Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5944 przypisów.
Buffon, właśc. Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon (1707–1788) — francuski przyrodnik, autor (wraz z dwoma innymi badaczami, Daubentonem i Lacépède'em) liczącego 44 tomy dzieła Historia naturalna, generalna i szczegółowa (oryg. Histoire naturelle, générale et particulière) wydawanej przez wiele lat (1749–1788) i omawiającego fizyczne i psychiczne właściwości zwierząt. [przypis edytorski]
buffo (wł.) — żartobliwie; groteskowo. [przypis edytorski]
bufiasty — przymiotnik od rzeczownika „bufa” oznaczającego kuliste, dekoracyjne zgrubienie na rękawie. [przypis edytorski]
bufoński — nadęty, zarozumiały. [przypis edytorski]
bufonada — przechwalanie się, błazenada. [przypis edytorski]
bufonada — przechwalanie się. [przypis edytorski]
bufon — osoba próżna, pewna siebie i dumna; nadęty. [przypis edytorski]
bufor — zderzak pociągu. [przypis edytorski]
bugaj (daw.) — kępa młodych pędów drzew lub krzewów; tu: włosy. [przypis edytorski]
bugaj — kępa krzewów. [przypis edytorski]
bugaj — tu: gaj. [przypis edytorski]
buggy (ang.) — mały powóz. [przypis edytorski]
buggy (ang.) — powozik; wagonik; niewielki pojazd. [przypis edytorski]
bugier (od Bugre) — szczep indiański południowej Brazylii. [przypis edytorski]
buhaj — byk. [przypis edytorski]
buhaj — byk rozpłodowy. [przypis edytorski]
buhaj — byk, samiec rozpłodowy w stadzie. [przypis edytorski]
buhaj — samiec rozpłodowy, byk. [przypis edytorski]
buicki, royce'y, hispany — marki luksusowych, drogich samochodów. [przypis edytorski]
buick — marka amerykańskich samochodów osobowych. [przypis edytorski]
Buitenzorg — ob. Bogor, miasto w Indonezji, na wyspie Jawie; w latach 1914–1924 stolica Holenderskich Indii Wschodnich. [przypis edytorski]
buiza — plaktas gėralas gyvuliui. [przypis edytorski]
bujać (daw.) — rosnąć; por. wybujały. [przypis edytorski]
bujać (pot.) — kłamać, oszukiwać; fantazjować. [przypis edytorski]
bujać (pot.) — kłamać. [przypis edytorski]
bujać — tu: oszukiwać, kłamać. [przypis edytorski]
Bujański, Jerzy Ronard (1904–1986) — krakowski aktor i reżyser teatralny; pierwszy dyrektor i reżyser reaktywowanego w 1945 Starego Teatru, jednocześnie pracował jako dyrektor i redaktor naczelny Polskiego Radia w Krakowie. [przypis edytorski]
bujawy — kołyszący się. [przypis edytorski]
bujniska — gęste trawy. [przypis edytorski]
bujno (gw.) — dokazując, hucznie. [przypis edytorski]
bujnokędziorny — długowłosy. [przypis edytorski]
bujny — tu: duży, rozrośnięty. [przypis edytorski]
bujowisko — sfalowane morze. [przypis edytorski]
buj (z hol.; żegl.) — boja, pława. [przypis edytorski]
bukanierzy — zajmujący się piractwem i myślistwem zbiegowie i przestępcy pochodzenia angielskiego, francuskiego i holenderskiego, zamieszkujący XVI–XVII w. wyspy Wielkich Antyli. [przypis edytorski]
bukaszka (daw.) — chrząszcz. [przypis edytorski]
bukat — młody byczek rzeźny; w ogóle sztuka młodego bydła rzeźnego o wadze do 200 kg (a. skóra z takiego zwierzęcia). [przypis edytorski]
Bukaty, Antoni (1808–1876) — filozof, historyk, matematyk; uczestnik powstania listopadowego, od 1832 roku przebywał na emigracji we Francji, gdzie ukończył szkołę budowy dróg i mostów, uzyskując tytuł inżyniera; pracował w budownictwie w Kanadzie; jako filozof rozwijał wątki mesjanistyczne zapoczątkowane przez Józefa Hoene-Wrońskiego; był autorem m.in. następujących prac: Sprawa Polski wywołana przed sąd miecza i polityki w roku 1830 (1833), Polska w apostazji, czyli w tak zwanym russo-sławianizmie, i apoteozie, czyli w tak zwanym gallo-kosmopolityzmie (…) (1842), Hoene-Wroński i jego udział w rozwinięciu ostatecznym wiedzy ludzkiej (1844) Trzy grzechy śmiertelne Polski (wyd. pośmiertne 1887). [przypis edytorski]
