Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162730 przypisów.
faszyna — połączone gałęzie wikliny lub innych drzew. [przypis edytorski]
faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji oraz do zasypywania fos obronnych podczas ataku na fortyfikacje, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
faszyna — wiązki gałęzi lub chrustu służące do urządzania tam, grobli i wałów obronnych. [przypis redakcyjny]
faszyna — wiązki gałęzi. [przypis edytorski]
faszynowe — z powiązanych gałęzi wikliny, służących kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów. [przypis edytorski]
faszysta — osoba wyznająca ideologię faszystowską lub należąca do organizacji faszystowskiej. Faszyzm to skrajnie prawicowa ideologia oparta na przemocy i polityce nierównego traktowania, segregacji, izolacji, a niekiedy także eksterminacji grup i osób ze względu na ich cechy (np. kolor skóry, pochodzenie etniczne, odmienność kulturową, religijną, płeć, preferencję seksualną, niepełnosprawność itp.). W nowoczesnej postaci faszyzm, jako ideologia i system władzy, narodził się we Włoszech na początku XX wieku, a najbardziej znanym przedstawicielem był włoski dyktator Benito Mussolini (1883–1945). Faszyzm jako system władzy państwowej stawia państwo i lidera nad jednostką, wykorzystując propagandę, cenzurę i przemoc do kontroli społeczeństwa, zwłaszcza opozycji i grup mniejszościowych. Łączy w sobie elementy nacjonalizmu, militaryzmu i totalitaryzmu. Sprzeciwia się szczególnie komunizmowi, socjalizmowi, prawom jednostki, zasadzie równości oraz demokratycznym instytucjom. [przypis edytorski]
…faszysto, wrogu mój śmiertelny — fragm. Poematu sprzężonego autorstwa Adama Ważyka. [przypis edytorski]
fata (daw.) — losy. [przypis edytorski]
fata (łac. fatum: przeznaczenie) — znaki odczytywana jako wróżebne. [przypis edytorski]
fatałaszek — strój kobiecy, ciuszek. [przypis edytorski]
fatałaszek — strój lub dodatek do stroju, ciuszek. [przypis edytorski]
fatalem dissidiorum, diffidentiae, discordiae civilis procellam sedare in pectoribus hominum sua mansuetudine (łac.) — uśmierzyć w sercach ludzkich łagodnością swoją zgubną burzę zatargów nieufności i niezgody obywatelskiej. [przypis redakcyjny]
fatalizm — nieunikniony los. [przypis edytorski]
fatalizm — przeznaczenie, nieunikniony rozwój zdarzeń. [przypis redakcyjny]
fatalne — złowieszcze, złowróżbne, tu: zgubne. [przypis redakcyjny]
fatalność — tu: nieszczęście zesłane przez los. [przypis edytorski]
fatalny dzień, gdy Gilbert nazwał ją „Marchewką” — patrz: Ania z Zielonego Wzgórza. [przypis tłumacza]
fatalny — tu: z góry przeznaczony, nieuchronny, nieunikniony jak los, fatum. [przypis edytorski]
fata — losy, przeznaczenie (lp. Fatum). [przypis redakcyjny]
fata morgana — dziś: fatamorgana: złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze; nazwa pochodzi od włoskiej wersji imienia arturiańskiej czarodziejki Morgany le Fay, gdyż tego rodzaju miraże, często widywane w Cieśninie Mesyńskiej, w lokalnym folklorze uważano za unoszący się w powietrzu magiczny zamek tej czarodziejki. [przypis edytorski]
Fata Morgana — dziś: fatamorgana: złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze; nazwa pochodzi od włoskiej wersji imienia arturiańskiej czarodziejki Morgany le Fay, gdyż tego rodzaju miraże, często widywane w Cieśninie Mesyńskiej, w lokalnym folklorze uważano za unoszący się w powietrzu magiczny zamek tej czarodziejki. [przypis edytorski]
fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą różnych współczynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]
fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą różnych współczynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]
fatamorgana — złudzenie optyczne, polegające na przybliżaniu odległych widoków za sprawą warstw powietrza o różnej temperaturze. [przypis edytorski]
Fata nas pędzą — Łukasz Górnicki (XVI w.) pisał: „Sądy Boże pędzą nas, jako wiatry na morzu okręt, a co wiedzieć, jeśli ku portowi czy ku zginieniu” (Rozmowa o elekcji). Słowa Stańczyka są stylizowane na wzór wypowiedzi współczesnych autentycznemu „błaznowi” ostatnich Jagiellonów. [przypis redakcyjny]
fata simul et semel — losy razem i naraz. [przypis redakcyjny]
fata — tu: wyroki przeznaczenia. [przypis edytorski]
Fata viam inveniunt — losy odnajdują drogę; por. Vergilius, Aeneida, III, 394. [przypis tłumacza]
faterek — zdrobn. od niem. Vater: ojciec. [przypis edytorski]
fater (gw. warsz.) — ojciec; kelner. [przypis edytorski]
fater (gw. warsz.) — ojciec. [przypis edytorski]
fatermerder (niem. Vatermörder: ojcobójca) — wysoki, sztywny kołnierzyk u koszuli. [przypis edytorski]
fater (z niem.) — ojciec. [przypis edytorski]
fater (z niem. Vater) — ojciec. [przypis edytorski]
Fate show thy force (…) and be this so (ang.) — A teraz, losie, popisz się z swą mocą:/ Co ma być, musi stać się, nikt nie rządzi sobą. [przypis autorski]
fat (fr., przest.) — fircyk. [przypis edytorski]
fatigati (łac.) — zmęczeni. [przypis edytorski]
fatigati (łac.) — zmęczony. [przypis edytorski]
fatigatus (łac.) — zmęczony. [przypis redakcyjny]
fatigatus (łac.) — zmęczony; tu M. lm fatigati: zmęczeni. [przypis edytorski]
fatigo, fatigare (łac.) — męczyć, fatygować. [przypis edytorski]
Fatio de Duillier, Nicolas (1664–1753) — szwajcarski matematyk, astronom, współpracownik Huygensa i Newtona; większość życia spędził w Holandii i Anglii; w 1706 związał się z religijną grupą hugenockich uciekinierów z Francji, zwanych „francuskimi prorokami”, której członkowie wierzyli w rychły koniec świata i wskrzeszenie w grudniu 1708 zmarłego rok wcześniej „proroka” Thomasa Emesa; w 1707 Fatio de Duillier został wraz z dwójką innych działaczy grupy skazany w Londynie na publiczny pręgierz za działalność wywrotową; w latach 1711–1713 podróżował po miastach całej Europy jako misjonarz, później powrócił do Anglii, gdzie kontynuował badania naukowe. [przypis edytorski]
Fatma — Fatima Zahra (605–632), córka Mahometa i matka jego wnuków, najbardziej czczona kobieta islamu. [przypis edytorski]
fatów — D. rzecz. fata, będącego lm od fatum (łac.): siła decydująca o biegu wydarzeń, los, przeznaczenie); tu: losów. [przypis edytorski]
Fatra — dwa pasma górskie na Słowacji: Mała Fatra i Wielka Fatra. [przypis edytorski]
fatto a pennello (wł.) — jak z obrazka. [przypis redakcyjny]
Fatua, żona Faunusa (…) — por. Warron przytaczany przez Laktancjusza, Podstawy nauki Bożej I, 22; według samego Warrona, (O języku łacińskim, VII, 36) żona Faunusa miała na imię Fauna. [przypis edytorski]
