Przypisy

In meinen Armen (…) Staub bewegt (niem.) — W moich ramionach była zupełnie jak martwa, (…) tak wstrząsana wewnętrznym mrozem, wydawała się aniołem, co swych skrzydeł parą broni się przed ziemskim kurzem [tłum. WL]. [przypis edytorski]

in Niemandsland (niem.) — w kraju niczyim. [przypis edytorski]

in persona das heisst in meiner eigenen Person… (niem.) — osobiście, to znaczy w mojej własnej osobie. [przypis edytorski]

in schweren kämpfen (niem.) — w ciężkich walkach. [przypis edytorski]

in sein geliebtes Deutsch (niem.) — na jego ukochany niemiecki. [przypis edytorski]

intellektuelle Sachsengängerei (niem.) — tu: intelektualni wędrowni pracownicy najemni (w nawiązaniu do zatrudniających się w Saksonii, „na saksach” sezonowych pracowników rolnych: Sachsengängerei). [przypis edytorski]

intendentura (z niem.) — dział jakiejś instytucji, który zajmuje się sprawami gospodarczymi. [przypis edytorski]

ist es möglich (niem.) — czy to możliwe. [przypis edytorski]

Ist gut (niem.) — To dobrze. [przypis edytorski]

ist sehr gut (niem.) — to bardzo dobrze. [przypis edytorski]

Ja, aber wo ist mein Rassenhass (niem.) — Tak, ale gdzie jest moja nienawiść rasowa? [przypis edytorski]

jaegery (z niem. Jäger: strzelec, myśliwy) — element męskiego stroju. [przypis edytorski]

Ja, ganz gut (niem.) — Tak, wszystko dobrze. [przypis edytorski]

ja. Gut. (niem.) — tak. Dobrze. [przypis edytorski]

Ja, Herr Leutenant, ich interessiere mich dafür (niem.) — Tak, panie podporuczniku, tym się interesuję. [przypis edytorski]

Ja, ja, chef (niem.) — Tak, tak, szefie. [przypis edytorski]

Ja, ja, ein Mann, ein Wort. Aber noch mein Vater pflegte zu sagen: da liegt der Hund begraben. Ich sage: da liegt der Jude begraben (niem.) — Tak, tak. Jeden człowiek, jedno słowo. Ale jeszcze mój ojciec mawiał: tu leży pies pogrzebany. Ja mówię: tu leży Żyd pogrzebany. [przypis edytorski]

Ja, ja, mit Eichenlaub (niem.) — Tak, tak, z liśćmi dębu. [przypis edytorski]

Ja, ja! (niem.) — Tak, tak! [przypis edytorski]

Ja, ja (niem.) — tak, tak. [przypis edytorski]

ja, ja (niem.) — tak, tak. [przypis edytorski]

jamerlonk (niem.) — rodzaj płaszcza. [przypis edytorski]

ja (niem.; gw.) — tak. [przypis edytorski]

Ja (niem.) — tak. [przypis edytorski]

ja (niem.) — tak. [przypis edytorski]

ja (niem.) — Tak. [przypis edytorski]

Ja! wirklich! ein Mohr! (niem.) — Tak, rzeczywiście, Murzyn! [przypis edytorski]

jawohl, das fügt sich gut (niem.) — tak jest, to się dobrze składa. [przypis edytorski]

Jawohl, herzbewegend Festtag. Hier fühle ich mich heimisch (niem.) — Tak jest, wzruszające święto. Tu czuję się swojsko. [przypis edytorski]

jawohl, herzbewegend Festtag (niem.) — tak jest, wzruszające święto. [przypis edytorski]

jawohl, je eher, je lieber (niem.) — tak jest, im większe, tym lepiej. [przypis edytorski]

Jawohl, mein Schatz, es kam mir in den Sinn (niem.) — Tak jest, mój skarbie, przyszło mi do głowy… [przypis edytorski]

jawohl (niem.) — tak jest. [przypis edytorski]

Jawohl! (niem.) — tak jest! [przypis edytorski]

Ja wunderschönen Monat Mai, Als alle Knospen sprangen (niem.) — jakże piękny jest miesiąc maj, gdy strzelają wszystkie pączki. [przypis edytorski]

Jemand mußte mitnehmen (niem.) — ktoś musiał zabrać. [przypis edytorski]

