Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5574 przypisów.
drożyna — wąska ścieżka, dróżka. [przypis edytorski]
drożynka — wąska ścieżka. [przypis edytorski]
Drozdowski, Bohdan (1931–2013) — poeta, prozaik i publicysta, autor sztuk teatralnych, tłumacz dramatów Shakespeare'a. [przypis edytorski]
Droz, François Xavier Joseph (1773–1850) — pisarz i filozof, pochodził z rodzinnych stron Ludwika Pasteura. [przypis edytorski]
dr Stanisław Śwital ps. „Wronowski”, „Walerian” (1900–1982) — lekarz, uczestnik kampanii 1939 r., w czasie okupacji angażował się w pomoc Żydom, w powstaniu zastępca szefa sanitarnego Okręgu AK Warszawa-Śródmieście, po wojnie mieszkał w Warszawie. Uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. [przypis edytorski]
Dr Tadeusz Sinko, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, podjął się opracowania wstępu — w tym wydaniu wstęp został pominięty, gdyż prawa autorskie do niego jeszcze nie wygasły. [przypis edytorski]
drūčiai — stipriai, labai. [przypis edytorski]
drūktas — storas, laibas. [przypis edytorski]
drūtai — smarkiai, stipriai. [przypis edytorski]
drūtas — stiprus. [przypis edytorski]
drūtas — storas. [przypis edytorski]
drūtas — tvirtas. [przypis edytorski]
drūtas — žemas, storas (apie balsą). [przypis edytorski]
drūtėti — stiprėti. [przypis edytorski]
drūtvietė — įtvirtinta vieta. [przypis edytorski]
dručiai — smarkiai, labai. [przypis edytorski]
Drucki, właśc. Dymitr Starszy Olgierdowic (1320–1399) — książę drucki i wielki książę trubecki, jeden z synów Olgierda Giedyminowica. [przypis edytorski]
Drucko, właśc. Druck — dziś wieś Drucak (Друцак) na Białorusi (pomiędzy Mohylewem a Orszą), w średniowieczu warowny gród, siedziba książąt Druckich. [przypis edytorski]
drudzy — dziś powiedziano by: inni. [przypis edytorski]
Drudzy już na dnie w Poklusa otchłani — tj. umarli. [przypis edytorski]
drudzy stanowie (starop.) — tu: inni panowie (dostojnicy). [przypis edytorski]
drudzy (starop.) — tu: inni. [przypis edytorski]
drugą bramą chciała (starop.) — w domyśle: dostać się do miasta. [przypis edytorski]
drugą razą (daw.) — następnym razem. [przypis edytorski]
Druga bitwa — bitwa pod Arcis-sur-Aube, 20–21 marca 1814 r. [przypis edytorski]
Druga Międzynarodówka (1914–1916) — międzynarodowe stowarzyszenie partii i organizacji socjalistycznych, powst. 14 lipca 1889 r. w Paryżu organizacja założona przez partie socjaldemokratyczne z Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec i Belgii, kontynuująca pracę rozwiązanej Pierwszej Międzynarodówki (1864–1876), z której wykluczono zwolenników anarchosyndykalizmu; po zakończeniu I wojny światowej międzynarodowy ruch socjalistyczny podzielił się na nurt związany z partią bolszewicką, z inicjatywy której utworzono tzw. III Międzynarodówkę (Międzynarodówkę Komunistyczną, tzw. Komintern 1919–1943, rozwiązany przez Stalina z niej następnie wyłoniła się w 1938 r. trockistowska IV Międzynarodówka) oraz niezależny międzynarodowy ruch socjalistyczny, w ramach którego działa Międzynarodówka Socjalistyczna. [przypis edytorski]
druga wojna brytyjsko-afgańska (1878–1880) — konflikt zbrojny między Wielką Brytanią a Afganistanem, zakończony wycofaniem wojsk brytyjskich i zaakceptowaniem przez stronę afgańską brytyjskich interesów geopolitycznych w regionie. [przypis edytorski]
druga wojna punicka (218–201 p.n.e.) — druga i największa z wojen punickich, tocząca się między Kartaginą i Rzymem. [przypis edytorski]
druga żona — księżniczka Julianna Holszańska (1375–1448). [przypis edytorski]
drugdy (daw.) — niekiedy, czasem. [przypis edytorski]
drugdy (starop.) — drudzy, inni. [przypis edytorski]
drugę — dziś popr.: drugą. [przypis edytorski]
drugi chrzest (…) który spadł na Apostołów pewnego dnia w czasie burzy… — por. Dz 2:1–4. [przypis edytorski]
drugi (daw., gw.) — tu: inny. [przypis edytorski]
drugi (daw.) — tu: inny. [przypis edytorski]
drugi (daw.) — tu: niektóry. [przypis edytorski]
drugi — dziś raczej: inny. [przypis edytorski]
