Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158554 przypisów.
zwłoczyć — dziś popr.: zwlekać. [przypis edytorski]
zwłoczyć — dziś: zwlekać. [przypis edytorski]
Zwłoka w własnej osobie… — chce przez to dać wyraz temu, że już niby tak dawno czeka na przyjście Filokomazjum, opóźniając przez to odpłynięcie swego statku. [przypis tłumacza]
zwłoki na krzyż skazanych przed zachodem słońca zdejmują i grzebią — „Gdy popełni człowiek, co śmiercią karane być ma, a skazany na śmierć, zawieszony będzie na szubienicy (a obwiesiłbyś go na drzewie; ed. berlińska), nie zostanie na drzewie trup jego, ale tegoż dnia będzie pogrzebiony”, Pwt 21, 22–23 (Wujek). [przypis tłumacza]
zwłoki niecierpliwy — 2. przypadek przyczynowy [tj. Dopełniacz: niecierpiący zwłoki, niemogący znieść zwłoki; red. WL]. [przypis redakcyjny]
zwłoki niecierpliwy (starop.) — niecierpiący zwłoki, nieznoszący zwłoki; lubiący działać niezwłocznie. [przypis edytorski]
zwłoków — dziś popr. D. lm: zwłok. [przypis edytorski]
z włosistymi kity — daw. forma N.lm; dziś popr.: (…) kitami. [przypis edytorski]
z włoski — dziś popr. forma N.lm: z włoskami. [przypis edytorski]
z włosy — dziś popr. forma N. lm: z włosami. [przypis edytorski]
z wnątrza — z wnętrzności. [przypis edytorski]
z wnęka — z wnęki; z wnętrza. [przypis edytorski]
z wnętrza Świątyni — ἐν τῷ ἔνδον ἱερῷ. [przypis tłumacza]
z wnioskiem — z posagiem. [przypis redakcyjny]
z wódką to ziele — absynt, zabójczy napój robiony na piołunie, ulubiony przez francuską cyganerię; dziś wyrób jego zabroniony. [przypis redakcyjny]
Zwód praw Imperium Rosyjskiego (Свод законов Российской империи) — kodeks prawa karnego i cywilnego w Imperium Rosyjskim, obowiązujący od 1835. [przypis edytorski]
zwójka (Voluta) i stożek (Conus) — rodziny ślimaków morskich o charakterystycznych kształtach muszli. [przypis edytorski]
zwólcież nam — pozwólcież; pozwólcie że nam. [przypis edytorski]
zwól (gw., daw.) — pozwól, przybliż. [przypis autorski]
zwól — pozwól, dopuść. [przypis edytorski]
zwólże (daw., gw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: pozwól. [przypis edytorski]
zwózka — tu: zwiezienie zżętego zboża z pola do stodoły, gdzie było młócone i przechowywane. [przypis edytorski]
zwodnica (daw.) — [tu:] rajfurka. [przypis redakcyjny]
zwodnictwo — oszustwo. [przypis edytorski]
„Zwodnicza maro, precz! Ha! Znikłaś przecie! Teraz znów jestem mężem”, jak mówi Makbet — William Shakespeare Makbet, akt III, scena 4; słowa Makbeta wobec ducha zamordowanego na jego zlecenie Banka, który ukazał mu się podczas uczty (w tłum. Leona Ulricha: „Precz, wietrzne złudzenie! Tak! Ledwo zniknął, mężem znowu jestem”, por. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/makbet.html#f1360). [przypis edytorski]
zwodniczemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: zwodniczymi. [przypis edytorski]
zwodnik (daw.) — zwodziciel. [przypis edytorski]
zwodny (daw.) — dziś: zwodniczy. [przypis edytorski]
zwodny (daw.) — zwodniczy. [przypis edytorski]
zwodny — dziś: zwodniczy. [przypis edytorski]
zwodny — tu: zwodniczy a. zawodny. [przypis edytorski]
zwodowy — dziś: zwodzony. [przypis edytorski]
zwodzić boje — tu: staczać walki. [przypis edytorski]
zwodzić (daw.) — tu: prowadzić. [przypis edytorski]
zwodzić — tu: prowadzić. [przypis edytorski]
zwodzić — tu: prowadzić, sterować. [przypis edytorski]
zwodziciel (daw.) — ten, który zwodzi. [przypis edytorski]
zwölf (niem.) — dwanaście. [przypis edytorski]
zwojami, skręty, kłęby pędzącą — dziś popr. forma N.lm: (…) skrętami, kłębami (…). [przypis edytorski]
