Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7680 przypisów.
do dnia (daw.) — o świcie, przed wschodem słońca. [przypis edytorski]
do dnia (daw.) — o świcie. [przypis redakcyjny]
do dnia (daw.) — przed świtem. [przypis edytorski]
do dnia (daw., reg.) — nad ranem, o świcie. [przypis edytorski]
do dnia (daw. reg.) — o świcie. [przypis edytorski]
do dnia — o świcie. [przypis edytorski]
do dnia — przed nastaniem dnia. [przypis edytorski]
do dnia — rano. [przypis edytorski]
do dni lipcowych — tj. do rewolucji lipcowej w roku 1830, kiedy podczas kilkudniowego powstania udaremniono próbę powrotu do absolutyzmu dokonaną przez Karola X. [przypis edytorski]
do dom (daw. forma) — do domu. [przypis edytorski]
do dom (daw., gw.) — do domu. [przypis edytorski]
do dom — dziś: do domu. [przypis edytorski]
do dom — dziś popr.: do domu. [przypis edytorski]
do dom — dziś popr. forma: do domu. [przypis edytorski]
do domu cię wprowadzić — Timasjon jest wygnańcem. [przypis tłumacza]
do domu — do głównej sali, zob. Raszi i Radak do 43:26. [przypis edytorski]
do domu z uszyma — kolejno trzy zwroty przysłowiowe (Ze złego targu z uszyma/ do domu itd.). [przypis redakcyjny]
Do dom wrócił — dzisiaj powiedzielibyśmy: „Do domu wrócił”. Skrócenie jest nie tylko dawną formą, ale też wyrównuje liczbę sylab w wersie: Do-dom wró-cił / Pia-sek zrzu-cił, oba wersy mają po 4 sylaby. [przypis edytorski]
Dodona — miasto w Epirze, jeden z ośrodków kultu Zeusa. [przypis edytorski]
Dodona — miasto z wyrocznią, należące tu do państwa Helenusa. [przypis edytorski]
Dodona — miejscowość w płn.-zach. Grecji, w Epirze, w starożytności ośrodek kultu Zeusa, słynny z najstarszej wyroczni greckiej, gdzie wróżono z szumu liści świętego dębu. [przypis edytorski]
Dodona — wyrocznia w Epirze, gdzie wróżono z szumu liści świętego dębu. [przypis edytorski]
do doskonałości człowieka — ideałem greckim jest mąż „piękny i dobry” (kalós k'agathos, por. angielskiego dżentelmena), jemu przeciwstawia się niewolnika, istotę duchowo skutkiem wychowania i urodzenia małowartościową. [przypis tłumacza]
do dowódcy 1 Frontu Białoruskiego — Konstanty Rokossowski (1896–1968) — sowiecki dowódca wojskowy pochodzenia polskiego, w czasie powstania warszawskiego dowódca 1 Frontu Białoruskiego, który operował na bezpośrednich przedpolach miasta. Przyjął bierną postawę wobec wydarzeń na zachodnim brzegu Wisły, niewątpliwie realizując dyrektywy płynące z Kremla. [przypis edytorski]
dodowolnyj soboj i mirom (ros. додовольный собой и миром) — zadowolony z siebie i świata. [przypis edytorski]
do drugich [miast] sprowadza na powrót wygnane stronnictwa — oligarchiczne; dzisiaj do zmiany orientacji w polityce zagranicznej wystarcza dymisja jednego ministra. [przypis tłumacza]
Do drzewa — Podtytuł skrócony decyzją redakcyjną. Pełne brzmienie: Do drzewa, które nagłym wywrotem byłoby go zgniotło. [przypis edytorski]
do Dublan, gdzie w niższej szkole rolniczej naukę pobierał — w polskiej szkole rolniczej założonej w 1856 w Dublanach koło Lwowa; od 1878 była to prowadzona przez galicyjski Wydział Krajowy trzyletnia Krajowa Szkoła Rolnicza (ob. Lwowski Narodowy Uniwersytet Rolniczy). [przypis edytorski]