Fatum, εἱμαρμένη, omina — los, przeznaczenie: moc, która określa (przeznacza) wyniki ludzkiego działania i w ogóle wszelkiego stawania się. Fatalizm zawiera pogląd, że los każdego człowieka musi się spełnić, chociażby człowiek przeciwdziałał temu nie wiedzieć jak, gdyż każde zdarzenie jest już raz na zawsze i niezmiennie ustalone, tak samo każdy akt woli. Fatalizm taki wypowiadają już stoicy, jeszcze niezłomnie wyznaje go islam. Zob. III, 562 i IV, 231 i n. [przypis tłumacza]
Fatum jedno spokojne, niewzruszone, rozum nieubłagany świata — Fatum u Rzymian, ανανϰη u Greków według Hezjoda, syn Nocy i Chaosu, znaczyło przeznaczenie, konieczność wyższą od wszystkich bogów i duchów czy niebieskich, czy piekielnych; wystawiali go pod postacią starca gniotącego nogami ziemię, a trzymającego w dłoniach urnę, w której spały losy śmiertelnych — najczęściej jednak, w sensie idealnym pojmowany, znaczył jedność boską, ostatnią przyczynę, matematykę, uniwersum, której nic oprzeć się nie mogło. [przypis autorski]
fatum (łac.) — los; tu M. lm fata. [przypis edytorski]
fatum (łac.) — los, zrządzenie losu, przeznaczenie; tu M. lm fata: losy. [przypis edytorski]
fatum (łac.), mojra (z gr.), ananke (z gr.) — los. [przypis edytorski]
Fatum (łac.) — przeznaczenie, los, nieszczęście; w mit. rzym. bóstwo przeznaczenia, konieczności. [przypis edytorski]
fatum (łac.) — przeznaczenie; los. [przypis edytorski]
fatum (łac.) — przeznaczenie. [przypis edytorski]
fatum (…) nervi — Iuvenalis, Satirae IX, 32. [przypis tłumacza]
fatum — przeznaczenie, nieuchronny los, zwłaszcza zły; także: przemożna siła, wyznaczająca nieodwołalnie bieg zdarzeń. [przypis edytorski]
fatydyczny — proroczy; por. fatum. [przypis edytorski]
fatydyczny (z fr. fatidique) — wieszczy. [przypis edytorski]
fatygant (daw.) — mężczyzna zabiegający o względy kobiety. [przypis edytorski]
fatyga — trud, niewygoda. [przypis edytorski]
fatyga — trud, wysiłek. [przypis edytorski]
fatyga — wysiłek, staranie. [przypis edytorski]
fatygują — męczą. [przypis edytorski]
Faublas — bohater popularnej niegdyś fr. powieści Przygody miłosne kawalera de Faublas (1787–1790). [przypis edytorski]
Faublas, właśc. Przygody miłosne kawalera de Faublas — popularna niegdyś francuska powieść (1787–1790), autorstwa Jean-Baptisty Louvet de Couvray, opisująca romanse młodego prowincjonalnego arystokraty. [przypis edytorski]
Faubourg Saint-Germain (fr. dosł.: przedmieście Saint-Germain) — historyczna dzielnica Paryża, znana z licznych rezydencji arystokracji. [przypis edytorski]
Faulhaber, Michael von (1869–1952) — niemiecki duchowny katolicki, kardynał; główny autor wydanej w 1937 encykliki Piusa XI Mit brennender Sorge, która ogólnie potępiała nacjonalizm. [przypis edytorski]
Faulhorn — [góra] w Alpach szwajcarskich. [przypis redakcyjny]
Faulhorn — szczyt w Alpach Zachodnich. [przypis edytorski]
faun a. Faun — w mitologii rzymskiej bóg płodności, pól i lasów, opiekun pasterzy. [przypis edytorski]
faunalie — analogicznie do bachanaliów: uroczystości ku czci faunów. [przypis edytorski]
fauna — ogół zwierząt właściwych pewnemu krajowi, pewnej okolicy. [przypis tłumacza]
fauna — świat zwierzęcy. [przypis redakcyjny]
faun (mit. gr.) — bóstwo górskich lasów. [przypis edytorski]
faun (mit. gr.) — bożek leśny, symbol lubieżności. [przypis edytorski]