Drugie Cesarstwo Francuskie — okres w historii Francji od koronacji Napoleona III na Cesarza Francuzów (grudzień 1852) do jego detronizacji i proklamowania III Republiki Francuskiej (wrzesień 1870). [przypis edytorski]
drugie (daw., gw.) — inne. [przypis edytorski]
drugie (gw.) — inni. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
drugie (gw.) — tu: inni. [przypis edytorski]
drugiem — daw. forma N. i Msc. lp liczebników r.n.; dziś tożsama z r.m.: drugim. [przypis edytorski]
Drugi Korpus a. 2 Korpus Polski (wojsk.) — jednostka organizacyjna Polskich Sił Zbrojnych w latach 1943–1947, przeznaczona do prowadzenia wspólnych działań bojowych. [przypis edytorski]
drugi król — to jest Ferdynand, który potem był cesarzem (przypis źródła). [przypis edytorski]
drugi oddział Sztabu — potocznie „dwójka”, przedwojenny polski kontrwywiad. [przypis edytorski]
drugi odpowiada trybunowi ludu, iż „pora sprawiedliwości a wojny są różne” — Plutarch, Cezar, 35 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis edytorski]
drugi, okrutniejszy, w twarzy trafiać im kazał i wygrał, nieszczęśliwe ze krwie braterskiej wygranie — podczas rzymskiej wojny domowej w decydującej bitwie pod Farsalos (48 p.n.e.) Juliusz Cezar nakazał żołnierzom, żeby zamiast typowo ciskać oszczepami na szarżującą konnicę, wybiegali naprzeciw, uderzali nimi w górę i ranili twarze jeźdźców, ponieważ wiedział, że przystojni młodzi patrycjusze z kawalerii Pompejusza z obawy przed okaleczeniem i oszpeceniem uciekną z pola walki (Plutarch, Żywot Pompejusza 69 i 71). [przypis edytorski]
drugi pamiętnik, opisujący panowanie Stanisława Augusta (…) zapewne drukiem ogłoszony zostanie — tzw. Drugi pamiętnik Kilińskiego, znacznie obszerniejszy od pierwszego, został opublikowany w roku 1899. [przypis edytorski]
drugi port — mowa o budowie przez Polskę portu w Gdyni. [przypis edytorski]
drugi (starop.) — tu: inny. [przypis edytorski]
drugi (według innych relacji ten sam) — wpadł na słup transformatora i został przez Powstańców zdobyty, a później uruchomiony — Według niektórych źródeł mógł to być czołg typu PzKpfw IV lub PzKpfw V „Pantera”. [przypis edytorski]
drugorzędowy okres (daw. geol.) — dziś: era mezozoiczna, mezozoik, daw. druga chronologicznie era w dziejach Ziemi, ok. 252–66 mln lat temu. [przypis edytorski]
drugorzędowy okres (daw. geol.) — dziś: era mezozoiczna, mezozoik (z gr: mesos: środkowy, zoe: życie), daw. druga chronologicznie (po najstarszym wówczas paleozoiku) era w dziejach Ziemi, ok. 252–66 mln lat temu. [przypis edytorski]
drugstore (ang.) — apteka; dosł.: skład, sklep z lekami. [przypis edytorski]
drugys — maliarija, drebulys. [przypis edytorski]
druhóm — dziś popr. forma C. lm: druhom. [przypis edytorski]
druh — przyjaciel; tu: miecz. [przypis edytorski]
druh — tu: towarzysz, przyjaciel. [przypis edytorski]
druhy — dziś popr. forma M.lm: druhowie. [przypis edytorski]
druhy poświęcone — poświęceni (lub: ofiarni) przyjaciele. [przypis edytorski]
druid — a. druida; staroż. kapłan celtycki; druidzi przewodniczyli obrzędom rel., sprawowali sądy oraz przepowiadali przyszłość. [przypis edytorski]
druid — kapłan celtycki; druidzi przewodniczyli obrzędom religijnych, pełnili rolę wróżbitów, lekarzy i sędziów. [przypis edytorski]
druid — kapłan celtycki. [przypis edytorski]
druid — staroż. kapłan celtycki; druidzi przewodniczyli obrzędom religijnych, pełnili rolę wróżbitów, lekarzy i sędziów. [przypis edytorski]
druidyczny — właściwy druidom, staroż. kapłanom celtyckim, którzy przewodniczyli obrzędom religijnych, pełnili rolę wróżbitów, lekarzy i sędziów. [przypis edytorski]
Drujdyczna (…) grota — grota druidów, kapłanów celtyckich, sprawujących w swej społeczności rolę sędziów, lekarzy i magów. [przypis edytorski]
drujki (gw.) — słodki. [przypis edytorski]
drukarnia Homanna — Homannische Offizin (niem.), historyczne wydawnictwo niemieckie. [przypis edytorski]
drukavotas — spausdintas. [przypis edytorski]
drukiem podać (daw.) — wydrukować. [przypis edytorski]
Drukowała się ona (daw.) — dziś popr. tylko z imiesłowem przymiotnikowym biernym: była drukowana, albo z formą bezosobową czasownika: drukowano ją. [przypis edytorski]
