Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 13518 przypisów.
panopticum — gabinet osobliwości a. wystawa figur woskowych. [przypis edytorski]
panopticum (łac.) — gabinet osobliwości. [przypis edytorski]
panopticum (łac.) — wystawa osobliwości; gabinet figur woskowych. [przypis edytorski]
panopticum — muzeum figur woskowych sławnych osób. [przypis edytorski]
panopticum — zbiór osobliwości lub wystawa rzeczy osobliwych; muzeum figur woskowych. [przypis edytorski]
panopticum (z łac.) — wystawa osobliwości a. muzeum figur woskowych przedstawiających sławne osoby. [przypis edytorski]
panopticum (z łac.) — zbiór osobliwości a. wystawa rzeczy osobliwych. [przypis edytorski]
panoptikon — tu: kino jarmarczne; pierwotnie: nazwa zaprojektowanego przez Jeremy'ego Benthama, angielskiego utylitarystę, więzienia w pierścieniowatym kształcie, co umożliwiałoby strażnikom ciągłą obserwację więźniów w taki sposób, żeby nie wiedzieli oni, czy i kiedy są obserwowani. [przypis edytorski]
panoptikum — gabinet osobliwości, także figur woskowych. [przypis edytorski]
panoptikum — gabinet osobliwości, także figur woskowych. [przypis edytorski]
panoptikum — wystawa osobliwości. [przypis edytorski]
panoptikum — wystawa osobliwości, także figur woskowych. [przypis edytorski]
panoptikum — zbiór osobliwości. [przypis edytorski]
Panorama Racławicka — wielki olejny obraz, namalowany na płótnie rozpiętym w okrąg w budynku specjalnie zbudowanej rotundy, przedstawiający panoramę wybranych epizodów bitwy pod Racławicami (1794), stworzony w latach 1893–1894 przez zespół malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka; eksponowany we Lwowie, wystawiony po raz pierwszy podczas odbywającej się tam Powszechnej Wystawy Krajowej (1894); od 1964 we Wrocławiu. [przypis edytorski]
panorama (z gr. πᾶν: całość, ὅραμα: widok) — obraz obejmujący całą widzialną przestrzeń wokół obserwatora; tu: za gr. źródłosłowem r.m.: tego panorama; dziś r.ż.: tej panoramy. [przypis edytorski]
Panormos — dziś: Palermo; miasto na płn.-zach. wybrzeżu Sycylii, początkowo (od V. w. p.n.e.) kolonia fenicka (kartagińska), od 254 p.n.e. miasto rzymskie. [przypis edytorski]
Pan oswobodzi — obecnie śpiewa się: nas oswobodzi. [przypis edytorski]
panosza (daw.) — rycerz nieszlacheckiego pochodzenia, tu jednak w błędnym znaczeniu „szlachcic, arystokrata”. [przypis edytorski]
panosza (daw.) — władyka, człowiek należący do niższej szlachty a. niższego rycerstwa. [przypis edytorski]
panosza (starop.) — drobny szlachcic; dworzanin, giermek. [przypis edytorski]
panosz lub panosza (czes.) — w XIV i XV w. w Polsce i Czechach rycerz służebny nieszlacheckiego pochodzenia. [przypis edytorski]
panoszyła się (zazdrość) pod namiotem Abrahama — pomiędzy żoną Abrahama, Sarą, oraz jej niewolnicą Hagar, z którą Abraham miał pierwszego potomka, Izmaela. [przypis edytorski]
panował wtedy Lech — nawiązanie do legendy o trzech braciach: O Lechu, Czechu i Rusie, którzy wyruszyli ze swoimi współplemieńcami w poszukiwaniu ziemi obfitej w pożywienie. W trakcie wędrówki bracia rozdzielili się. Najdłużej wędrował Lech, który w końcu dotarł do pięknej i bogatej krainy, dzisiejszej Wielkopolski, i postanowił się na niej osiedlić. Zauważył orle gniazdo na czubku drzewa i na jego pamiątkę nazwał nowo budowaną siedzibę, Gnieznem. [przypis edytorski]
