Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162876 przypisów.
komisja radomska — przedstawiona wyżej w rozdz. V. [przypis redakcyjny]
Komisja Skarbowa — naczelny urząd skarbowy; były dwie Komisje Skarbowe, osobna dla Korony i osobna dla Litwy; w każdej przewodniczącym był podskarbi. [przypis redakcyjny]
Komisja Skarbu — Komisja Finansów i Skarbu odpowiadała dzisiejszemu Ministerstwu Finansów; ustanowiona przez konstytucję 1815 r., zniesiona w r. 1867. [przypis redakcyjny]
Komisja Spraw Wewnętrznych — naczelny organ administracyjny w Królestwie Kongresowym, odpowiadający ministerstwu, ustanowiony konstytucją 1815 r., zniesiony w r. 1868. [przypis redakcyjny]
komisja (…) we Lwowie — komisja lwowska odbyła się w r. 1663 (nie w r. 1662, jak Pasek mylnie podaje). Szelągów Boratyniego liczono, jak dawniej, po 3 na grosz mimo zmniejszonej do ⅓ zawartości miedzi, tak samo złote czyli tynfy mimo wymienionej w napisie wartości 30 groszy, były naprawdę warte tylko 18 groszy. Była to więc moneta z obiegiem przymusowym; odtąd rozróżniano dawniej wybitą dobrą i nową, bieżącą czyli spodloną monetę, którą także pogardliwie zwano wołoską. Pasek tłumaczy po swojemu wołoskie szelągi jako sprowadzone z zagranicy. [przypis redakcyjny]
komisja w Sandomierzu — Komisja ta miała na celu przyśpieszenie wypłaty wojsku żołdu w wysokości 12 mln. zł. [przypis redakcyjny]
komisje cywilno-wojskowe — kolegialne organy administracji terenowej, mające charakter samorządowy, powołane do życia przez Sejm Czteroletni w 1789; składały się z komisarzy wybieranych na dwuletnią kadencję na sejmikach szlachty danego obszaru. [przypis edytorski]
Komisje Cywilno-Wojskowe — ściśle: Komisje Porządkowe Cywilno-Wojskowe; powstałe w r. 1789 władze administracyjne powiatowe i wojewódzkie. [przypis redakcyjny]
Komisje Porównawcze — dla przeszacowania zbyt nisko ocenionych dochodów ziemskich; ustanowił je Sejm dopiero w lutym 1790 pod nazwą Deputacji Koekwacyjnej (a więc po napisaniu Przestróg), ale już w listopadzie 1789 r. złożył co do nich projekt Suchorzewski. W wydaniach z końca XVIII w.: Komisje Porównicze. [przypis redakcyjny]
Komisji Wielkiej — sama ta Komisja proponowana w Uwagach, str. 55, obowiązki jej szczegółowo omówione w Popr. i Przydat., tamże, str. 210, gdzie tylko inny termin, Komisja Najwyższa, czyli Rada Dozorcza. [przypis redakcyjny]
komisjoner — kupiec, pośrednik sprzedaży. [przypis edytorski]
komisjoner — kupiec, pośrednik sprzedaży. [przypis edytorski]
komissarz — dziś: komisarz. [przypis edytorski]
komitadż (por. ros. комитадж: buntownik; rewolucjonista; faszysta) — w czasach I wojny światowej komitadżami lub komitami nazywano powstańców-partyzantów, walczących na Bałkanach z wojskami austro-węgierskimi. [przypis edytorski]
komitat — dawna węgierska jednostka administracyjna. [przypis edytorski]
komitat — jednostka podziału administracyjnego Węgier. [przypis edytorski]
Komitet Bezpieczeństwa Powszechnego — drugi obok Komitetu Ocalenia Publicznego organ wykonawczy w okresie rewolucji francuskiej. Od 2 października 1792 r. pełnił funkcję urzędu ds. policji, zajmując się walką z kontrrewolucją, rozwiązany w 1795 r. [przypis edytorski]
Komitet Centralny Narodowy — tajny organ kierowniczy, przygotowujący powstanie styczniowe, który 22 stycznia 1863 r. został przekształcony w Tymczasowy Rząd Narodowy. [przypis edytorski]
komitet — jedna z dobroczynnych organizacji, wspierających bezrobotnych i ubogich w okresie wielkiego kryzysu. [przypis edytorski]
