Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162306 przypisów.
bratowy — dziś popr. forma D. l. mn.: bratowych. [przypis edytorski]
Brat, pomagający bratu, są jako miasto mocne — Prz 18, 19. [przypis edytorski]
brat Redla — Alfred Redl pochodził z wielodzietnej rodziny, miał ośmioro rodzeństwa. [przypis edytorski]
brat słynnego generała Keith — generałem tym był James Francis Edward Keith (1696–1758), walczący o przywrócenie monarchii Stuartów, później w armii hiszpańskiej i rosyjskiej, następnie w służbie króla Prus, gdzie otrzymał stopnień marszałka polnego; zginął podczas wojny siedmioletniej w bitwie pod Hochkirch. [przypis edytorski]
bratszpil — machina do wyciągania kotwicy. [przypis autorski]
brat — tu: stryjeczny. [przypis redakcyjny]
Brat twój (…) w księgach objawienia o białych płaszczach i palmach nadmienia — Święty Jan w Objawieniu [Apokalipsie; red. WL], rozdz. 7, w. 9. [przypis redakcyjny]
bratu Rusinowi pokłon… — są to (przytoczone widocznie z pamięci) fragmenty tzw. Składu zasad, ułożonego przez Mickiewicza jako program polityczno-społeczny dla Legionu Polskiego organizowanego we Włoszech (marzec 1848). W tekście Mickiewicza inaczej: „Każdemu Słowianinowi, zamieszkałemu w Polsce, braterstwo, obywatelstwo, równe we wszystkim prawo”. [przypis redakcyjny]
brat Wespazjana i wtóry jego syn — brat Wespazjana: Sabinus [Tytus Flawiusz Sabinus (8–69 n.e.)]; wtóry jego syn: Domicjan [(51–96 n.e.) młodszy syn Wespazjana, brat Tytusa i jego następca jako cesarz rzymski]. [przypis tłumacza]
brat wschodził na niebie okrągły — Księżyc, którego poeta nazywa bratem słońca. [przypis redakcyjny]
Braty ridnyje, spasajte! (ukr.) — Bracia kochani, ratujcie! [przypis edytorski]
braty ridnyje (ukr.) — bracia kochani. [przypis edytorski]
braty (ukr.) — bracia. [przypis edytorski]
bratże to — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy to brat. [przypis edytorski]
brat za brat — dziś popr. raczej: za pan brat. [przypis edytorski]
brat za brat — dziś raczej: za pan brat. [przypis edytorski]
brat zaś jego umarł — «[Jehuda] wygłosił to kłamstwo z lęku, pomyślał bowiem: jeśli powiem mu, że [ten brat żyje] to rozkaże ‘przyprowadźcie go do mnie’», zob. Raszi do 44:20. [przypis edytorski]
brauchen Sie sich nicht genieren (niem.) — proszę się nie krępować; nie musi się pan krępować. [przypis edytorski]
Braunes Haus (niem.) — brunatny dom, siedziba lokalnych organizacji NSDAP; nazwa pochodzi od koloru mundurów funkcjonariuszy. [przypis edytorski]
brauning a. browning — belgijska marka pistoletu, nazwana od amerykańskiego konstruktora broni Johna Mosesa Browninga (1855–1926). [przypis edytorski]
brauning a. browning — belgijska marka pistoletu samopowtarzalnego, nazwana od amerykańskiego konstruktora broni Johna Mosesa Browninga (1855–1926); daw. także ogólnie: pistolet. [przypis edytorski]
brauning a. browning (daw.) — belgijska marka pistoletu, nazwana od amerykańskiego konstruktora broni Johna Mosesa Browninga (1855–1926). [przypis edytorski]
brauning a. browning (daw.) — pistolet, nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego konstruktora i wytwórcy broni palnej, Johna Mosesa Browninga (1855–1926). [przypis edytorski]
