Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6653 przypisów.
terrier (fr.) — rejestr, zawierający prawa i zwyczaje panowania feudalnego, a także opis nieruchomości, praw i warunków życia mieszkańców oraz podatków i danin, którym podlegają. [przypis edytorski]
terrigena (łac.) — mieszkaniec (tej) ziemi. [przypis edytorski]
Terrigenam (…) cassam — Cicero, De divinatione, II, 64 (o ślimaku). [przypis tłumacza]
terrorem potius quam religionem (łac.) — Raczej postrach niż religię. [przypis tłumacza]
terror (łac.) — przerażenie, strach. [przypis edytorski]
terror, terroris (łac.) — strach, trwoga, przerażenie. [przypis edytorski]
terror — tu dosł. z łac.: strach, trwoga. [przypis edytorski]
ter. — skrót od: tertio, po trzecie. [przypis edytorski]
Tersytes (mit. gr.) — bohater Iliady Homera; wojownik achajski, bezczelny, złośliwy, najtchórzliwszy i najbrzydszy spośród uczestników wojny trojańskiej; uosobienie motłochu, prostactwa ludzi z nizin: podczas wieców miał zwyczaj wszczynać kłótnie, buntował się przeciw dowódcom i obrażał ich. [przypis edytorski]
Tersytes (mit. gr.) — bohater Iliady Homera, złośliwy, tchórzliwy i brzydki wojownik grecki. [przypis edytorski]
Tersytes (mit. gr.) — uczestnik wojny trojańskiej, najbrzydszy z Achajów, kłótliwy, choć tchórzliwy kaleka, podżegający do buntu; zob. Iliada II 212 i nast. [przypis edytorski]
Tersytes (mit. gr.) — wojownik achajski, bezczelny, złośliwy, najtchórzliwszy i najbrzydszy spośród uczestników wojny trojańskiej (Iliada II 211–277). [przypis edytorski]
Tersytes — postać lit., jedyny przedstawiciel ludu w Iliadzie Homera, ukazany karykaturalnie jako człowiek brzydki, gadatliwy, niesforny. [przypis edytorski]
Tersytes — szpetny i tchórzliwy Grek z Iliady Homera. [przypis edytorski]
Tersytowska (mit. gr.) — Tersytes jest bohaterem Iliady. Często pojawia się w późniejszej literaturze jako charakterystyczny typ zarozumiałego i tchórzliwego demagoga; rdzeń imienia oznacza bezczelność, arogancję, złośliwość i tchórzliwość. [przypis edytorski]
Tersyt — w oryginale to imię znaczące: człowiek bezczelny. [przypis edytorski]
Tertil, Tadeusz (1864–1925) — polski prawnik, polityk demokratyczny, burmistrz Tarnowa, poseł do Sejmu Krajowego Galicji (1906–1918) i Rady Państwa w Wiedniu (1909–1918), członek Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (1918). [przypis edytorski]
tertio (łac.) — po trzecie. [przypis edytorski]
tertio (łac.) — po trzecie. [przypis edytorski]
tertio voto (łac.) — z trzeciego małżeństwa. [przypis edytorski]
tertium associationis magneticae (łac.) — trzeci element związku magnetycznego. [przypis edytorski]
tertium comparationis a. principium comparationis (łac.) — podstawa porównania, umożliwiająca przeprowadzenie porównania część wspólna zjawisk. [przypis edytorski]
tertium comparationis a. principium comparationis — podstawa porównania, umożliwiająca przeprowadzenie porównania część wspólna zjawisk. [przypis edytorski]
tertium (łac.) — trzecie; tu: trzecia możliwość. [przypis edytorski]
Tertium non datur (łac.) — dosł. trzecie nie jest dane; nie ma trzeciej możliwości. [przypis edytorski]
tertium non datur (łac.) — dosł. trzecie nie jest dane; nie ma trzeciej możliwości. [przypis edytorski]
tertium non datur (łac.) — trzecia możliwość nie istnieje. [przypis edytorski]
Tertium non datur (łac.) — trzeciej możliwości nie ma. [przypis edytorski]
tertium non datur (łac.) — trzeciej możliwości nie ma. [przypis redakcyjny]
tertius heres non gaudebit (łac.) — trzeci spadkobierca nie będzie się cieszył. [przypis edytorski]