drukowałem poemat-dramat Wyspiańskiego „Warszawianka” — w „Życiu” z listopada 1898 r. nr 45 i 46. [przypis edytorski]
Drukowane obecnie w „Nowej Reformie” „Wspomnienia Sybiraka” — pamiętniki J. Bogusławskiego, ukazujące się w odcinkach od października do grudnia 1896 w krakowskim dzienniku „Nowa Reforma”. [przypis edytorski]
drumla — ludowy instrument muzyczny. [przypis edytorski]
drumla — prosty, niewielki ludowy instrument muzyczny, zbudowany z ruchomej podłużnej blaszki ujętej obejmą; grający zwykle wkłada nieruchomą obejmę do ust, językiem wprawiając w drgania blaszkę, przy czym jama ustna pełni rolę pudła rezonansowego. [przypis edytorski]
drumla — ustny (wargowy) szarpany instrument muzyczny, wykorzystywany w muzyce ludowej i folkowej w różnych regionach na świecie. [przypis edytorski]
drumlę — niezwykle prosty, niewielki ludowy instrument muzyczny z grupy idiofonów (tj. samodźwięcznych), zbudowany z ruchomej podłużnej blaszki ujętej obejmą; grający zwykle wkłada nieruchomą obejmę do ust, językiem wprawiając w drgania blaszkę, przy czym jama ustna pełni rolę pudła rezonansowego; drumla jest popularna w Europie (np. w kapelach cygańskich), Azji, na Alasce. [przypis edytorski]
drumlić (żart.) — grać (na instrumencie muz.); od drumla: prosty, niewielki ludowy instrument muzyczny, zbudowany z ruchomej podłużnej blaszki ujętej obejmą; grający zwykle wkłada nieruchomą obejmę do ust, językiem wprawiając w drgania blaszkę, przy czym jama ustna pełni rolę pudła rezonansowego. [przypis edytorski]
Drummonda lampa, właśc. światło Drummonda — także: światło wapienne; rodzaj sztucznego używanego oświetlenia w XIX w. (np. w teatrach dla podświetlenia sceny), wykorzystującego intensywne świecenie walca wykonanego z tlenku wapnia (wapna prażonego, CaO) pod wpływem ogrzewania go do wysokiej temperatury (termoluminescencja) za pomocą palnika tlenowo-wodorowego. [przypis edytorski]
Drumont, Édouard (1844–1917) — francuski nacjonalista, publicysta i pisarz, założyciel Ligue antisémitique de France (Liga antysemicka Francji) w 1889 oraz antysemickiej gazety paryskiej „La Libre Parole” w 1892, jeden z najzacieklejszych oskarżycieli Alfreda Dreyfusa. [przypis edytorski]
Drury Lane — teatr w Londynie, w Covent Garden, pierwotny budynek został wzniesiony w 1663; przez pierwsze dwa wieki swojej działalności był jednym z najważniejszych teatrów anglojęzycznych na świecie. [przypis edytorski]
Drusenheim — miejscowość znajdująca się obecnie we Francji, w departamencie Dolny Ren. [przypis edytorski]
druta — dziś popr. forma D.lp: drutu. [przypis edytorski]
drutem podszyta ta czujka — kurtka podbita drutem, zbrojona. [przypis edytorski]
Drużbacka, Elżbieta (1695–1768) — poetka czasów saskich; cytowany utwór to satyra przeciw rozwodom Skargi kilku dam w spólnej kampanii będących, dla jakiej racji z mężami swymi żyć nie chcą. [przypis edytorski]
Drużbacka, Elżbieta (ok. 1695/1699–1765) — poetka polska epoki późnego baroku, zwana przez współczesnych „słowiańską Safoną”, „Muzą sarmacką”, ceniona przez czołowego twórcę polskiego oświecenia Ignacego Krasickiego, autorka m.in. Opisania czterech części roku, pierwszego polskiego poematu opisowego; pod koniec życia osiadła w klasztorze sióstr bernardynek w Tarnowie. [przypis edytorski]
drużba (daw.) — przyjaźń. [przypis edytorski]
Drużbaki — właśc. Drużbaki Wyżne miejscowość uzdrowiskowa w powiecie Lubowla na Słowacji. [przypis edytorski]
drużba — przyjaźń. [przypis edytorski]
drużbart, ćwik — gry karciane, popularne w XVIII w. [przypis edytorski]
drużbart (daw.) — gra w karty. [przypis edytorski]
drużbart — dawna gra karciana. [przypis edytorski]
drużba — tu: imienniczka. [przypis edytorski]
drużba — tu : towarzystwo, drużyna, orszak. [przypis edytorski]
drużba — życzliwość, przyjaźń; tu: grupa przyjaciół. [przypis edytorski]
drużbić się — przyjaźnić się, bratać się. [przypis edytorski]
druże (daw.) — przyjacielu. [przypis edytorski]
druże (ukr. друг: przyjaciel) — przyjacielu. [przypis edytorski]
drużka (daw.) — przyjaciółka. [przypis edytorski]
drużka — panna towarzysząca podczas ślubu pannie młodej. [przypis edytorski]