Z wojen polskich starsi opowiadali najwięcej o tzw. wojnie sandomierskiej z roku 1809… — o wypadkach w r. 1809 pod Sandomierzem: patrz w komentarzach. [przypis autorski]
z wojski — dziś popr. forma: z wojskami. [przypis edytorski]
z wojskiem mianym — z wojskiem, które miał. [przypis edytorski]
Zwołajcie na posiedzenie Wydział Prawodawczy — pierwszy raz zebrał się Wydział Prawodawczy za archontatu Euklejdesa w r. 403 i przywrócił po rządach 30 tyranów konstytucję demokratyczną; odtąd, ilekroć zachodziła potrzeba rewizji ustawodawstwa, zbierał się Wydział Prawodawczy, wybierany spośród sędziów przysięgłych w liczbie 500 lub 1000. [przypis tłumacza]
zwołali Radę — trzydziestu tyranów zwołuje Radę i przewodniczy, podobnie jak dawniej prytanowie, jeśli była zwołana cała Rada. Rada ma teraz władzę sądowniczą. [przypis tłumacza]
zwoływa — dziś popr.: zwołuje. [przypis edytorski]
zwoływa (starop. forma) — dziś: zwołuje. [przypis edytorski]
zwoływa (starop. forma) — zwołuje. [przypis edytorski]
z wolej (starop. forma) — z woli. [przypis edytorski]
zwoleństwo — pozwolenie. [przypis edytorski]
zwolena (daw.) — wybrana. [przypis edytorski]
zwolena (starop.) — wybrana. [przypis edytorski]
Zwolennicy usunięcia licencji ustawowych (ang. compulsory license) uważali, że rynek muzyczny 50 lat po uchwaleniu ustawy z 1909 roku zmienił się na tyle, że zagrożenie związane z monopolizacją rynku nie jest już aktualne. Z kolei zwolennicy postawienia licencji w ramach ustawodawstwa amerykańskiego zwracali uwagę na to, że ich usunięcie może spowodować m.in.: 1) wzrost cen płyt; 2) utrudnić nowym autorom możliwość nagrania pierwszej płyty; 3) wypadnięcie z rynku małych wydawców muzycznych, ponieważ system licencji ustawowych multiplikuje źródła dochodu tych wydawców por. szerzej uwagi do W. M. Blaisdell, The Economic Aspects of the Compulsory License, „Law Revision Studies” no. 5–6, October 1958, http://www.copyright.gov/history/studies/study6.pdf (dostęp 26.04.2014), s. 119–121 i n. [przypis autorski]
Zwolennikami symbolizmu we właściwym tego słowa znaczeniu nie są jednak wszyscy dekadenci (…) pewnego rodzaju działanie sugestyjne — Sz. Rokoszewski, Dekadentyzm warszawski, Warszawa 1894, s. 11. [przypis autorski]
zwolić (daw., gw.) — pozwolić, zezwolić. [przypis edytorski]
zwolić (daw.) — pozwolić. [przypis edytorski]
zwolić (daw.) — wyzwolić, uchronić. [przypis edytorski]
zwolić — dziś: pozwolić. [przypis edytorski]
zwolić — tu: podporządkować. [przypis edytorski]
zwolić — tu: pozwolić, zezwolić, dopuścić. [przypis edytorski]
zwolili (starop. forma) — zgodzili. [przypis redakcyjny]
zwolniał — dziś: zwolnił. [przypis edytorski]
Zwolnij teraz, Panie, służebnika swego w pokoju; albowiem ujrzały me oczy — parafraza słów z Ewangelii (Łk 2, 29–32) wypowiedzianych przez świątobliwego starca Symeona na widok Jezusa, którego Józef i Maria przyszli ofiarować w świątyni, a w którym Symeon rozpoznał Zbawiciela; fraza ta funkcjonowała w prawosławiu i katolicyzmie także jako słowa z szóstej Ody z Septuaginty, z tzw. Kantyku Symeona (inc. Nunc dimittis). [przypis edytorski]
zwolniła się z jego objęć —popr.: uwolniła się (…). [przypis edytorski]
zwolniony — tu: rozluźniony, mniej ściśle przestrzegany. [przypis edytorski]
zwolon — forma skrócona od daw. zwolony: wybrany, przeznaczony (do czegoś). [przypis edytorski]
zwolony — tu zapewne: wyzwolony. [przypis edytorski]
zwonić (starop.) — dzwonić. [przypis edytorski]
zwonica (daw.) — dzwonnica. [przypis edytorski]