tertulia (hiszp.) — spotkanie towarzyskie; przyjęcie. [przypis edytorski]
(…) — Tertulian, De pudicitia I, 2. [przypis tłumacza]
Tertulian, mędrzec, należący do tzw. Ojców Kościoła — Ojcami Kościoła nazywa się pisarzy wczesnochrześcijańskich ważnych dla ukształtowania się doktryny. Niektórzy z autorów chrześcijańskich z tej epoki nie są w dzisiejszych Kościołach zaliczani do tej grupy z uwagi odstąpienie od wyznania głównego nurtu, jak np. Tertulian, mimo że apologeci chrześcijańscy powoływali się i nadal powołują na niektóre z ich wypowiedzi. [przypis edytorski]
Tertulian [posługiwał się szyderstwem] w swojej „Apologetyce” — w: Apologeticum, XVI. [przypis tłumacza]
Tertulian, właśc. Quintus Septimius Florens Tertullianus (ok. 155 – ok. 240) — łac. teolog chrześcijański pochodzący z Afryki płn., pierwszy z piszących po łacinie; przeszedł na chrześcijaństwo ok. 197 r.; płodny apologeta, autor m.in. Preskrypcji przeciw heretykom; ok. 207 r. zerwał z Kościołem Rzymu i przeszedł do bardziej rygorystycznych moralnie i religijnie montanistów. [przypis edytorski]
Tertulian, właśc. Quintus Septimius Florens Tertullianus (ok. 155–ok. 240) — łac. teolog chrześcijański z Afryki Płn., pierwszy z piszących po łacinie; przeszedł na chrześcijaństwo ok. 197; płodny apologeta, autor m.in. Preskrypcji przeciw heretykom; ok. 207 roku zerwał z Kościołem Rzymu i przeszedł do bardziej rygorystycznych moralnie i religijnie montanistów. [przypis edytorski]
Tertulian, właśc. Quintus Septimius Florens Tertullianus (ok. 155–ok. 240) — teolog chrześcijański z Afryki Płn., pierwszy z piszących po łacinie; przeszedł na chrześcijaństwo ok. 197; płodny apologeta, autor m.in. Preskrypcji przeciw heretykom, głosiciel zasady sprzeczności wiary z rozumem oraz prymatu wiary; ok. 207 roku zerwał z Kościołem Rzymu i przeszedł do bardziej rygorystycznych moralnie i religijnie montanistów. [przypis edytorski]
Tertulian, właśc. Quintus Septimius Florens Tertullianus (ok. 155–ok. 240) — teolog chrześcijański z Afryki płn., pierwszy z piszących po łacinie; przeszedł na chrześcijaństwo ok. 197 r.; płodny apologeta, autor m.in. Preskrypcji przeciw heretykom, głosiciel zasady sprzeczności wiary z rozumem oraz prymatu wiary; ok. 207 r. zerwał z Kościołem Rzymu i przeszedł do bardziej rygorystycznych moralnie i religijnie montanistów. [przypis edytorski]
Tertulian, właśc. Quintus Septimius Florens Tertullianus (ok. 155–ok. 240) — teolog chrześcijański z Afryki Płn., pierwszy z piszących po łacinie; przeszedł na chrześcijaństwo ok. 197; płodny apologeta; ok. 207 roku zerwał z Kościołem Rzymu i przeszedł do bardziej rygorystycznych moralnie i religijnie montanistów. [przypis edytorski]
Tertulian, właśc. Quintus Septimius Florens Tertullianus (ok. 155–ok. 240) — teolog wczesnochrześcijański z Afryki Płn., pierwszy z piszących po łacinie; przeszedł na chrześcijaństwo ok. 197; płodny apologeta, autor m.in. Preskrypcji przeciw heretykom; ok. 207 roku zerwał z Kościołem Rzymu i przeszedł do bardziej rygorystycznych moralnie i religijnie montanistów. [przypis edytorski]
tertulla (hiszp.) — przyjęcie. [przypis edytorski]
Tertullian, Tertullianus (Quintus Septimius Florens) — ur. 169 w Kartaginie, z rodziny pogańskiej, słynął w Rzymie jako prawnik, później przyjął chrzest i był prezbitrem w Kartaginie. Umarł 220. Z licznych jego dzieł treści apologetycznej, moralnej i dogmatyczno-polemicznej najważniejsze: De idolatria, Apologeticus, De anima, Libri duo ad nationes. [przypis autorski]
teruma — część zboża stanowiąca daninę dla Świątyni. [przypis tłumacza]
