Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4590 przypisów.
Oba się stawim — dziś: obaj się stawimy. [przypis edytorski]
oba (starop. forma) — dziś popr.: obaj. [przypis edytorski]
oba (starop. forma) — obaj. [przypis edytorski]
obat (mal.) — lekarstwa. [przypis edytorski]
oba uszy — dzisiaj: oboje uszu. [przypis edytorski]
obawiali się Rzymu — tj. państwa papieskiego. [przypis edytorski]
O bazylianek mówiących męczeństwie — chodzi o rzekome prześladowania sióstr bazylianek w Mińsku w latach 1838–1846, opisane przez Makrynę Mieczysławską, podającą się za przełożoną klasztoru. W czasie tworzenia Promethidiona środowisko polskiej emigracji uznawało te relacje za prawdziwe. [przypis edytorski]
obbala — dziś: obala. [przypis edytorski]
obbiegszy (starop. forma) — dziś: obiegłszy (dookoła). [przypis edytorski]
obce — «Nawet wtedy gdy ludzie zazwyczaj dają córkom posag: czyli w dniu ślubu, potraktował nas jak obce, bo sprzedał nas tobie w zamian za twoją pacę», zob. Raszi do 31:15. [przypis edytorski]
obces (daw.) — gwałtownie i bezpośrednio (częściej w formie „obcesem”). [przypis edytorski]
obces (daw.) — gwałtownie, natarczywie. [przypis edytorski]
obces (daw.) — gwałtownie. [przypis edytorski]
obces (daw.) — gwałtownie, zuchwale. [przypis edytorski]
obces (daw.) — natarczywość, gwałtowność. [przypis edytorski]
obces (daw.) — obcesowo, gwałtownie, natarczywie. [przypis edytorski]
obcesowo (daw.) — bezpośrednio, bez ogródek, aż do nietaktu. [przypis edytorski]
obcesowy — nadmiernie bezpośredni i natarczywy. [przypis edytorski]
obcesowy — zbyt bezpośredni i dlatego nietaktowny. [przypis edytorski]
obces — raptownie, zuchwale. [przypis edytorski]
obces — tu: dążąc do bezpośredniego starcia. [przypis edytorski]
obces — tu: gwałtownie, natarczywie; dziś: obcesem. [przypis edytorski]
obces — tupet, zuchwałość. [przypis edytorski]
obces, właśc. obcesowo a. obcesem (z łac. obcessus: opętany) — bezczelnie, gwałtownie, jak wariat. [przypis edytorski]
obces — zuchwale. [przypis edytorski]
obchód 3 maja w Ogrodzie Botanicznym — w warszawskim Ogrodzie Botanicznym zachowała się zbudowana 3 maja 1782 kapliczka z wmurowanym kamieniem węgielnym pod Świątynię Opatrzności, która miała stanowić wotum dziękczynne za uchwalenie rok wcześniej Konstytucji 3 Maja. Podczas zaborów miejsce to było terenem spotkań młodzieży patriotycznej w rocznice uchwalenia Konstytucji. W setną rocznicę Konstytucji zebrało się tam około 2000 osób, wiele z nich z bukietami fiołków, które w milczeniu rzucano na ruiny kapliczki. Aresztowano ok. 30 osób, w tym prof. Mieczyńskiego, którego skazano na trzyletnie wygnanie do Odessy. Po tych wydarzeniach władze carskie wydały zarządzenie zakazujące publiczności wstępu do ogrodu przed 8 maja. [przypis edytorski]
obchód (starop.) — pogrzeb. [przypis edytorski]
obchudzać się (rzad.) — odchudzać się. [przypis edytorski]
obciąć (pot.) — dać komuś na egzaminie ocenę niedostateczną; obciąć się: nie zdać egzaminu, oblać. [przypis edytorski]
obciąć się (pot.) — oblać egzamin. [przypis edytorski]
obciesywało (gw.) — obciosywało. [przypis edytorski]
obcował — «Ponieważ naruszył łoże [Jakuba], Tora postrzega to tak, jak gdyby [Reuben] obcował [z Bilhą]. A dlaczego poburzył i zbezcześcił jego posłanie? Gdy zmarła Rachel, Jakub wziął swoje łoże, które stało zawsze w namiocie Racheli a nie w innych namiotach i przeniósł je do namiotu Bilhy [służącej Racheli]. Przyszedł Reuben i zaprotestował przeciw zniewadze swojej matki, powiedział: jeśli siostra mojej matki była jej rywalką, to teraz służąca siostry mojej matki ma być jej rywalką?! Dlatego naruszył [łoże Jakuba]», zob. Raszi do 35:22. [przypis edytorski]
obczerstwiać (daw.) — wzmacniać. [przypis edytorski]
Obdarował — hebr. זָבַּד (zabad): ‘obdarować, obdarzyć’. [przypis edytorski]