do Dunaju — tu: do niczego (w daw. żargonie uczniowskim). [przypis edytorski]
do Dunkierki, gdzie miał kierować odjazdem floty przeznaczonej do Szkocji — pod koniec 1745, w celu wsparcia powstania jakobitów na mocy układu Ludwika XV z pretendentem do tronu Anglii i Szkocji Karolem Edwardem Stuartem; ekspedycję odwołano w grudniu. [przypis edytorski]
Do dzieci — Błędem byłoby sądzić, że Krasicki kierował swoje bajki do dzieci. W istocie dziecięca niesforność określa tu ludzkie przywary w ogóle. [przypis edytorski]
dodzierać — nosić zużyte ubrania. [przypis edytorski]
dodzierżyć (starop.) — zatrzymać. [przypis redakcyjny]
do dziewiąci lat — Horacy, w Liście do Pizonów (tzw. Sztuka poetycka), w. 338 pisze: „…niech rękopis będzie schowany w głębi skrzyni i tam pilnowany do dziewiątego roku” (tł. T. Sinko). [przypis redakcyjny]
Döblin, Alfred (1878–1957) — niemiecki prozaik i eseista, autor m.in. powieści Berlin Alexanderplatz: dzieje Franciszka Biberkopfa (1929); od 1935 r. na emigracji, powrócił do Niemiec po wojnie. [przypis edytorski]
Döden (duń.) — śmierć. [przypis edytorski]
Döller — prawdopodobnie: Anton Döller (1831–1912), oficer armii austriackiej, publicysta, działacz społeczny na terenie Spiszu o wybitnych zasługach w dziedzinie turystyki tatrzańskiej; współzałożyciel Węgierskiego Towarzystwa Karpackiego w 1873 r. [przypis edytorski]
do […] egzaltacji przyprowadził — dobrze zorganizowane głowy tylko chwilowo ulegają egzaltacji. — (P. W.) [przypis redakcyjny]
do fartuszka — do dziewcząt. [przypis redakcyjny]
do fondytu — do gruntu. [przypis autorski]
Do Franciszka Masłowskiego — pisarza ziemskiego, uczonego, tłumacza Demetriusza z Faleronu, przyjaciela Kochanowskiego z Padwy. Masłowski wiele podróżował, umarł w Padwie. [przypis redakcyjny]
Do gadu nowe wyciągnął ramiona i rzekł: Buoso — Buoso w gadzinę przemieniony i drugi, który oblekł się w jego kształty, musieli za życia w jakichś szczególnych być z sobą stosunkach. Najprawdopodobniej, że Buoso wciągnął Kawalkanta do występku i winy swojej cały ciężar na niego zwalił; dlatego to Buoso przez Kawalkanta karanym jest w piekle. [przypis redakcyjny]
dogadywki — docinki. [przypis autorski]
do Gaillaku — tu Gaillac oznacza siedzibę hrabiego Peire de Gaillac. [przypis edytorski]
do Galii — εἰς Γαλλίαν (Niese), Ἱϲπανίαν (Dindorf); w Starożytnościach XVIII, VII, 2 do Lugdunu (Λούγδουνον), w Galii. Rok 39 n.e. [przypis tłumacza]
do gardła — tj. do śmierci. [przypis edytorski]
dogaressa (wł.) — małżonka doży, najwyższego urzędnika Republiki Weneckiej. [przypis edytorski]
dogarezza, właśc. dogaressa (wł.) — małżonka doży, najwyższego urzędnika Republiki Weneckiej. [przypis edytorski]
doga — suka (w ogóle) a. samica psów rasy dog. [przypis edytorski]
do Gedeona, sędziaka swego i hetmana, mówili: „Panuj nad nami i syn twój, i syn syna twego… — Sdz 8, 22–23. [przypis edytorski]
do Genewy (..) mój pokoik, do którego przywykłem, ogród, gdzie tak długo się przechadzałem — poeta ma na myśli dom p. Pattey w Veytoux pod Genewą. [przypis redakcyjny]
do głównej kwatery — Aleksandra Wielkiego w Azji. [przypis tłumacza]
