Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5677 przypisów.
diabeł wenecki — odniesienie do Mikołaj Chwałowica a. Diabła Weneckiego (ok. 1330–1400), senatora wielkopolskiego, znanego z bezwzględności wobec przeciwników politycznych. [przypis edytorski]
Diabelska Wyspa a. Wyspa Diabelska (fr. Île du Diable) — wyspa o powierzchni 14 ha i wysokości 40 m. n.p.m., położona w archipelagu Îles du Salut, należącym do Gujany Francuskiej w Ameryce Południowej; w latach 1852–1953 znajdowała się tam kolonia karna, utworzona przez Napoleona III Bonaparte, w której umieszczano gł. więźniów politycznych i groźnych przestępców; w latach 1894–1899 na Wyspie Diabelskiej przebywał Alfred Dreyfus, kapitan armii francuskiej, niesłusznie skazany za rzekomą zdradę na rzecz Niemiec. [przypis edytorski]
Diabelska Wyspa — francuska kolonia karna u wybrzeży Ameryki Południowej, w Gujanie Francuskiej. [przypis edytorski]
diabelskie góry — najprawdopodobniej chodzi o kolejkę w wesołym miasteczku. [przypis edytorski]
diabelskiem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: diabelskim. [przypis edytorski]
diabetes mellitus (łac.) — cukrzyca, choroba polegająca na podwyższeniu poziomu glukozy we krwi, co powoduje stopniowe uszkadzanie licznych organów. [przypis edytorski]
diabłowi — dziś popr. forma C. lp: diabłu. [przypis edytorski]
diable (daw. forma) — diablo, diabelnie. [przypis edytorski]
diable — dziś: diabelnie. [przypis edytorski]
diable m'emporte — niech mnie diabli wezmą. [przypis edytorski]
Diable! quelle corvée! (fr.) — Do diabła! Co za pańszczyzna! (w znaczeniu: ciężki obowiązek). [przypis edytorski]
diablo (pot.) — bardzo. [przypis edytorski]
diacki — diakoński. [przypis edytorski]
diaczek — zdrbn. od: diak; śpiewak cerkiewny. [przypis edytorski]
diaczek — zdrobnienie od: diak; śpiewak cerkiewny. [przypis edytorski]
diadema (daw. forma) — dziś: diadem. [przypis edytorski]
diademat (z gr., łac. diadema: przepaska, przewiązka) — dziś: diadem; ozdoba głowy, opaska z kosztownej tkaniny, srebra a. złota, ozdobiona szlachetnymi kamieniami, oznaka władzy cesarskiej, królewskiej a. kapłańskiej. [przypis edytorski]
diadia (z ros.) — wujku. [przypis edytorski]
diadieńka (ros.) — wujaszku. [przypis edytorski]
diad'ku (ukr. дядько: wujek) — wujku. [przypis edytorski]
Diadorius Boudleaux Bryant (1920–1987) oraz Felice Bryant (ur. jako Matilda Genevieve Scaduto) (1925–2003) — małżeństwo amerykańskich autorów i wykonawców piosenek, w latach 50. i 60. XX wieku napisali muzykę i teksty do wielu znanych piosenek pop i country, szczególnie do przebojów duetu Everly Brothers. [przypis edytorski]
diadzieńka (z ros.) — wujaszku. [przypis edytorski]
diafragma (daw.; łac. diaphragma) — przepona; główny mięsień oddechowy u ssaków, oddzielający jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej. [przypis edytorski]
diafragma — tu: przesłona fotograficzna. [przypis edytorski]
diagonal — rodzaj tkaniny bawełnianej, półwełnianej a. wełnianej o splocie skośnym z bardzo dużym nachyleniem prążków. [przypis edytorski]
Diagoras z Melos (V w. p.n.e.) — grecki poeta i sofista, znany jako pierwszy ateista; oskarżony w Atenach o bezbożność, zmarł w Koryncie. [przypis edytorski]
diakon — pierwszy z trzech stopni stanu duchownego w katolicyzmie, wystarczający do uroczystego udzielania chrztów, prowadzenia ceremonii małżeństwa, pogrzebów itp.; dawniej najniższym urzędem kościelnym był subdiakonat, nieuprawniający do udzielania sakramentów (obecnie większość funkcji subdiakonów wykonują osoby świeckie: ministranci i lektorzy). [przypis edytorski]
diak — pomocnik księdza w kościele prawosławnym, śpiewak liturgiczny i nauczyciel. [przypis edytorski]
diak — pomocnik księdza w kościele prawosławnym, śpiewak liturgiczny i nauczyciel w szkółce parafialnej. [przypis edytorski]
diak — tu: prawosławny kleryk. [przypis edytorski]
Diakujem, pane! (ukr.) — Dziękujemy, panie! [przypis edytorski]
dialektycznie — o rozumowaniu i dyskusji: według zasad rozumowego dochodzenia do prawdy, w szczególności przez wskazywanie sprzeczności w sądach i argumentacji przeciwnika. [przypis edytorski]
dialektyczny — rozwijający się w procesie przezwyciężania przeciwieństw. [przypis edytorski]
dialektyka (filoz.) — koncepcja, w której rzeczywistość jest zmienna i stanowi proces rozwijający się przez przeciwieństwa. [przypis edytorski]
dialektyka — sztuka dyskutowania, zwłaszcza umiejętności rozumowego dochodzenia do prawdy przez ujawnianie i przezwyciężanie sprzeczności w rozumowaniu przeciwnika. [przypis edytorski]
dialektyka — tu: sztuka dyskusji, skoncentrowana na poprawności argumentacji w wypowiedziach i czysto rozumowym dochodzeniu do prawdy. [przypis edytorski]
dialektyk (daw.) — człowiek biegły w sztuce dyskutowania. [przypis edytorski]
dialektyk — tu: biegły w sztuce dyskutowania. [przypis edytorski]
Dialog — chodzi o krytyczne wobec wolnomularstwa dialogi Ernst i Falk. Rozmowy dla wolnomularzy (1778–80). [przypis edytorski]