Obdarował — u Cylkowa: 'udarował'; uzasadnienie korekty: uwspółcześnienie i uniknięcie niezręczności [różnica pomiędzy 'darem' i 'udarem']. [przypis edytorski]
obdarowywa (daw. forma) — dziś: obdarowuje. [przypis edytorski]
obdarzać — tu: obdarowywać. [przypis edytorski]
obdarzony miriadą dusz [Szekspir] — ang. myriad-minded Shakespeare, określenie użyte przez Samuela Taylora Coleridge'a w Biographia Literaria (1817) XV. [przypis edytorski]
obdarzony (…) przymioty (daw.) — dziś popr.: obdarzony przymiotami. [przypis edytorski]
ob dem Beten — beim Beten. [przypis edytorski]
obdłużać — obciążać długami, zadłużać. [przypis edytorski]
obdłużone — dziś: zadłużone. [przypis edytorski]
O beatu visio, videre Deum in se ipso, videre in nobis et nos in eo (łac.) — O błogie widzenie, ujrzeć Boga we własnej osobie, ujrzeć Go w nas i nas w Nim. [przypis edytorski]
obecnie był tam ktoś najwidoczniej — dziś raczej: najwidoczniej obecnie ktoś tam był. [przypis edytorski]
obecność (daw.) — teraźniejszość; to, co jest obecnie. [przypis edytorski]
obecność (daw.) — tu: teraźniejszość. [przypis edytorski]
obecność (daw.) — tu: teraźniejszość; to, co dzieje się obecnie. [przypis edytorski]
obecność — tu: teraźniejszość, czasy obecne. [przypis edytorski]
obecność — tu: teraźniejszość. [przypis edytorski]
obecność — w oryginale niem. Begrüßung, tj. pozdrowienie, powitanie. [przypis edytorski]
obecny papież… — Innocenty XI (1611–1689), skonfliktowany z Ludwikiem XIV w sprawie prawa króla do wyznaczania biskupów i podporządkowania kleru francuskiego; walka absolutyzmu z prymatem Kościoła katolickiego doprowadziła do wydania w 1682 artykułów gallikańskich, negujących władzę papieską, zaś w 1687 do odmowy przez papieża uznania ambasadora Francji w Rzymie, w odpowiedzi na co ten na czele grupy kilkuset zbrojnych przemocą zajął swój pałac. [przypis edytorski]
obediencja (daw., z łac.) — posłuszeństwo. [przypis edytorski]
obediencja (z łac.) — posłuszeństwo. [przypis edytorski]
O-Beine (niem.) — krzywe, pałąkowate nogi. [przypis edytorski]
obejma — dziś popr. forma 3.os.lp. cz.ter.: obejmuje. [przypis edytorski]
obejmując ich — hebr. עֲלֵהֶם (alehem) dosł. ‘nad nimi’. «Po tym, gdy [bracia] widzieli, że [Josef] płacze, a jego serce jest do nich życzliwie nastawione, rozmawiali z nim, jako że początkowo byli wobec niego zawstydzeni», zob. Raszi do 45:15. [przypis edytorski]
obejmuje go — następna wypowiedź pozwala przypuszczać, że Homoerotyk obejmuje i uspokaja Posługacza, a nie Pułkownika. [przypis edytorski]
obejrzym (daw.) — niegdyś powszechnie używana skrócona forma 1 os. lm: obejrzymy. [przypis edytorski]
obejście — słowo używane do określenia całego gospodarstwa: podwórza, domu, budynków gospodarczych takich jak stajnia, stodoła. [przypis edytorski]
obejście — słowo używane do określenia całego gospodarstwa wiejskiego: podwórza, domu, budynków gospodarczych takich jak stajnia, stodoła. [przypis edytorski]
obejście — sposób bycia, maniery. [przypis edytorski]
obejście — sposób zachowania. [przypis edytorski]
obejście — tu: sposób zachowania. [przypis edytorski]
obejście — zachowanie, sposób bycia. [przypis edytorski]
obejście — zachowanie, sposób postępowania. [przypis edytorski]
obejźrzał (starop.) — obejrzał. [przypis edytorski]
obejźrzeć (starop. forma) — obejrzeć. [przypis edytorski]
obełgiwać — okłamywać. [przypis edytorski]
obelga — obraźliwa wypowiedź lub zachowanie. [przypis edytorski]
obelga — obraźliwe słowo. [przypis edytorski]
obelisk — czworościenny, zwężający się ku górze słup zakończony ostrosłupem (piramidką), charakterystyczny element architektury starożytnego Egiptu; obeliski stawiano parami przed wejściami do świątyń. Większość egipskich obelisków już w starożytności, po przyłączeniu Egiptu do państwa rzymskiego, przewieziono do Rzymu, a w czasach nowożytnych przewieziono kolejne obeliski do Paryża, Londynu i Nowego Jorku. [przypis edytorski]