komitet narodowy — Komitet Centralny Narodowy (KCN), tajny organ kierowniczy, przygotowujący powstanie styczniowe, który 22 stycznia 1863 r. został przekształcony w Tymczasowy Rząd Narodowy. [przypis edytorski]
Komitet Ocalenia Publicznego — nadzwyczajny organ wykonawczy, powołany w kwietniu 1793 przez francuski Konwent celem opanowania kryzysowej sytuacji państwa, spowodowanej wojną z Austrią i Prusami, chaosem gospodarczym i kontrrewolucją wewnętrzną. [przypis edytorski]
Komitet Polski — chodzi o Komitet Polskiego Czerwonego Krzyża w Monachium, w którym pracował po wojnie Borowski. [przypis edytorski]
Komitet Tatiany — potoczna nazwa utworzonego w październiku 1914 Komitetu Doraźnej Pomocy Osobom Dotkniętym Ubóstwem Wojennym Wielkiej Księżnej Tatiany Nikołajewnej Romanowej, najdynamiczniejszej rosyjskiej organizacji pomocowej, o ogromnym budżecie, wspomaganym środkami państwowymi. [przypis edytorski]
Komitet Żydowski — być może chodzi o Żydowski Komitet Narodowy (żydowską tajną organizację polityczną, założoną w 1942 r.), choć z kontekstu wynika raczej, że autorka ma na myśli gminę żydowską lub inną instytucję silnie uzależnioną od okupanta. [przypis edytorski]
komitywa — bliskie, poufałe stosunki. [przypis edytorski]
komitywa (daw.) — bliskie, przyjazne towarzystwo. [przypis edytorski]
komitywa — towarzystwo. [przypis redakcyjny]
komitywa (z łac.) — bliskie, poufałe stosunki, zażyłość. [przypis edytorski]
komitywa (z łac.) — zażyłość, bliskie, poufałe stosunki. [przypis edytorski]
komitywa (z łac.) — zażyłość, poufałość. [przypis edytorski]
komitywa — znajomość, wspólne interesy. [przypis edytorski]
komiwojażer — podróżujący przedstawiciel handlowy. [przypis edytorski]
komiwojażer — przedstawiciel firmy, który podróżuje, żeby sprzedać towar i pozyskać klientów. [przypis edytorski]
komiwojażer — przedstawiciel firmy podróżujący w celu zdobywania klientów i przyjmowania zamówień na towar. [przypis edytorski]
komiwojażer — przedstawiciel handlowy odbywający podróże w celu zdobycia nabywców produktu czy usługi. [przypis edytorski]
komiwojażer — przedstawiciel handlowy podróżujący w celu podtrzymywania kontaktów z klientami i nawiązania nowych umów. [przypis edytorski]
Kommagena — kraina hist. w północnej Syrii, na pograniczu z Azją Mniejszą, między Cylicją, Kapadocją a Eufratem. [przypis edytorski]
Kommandoführer (niem.) — szef komanda więźniarskiego. [przypis edytorski]
kommenda — dziś: komenda. [przypis edytorski]
Kommen Sie auf Bord ein wenig frisch Luft schnappen! (niem.) — Niech Państwo wychodzą na pokład, by zaczerpnąć trochę świeżego powietrza! [przypis edytorski]
Kommen sie doch nach Konopisch, Herr Graf? Ja wohl, kaiserliche Hochheit, wenn ich dieser Gnade würdig bin… (niem.) — Czy przyjedzie pan do Konopisch, panie hrabio? Oczywiście, wasza wysokość, skoro zostałem zaszczycony zaproszeniem. [przypis edytorski]
komm, folge mir in das dunkle Reich — chodź, pospiesz za mną w ponure królestwo. [przypis edytorski]
komm, folge mir in das dunkle Reich hinab — chodź, pospiesz za mną w ponure królestwo. [przypis edytorski]
komm her, gleich (niem.) — chodź tu zaraz. [przypis edytorski]
komm, ich warte (niem.) — chodź, czekam. [przypis edytorski]
kommilitionowie — towarzysze. [przypis redakcyjny]
kommiliton — kompan, towarzysz broni. [przypis edytorski]
Kom mit (niem.) — [Idziesz] z nami. [przypis edytorski]