dialogi Platona — Platon pisał swoje rozprawy filozoficzne w formie dialogów, dzięki temu mógł przestawić proces stopniowego dochodzenia do wiedzy. Platon utrwalił w nich postać i poglądy Sokratesa, który sam nie spisywał swoich poglądów. Najbardziej znane dialogi Platona to: Obrona Sokratesa, Uczta i Państwo. [przypis edytorski]
dialog (z gr. diálogos: rozmowa) — gatunek literacki, mający formę rozmowy między dwoma lub więcej osobami, wywodzący się ze starożytnej Grecji. Celem dialogu bywało często dotarcie do prawdy i jej przekazanie. [przypis edytorski]
diamenty — dziś N.lm: diamentami. [przypis edytorski]
Diamenty korony — fr. Les diamants de la couronne, opera komiczna francuskiego kompozytora Daniela Aubera z librettem Eugène'a Scribe'a, z 1841. [przypis edytorski]
diamenty — rytm wiersza sugeruje wymowę czterosylabową: dy-ja-men-ty. [przypis edytorski]
diametralnie — biegunowo, skrajnie. [przypis edytorski]
diamine! (wł.) — do licha! [przypis edytorski]
Diana de Poitiers (1499–1566) — dama dworu Klaudii de Valois, Ludwiki Sabaudzkiej i Eleonory Austriackiej; faworyta króla Francji Henryka II Walezjusza, który nadał jej tytuł księżny de Valentinois i obdarował posiadłością w Chenonceau, należącej do najpiękniejszych zamków nad Loarą. [przypis edytorski]
Diana — dziewicza bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana Efeska — Artemida Efeska; miasto Efez było w starożytności jednym z najstarszych i największych ośrodków kultu bogini płodności, anatolijskiej Kybele, utożsamionej z grecką Artemidą. Słynęło ze wspaniałej świątyni Artemidy Efeskiej (Artemizjon), uznanej później przez Greków za jeden z siedmiu cudów świata. [przypis edytorski]
Diana (mit. rz.) — bogini łowów i przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit. rz.) — bogini łowów, przyrody i księżyca. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów i przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit.rzym.) — bogini łowów, księżyca i płodności, opiekunka zwierząt i przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet, utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet, utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, przyrody, płodności i księżyca, córka Jowisza i Latony. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini lasów, przyrody, łowów. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini płodności, przyrody, łowów, księżyca; początkowo czczona w gajach. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini (jej greckim odpowiednikiem była Artemida), patronka polowań, związana z kultem księżyca. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini księżyca i łowów. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy; do jej orszaku należały nimfy, czyli boginki uosabiające siły przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy; tu w jej imieniu głoska „i” czytana jako zgłoskotwórcza: Di-a-na. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik greckiej Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, opiekunka kobiet, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet; odpowiednik Artemidy w mit. gr. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, przyrody i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, przyrody, płodności i księżyca; utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.)— tu przywołana jako bogini księżyca. [przypis edytorski]
Diana — Roman goddess of the moon, the hunt, and chastity; her Greek counterpart is Artemis. [przypis edytorski]
Diana — rzymska bogini łowów, fauny i flory, płodności i Księżyca. [przypis edytorski]
diapazon — rozpiętość. [przypis edytorski]
diapazon — skala, rozpiętość głosu. [przypis edytorski]
diapazon — skala, rozpiętość głosu. [przypis edytorski]
diapazon (z gr.) — rozpiętość, skala (zwykle: instrumentu lub głosu). [przypis edytorski]
diapazon (z gr.) — skala, rozpiętość. [przypis edytorski]
diapazon (z gr.) — skala, rozpiętość; tu: poziom (emocji, patosu). [przypis edytorski]
diarea (daw.) — biegunka. [przypis edytorski]
diarea (z łac.) — biegunka. [przypis edytorski]
diaria (z fonet. ang. diarrhea) — biegunka. [przypis edytorski]
Diario Official (hiszp.) — Dziennik Urzędowy. [przypis edytorski]
diariusz (daw.) — dziennik. [przypis edytorski]
diariusz — dziennik. [przypis edytorski]
diariusz — dziennik; tu: opis. [przypis edytorski]
diariusz (z łac.) — dziennik. [przypis edytorski]
diasek — diabeł. [przypis edytorski]
diaspora — rozproszenie członków narodu lub religii wśród innych narodów, religii. [przypis edytorski]
diatryba — mowa wyrażająca krytykę lub protest. [przypis edytorski]
diatryba — mowa wyrażająca krytykę lub protest. [przypis edytorski]
diatryba — przemowa lub utwór literacki, wyrażający sprzeciw albo krytykę. [przypis edytorski]
diatryba — tu: dyskusja, spór. [przypis edytorski]
diatryba — utwór wyrażający protest lub krytykę. [przypis edytorski]
diatryba — wypowiedź wyrażająca protest lub krytykę. [przypis edytorski]
diatryba — wypowiedź wyrażająca protest lub krytykę; tu: Diatryba doktora Akakia, satyryczny utwór Woltera wymierzony przeciw Maupertuisowi. [przypis edytorski]
Diawoł błahougodnyku ne straszen (z ukr.) — Człowiek czystego serca nie boi się diabła. [przypis edytorski]