Braun, Mieczysław (1902–1942) — poeta pochodzenia żydowskiego, adwokat. [przypis edytorski]
brave au dernier point (fr.) — w najwyższym stopniu odważny. [przypis edytorski]
braves pétroleuses (fr.) — benzynowe dziewczyny. [przypis edytorski]
bravissimo! (wł.) — brawo! [przypis edytorski]
bravi (wł.: śmiałkowie) — najemna ochrona. [przypis redakcyjny]
Bravo campione! (wł.) — Brawa dla zwycięzcy! [przypis edytorski]
Bravo, figlio mio! Ma bravo davvero! (wł.) — Zuch z ciebie, mój synu, prawdziwy zuch! [przypis redakcyjny]
Bravo, Oswald! Wunderbar, Kurt! Tränen standen mir in den Augen (niem.) — Brawo, Oswald! Cudownie, Kurt! Aż mi łzy stanęły w oczach. [przypis edytorski]
bravo toro (hiszp.) — dzielny byk. [przypis edytorski]
Bravo toro! Tren diabolico! Viva bestia de infierno! (hiszp.) — Wspaniały byk! Diabelski pociąg! Niech żyje piekielna bestia! [przypis edytorski]
Brawa — tyle co Blaja, Blaye, miasto w departamencie Girondy we Francji. [przypis redakcyjny]
brawędy — brednie. [przypis autorski]
brawować (z fr.) — być dzielnym; dokazywać. [przypis edytorski]
brawurować — okazywać brawurę, popisywać się odwagą. [przypis edytorski]
Bray, John Francis (1809–1895) — amerykański socjalista ricardański, działacz angielskiego i amerykańskiego ruchu robotniczego. [przypis edytorski]
Brazydas (zm. 422 p.n.e.) — najwybitniejszy dowódca spartański podczas pierwszej dekady wojny peloponeskiej; odznaczył się w kilku kampaniach, jego główną zasługą było przeforsowanie strategii zaatakowania drogą lądową posiadłości ateńskich na Chalkidyce w Tracji (424); zginął podczas tej kampanii, w zwycięskiej dla Sparty bitwie pod Amfipolis, w której poległ także strateg ateński Kleon. [przypis edytorski]
brazylia a. brezylia — barwnik, używany do farbowania tkanin oraz do produkcji czerwonego atramentu i lakieru, pozyskiwany z podzwrotnikowych drzew z rodzaju brezylka. [przypis edytorski]
brazyliańska rzeczypospolita — Brazylia w 1890 r., czyli w momencie przybycia do niej Dygasińskiego była już republiką. Pełna nazwa kraju brzmiała wtedy Republika Zjednoczonych Stanów Brazylii. [przypis edytorski]
Brazylianin (przestarz.) — Brazylijczyk. [przypis edytorski]
Brazylijska firma, która słynęła kiedyś z produkcji samolotów — chodzi o Embraer (skrótowiec od: Empresa Brasileira de Aeronáutica S.A.), brazylijską wytwórnię lotniczą. [przypis edytorski]
brazylijski Lloyd — Companhia de Navegação Lloyd Brasileiro (pot.: Lloyd Brasileiro), brazylijskie państwowe przedsiębiorstwo żeglugowe, zał. w 1894, rozwiązane w 1997. [przypis edytorski]
Brazzaville — największe miasto i stolica administracyjna oraz finansowa Konga. [przypis edytorski]
Bréteneche. To nie zupełnie to, ale w przybliżeniu; (…) nigdy nie mógł mnie nauczyć tej nazwy — La Brétèche, posiadłość pani de Montsauge. [przypis tłumacza]
breakfast — śniadanie (ang.). [przypis autorski]
brechać (gw.) — szczekać; zmyślać, kłamać, pleść. [przypis edytorski]
brechać — kłamać. [przypis autorski]
Brecht, Bertolt (1898–1956) — dramaturg i teoretyk teatru, pozostający pod wpływem marksizmu, jak również poeta, autor m. in. Opery za trzy grosze (1928), stosujący w swoich dziełach teatralnych koncepcję „efektu obcości”. [przypis edytorski]