faun (mit. rz.) — bożek z koźlimi nogami, przen.: rozpustnik. [przypis edytorski]
Faun (mit. rzym.) — bóg płodności, pól i lasów, opiekun pasterzy, przedstawiany jako brodaty mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami. [przypis edytorski]
Faun (mit. rzym.) — bóg płodności, pól i lasów, opiekun pasterzy, przedstawiany jako brodaty mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami; utożsamiany z greckim Panem, któremu przypisywano dużą aktywność seksualną. [przypis edytorski]
Faun (mit. rzym.) — bóg płodności, pól i lasów, opiekun pasterzy, przedstawiany jako brodaty mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami. [przypis edytorski]
Faun (mit. rzym.) — bóg płodności, pól i lasów, opiekun pasterzy, przedstawiany jako brodaty mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami. [przypis edytorski]
Faun (mit. rzym.) — bóg płodności, przedstawiany jako brodaty mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami. [przypis edytorski]
Faun (mit. rzym.) — bóg płodności. [przypis edytorski]
Faun (mit. rzym.) — bóstwo lasów i pól, utożsamiane z gr. Panem i satyrami; tu: Puk. [przypis edytorski]
faun (mit. rzym.) — bożek płodności, przedstawiany jako brodaty mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami. [przypis edytorski]
faun (mit. rzym.) — istota leśna wyobrażana jako mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami; utożsamiana z greckim satyrem. [przypis edytorski]
faun (mit.rzym) — lubieżny bożek leśny. [przypis edytorski]
faunów, satyrów (daw. forma) — dziś: fauny, satyry. [przypis edytorski]
Faun — odpowiednik greckiego boga, Pana, w mitologii rzymskiej. [przypis edytorski]
faunowie (daw. forma lm; dziś: fauny) — pół mężczyźni, pół kozły. W mit. rzym. bóstwa polne i leśne towarzyszące pasterzom. [przypis redakcyjny]
Faun — rzymski bóg płodności, przedstawiany jako brodaty mężczyzna z koźlimi kopytami i rogami. [przypis edytorski]
fauny — półludzie, półkozły, postacie z mit. gr.. Podobny motyw idylli pasterskiej, z jakim mamy do czynienia tu w w. 41–44, znajduje się też w Ks. 2, Pieśni II. [przypis redakcyjny]
Fauré, Gabriel Urbain (1845–1924) — francuski kompozytor i organista. [przypis edytorski]
Fauriel, Claude Charles (1772–1844) — historyk i filolog francuski. [przypis edytorski]
fausse maîtresse (fr.) — fałszywa kochanka. [przypis edytorski]
Faust, Coster i Gutenberg — Johann Fust a. Faust (ok. 1400–1466): drukarz z Moguncji, współpracownik Gutenberga; Laurens Janszoon Coster (ok.1370–1440): holenderski mieszczanin, rzekomy wynalazca sztuki drukarskiej w Europie, mający pierwszeństwo przed Gutenbergiem; obecnie uważa się, że opowieści o nim są zaś legendami; Johannes Gutenberg (ok.1400–1468): drukarz i wydawca z Moguncji, wynalazca druku z użyciem prasy drukarskiej i ruchomych metalowych czcionek. [przypis edytorski]
Faust — czarownik z niemieckiej legendy, który wszedł w pakt z diabłem. [przypis edytorski]
Faust — cz. I wyd. 1808, cz. II wyd. pośmiertnie 1833; najważniejsze dzieło J. W. Goethego, uznawane za syntezę jego poglądów. Dramat został osnuty wokół zakładu Boga z Mefistofelesem o duszę tytułowego Fausta, który zgodził się oddać ją diabłu w zamian za przywrócenie młodości i umożliwienie ponownego życia w poszukiwaniu szczęścia. [przypis edytorski]