Komm mit nach Lindenau, / Da ist der Himmel blau, / Da tantz der Ziegenbock / Mit seiner Frau! (niem.) — Chodź ze mną do Lindenau / Tam niebo jest błękitne / Tam tańczy kozioł / Ze swoją żoną; słowa ludowej piosenki Bei Leipzig liegt ein Örtchen (Kommt mit nach Lindenau). [przypis edytorski]
komm (niem.) — chodź. [przypis edytorski]
kommonikiem — właśc. komonikiem; od komoń (ukr., ros.): koń; samą jazdą, bez taboru. [przypis redakcyjny]
Komm süsser Tod (niem.) — Przyjdź, słodka śmierci. [przypis edytorski]
Kommunismus lebt noch (niem.) — Komunizm jeszcze żyje. [przypis edytorski]
Komnata gwiaździsta — izba gwiaździsta, trybunał angielski wydzielony z rady królewskiej. [przypis edytorski]
komnata (…) niby sanktuarium świątyni miłości — tzw. Sala Abenceragów. [przypis edytorski]
Komnata (…) odbieżana — opuszczona, komnata z której odeszli (odbieżali) wszyscy. [przypis edytorski]
komnata, w której siedem sof się mieści — na jednej sofie leżało zwykle dwóch biesiadników. [przypis tłumacza]
Komnenowie — jedna z ostatnich dynastii panujących w Bizancjum. [przypis edytorski]
komórki zaczęły zbliżać się do siebie (…) i łączyć się zamiast się dzielić, aby wydać nowe indywiduum czy ich wielość — uważam, że bez założenia łączenia się bardzo prymitywnych — prymitywniejszych od naszych jednokomórkowców — stworzeń nie można sobie wyobrazić powstawania wyższych osobników z niższych. Tym pojęciem uzupełnione musi być pojęcie ewolucji, o ile nie ma być ona zupełną tajemnicą. [przypis autorski]
Kom Ombo – rolnicze miasto na południu Egiptu, słynące ze stojącej tam świątyni. [przypis edytorski]
komorą żyć (daw.) — nie mieć własnego domu; tułać się po domach innych (sypiając w ich komorach). [przypis edytorski]
komora (daw.) — izba, komnata, pokój mieszkalny; także: pomieszczenie służące jako skład, magazyn. [przypis edytorski]
komora (daw.) — izba, pokój. [przypis edytorski]
komora (daw.) — izba, pokój; także: pomieszczenie przeznaczone do przechowywania rzeczy. [przypis edytorski]
komora (daw.) — izba, pokój; także: pomieszczenie przeznaczone do przechowywania rzeczy, służące jako skład, magazyn. [przypis edytorski]
komora (daw.) — izba, pokój; także: pomieszczenie przeznaczone do przechowywania rzeczy, służące jako skład, magazyn. [przypis edytorski]
komora (daw.) — pokój; szczególnie pomieszczenie przeznaczone do przechowywania rzeczy (garderoba, spiżarnia) a. osobista komnata, w której się przebierano itp. [przypis edytorski]
komora (daw.) — pomieszczenie magazynowe. [przypis edytorski]
komora (daw.) — pomieszczenie przeznaczone do przechowywania rzeczy, służące jako skład, magazyn. [przypis edytorski]
komora (daw.) — tu: pokój, komnata. [przypis edytorski]
komora (daw.) — urząd celny. [przypis edytorski]
komora (daw.) — w dawnych wiejskich domach było to małe pomieszczenie mieszkalne lub miejsce, gdzie przechowywano np. żywność. [przypis edytorski]
komora gazowa — urządzenie do uśmiercania ludzi trującym gazem. Uśmiercanie gazem (zwykle preparatami cyjanowodoru, np. cyklonem B) było jednym ze sposobów masowego mordowania przez nazistów w czasie drugiej wojny światowej. Początkowo naziści wykorzystywali trujące właściwości spalin samochodowych, uśmiercając nimi w ramach Akcji T4 niemieckie dzieci z widocznymi wadami rozwojowymi, przebywające w instytucjach opiekuńczych, następnie dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub chore psychicznie (szacuje się, że w sumie w ten sposób zamordowali ok. 300 tys. osób, początkowo obywateli Niemiec i Austrii, z czasem także Polski z terenów okupowanych