zwonok (ros.) — dzwonek. [przypis edytorski]
zwon (starop.) — dzwon. [przypis edytorski]
zwora (daw.) — połączenie; element łączący. [przypis edytorski]
zwora — tu: połączenie. [przypis edytorski]
zwora — zasuwa. [przypis edytorski]
zwornik (archit.) — szczytowy, najwyższy element wiążący łuk lub sklepienie. [przypis edytorski]
zwornik — w architekturze: element wiążący sklepienie. [przypis redakcyjny]
zwoszczyk (z ros.) — woźnica, furman, stangret. [przypis edytorski]
z woza — dziś popr. forma D.: z wozu. [przypis edytorski]
z wpadłymi bokami — dziś popr.: z zapadłymi bokami. [przypis edytorski]
zwracać się (daw.) — kierować się w przeciwną stronę, zawracać. [przypis edytorski]
Zwracam uwagę na znakomitą książkę E. Filtscha, Religijny rozwój Goethego (1894). W subtelny sposób wykazuje tutaj autor zasadniczy, mimo rozmaitych wahań, trwały nastrój religijny poety. Porównaj także K. Sell, Stanowisko Goethego wobec religii i chrzościaństwa (1893). [przypis autorski]
zwraca uwagę i na cyniczne wierszyki Jaga w II, 1, w. 141–169 tej tragedii — w tym wypadku ze zdaniem Dowdena trudno się zgodzić, gdyż wiersze Jaga on sam oznacza, przy pomocy charakterystycznie nieprzyzwoitej przenośni, jako improwizację. [przypis tłumacza]
Zwróć, Beatrycze, (…) nim kryjesz — przekład ten — Stanisławskiego — jest zupełnie dosłowny. Volgi, Beatrice, volgi gli occhi santi,/ Erà la lor canzone, al tuo fedele/ Che, per verderti, ha mossi passi tanti./ Per grazia fa noi grazia che disvele/ A lui la bocca tua, si che discerna/ La seconda bellezza che tu cele. [przypis autorski]
zwróciła się z tym do ambasadora — margrabia Caraccioli, ambasador Neapolu. [przypis tłumacza]
zwrócił Krzywicki szczególną uwagę na przedmowę [do „Szkiców” M. Komornickiej], w której debiutująca autorka ciekawie podkreśliła napięcie między subiektywizmem nowego pokolenia a dotychczasową europejską powieścią psychologiczną (…) — uczynił to („Najmłodsi”, nr 16, s. 187; nr 18, s. 209) nie wymieniając ani nazwiska autora, ani tytułu jego książki; odpowiednie ustępy w tomie W otchłani zostały pominięte. O Komornickiej orzekł Krzywicki (s. 209): „ów młody umysł jest może rozczochrany, lecz jednocześnie odważny i energiczny”. [przypis autorski]
zwrót — dziś popr. pisownia: zwrot. [przypis edytorski]
zwrót — dziś: zwrot a. nawrót (powrót). [przypis edytorski]
z wróżbami pierwszymi — chodzi o wróżby (omina), które wg obyczajów staroż. Rzymian każdorazowo poprzedzały ślub. [przypis edytorski]
z wrogi — dziś popr. forma N. lm: z wrogami. [przypis edytorski]
zwrotniczowa — żona zwrotniczego, pracownika kolei obsługującego zwrotnicę, która pozwala kierować pociągi na właściwy tor w miejscu, gdzie droga się rozwidla. [przypis edytorski]
zwrotny — przewrotny. [przypis redakcyjny]
zwrot od jednego dualizmu do drugiego — [Komentarz autora z Uwag.] Temu przesunięciu się dualizmów wcale nie przypisuję znaczenia ewolucji ideowej; jest to tylko zmiana tematu rozmowy na rynku literackim, rozmowy, którą nie kierują najtęższe głowy. Są tzw. ewolucje umysłowe, które są nimi tylko dla tłumów. Dualistyczny szablon: „rozum-uczucie”, dziś u nas modny i dla wielu wygodny, jest w literaturze starym wynalazkiem. W epoce Goethego nazywał się: „naiwnością-sentymentalnością”. A jeszcze Hebbel na jednym miejscu w swych pismach skarży się: „(…) ten rozum, którym to się dziś tak skwapliwie pomiata, chociaż go nigdzie nie ma za dużo”. Widocznie pół wieku temu grasowały na świecie takie same banalności jak teraz, bo wszystkie