Przypisy

najniezawodniej — dziś: najbardziej niezawodnie. [przypis edytorski]

najniższy — tu: sługa uniżony. [przypis edytorski]

najobmierzlejszy — dziś popr.: najbardziej obmierzły. [przypis edytorski]

najobskurniejszy — tu: najmniej znany. [przypis edytorski]

najobyczajniejszy — najbardziej obyczajny. [przypis edytorski]

najoczywiściej — dziś: w sposób najbardziej oczywisty. [przypis edytorski]

najoddańszej — dziś: najbardziej oddanej. [przypis edytorski]

najoddańszy — dziś popr.: najbardziej oddany. [przypis edytorski]

najodleglej — dziś popr.: najdalej. [przypis edytorski]

najolbrzymszy — dziś popr.: najbardziej olbrzymi. [przypis edytorski]

najopaczniejszy — dziś popr. forma stopnia najwyższego: najbardziej opaczny; opaczny: fałszywy, niewłaściwy, mylny. [przypis edytorski]

najorganiczniejszy — dziś stopień najwyższy: najbardziej organiczny. [przypis edytorski]

najoświeceńszy — dziś popr.: najbardziej oświecony. [przypis edytorski]

najostrszy (daw.) — dziś: najbardziej ostry. [przypis edytorski]

Najpiękniejsza, jak aniołek raju (…) Roztopioną dokoła nas falą — przekład wiersza Amalia Friedricha Schillera. [przypis edytorski]

Najpiękniejsza — przydomek Afrodyty, greckiej bogini miłości, kwiatów, pożądania i płodności. [przypis edytorski]

najpierw — tu: najpierwszy, pierwszy ze wszystkich. [przypis edytorski]

najpłomienniejszy — dziś popr. forma: najbardziej płomienny. [przypis edytorski]

najplenniejszy — najpłodniejszy; dający najobfitszy plon. [przypis edytorski]

najpośledniejszy — najgorszy, najmniej ceniony. [przypis edytorski]

najposuwistszy — dziś stopień najwyższy: najbardziej posuwisty. [przypis edytorski]

najpożądańsza — daw. najbardziej pożądana. [przypis edytorski]

najpożądańszego — dziś stopień najwyższy: najbardziej pożądanego. [przypis edytorski]

najpożądańszy — dziś forma stopnia najwyższego: najbardziej pożądany. [przypis edytorski]

najpręcej (starop. forma ort.) — dziś popr.: najprędzej. [przypis edytorski]

najprętszej (starop. forma ort.) — najprędszej. [przypis edytorski]

najprościejszy — dziś popr.: najprostszy. [przypis edytorski]

najprostsza — tu skrócone: najprostsza rzecz; najprościej. [przypis edytorski]

najprzedniejszy (daw.) — najlepszy, najwyższej jakości. [przypis edytorski]

najprzedniejszy (daw.) — najlepszy. [przypis edytorski]

najprzewrotniejszy — dziś: najbardziej przewrotny. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — najpierw, przede wszystkim. [przypis edytorski]

najprzód — daw. najpierw. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — najpierw, z początku. [przypis edytorski]

najprzód (daw.) — naprzód, z początku. [przypis edytorski]

Najprzód dla jeźdźców takie wyznacza nagrody itd. — igrzyska sportowe były częścią obrzędów pogrzebowych. [przypis edytorski]

najprzód — dziś: najpierw. [przypis edytorski]

najprzód — dziś popr.: naprzód; najpierw. [przypis edytorski]

najprzód (przestarz.) — dziś: najpierw. [przypis edytorski]

najprzyjaźniejszych sobie — łac. amicissimos. [przypis edytorski]

najprzykrszy (daw.) — dziś: najbardziej przykry. [przypis edytorski]

najradniej (daw.) — najchętniej. [przypis edytorski]

najrańszy — najwcześniejszy. [przypis edytorski]

najraniej (rzad.) — najwcześniej rano. [przypis edytorski]

najrasowszy — dziś popr.: najbardziej rasowy. [przypis edytorski]

najrychlej — najszybciej. [przypis edytorski]

najrychlejszy — najszybszy; tu: najwcześniejszy. [przypis edytorski]

najść (daw., gw.) — znaleźć. [przypis edytorski]

najść (daw.) — natknąć się na coś a. kogoś, znaleźć. [przypis edytorski]

najść (daw.) — znaleźć. [przypis edytorski]

najść (gw.) — znaleźć. [przypis edytorski]

najść się (daw.) — znaleźć się. [przypis edytorski]

najść się (daw.) — znaleźć się; tu: 3. os.lp cz. przysz.: najdzie się. [przypis edytorski]

najść (starop.) — znaleźć; 3.os.lp cz. przysz. najdę: znajdę. [przypis edytorski]

najść — znaleźć, spotkać; tu: 3.os.lm cz. przesz.: naszli. [przypis edytorski]