breget — daw. ekskluzywny zegarek kieszonkowy wydzwaniający godziny, wyróżniający się dokładnością (od nazwy paryskiej firmy Breguet). [przypis edytorski]
Breguet i Junkers — Louis Breguet (1880–1955): francuski konstruktor lotniczy, jeden z pionierów lotnictwa; w 1911 założył wytwórnię lotniczą, w 1919 przedsiębiorstwo Compagnie des Messageries Aeriennes, które z czasem przekształciło się w linie lotnicze Air France; Hugo Junkers (1859–1935): niemiecki inżynier i innowator, konstruktor pierwszego na świecie metalowego samolotu (Junkers J 1), w 1921 założył Junkers-Luftverkehr-AG, znacjonalizowane w 1926 przez rząd niemiecki i połączone z Deutsche Aero Lloyd w funkcjonującą do dziś Lufthansę. [przypis edytorski]
Brehm, Alfed (1829–1884) — zoolog niem., autor dzieła Życie zwierząt (Tierleben), wyd. w l. 1864–1869 (wyd. pol. 1935–1936), obejmującego 4 tomy (Ptaki, Bezkręgowce, Ssaki, Ryby, płazy i gady). [przypis edytorski]
Brehm, Alfred Edmund (1829–1884) — niemiecki zoolog. [przypis edytorski]
Breinl, Joseph (1800–1869) — urzędnik austriacki znany z tego, że wykorzystał antyszlacheckie ruchy chłopskie w Tarnowie do zapobiegnięcia wybuchowi powstania niepodległościowego w 1846. [przypis edytorski]
Breiter, Emil (1886–1943) — krytyk literacki i teatralny, prawnik; publikował felietony i recenzje w rozmaitych czasopismach, od „Robotnika” po „Skamandra” i „Wiadomości Literackie”. Zajmował się historią i teorią dramatu (a także aktami prawnymi związanymi z twórczością sceniczną i dotyczącymi np. koncesji, umów, ale też cenzury i konfiskaty utworów); był tłumaczem i komentatorem pism Georgesa Sorela. Uważał, że krytyka, podobnie jak twórczość literacka i sceniczna, powinna realizować zadania edukacyjno-etyczne. [przypis edytorski]
brek — duży, odkryty pojazd konny na resorach, z bocznymi ławkami. [przypis edytorski]
brekfest (fonet. ang. breakfast) — śniadanie. [przypis edytorski]
brekowy (daw.) — hamulcowy. [przypis edytorski]
brekowy — hamulcowy; jeden z funkcjonariuszy w pociągu. [przypis edytorski]
brek — powóz odkryty, z ławkami umieszczonymi naprzeciwko siebie, wzdłuż pojazdu. [przypis redakcyjny]
Brekszta (mit. litew.) — bóstwo snu. [przypis autorski]
Brekszta (mit. litew.) — bogini nocy i ciemności. [przypis edytorski]
Brekszta (mit. litew.) — bogini snów. [przypis autorski]
brek — wóz, powóz bez osłon bocznych. [przypis edytorski]
brelan — dawna francuska hazardowa gra karciana, popularna w XVII–XIX w. [przypis edytorski]
Brelar Bigod! — przekleństwo w zepsutej niemczyźnie: Verloren, bey Gott! [przypis tłumacza]
brelok — ozdobny wisiorek przy łańcuszku. [przypis redakcyjny]
Brema — miasto w Niemczech, stolica kraju związkowego o tej samej nazwie; w XIX w. Bremerhaven, port morski Bremy ujścia Wezery, stanowił jeden z głównych portów emigracyjnych w Europie. [przypis edytorski]
Bremen (niem.) — Brema. [przypis edytorski]