tego rodzaju „idee” wciąż czekają u stołu i raz jedna, raz druga karmi się uwagą ludzi. W Pałubie nie idzie mi o dokładne pod względem historycznym określenie fluktuacji prądów umysłowych w Polsce, ale o punkty zetknięcia się ich z niższymi szablonami krążącymi tymczasem u dołu między ludźmi. Zresztą oficjalną historię tych prądów umysłowych u nas trudno nawet napisać, bo musi ona wciąż iść zygzakami, a posługiwać się insynuacją. Oto chaotyczna próbka. Schopenhauer (źródło ogólne, ale z patriotyzmu przemilczane) postawił dualizm: intelekt-wola, przyznając intelektowi piękniejszą rolę; lecz już Nietzsche obrócił kota ogonem. Ale Nietzsche podobno miał krew słowiańską w żyłach, Niecki, szlachcic: aha, więc nasz styl, styl, i tu skok do Krasińskiego, Słowackiego. Równolegle na wzór Francji imitacja przełamania nauki, realizmu, pary i elektryczności: wiwat fantazja, uczucie, pierwotność! Przybyszewski uzuchwala kobiece zabobony, filologia biblijna kwitnie, jest i skok do Rousseau'a: Niemojewski, K. Tetmajer (Słońce), W. Tetmajer kombinuje nadczłowieka z ludowością, Kisielewski wydrwiwa psychologiczne pocenia się Ibsena i wielbi wielką prostą sztukę Japończyków itd. Ale modernizm nie może wypowiedzieć ostatniego słowa i wyperswadować, że jest właściwie siłą (Szczepański, Staff), już go przekrzyczeli inni, hasło: „hajże na cywilizację!”, w imię którego modernizm zwyciężył, okazuje się obosiecznym, obraca się przeciw tzw. dekadentom. Ktoś zaczyna sobie przypominać, że to w domu umarłego dzieją się takie orgie, Wyspiański pluje w pysk nastrojom litość swoję, wszyscy przychodzimy z radością do przekonania, że jesteśmy zgnili: Gustaw-Konrad, Kordian, Anty-Hamlet, Cyrano, Zawisza Czarny. Zbierzchowski wita wschód słońca i modli się o siłę, Nowaczyński w Mieczyku kawiarnianym robi tajemny rachunek sumienia i uchyla głowę przed naszościami. Irzykowski… cóż to? Recydywa kierunku pozytywizmu! Reakcja! Ależ to są zapatrywania przedwczorajsze: ignorant… Tę bajkę urągającą chronologii można kilka razy inaczej opowiedzieć, bo każdy pisarz ma po kilka twarzy. Pierwotniaki, siłacze, subtelniaczki, górale, bramini: maskarada; wszystko niby spontaniczne, a wszystko ma w tajemnej ostatniej instancji korzenie, tj. filozoficzne uzasadnienie gdzieś za granicą. Mieszać się do tych sporów nie śni mi się tak samo, jak by mi się nie śniło mieszać do sporu dzieci, z których jedno utrzymuje, że oś ziemska zrobiona jest z drzewa, a drugie, że ze złota. Moim zdaniem, ci, którzy bronią różnych mód modernistycznych, i ci, co je zwalczają, właściwie zgadzają się z sobą, bo mają te same orientacje; podobnie jak np. Polacy, hakatyści i Rusini stoją teraz na tym samym poziomie orientacyjnym w kwestii narodowości i rasy. [przypis autorski]
zwrot — powrót. [przypis redakcyjny]
zwrot przez sztag — dziobem ku wiatrowi. [przypis autorski]
zwrot przez sztag — zwrot, przy którym dziób jednostki pływającej przecina linię wiatru. [przypis edytorski]
z wschodniej przyszłe ziemi olbrzymów plemie w bursztynowych brzegach usiadło — mity litewskie. [przypis edytorski]
z wschodu — dziś popr.: ze wschodu. [przypis redakcyjny]
z współbraćmi — dziś dla ułatwienia wymowy: ze współbraćmi. [przypis edytorski]
Z wszech sfer wybłysła światłość tak świecąca (…) — Tą światłością jest Jan Ewangelista. [przypis redakcyjny]
z wszelkimi zaszczyty — dziś popr. forma N. lm: z wszelkimi zaszczytami. [przypis edytorski]
z wszystkimi szczegóły (daw.) — dziś popr. forma: z wszystkimi szczegółami. [przypis edytorski]