teruma — danina w naturze, którą otrzymywali kapłani. Teruma też musiała być czysta. [przypis tłumacza]
teruma — danina w naturze na rzecz beit hamidraszu. [przypis tłumacza]
teruma — opłata w naturze, w zbożu dla kapłana. [przypis tłumacza]
Te (…) rusztowanie — dziś popr.: to rusztowanie. [przypis edytorski]
teść z alpejskich gór, z grodu Moneka (…) zięć — Teść, Cezar, z którego córką ożeniony był Pompejusz, przybywający przez Alpy z Galii zaalpejskiej; z grodu Moneka, Herkulesa Monoecus, który miał świątynię na przylądku niedaleko Nicei (dziś Monako); zięć — Pompejusz. [przypis edytorski]
teści — dziś popr.: teściowej. [przypis edytorski]
tesaczek (starop.) — oręż, jak nóż myśliwski. [przypis redakcyjny]
Tesalczycy — mieszkańcy Tesalii, krainy hist. w północnej Grecji, nad M. Egejskim; jej główne miasto to Larysa. [przypis edytorski]
Tesalczyk — mieszkaniec Tesalii, jednego z państewek starożytnej Grecji. [przypis redakcyjny]
Tesalia — kraina hist. w północnej Grecji, nad M. Egejskim. [przypis edytorski]
Tesalia — kraina hist. w północnej Grecji, nad M. Egejskim; słynęła z hodowli koni. [przypis edytorski]
Tesalia — kraina hist. w północnej Grecji, nad M. Egejskim; w starożytności w większości jej miast-państw rządziła arystokracja. [przypis edytorski]
Tesalia — region w Grecji na południe od Macedonii. [przypis edytorski]
Tesalka — kobieta z Tesalii, krainy hist. w płn. Grecji, na południe od Macedonii. [przypis edytorski]
tesalonicki brzeg — port w Salonikach (dawne Tessalonika). [przypis redakcyjny]
tesalskich wróżek zaklęcia — Tesalia, region w północnej Grecji, w starożytności była uznawana za siedzibę czarownic. [przypis edytorski]
tesalski odyniec — dzik kalidoński, znany z greckiego podania [ogromny dzik, pustoszący ziemie króla Kalidonu; w polowaniu na to niebezpieczne zwierzę brało udział wielu bohaterów greckich; red. WL]. [przypis tłumacza]
te same mniej więcej rozmiary, co Malta lub Zante na Morzu Śródziemnym — Malta, wyspa położona na płd. od Sycylii, ma długość 27 km, szerokość 15 km, jej linia brzegowa liczy ok. 140 km, zaś powierzchnia ok. 250 km². Zante, ob. Zakintos, przy zach. wybrzeżu Grecji, ma długość 40 km, szerokość 20 km, ok. 120 km linii brzegowej oraz ok. 400 km² powierzchni. [przypis edytorski]
te same promienie, jakie rozpoznajemy w promieniowaniu wtórnym, wywołanym przez promienie Röntgena — [por.] Sagnac, These de doctorat. Curie et Sagnac, „Comptes rendus”, kwiecień 1900. [przypis autorski]
te same słowa (…) żegna się z nadzieją… — aluzja do Boskiej komedii Dantego, gdzie napis na bramie piekieł brzmiał: „Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy tu wchodzicie” (III, 9). [przypis edytorski]
tesar (starop.) — stolarz, cieśla. [przypis edytorski]
tesar (starop.) — teszarz od ciosania, stolarz albo cieśla, który co z drzewa obcina. [przypis redakcyjny]
teskliwość (starop.) — tęskliwość, tęsknota. [przypis edytorski]
teskliwszy (starop.) — bardziej bolejący. [przypis redakcyjny]
teskliwy (starop.) — smutny; tęskniący. [przypis redakcyjny]
teskliwy (starop.) — stęskniony. [przypis edytorski]
tesknić (starop.) — rozpaczać. [przypis redakcyjny]
tesknica (starop.) — tęsknota, żal. [przypis redakcyjny]
tesknica (starop.; tu forma D. lp: tesknice) — ból, boleść, przykrość, męczarnia. [przypis redakcyjny]
te słodkie duchy (…) ich milczenie — Duchy w tym miejscu oczyszczenia, gdzie tylko miłością i ciągłym dążeniem do wiekuistego dobra płoną, wskazywać będą poetom prawdziwą drogę i ostrzegać, ażeby z niej nie zboczyli. Dlatego ich milczenie jest nieomylną wskazówką dla wędrujących po kręgu czyśćcowym. [przypis redakcyjny]