Jenseits von Gut und Böse (niem.) — Poza dobrem i złem, książka F. Nietzschego, w której kwestionuje dotychczasowe, altruistyczne ideały moralne i hierarchię wartości, w której wysoko ceni się dobro moralne. [przypis edytorski]

Jenseits von Gut und Böse (niem.) — Poza dobrem i złem, wydany w r. 1886 zbiór aforyzmów i krótkich szkiców z dziedziny filozofii i sztuki, zawierający główny wykład etyki Nietzschego. [przypis edytorski]

Jenseits von Gut und Böse (niem.) — tytuł dzieła Nietzschego Poza dobrem i złem (1886). [przypis edytorski]

Jetzt ich bin Deutsch (niem.) — teraz jestem Niemcem. [przypis edytorski]

jetzt ist's aus (niem.) — teraz wszystko skończone. [przypis edytorski]

Jetzt wirst du sitzen (niem.) — Teraz będziesz siedział. [przypis edytorski]

juchtowy (z niem.) — ze skóry używanej do wyrobu gorszego gatunku obuwia. [przypis edytorski]

Judas-Kopf (z niem.) — żydowska głowa. [przypis edytorski]

Juda verrecke (niem., właśc. Jude) — Zdechnij, Żydzie; slogan hitlerowski. [przypis edytorski]

Judenfreimachung (niem.) — akcja „odżydzania”; termin z antysemickiej retoryki nazistowskiej. [przypis edytorski]

Jude (niem.) — Żyd. [przypis edytorski]

Judenrein (niem.) — czystka antyżydowska; „odżydzenie” (termin właściwy ideologii nazistowskiej, mający podtekst eliminacyjny i ludobójczy). [przypis edytorski]

Judenstadt (niem.) — Miasto Żydowskie. [przypis edytorski]

Judentum (niem.) — żydostwo. [przypis edytorski]

Judenviertel Revier ist gesperrt. Eintritt verboten (niem.) — Dzielnica żydowska. Rejon jest zamknięty. Wstęp wzbroniony. [przypis edytorski]

Juden, was ist los (niem.) — Żydzi, co się stało? [przypis edytorski]

Judeskind (niem.) — żydowskie dziecko. [przypis edytorski]

Jung: beblümtes Höllenhaus / Alt: ein Drache fährt heraus (niem.) — Młoda: ukwiecone piekło, stara: wyłazi z niej potwór. [przypis edytorski]

Jungfrau (niem.) — szczyt w Alpach Szwajcarskich; dosł. panna. [przypis edytorski]

Junkermoral (niem.) — moralność junkrów, tj. pruskich wielkich właścicieli ziemskich. [przypis edytorski]

jurgieltnik (przestarz.; z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — najemnik, ktoś na czyimś żołdzie; zwykle: sprzedawczyk, oficer lub urzędnik opłacany przez obce państwo, korumpowany przez kogoś innego stałą pensją; tu: żołnierz bez honoru, służący tylko dla pieniędzy. [przypis edytorski]

jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — najemnik, ktoś na czyimś żołdzie; zwykle: sprzedawczyk, oficer lub urzędnik opłacany przez obce państwo, korumpowany przez kogoś innego stałą pensją. [przypis edytorski]

jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — obcy, najemny oficer lub urzędnik; tu: żołnierz, służący dla pieniędzy. [przypis edytorski]

jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — oficer czy urzędnik opłacany przez obce państwo lub korumpowany przez kogoś innego stałą pensją; tu: sprzedawczyk. [przypis edytorski]

jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — oficer lub urzędnik opłacany przez obce państwo (lub korumpowany przez kogoś innego stałą pensją); tu: żołnierz bez honoru, służący tylko dla pieniędzy. [przypis edytorski]

jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — oficer lub urzędnik opłacany przez obce państwo (lub korumpowany przez kogoś innego stałą pensją). [przypis edytorski]

jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — oficer lub urzędnik opłacany przez obce państwo lub korumpowany przez kogoś innego stałą pensją; najemnik; sprzedawczyk. [przypis edytorski]

jurgieltnik (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — tu: najemnik (w innych przypadkach: urzędnik skorumpowany przez obce państwo). [przypis edytorski]