przez III Rzeszę). Od 1942 r., kiedy Akcja T4 została zakończona, zaangażowany w nią personel i sprzęt skierowano do obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. Trujących gazów używano w ciężarówkach (po raz pierwszy użyto ich do zamordowania ludzi ze względu na ich narodowość w lutym 1942 r., było to ok. 4 tys. osób narodowości romskiej i ok. 4 tys. żydowskiej), następnie w pomieszczeniach istniejących już budynków (np. w piwnicach zamków), a z czasem w specjalnie wybudowanych pomieszczeniach, które miały wyglądać jak łaźnie. [przypis edytorski]
komora — tu: izba, komnata. [przypis edytorski]
komora — tu: komora celna, graniczny urząd celny. [przypis edytorski]
komora — tu: komora gazowa; urządzenie do uśmiercania ludzi trującym gazem. [przypis edytorski]
komora Wilsona (fiz.) — urządzenie do rejestracji promieniowania jonizującego zaprojektowane przez szkockiego fizyka Charlesa Wilsona w 1911, uhonorowanego za tę metodę Nagrodą Nobla (1927). [przypis edytorski]
komor — dziś popr.: komar. [przypis edytorski]
komorne towarzysze (daw.) — pokojowcy, służący na dworze królewskim. [przypis edytorski]
komornica — chłopka nie mająca własnej chałupy ani ziemi, płacąca pracą za mieszkanie. [przypis edytorski]
komornica — chłopka nie mająca własnej chałupy ani ziemi, płacąca pracą za mieszkanie w komorze (daw.: izbie, pomieszczeniu) domu innego, bogatszego chłopa a. właściciela ziemskiego. [przypis edytorski]
Komornicka, Maria (1876–1949) — poetka okresu Młodej Polski, od 1901 roku uznająca się za mężczyznę i używająca nazwiska Piotr Odmieniec Włast. [przypis edytorski]
Komornicka, Maria (1876–1949) — poetka okresu Młodej Polski, od 1901 roku uznająca się za mężczyznę i używająca pseudonimu Piotr Odmieniec Włast. [przypis edytorski]
komornicy — tu: pokojowcy; osoby dopuszczane do pokojów królewskich; komora (daw.): pomieszczenie w budynku, pokój, izba. [przypis edytorski]
komornik — bezrolny chłop, mieszkający w cudzym domu. [przypis edytorski]
komornik — chłop nieposiadający gospodarstwa ani domu, opłacający własną pracą swój pobyt w domu innego, bogatszego chłopa. [przypis edytorski]
komornik — chłop nieposiadający gospodarstwa ani domu, opłacający własną pracą swój pobyt w domu innego, bogatszego chłopa a. właściciela ziemskiego. [przypis edytorski]
komornik (daw.) — tu: bezrolny chłop, mieszkający w cudzej chacie. [przypis edytorski]
komornik (daw.) — urzędnik dworski opiekujący się pokojami i sprzętami. [przypis edytorski]
komorników — urzędników sądowych, rejentów. [przypis redakcyjny]
komornikowstwo — chodzi o urząd komornika granicznego, pomocnika podkomorzego w sprawach granicznych. [przypis redakcyjny]
komornik — tu daw.: lokator, człowiek wynajmujący izbę w cudzym domu. [przypis edytorski]
komornik — tu: dworzanin a. sługa pokojowy. [przypis edytorski]
komornik — w oryg. łac. camerarius. [przypis edytorski]
Komorno — miasto i twierdza nad Dunajem, na pograniczu Słowaczyzny i Węgier. [przypis redakcyjny]
komornym mieszkać a. na komornym siedzieć — nie mieć własnego domu i mieszkać w izdebce w domu innego, bogatszego chłopa, przeważnie w zamian za świadczoną pracę. [przypis edytorski]
Komorowski, Franciszek — polski wojskowy epoki wojen napoleońskich; od 1809 kapitan 11. pułku ułanów. [przypis edytorski]
komosić się (daw.) — rzucać, ciskać się. [przypis redakcyjny]
komosić się (z ukr.) — dąsać się, gniewać się. [przypis redakcyjny]
kompanią — dziś popr. B.lp r.ż.: kompanię. [przypis edytorski]
