; obfituje w cudowne wydarzenia, nadprzyrodzone stworzenia i egzotyczne miejsca akcji. [przypis edytorski]
ama et cogita quod vis (łac.) — kochaj i myśl, co chcesz. [przypis edytorski]
ama et fac quod vis (łac.) — kochaj i rób, co chcesz. [przypis edytorski]
A maiori ad minus (łac.) — „Od większego do mniejszego”. [przypis tłumacza]
Amalekici — lud wywodzący się od Amaleka, syna Ezawa; w literaturze rabinicznej stanowią symbol narodów wrogich Żydom, prawdopodobnie z tego powodu są wspomniani w midraszu; Biblia nie wspomina o walkach Joaba z Amalekitami. [przypis edytorski]
Amalfi — miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Kampania. [przypis edytorski]