Bremer, Fredrika (1801–1865) — szwedzka feministka i pisarka; zadebiutowała anonimowo, serią opowiadań opublikowanych w l. 1828–1831, dotyczących sytuacji kobiet na rynku matrymonialnym, przy czym najczęściej narratorką i komentatorką czyniła Bremer kobietę niezależną; najsłynniejszą powieścią tej autorki była wyd. w 1856 r. Hertha, dotykająca kwestii braku praw i wolności politycznej i obywatelskiej kobiet; zapoczątkowała ona debatę w parlamencie na ten temat, przyczyniła się z czasem do zmian prawnych, została przetłumaczona na wiele języków. [przypis edytorski]
Bremer, Fredrika (1801–1865) — szwedzka pisarka i feministka. [przypis edytorski]
Bremerhaven — miasto w Niemczech u ujścia Wezery do Morza Północnego; wielki port handlowy, pasażerski i rybacki; obecnie połączony z Bremą. [przypis edytorski]
Bremerhaven (niem.: port Bremy) — miasto portowe w Niemczech, u ujścia Wezery do M. Północnego; założone w 1827 jako nowy port morski Bremy, stanowiło jeden z głównych portów emigracyjnych w Europie. [przypis edytorski]
„Bremer Nachrichten” — gazeta wydawana od 1854 r. w Bremie. [przypis edytorski]
bremza — duże koło na tylnej ścianie wagonu kolejowego, uruchamiające dodatkowy hamulec. [przypis edytorski]
bremza — rodzaj hamulca w pociągu, duże stalowe koło na tylnej ścianie wagonu. [przypis edytorski]
brennusowy miecz (przen.) — symbol nieograniczonej władzy zwycięskiej armii nad pokonanymi. Brennus, wódz plemienia Senonów, zajął i złupił Rzym w lipcu 387 p.n.e. W zamian za wycofanie swoich wojsk z z Imperium, zażądał on w postaci 1000 rzymskich funtów (ok. 327 kg) złota. Tytus Liwiusz w Ab Urbe condita podaje, że Galowie dostarczyli wagę oraz odważniki. Rzymianie kiedy spostrzegli, że odważniki są sfałszowani, poinformowali o tym Brennusa, który wyciągając swój miecz, rzucił go na wagę i wykrzyknął: Vae victis! (Biada zwyciężonym!), zmuszając Rzymian aby zapłacili jeszcze więcej. [przypis edytorski]
Brentano, Clemens (1778–1842) — niemiecki pisarz. [przypis edytorski]
Brentano, Franz (1838–1917) — niemiecki psycholog i filozof, reprezentant realizmu epistemologicznego. [przypis edytorski]
Brenta — rzeka we Włoszech, wpadająca do Adriatyku. [przypis edytorski]
Brentezjon — Βρεντέσιον, Brundusium, dziś Brindisi. [przypis tłumacza]
Bressa — miasto Brescia we Włoszech. [przypis redakcyjny]
bresza — wyłom w murze twierdzy. [przypis edytorski]
bresz — wyłom w murze twierdzy wykonany przez oblegających. [przypis redakcyjny]
breszyć (daw., reg.) — mówić głupoty. [przypis edytorski]
breszyć (starop.) — kłamać. [przypis edytorski]
Bretania — kraina historyczna i region w płn.-zach. Francji. [przypis edytorski]
Bretania, Normandia, Pikardia — nadmorskie krainy we Francji, na wybrzeżu Atlantyku. [przypis edytorski]
Bretania — region w północno-zachodniej Francji. [przypis edytorski]
Bretèche — posiadłość pani de Montsauge. [przypis tłumacza]
Breteche — posiadłość pani de Montsauge. [przypis tłumacza]
Bret-Harte, Francis (1839–1902) — literat amerykański. [przypis edytorski]
bretlingowa — Szprotowa. [przypis autorski]
bretnal a. bratnal — długi gwóźdź z płaskim łebkiem. [przypis edytorski]
bretnal — długi gwóźdź ciesielski. [przypis edytorski]
bretnal — długi gwóźdź z dużym i płaskim łebkiem. [przypis edytorski]
bretnal — długi, solidny gwóźdź. [przypis edytorski]
bretnal — duży gwóźdź. [przypis edytorski]
bretnal (z niem. Brettnagel) — duży gwóźdź do przybijania desek. [przypis redakcyjny]