obelisk — czworościenny, zwężający się ku górze słup zakończony ostrosłupem (piramidką), charakterystyczny element architektury starożytnego Egiptu; obeliski stawiano parami przed wejściami do świątyń. [przypis edytorski]
obelisk — obelisk ten upamiętnia bitwę pod Wrzawami w widłach Wisły i Sanu stoczoną faktycznie 12 czerwca 1809 (a nie 13 czerwca, jak głosi napis na pomniku) pomiędzy wojskami Księstwa Warszawskiego a wojskami austriackimi; stojący na małym pagórku, miejscu pochówku poległych, klasycystyczny obelisk został ufundowany dla upamiętnienia 70 rocznicy bitwy przez właściciela Wrzaw barona Kaliksta Horocha, który jako 12-latek był z ojcem we Wrzawach podczas starcia. [przypis edytorski]
obelisk — pomnik w kształcie wysokiego, zwężającego się ku górze ostrosłupa. [przypis edytorski]
obelisk z Place de la Concorde — egipski obelisk stojący na Place de la Concorde (placu Zgody) w centrum Paryża, pochodzący ze świątyni Amona w Luksorze; wylewającego na samotnym, bezsłonecznym wygnaniu łzy granitowe: w pierwszej części dwuczęściowego wiersza Nostalgies d'Obélisques (Nostalgie obelisków), ze zbioru Émaux et Camées Gautiera. [przypis edytorski]
obelżenie (starop.) — obelga. [przypis edytorski]
obeńdą (gw. forma) — obejdą. [przypis edytorski]
Oberammergau — gmina w Bawarii, w Niemczech, słynie misteriów pasyjnych, organizowanych co 10 lat od roku 1634. Dla Brzozowskiego nazwa ta służy jako symbol naśladowania męki, chęć usprawiedliwiania się męką od pracy. [przypis edytorski]
oberamtman (z niem. Oberamtmann) — przedstawiciel wyższej administracji, w Niemczech dawniej zarządca okręgu. [przypis edytorski]
Oberaufseher (niem.) — nadzorca. [przypis edytorski]
oberchapka (gw.) — łapówka. [przypis edytorski]
obercuch (daw., z niem. Überzug) — okrycie, suknia zwierzchnia. [przypis edytorski]
oberek — polski taniec ludowy. [przypis edytorski]
oberemek — naręcze, wiązka. [przypis edytorski]
oberkelner (daw.) — starszy kelner. [przypis edytorski]
oberkelner (niem. oberkellner)— starszy kelner. [przypis edytorski]
ober-kelner (z niem.) — starszy kelner. [przypis edytorski]
Oberkommando der Wehrmacht (niem.) — naczelne dowództwo armii (niemieckiej). [przypis edytorski]
Oberlander, Adolf (1845–1923) — rysownik i karykaturzysta niem., którego dzieła zawierają elementy krytyki ustroju kapitalistycznego. [przypis edytorski]
Obermann — preromantyczna, melancholijna powieść epistolarna autorstwa Étienne'a Pivert de Senancour (1770–1846), wydana w 1804, przez długi czas pozostawała niemal niezauważona. [przypis edytorski]
obern Tribunal — des göttlichen Gerichts. [przypis edytorski]
Oberon — król elfów, bohater Snu nocy letniej Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
Oberon, król wróżek — Tezeusza i Oberona często grała ta sama osoba. [przypis edytorski]
ober (przestarz., z niem.) — starszy kelner nadzorujący pracę innych kelnerów; pot. używane w wołaczu w stosunku do każdego kelnera. [przypis edytorski]
ober (przestarz., z niem.) — starszy kelner nadzorujący pracę innych kelnerów; pot. używane w wołaczu w stosunku do każdego kelnera. [przypis edytorski]
Oberscharführer — stopień paramilitarny w SS. [przypis edytorski]
ober-stewardt (daw.) — główny steward na statku pasażerskim, kierujący personelem obsługującym pasażerów i oficerów. [przypis edytorski]
oberszter (hist. wojsk., z niem. oberster) — dowódca regimentu, oddziału wojskowego liczącego w czasach Władysława IV ok. 400–600 żołnierzy; pułkownik. [przypis edytorski]
oberszterlejtnant — podpułkownik. [przypis edytorski]
oberszt (z niem. Oberst) — pułkownik. [przypis edytorski]