te słońce — dziś popr. forma: to słońce. [przypis edytorski]
Te słowa łatwiej mogły mi przejść przez gardło, choć nie bez bólu — fragment skreślony. [przypis tłumacza]
Te słowa: „wzdłuż brzegów Vivonne” (…) ona mnie okłamała — fragment dopisany. [przypis tłumacza]
te słowo — dziś popr.: to słowo. [przypis edytorski]
tesnica (starop.) — smutek. [przypis edytorski]
tesnica (starop.) — smutek; tu: cierpienie. [przypis edytorski]
Te souviens-tu? (fr.) — Pamiętasz? [przypis edytorski]
Tespie — miasto w Beocji, w wiecznej nienawiści z Tebami. [przypis tłumacza]
Tespis a. Tespis z Ikarii (VI w. p.n.e.) — grecki poeta i aktor, twórca tragedii, który wystawiając po wsiach dramaty, wykorzystywał czółno na kółkach (tzw. „wóz Tespisa”, uważany za pierwszy rekwizyt teatralny). [przypis edytorski]
Tespis (VI w. p.n.e.) — pierwszy grecki aktor, poeta, twórca tragedii; wprowadził pierwszego aktora rozwijającego dialog z chórem i przewodnikiem chóru, co zapoczątkowało dramat jako rodzaj literacki; swoje sztuki przedstawiał, przemieszczając się pomiędzy wioskami wozem. [przypis edytorski]
Tespis (VI w. p.n.e.) — pochodzący z Attyki pierwszy grecki aktor, poeta, twórca tragedii; wprowadził pierwszego aktora rozwijającego dialog z chórem i przewodnikiem chóru, co zapoczątkowało dramat jako rodzaj literacki; swoje sztuki przedstawiał, przemieszczając się pomiędzy wioskami wozem. [przypis edytorski]
Tessalia — kraina historyczna w Grecji, obecnie region administracyjny. [przypis edytorski]
Tessar — obiektyw fotograficzny złożony z czterech soczewek, zaprojektowany w zakładach Zeissa. [przypis edytorski]
tessera (z łac.) — kostka, płytka; pojedynczy element mozaiki. [przypis edytorski]
tesser — tabliczka z wyrytymi znakami, używana jako przepustka. [przypis edytorski]
Tessyńskie — Cieszyńskie. [przypis edytorski]
Testaceae (daw. biol.) — ameby skorupkowe, grupa jednokomórkowców wyróżniana w dawnych systemach klasyfikacji organizmów. [przypis edytorski]
Testament Polityczny — fr. Testament politique, dzieło, którego autorem jest Armand-Jean du Plessis de Richelieu (1585–1642), opublikowane w 1688 r. [przypis edytorski]
testament Słowackiego — Testament mój Juliusza Słowackiego kończy się słowami:
„Kto drugi tak bez świata oklasków się zgodzi
Iść?… taką obojętność, jak ja, mieć dla świata?
Być sternikiem duchami napełnionej łodzi
I tak cicho odlecieć, jak duch, gdy odlata?
Jednak zostanie po mnie ta siła fatalna,
Co mi żywemu na nic, tylko czoło zdobi;
Lecz po śmierci was będzie gniotła niewidzialna,
Aż was, zjadacze chleba — w aniołów przerobi.”
[przypis edytorski]
testament — zdaniem historyków Antoniusz przejął dokumenty z kancelarii Cezara. [przypis edytorski]
Testament zdychającego — Zob. na końcu Dodatek. [przypis edytorski]
testantur (łac.) — świadczą. [przypis redakcyjny]
testator — robiący zapis, zostawiający testament. [przypis redakcyjny]
testator — spadkodawca. [przypis edytorski]
Testes iniqui (łac.) — Ps 31, 11: „Uwielbiają go wszyscy królowie”. [przypis tłumacza]
Testiada (mit. gr.) — Altea, córka Testiosa, matka Dejaniry i Meleagra. Mojry, boginie losu, wskazały jej żagiew, z którą ściśle był związany los życia jej syna: będzie żył dopóty, dopóki nie spali się żagiew. Matka natychmiast zagasiła żagiew i schowała ją. Dziecko wyrosło na bohatera. Podczas słynnego polowania na dzika kaledońskiego Meleager poróżnił się z wujami i zabił ich. Zagniewana matka wrzuciła żagiew do ognia; żagiew spłonęła, a wraz z nią skończyło się i życie Meleagra. [przypis redakcyjny]
Testilis — wieśniaczka z Eklogi Wergiliusza. [przypis tłumacza]