jurgielt (z niem. Jahrgeld: coroczna wypłata) — pieniądze, płacone przez władcę oficerowi lub urzędnikowi pełniącemu służbę u jego sąsiada; korupcja, mająca na celu zapewnienie sobie poparcia lub informacji. [przypis edytorski]

jurgielt (z niem. Jahrgeld: pensja roczna) — żołd. [przypis edytorski]

jurgielt (z niem. Jahrgeld) — rodzaj jednorazowej wypłaty dawanej w zamian za pomoc, forma korupcji; wyraz o zabarwieniu pejoratywnym. [przypis edytorski]

jurgielt (z niem. Jahr geld) — żołd. [przypis edytorski]

jurgielt (z niem.) — pensja. [przypis edytorski]

jurgielt (z niem.) — żołd. [przypis edytorski]

Juvele (niem.) — Klejnot. [przypis edytorski]

kacenjamer (z niem.) — złe samopoczucie po przepiciu; kac, kociokwik. [przypis edytorski]

kacerz (z niem.) — heretyk. [przypis edytorski]

kafenhauz (daw., z niem.) — kawiarnia. [przypis edytorski]

kaiser (niem.) — cesarz. [przypis edytorski]

Kameraden (niem.) — koledzy. [przypis edytorski]

Kameradschaft (niem.) — koleżeństwo. [przypis edytorski]

kameradschaft (z niem.) — koleżeństwo. [przypis edytorski]

kamerher (z niem. Kammerherr) — szambelan dworu. [przypis edytorski]

kamerher (z niem.) — szambelan dworu. [przypis edytorski]

kamerjunkier (z niem.) — niższy urzędnik dworski w Rosji carskiej. [przypis edytorski]

kamerpaź (z niem.) — paź nadworny, pełniący służbę przy boku monarchy. [przypis edytorski]

kamerton (z niem.) — urządzenie wydające wzorcowy ton, do którego dostraja się instrumenty muzyczne. [przypis edytorski]

Kampfbund (niem.) — związek walki. [przypis edytorski]

kanonenfuter (z niem.) — mięso armatnie. [przypis edytorski]

kantor (z niem. Kontor: kantor, biuro, od łac. computare: liczyć, obliczać) — daw. biuro zakładu a. fabryki. [przypis edytorski]

kapelmistrz (z niem.) — dyrygent. [przypis edytorski]

kaput (pot., ndm, z niem.) — koniec, przepadło. [przypis edytorski]

kaput (z niem.) — koniec, szlag trafił. [przypis edytorski]

kaput (z niem.) — złamany, skończony. [przypis edytorski]

kaput (z niem.) — złamany, skończony. [przypis edytorski]

Kapuzinerkirche (niem., r.ż.) — kościół kapucynów. [przypis edytorski]

kara (z niem. Karren) — dwukołowy wózek. [przypis edytorski]

Karlsbad (niem.) — ob. Karlove Vary, miejscowość uzdrowiskowa w zach. Czechach; tu: marka wody mineralnej z tej miejscowości. [przypis edytorski]

kartacz (z niem. Kartätsche) — daw. pocisk artyleryjski; składał się z lekkiej obudowy wypełnionej drobniejszymi kulami ołowianymi, przy wystrzale obudowa roztapiała się, a ołowiane pociski osiągały znaczne pole rażenia. [przypis edytorski]

kartacz (z niem. Kartätsche) — tu: pocisk; daw. pocisk artyleryjski o charakterystycznej budowie: w lekkiej obudowie kryjący do kilkuset tzw. lotek (początkowo były to niewielkie kamienie, później pociski ołowiane), co powodowało, że podczas strzału obudowa pękała, a lotki siały spustoszenie wśród piechoty przeciwnika na dość dużym obszarze; kartaczy używano od połowy XV w. do XIX w.; w literaturze polskiej znajduje się opis wybuchu kartacza zapisany został m.in. w Reducie Ordona Mickiewicza. [przypis edytorski]

kartauna (z niem.) — działo oblężnicze o długiej lufie. [przypis edytorski]

kartauna (z niem.) — działo oblężnicze o długiej lufie; tu D. lm utworzony jak dla rzecz. r.m. [przypis edytorski]

Kartoffeln essen… nicht Brot (niem.) — Jedzą ziemniaki, nie chleb. [przypis edytorski]

kasarnia (daw.; z niem. Kaserne) — budynek przeznaczony dla żołnierzy; koszary. [przypis edytorski]