do głowym to wziął — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: do głowy to wziąłem (zdecydowałem). [przypis edytorski]
dogmata i mathemata — gr. δόγμα od δοκέω: mniemam; gr. μάθημα od μανθανω: uczę się, poznaję. [przypis tłumacza]
Dogmat Hegezjasza (…) — por. Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, II, 95. [przypis tłumacza]
dogmat — twierdzenie pewne, uznawane przez Kościół za objawione przez Boga. [przypis edytorski]
do gór — Góry Menalijskie (Majnalon [częściej: Majnalos]). [przypis tłumacza]
do górnego pałacu — to znaczy do pałacu Heroda w Górnym Mieście. [przypis tłumacza]
do góry — pod prąd rzeki. [przypis edytorski]
dogoda (daw.) — wygoda. [przypis redakcyjny]
dogoda — dogadzanie. [przypis edytorski]
dogodny — posłuszny. [przypis redakcyjny]
do godziny piątej — tj. jedenastej przed południem. [przypis tłumacza]
dogonim — dziś popr. forma 2 os. lm cz.przysz.: dogonimy. [przypis edytorski]
Do gościa — czyli do czytelnika. [przypis edytorski]
do granicy Tracji — Tracja Bityńska, czyli kraj Bitynów. [przypis tłumacza]
do grobowisk — ἐπὶ τὰς θήκας. [przypis tłumacza]
do grobu iść należało † Gdybym nawet tu — krzyżyk oznacza, że tekst jest w tym miejscu zepsuty, εὐκλεῆ θάνατον † εἰ δεῖ μὴ (N), εὐκλεᾶ θάνατον. Εἰ δέ, bez μὴ (D). [pominięto tłum. na rosyjski i komentarz do niego]. [przypis tłumacza]
do grodu — do sądu grodzkiego. [przypis edytorski]
do grodu — tj. do władz miejskich. [przypis edytorski]
do grodu — Wrocławia. [przypis edytorski]
dogryzki — docinki. [przypis edytorski]
do grzania rurek — chodzi o narzędzia do układania włosów w loki. [przypis edytorski]
do gury (starop. forma) — dziś popr.: do góry. [przypis edytorski]
do Hadu — do Hadesu. [przypis edytorski]
Do Henryka Reeve'a — wszystkie zamieszczone tu listy do Henryka Reeve'a są przekładem z oryginałów francuskich, przeplatanych raz po raz ustępami w języku angielskim. [przypis redakcyjny]
do Hiszpanii (…) sprawy rodzinne — chodziło o siostrę pisarza uwiedzioną przyrzeczeniem małżeństwa przez niejakiego Clavijo. Beaumarchais opisał później w swoich Memoriałach całe zdarzenie i swoją interwencję w sposób tak żywy i dramatyczny, iż opis ten stał się natchnieniem Wolfganga Goethego (1749–1832) do jego tragedii Clavigo. [przypis tłumacza]
do hrabiny de P*** (…) To nazwisko odświeżyło we mnie cały gniew (…) — patrz List LXX. [przypis tłumacza]
Do idei struktury w badaniach historycznoliterackich odwołują się podstawowe rozprawy Marii Janion — [por.] M. Janion, Tradycje i perspektywy metodologiczne badań genetycznych w historii literatury, w księdze zbiorowej: Zjazd Naukowy Polonistów 10–13 grudnia 1958, Wrocław 1960, głównie rozdział noszący tytuł: Antygenetyzm strukturalizmu i funkcjonalizmu, s. 177–186; Światopogląd polskiego romantyzmu, w książce zbiorowej: Proces historyczny w literaturze i sztuce. Materiały konferencji naukowej maj 1965, Warszawa 1967, s. 116–142. [przypis autorski]
doigts de faune (fr.) — palce fauna. [przypis edytorski]
do ila — do jakiego stopnia. [przypis edytorski]
do imienia (daw.) — całkowicie. [przypis edytorski]
do infamowania i do trąby — do obwołania i otrąbienia infamisów. [przypis redakcyjny]
doinka (gw.) — doniczka, naczynie. [przypis edytorski]