panowanie pruskie — chodzi tu o okres od III rozbioru Polski, kiedy po upadku powstania kościuszkowskiego 24 października 1795 r. Warszawa przypadła w udziale Prusom, do 1807 roku, kiedy Napoleon ustanowił Księstwo Warszawskie na mocy traktatu w Tylży. [przypis edytorski]
panowi — dziś popr. forma C. lp: panu. [przypis edytorski]
panowie gdańszczaki (…) naścinaliście głów niewinnych… — w czerwcu 1568, po przegranej bitwie z flotą szwedzką pod Rewlem, ocalałe okręty polskie schroniły się w Gdańsku. W mieście doszło do krwawych zajść, które skończyły się pojmaniem i skazaniem na śmierć 11 marynarzy oraz zmuszeniem floty do opuszczenia portu. Po sankcjach zastosowanych przez Zygmunta Augusta delegacja gdańszczan przeprosiła króla i zapłaciła wysokie odszkodowanie rodzinom straconych. [przypis edytorski]
panowie krzyżowi — zakon krzyżacki. [przypis edytorski]
Panowie Rad Koronnych — senatorzy. [przypis edytorski]
panowie w Amsterdamie — Amsterdam, stolica Holandii, neutralnej podczas wojny światowej i w okresie międzywojennym, był w 1928 miejscem letnich igrzysk olimpijskich, pierwszych od zakończenia I wojny światowej, do których zaproszono reprezentację Niemiec. [przypis edytorski]
„panowie” — w oryginale z wielkiej litery, bez cudzysłowu [przypis edytorski]
panowie — w wydaniu z 1816 r.: możnowładcy. [przypis edytorski]
panowież to nie dopomożecie — konstrukcja z partykułą -ż; inaczej: czy panowie nie dopomogą. [przypis edytorski]
pan Paweł — Paolo Orsini. [przypis edytorski]
pan Pickle — Peregryn Pickle, tytułowy bohater powieści Tobiasa Smolleta. [przypis edytorski]
Pan Płachta i pani Płachcina — bohaterowie powieści Józefa Korzeniowskiego Kollokacja (1847). [przypis edytorski]
pan Połusztannikow — bohater żartobliwych artykułów zamieszczanych w satyrycznym czasopiśmie „Mucha” (1868–1939), Moskal mówiący łamaną polszczyzną. [przypis edytorski]
pan Prudhomme — postać z karykatur Monniera, przedstawiająca francuskiego mieszczanina. [przypis edytorski]
pan Prudhomme — postać z satyrycznych rysunków i utworów komediowych Henryka Monnier, symbol głupoty francuskiego mieszczaństwa. [przypis edytorski]
panpsychiczny — oparty na przekonaniu, że obiekty przyrody nieożywionej posiadają duszę. [przypis edytorski]
pan Puławski własc. Pułaski, Józef (1704–1769) — starosta warecki, współtwórca i marszałek konfederacji barskiej, prawnik; w rzeczywistości nie brał udziału w tej obronie Baru przed Rosjanami. [przypis edytorski]
panreligia — wszechreligia; neologizm z użyciem jako przedrostka gr. słowa pan: wszystko. [przypis edytorski]
pan Różański — Michał Krasiński (1712–1784), podkomorzy różański, jeden z wodzów konfederacji barskiej. [przypis edytorski]
panslawista — członek ruchu kulturalno-politycznego, powstałego w Czechach na początku XIX wieku, dążącego do zjednoczenia politycznego, gospodarczego i kulturalnego Słowian. [przypis edytorski]
panslawizm — doktryna polityczna, wedle której narody słowiańskie powinny się zjednoczyć, często przywoływana przez polityków carskiej Rosji. [przypis edytorski]
panslawizm — ruch polityczny i ideowy w XIX w., który dążył do zjednoczenia Słowian. [przypis edytorski]