Najświętsa Panna Ludźmirska — Kazimierz Przerwa-Tetmajer urodził się właśnie w Ludźmierzu. [przypis edytorski]

najsampered (ukr.) — najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód a. nasamprzód (daw.) — najpierw; przede wszystkim. [przypis edytorski]

najsamprzód a. nasamprzód (daw.) —najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód a. nasamprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód (daw.) — najpierw; przede wszystkim. [przypis edytorski]

najsamprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód (daw.) — wpierw, najpierw. [przypis edytorski]

najsamprzód — dziś popr.: nasamprzód. [przypis edytorski]

Naj sia poprobujut (z ukr.) — Niech się zmierzą. [przypis edytorski]

najsilniejszem (…) twórczem — daw. forma Msc. i N. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: najsilniejszym, twórczym. [przypis edytorski]

najskomplikowańszy — dziś popr. forma: najbardziej skomplikowany. [przypis edytorski]

najskończeniej (daw.) — najdoskonalej. [przypis edytorski]

najsłodszymi słowy (starop. forma N. lm) — dziś: najsłodszymi słowami. [przypis edytorski]

najsnadniej (daw.) — najłatwiej. [przypis edytorski]

najsnadniejszy (daw.) — najłatwiejszy. [przypis edytorski]

najstarożytniejszem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś końcówka tożsama z r.m.: -szym; stopień wyższy i najwyższy tworzymy jako formę złożoną: najbardziej starożytny. [przypis edytorski]

najstarsza głowa — tu: starszy brat. [przypis edytorski]

Najstarsza klątwa (…) stygmat bratniego mordu — piętno Kaina, w Biblii pierwszego mordercy, zabójcy swego brata, Abla. [przypis edytorski]

najstarszego syna, następcę tronu — tj. syna cesarza Aleksandra II, Mikołaja Aleksandrowicza Romanowa (1843–1865), który niespodziewanie zapadł na gruźlicę i mimo dwuletniej kuracji w Nicei zmarł. [przypis edytorski]

najstarszego zaczął — zaczął od najstarszego, «aby nie zorientowali się, że wie, gdzie jest [kielich]», zob. Raszi do 44:12. [przypis edytorski]

najstarszych karpi — dziś popr.: najstarsze karpie. [przypis edytorski]

najstarszyś — skrót od: najstarszy [jeste]ś. [przypis edytorski]

najstraszliwszymi męki — dziś popr. N.lm: (…) mękami. [przypis edytorski]

najszorstszy — dziś: najbardziej szorstki. [przypis edytorski]

najtajemniejszy — dziś popr. forma: najbardziej tajemny. [przypis edytorski]

najtęgszy — dziś popr.: najtęższy (tj. najsilniejszy, najpotężniejszy). [przypis edytorski]

najtęższy — najsilniejszy. [przypis edytorski]

najtyczanka a. nejtyczanka (od niem. Neu-Titschein) — rodzaj bryczki; czterokołowy pojazd konny na resorach, z kozłem z przodu, wyplatanym nadwoziem i podwyższeniem z tyłu, często na resorach (co niwelowało podskoki pojazdu przy jeździe po nierównym terenie) oraz wyposażony w budę chroniącą przed niepogodą, czasem wyściełany wewnątrz i wyposażony w ochronne fartuchy dla osłonięcia nóg przed zimnem w czasie jazdy. Nazwa pochodzi od zniekształconej z niemiecka czeskiej miejscowości Nowy Jiczyn (Nový Jičín), gdzie bryczki takie wytwarzano. [przypis edytorski]

najtypowszy — dziś popr.: najbardziej typowy. [przypis edytorski]

najupartszy — dziś tylko: najbardziej uparty. [przypis edytorski]

najwątpliwsze — dziś: najbardziej wątpliwe. [przypis edytorski]

najważniejsza — daw. forma oznaczająca: najważniejsze jest, aby. [przypis edytorski]

najwewnętrzniejszy — dziś popr. forma: najbardziej wewnętrzny. [przypis edytorski]

najwiarogodniejszy — dziś: najwiarygodniejszy, najbardziej wiarygodny. [przypis edytorski]

najwięcej despotycznym — dziś popr.: najbardziej despotycznym. [przypis edytorski]

najwięcej podobał mu się — dziś: najbardziej podobał się. [przypis edytorski]

najwięcej — popr. stopień najwyższy przymiotników tworzony jest z użyciem: najbardziej. [przypis edytorski]

…najwięcej się ludziom podoba, którą pośród śpiewaków najnowsza moda przynosi — Odyseja I 351–352. [przypis edytorski]

najwięcej uwagę jego zwracały — dziś: najbardziej uwagę (…) zwracały. [przypis edytorski]

największem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: największym. [przypis edytorski]

największe niezgrabstwo — dziś: największa niezgrabność. [przypis edytorski]

największe odkrycia w dziedzinie życia owadów mógł poczynić uczony, który nie rozporządzał żadnym laboratorium, żadnym przyrządem — zapewne odniesienie do pracy Darwina Fertilisation of Orchids by Insects (O zapładnianiu storczyków przez owady, 1862), w której rozwinął zagadnienie zależności ewolucyjnych między roślinami a zapylającymi je owadami. [przypis edytorski]

największy interes dzieła — tu: najbardziej interesujący aspekt dzieła. [przypis edytorski]