doinka (gw.) — naczynie do dojenia; doniczka. [przypis edytorski]
do interesu osobistego, który miał właściciel (…) — Ignacy Lachnicki, Biografia włościanina nad brzegami Niemna, powyżej Łosośnej mieszkającego, Warszawa 1815, s. 38. [przypis redakcyjny]
dojąć (daw.) — dotknąć, ubóść; dokuczyć. [przypis edytorski]
dojąd (starop.) — dokąd; póki. [przypis edytorski]
do jakich atomów dojść winna destrukcja psychologiczna (…) Stąd kpina i ironia w traktowaniu przezwyciężeń i załamań, jakie się w Polsce dokonały, nim w ogóle analiza doszła do prawdziwej komplikacji — „Ludzie subtelni i czuli zaczęli zazdrościć półgłówkom, zaczęli szukać odżywczych soków, bredzić o kwietyzmie, chorobliwości, wybujałościach cywilizacji, aż wreszcie zgodnie stwierdzono, że się jest do niczego, a za jakiś czas, że się już jest na drodze do poprawy i czynów. Niektórzy pozowali tylko i uznawali się za niedołęgów — dla honoru, inni cierpieli i gryźli się wewnętrznie… Ludzie robili dziwne rachunki sumienia, rodzili dopiero teraz myśli, które przychodziły na świat z gotowym piętnem: jesteśmy złe, wyklęte, niepotrzebne, ohydne. Taką jest obłuda, a bliskość końca wieku poddawała tym wzgardom taką ładną, dobrą nazwę: schyłkowcy, findesiecliści; ba, ta nazwa sama już była dowodem” (Pałuba, s. 169). Nawiasem mówiąc, charakterystyka nastrojów schyłkowych doskonała. Por. również s. 475: „Równolegle na wzór Francji imitacja przełamania nauki, realizmu, pary i elektryczności — wiwat fantazja, uczucie, pierwotność… Modernizm nie może wypowiedzieć ostatniego słowa i wyperswadować, że jest właściwie siłą, już go przekrzyczeli inni, hasło: »hajże na cywilizację«, w imię którego modernizm zwyciężył, okazuje się obosiecznym, obraca się przeciw tzw. dekadentom”. [przypis autorski]
do jakiegoście (…) nawykli — do jakiego nawykliście; przykład ruchomej końcówki czasownika. [przypis edytorski]
Do Jakuba Montana (zm. 1580). Włoch, doktor medycyny i filozofii, kanonik krakowski, lekarz biskupa Padniewskiego, później archidiakon lubelski. W kapitule krakowskiej sprawował urząd prokuratora. [przypis redakcyjny]
do Jaworowa — król jeszcze przed wstąpieniem na tron trzymał starostwo jaworowskie. [przypis redakcyjny]
dojdziem — dziś popr. forma: dojdziemy. [przypis edytorski]
dojechać (starop.) — tu: dopłynąć; łódź góry dojechała tzn. dopłynęła morzem na wysokość góry znajdującej się u wybrzeża. [przypis redakcyjny]
Do jednych i tych samych wartości ludzie różnych epok dochodzą różnymi drogami. (…) gdy autor wypowiada ją w innym [tonie], nie wierzymy mu — S. Brzozowski, Styl Ibsena, „Przegląd Społeczny” 1906, nr 15. [przypis autorski]
do jego cudów — Chrystusa. [przypis tłumacza]
Do jego (…) twarzy przypił się wyraz (…) powagi — dziś raczej: „w jego twarz wpił się wyraz powagi” a. „do jego twarzy przylgnął wyraz powagi”. [przypis edytorski]
Do Jejmości — Madame, urzędowy tytuł żony królewskiego brata. Żona księcia orleańskiego, brata Ludwika XIV a protektora trupy Moliera, Henryka angielska, liczyła wówczas lat 19. [przypis tłumacza]
dojemny (daw.) — dojmujący, dotkliwy. [przypis edytorski]
dojena (gw.) — dotknęła. [przypis edytorski]