panslawizm — ruch polityczny w XIX w., dążący do zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich; jedna z najważniejszych odmian panslawizmu propagowała przywództwo Rosji carskiej wśród zjednoczonych Słowian. [przypis edytorski]
panslawizm (z gr.) — ruch polityczny w XIX w., dążący do zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich; jedna z najważniejszych odmian panslawizmu propagowała przywództwo Rosji carskiej wśród zjednoczonych Słowian. [przypis edytorski]
Pan Sylwan, Silvanus (mit. gr. i rzym.) — bóg lasów i łąk, odpowiednik gr. Pana. [przypis edytorski]
pan syndyk, pan prefekt, pan asesor — urzędnicy władz miejskich i sądowych. [przypis edytorski]
Pan Tadeusz — Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, poemat Adama Mickiewicza wydany w 1834 w Paryżu; polska epopeja narodowa. [przypis edytorski]
Pan Tadeusz — poemat autorstwa Adama Mickiewicza (1798–1855). [przypis edytorski]
Pan Tadeusz — poemat epicki autorstwa Adama Mickiewicza (1798–1855); jednym z bohaterów tego utworu jest Wojski. [przypis edytorski]
Pantagias — mała rzeka na wschodnim wybrzeżu Sycylii, wpadająca do morza między Megarą a Syrakuzami. [przypis edytorski]
Pantagruel — syn Gargantui z powieści Gargantua i Pantagruel François Rabelais'go. [przypis edytorski]
Pantalone — postać (maska komiczna) z wł. komedii dell'arte, bogaty stary człowiek chcący poślubić młodą dziewczynę, zadufany w sobie, kochliwy staruszek. [przypis edytorski]
pantalony (daw.) — spodnie. [przypis edytorski]
pantalony (daw.) — spodnie, zwł. zbyt szerokie lub zbyt obcisłe. [przypis edytorski]
pantalony (z fr., daw.) — dziś: spodnie. [przypis edytorski]
Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
pantalony (z fr., daw.) — spodnie. [przypis edytorski]
pantalony (z fr., daw.) — spodnie, zwłaszcza zbyt szerokie. [przypis edytorski]
pantanatos (z gr.) — wszechśmierć. [przypis edytorski]
Panta rei! (gr.) — „Wszystko płynie!”, słowa przypisywane Heraklitowi z Efezu (540–475 p.n.e.), filozofowi gr., który uważał, że główną cechą rzeczywistości jest zmienność, a żywiołem ją budującym — ogień. [przypis edytorski]
pantarka — perliczka, perlica zwyczajna, zwana daw. kurą afrykańską. [przypis edytorski]
pantarka — perliczka. [przypis edytorski]
pantarka — perliczka, ptak z rzędu kuraków. [przypis edytorski]
Pantea (mit. gr.) — siostra Azji, szwagierka Prometeusza. [przypis edytorski]
Pantea (mit. gr.) — „wszechbogini”. [przypis edytorski]
panteistyczny — związany z wierzeniem, że Bóg jest we wszystkim, co materialne i duchowe, z poglądem, utożsamiającym Boga ze światem, z przyrodą. [przypis edytorski]
panteizm (filoz.) — pogląd utożsamiający Boga ze światem, z przyrodą. [przypis edytorski]
panteizm (filoz.) — pogląd utożsamiający Boga ze światem, z przyrodą. [przypis edytorski]
panteizm — pogląd filozoficzny, według którego bóg i wszechświat stanowią jedność bytową. [przypis edytorski]
panteizm — pogląd filoz.-relig. utożsamiający Boga z przyrodą. [przypis edytorski]
panteizm — pogląd utożsamiający Boga ze światem, z przyrodą. [przypis edytorski]
panteizm — utożsamienie Boga z przyrodą. [przypis edytorski]
Panteon — budowla w Dzielnicy Łacińskiej w Paryżu, wzniesiona pod koniec XVIII w. jako kościół pod wezwaniem św. Genowefy, patronki Francji. [przypis edytorski]