bukiew — owoce buka. [przypis edytorski]
bukłak — skórzany worek do przewożenia płynów. [przypis edytorski]
bukoliczny — sielankowy, idylliczny, pogodny. [przypis edytorski]
bukoliczny — sielski. [przypis edytorski]
bukolika — sielanka, idylla. Bukoliki to dzieło rzymskiego poety Wergiliusza (70–19 p.n.e.). [przypis edytorski]
bukolika (z gr.) — sielanka; tu: obraz pełen spokoju i harmonii. [przypis edytorski]
Bukowina — historyczna kraina w Europie Wschodniej pomiędzy Karpatami Wschodnimi a środkowym Dniestrem. [przypis edytorski]
Bukowina Łopuszańska — polana na południowy zachód od Turbacza. [przypis edytorski]
Bukowina — właśc. Bukowina Tatrzańska, wieś podhalańska w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim. [przypis edytorski]
Bukowski, Henryk (1839–1900) — polski antykwariusz zamieszkały w Szwecji, bardzo zasłużony dla Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu, od 1891 r. członek wieczysty towarzystwa tegoż muzeum; pochodził z Kowieńszczyzny, był uczestnikiem powstania styczniowego, a następnie emigrantem politycznym. W Sztokholmie założył w 1870 r. polski antykwariat (dziś: Dom Aukcyjny Bukowskis), pełniący przez lata rolę polskiej stacji naukowej w Szwecji; był współzałożycielem muzeum historii kultury Nordiska Museet; członek Ligi Polskiej. [przypis edytorski]
buksa — inaczej: prycza. [przypis edytorski]
buksa — mocna, gruba lina okrętowa; szczególnie lina używana do holowania statku. [przypis edytorski]
buksa — prycza. [przypis edytorski]
buksa — prycza. [przypis edytorski]
buksa — w gwarze obozowej dwupiętrowa prycza więzienna. [przypis edytorski]
buksa — w gwarze obozowej: prycza. [przypis edytorski]
bukszpryt — inaczej: dziobak; drzewce wystające poziomo a. lekko wznosząco do przodu z dziobu żaglowca. [przypis edytorski]
bukszpryt — rodzaj pochyłego masztu wystającego przed dziób statku. [przypis edytorski]
Bukszwedyn, popr.: Buxhoeveden, Friedrich Wilhelm von (1750–1811) — rosyjski generał piechoty, pochodzenia niemiecko-bałtyckiego; uczestnik wojny rosyjsko-tureckiej i rosyjsko-szwedzkiej; w czasie insurekcji kościuszkowskiej brał udział w szturmie Pragi; w 1794 mianowany przez gen. Suworowa gubernatorem Warszawy, funkcję tę pełnił do czasu przekazania miasta Prusom w 1795. [przypis edytorski]
bułanek — koń bułany, tzn. płowy, żółtawobrązowy. [przypis edytorski]
bułane, myszate, kasztanowate — określenie barwy sierści koni: jasnobrązowe, szare, brązowe. [przypis edytorski]
bułanka (gw.) — żółtawobrązowy koń o czarnej grzywie i czarnym ogonie. [przypis edytorski]
bułany — określenie maści konia: płowy, jasnobrązowy z czarną grzywą i ogonem. [przypis edytorski]
bułany — określenie maści konia: płowy, jasnobrązowy z czarną grzywą. [przypis edytorski]
bułany — określenie żółtawobrązowej maści konia. [przypis edytorski]
bułany — o maści konia: płowy, żółtawobrązowy, z czarną grzywą i czarnym ogonem. [przypis edytorski]
bułany — płowy, żółtawobrązowy koń, z czarną grzywą i czarnym ogonem. [przypis edytorski]
bułat — była to w dawnej Polsce nazwa szabli tureckiej albo perskiej, wykonanej z bardzo twardej i sprężystej stali. [przypis edytorski]
bułat — rodzaj szabli pochodzenia orientalnego; niezwykle ostrej, o krótkiej, zakrzywionej, rozszerzającej się klindze, wykonanej z bardzo twardej i sprężystej stali, zw. stalą damasceńską. [przypis edytorski]
bułat — stalowe ostrze bądź stal, z której wyrabiano broń białą. [przypis edytorski]
bułat — stal, z której produkowano broń; tu: miecz. [przypis edytorski]
bułat — tu: miecz pochodzący z Persji lub Turcji, wykuty ze stali damasceńskiej. [przypis edytorski]