Panteon — budowla w Paryżu, w Dzielnicy Łacińskiej, miejsce pochówku osób szczególnie zasłużonych dla Francji. [przypis edytorski]
Panteon — budynek w Paryżu, w Dzielnicy Łacińskiej, pełniący funkcję mauzoleum, w którym grzebie się wybitnych Francuzów. [przypis edytorski]
Panteon — budynek z czasów starożytnego Rzymu, pierwotnie świątynia poświęcona wszystkim bogom, obecnie kościół katolicki; miejsce pochówku królów włoskich. [przypis edytorski]
Panteon — okrągła świątynia na Polu Marsowym w Rzymie, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 64 r. n.e. [przypis edytorski]
Panteon — tu: budowla w Paryżu, w Dzielnicy Łacińskiej, miejsce pochówku osób szczególnie zasłużonych dla Francji. [przypis edytorski]
panteon (z gr. pan: wszystko, theoi: bogowie) — miejsce kultu poświęcone wszystkim bogom; historyczna budowla Panteonu w Rzymie to okrągła świątynia wzniesiona na Polu Marsowym w 125 r., za panowania cesarza Hadriana. [przypis edytorski]
panteon (z gr. pan: wszystko, theoi: bogowie) — w starożytności: świątynia poświęcona poświęcona wszystkim bogom; dziś przenośnie: ogół wybitnych osób w sztuce lub nauce. [przypis edytorski]
Pantera z Batignolles — francuska grupa anarchistyczna, zał. w 1882. [przypis edytorski]
pantercza (daw.) — dziś popr.: panterza, przym. od wyrazu „pantera”. [przypis edytorski]
Panthémont — dawny klasztor sióstr augustianek w Paryżu; pod koniec XVIII w. jedna z najbardziej prestiżowych placówek wychowawczo-oświatowych dla dziewcząt z wyższych sfer i miejsce odpoczynku dla zamożnych dam. [przypis edytorski]
Panthèon littéraire (fr.) — panteon literacki, tj. zbiór najważniejszych dzieł (tu: ulubionych). [przypis edytorski]
Pantheos (gr.) — Wszech-Bóg. [przypis edytorski]
Pant — ojciec Euforba i Hyperenora. [przypis edytorski]
pantomima — nieme przedstawienie, w którym treść przekazywana jest za pomocą gestów, ruchów i mimiki. [przypis edytorski]
pantomima — nieme widowisko sceniczne. [przypis edytorski]
pantomima — widowisko teatralne, w którym treść sztuki przekazywana jest tylko poprzez gest, mimikę, taniec. [przypis edytorski]
pantomina — pantomima; nieme widowisko sceniczne, odgrywane przy użyciu mimiki, gestów i ruchów ciała. [przypis edytorski]
pantomina (z gr.) — pantomima; nieme widowisko sceniczne. [przypis edytorski]
pantopon (med.) — sztucznie otrzymywany narkotykowy środek przeciwbólowy otrzymywany z różnych alkaloidów zawartych w opium, wynaleziony w 1909. [przypis edytorski]
Pan — tu: Jezus Chrystus, Bóg. [przypis edytorski]
pan — tu: kasztelan. [przypis edytorski]
pantum a. pantun — malajska forma ludowego wiersza o czterowersowych strofach, w którym drugi i czwarty wers każdej strofy powtarzają się jako odpowiednio pierwszy i trzeci wers następnej strofy; zwykle na koniec pierwszy i trzeci wers pierwszej strofy, dotychczas niepowtórzone, stają się drugim i czwartym wersem ostatniej strofy, w odwróconej kolejności, w ten sposób ostatni wers wiersza jest taki sam jak pierwszy, a utwór zyskuje konstrukcję cykliczną. [przypis edytorski]
Pan — tu: przedstawiciel szlachty, posiadaczy ziemskich. [przypis edytorski]
panty — poroże jeleni wschodnioazjatyckich; jeszcze nieskostniałe, pokryte owłosionym naskórkiem. [przypis edytorski]
panujący książę czeski — Sobiesław. [przypis edytorski]