bułat (tur.) — rodzaj szabli o krótkiej, zakrzywionej, rozszerzającej się klindze; bułat był wykonany z twardej i sprężystej stali (tzw. damasceńskiej), co decydowało o jego wielkiej ostrości i wytrzymałości. [przypis edytorski]
bułat (tur.) — rodzaj szabli o krótkiej, zakrzywionej, rozszerzającej się klindze; bułat był wykonany z twardej i sprężystej stali (tzw. damasceńskiej), co decydowało o jego wielkiej ostrości i wytrzymałości; daw. także ogólnie: wysokogatunkowa stal, stalowe ostrze. [przypis edytorski]
buława — broń o kulistej głowicy, charakterystyczna dla wojsk Wschodu; w Polsce była jedynie symbolem władzy, nie używano jej w celach militarnych. [przypis edytorski]
buława (daw.) — broń o kulistej głowicy. [przypis edytorski]
buława — rodzaj broni, mała maczuga. [przypis edytorski]
buława spomiędzy stóp jego — to odnosi się do synów Jehudy, zob. Radak do 49:10 lub do uczonych skrybów, zob. Ibn Ezra i Chizkuni do 49:10, albo też jest to aluzja do przywódców mędrców Tory w Ziemi Israela», zob. Raszi do 49:10. [przypis edytorski]
buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej; tu: tytuł hetmana. [przypis edytorski]
buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej, tu: urząd hetmana wielkiego litewskiego. [przypis edytorski]
buława (z tur.) — rodzaj broni, mała maczuga, często ozdobna; w XVII w. symbol władzy wojskowej; przen.: stanowisko dowódcy. [przypis edytorski]
buł, b[u]ułe (gw.) — był, były [przypis edytorski]
Bułgakow, Siergiej (1871–1944) — rosyjski filozof i teolog, duchowny prawosławny; głosił apokatastazę (powszechne zbawienie wszystkich ludzi) oraz sofiologię (pogląd, że Mądrość Bożą należy utożsamiać z istotą Boga). [przypis edytorski]
Bułhak, Jan (1876–1950) — wybitny fotograf. [przypis edytorski]
Bułhakow, Michaił (1891–1940) — pisarz i dramaturg rosyjski, autor powieści Mistrz i Małgorzata. [przypis edytorski]
bułka cienka — bułka z drobno mielonej mąki. [przypis edytorski]
bula — kopulaste lub okrągławe wzniesienie górskie. [przypis edytorski]
bula — właśc. bulla; oficjalny dokument papieski. [przypis edytorski]
bulbių — dabar: bulvių. [przypis edytorski]
bulby (białorus.) — ziemniaki. [przypis edytorski]
bulbynas — bulvių priaugusi vieta. [przypis edytorski]
buldeneż — fr. boule de neige, dosł.: kula śniegu; tu: najpierw użyte jako nazwa kwiatu (dziś: odmiana peonii), a następnie w znaczeniu dosłownym. [przypis edytorski]
buldeneż — krzew ozdobny, należący do odmiany kaliny, o dużych, kulistych, najczęściej białych kwiatostanach. [przypis edytorski]
buldeneż — krzew parkowy o kulistych kwiatostanach. [przypis edytorski]
buldeneż — śnieguliczka; rodzaj krzewu o białych a. różowych drobnych kwiatach zgrupowanych w kiście oraz białych, drobnych owocach. [przypis edytorski]
bulding (z ang.) — budynek. [przypis edytorski]
bulla Bonifacego VIII, zakazująca pod klątwą dysekcji ciał ludzkich po śmierci — wydana w 1299 papieska bulla Detestande feritatis była skierowana przeciwko ówczesnej praktyce traktowania zwłok wysoko postawionych, ważnych osób: zgodnie z ich wolą ciało rozczłonkowywano, pobierano poszczególne organy i gotowano dla oddzielenia kości, co umożliwiało pochówek różnych części ciała w różnych ważnych religijnie miejscach, a także ułatwiało transport do ziemi ojczystej w przypadku śmierci daleko od niej. [przypis edytorski]
bulla — dokument papieski. [przypis edytorski]
bulla (hist.) — oficjalny dokument kościelny wydany przez papieża w ważnych sprawach. [przypis edytorski]
bulla (łac.) — medalion z amuletem, noszony przez chłopców rzymskich. [przypis edytorski]
bulla — oficjalny dokument papieski. [przypis edytorski]
bulla — urzędowy dokument papieski dotyczący ważnych spraw. [przypis edytorski]
