Przypisy

Kabirowie (mit. gr.) — bóstwa płodności; uchodzili za zamieszkujących wewnątrz Ziemi; przedstawiani w postaci karłów, a określani jako „wielcy”. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — heros grecki. Po zabiciu smoka za radą Ateny zasiał w ziemi jego zęby, z których wyrosło plemię uzbrojonych wojowników. Kadmos rzucił między nich kamień, wskutek czego zaczęli ze sobą walczyć. Pięciu pozostałych przy życiu pomogło mu wybudować twierdzę Kadmeę, u podnóża której powstało miasto Teby. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb, głównego miasta Beocji, krainy w środkowej Grecji. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb, zmieniony wraz z żoną Harmonią w węże. Według jednej z wersji mitu miała to być kara za zabicie poświęconego Aresowi smoka. [przypis edytorski]

Kadmus a. Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb. [przypis edytorski]

kaduceusz (mit. gr.) — laska herolda, atrybut Hermesa, posłańca bogów. [przypis edytorski]

Kalchas (mit. gr.) — wieszczek, który towarzyszył wojskom achajskim w wyprawie przeciw Troi, przepowiedział m.in. że oblężenie miasta będzie trwało dziesięć lat, zanim zostanie zakończone sukcesem; że aby okręty wojenne wyszły z portu, trzeba przebłagać Artemidę (i zaproponował złożenie w ofierze córki Agamemnona, Ifigenii); że powodem zarazy, jaka spadła na Greków w dziewiątym roku oblężenia, był gniew Apollina, którego kapłana Chryzesa znieważono, gdy jego córkę pojmał Agamemnon jako swoją brankę, on również przepowiedział, że Troja nie zostanie zdobyta, póki w miejscowej świątyni Ateny będzie znajdował się posążek bogini, Palladion. [przypis edytorski]

Kalidon (mit. gr.) — kraj w Etolii ukarany przez Artemidę (mit. rzym. Dianę), która zesłała na jego mieszkańców ogromnego dzika, Ojneusa, by spustoszył ziemię, której król, Eneus, obraził boginię, nie składając jej należnych ofiar. [przypis edytorski]

Kaliope (mit. gr.) — muza poezji epickiej. [przypis edytorski]

Kalliope (mit. gr.) — muza poezji epickiej. [przypis edytorski]

Kameny (mit. gr.) — nimfy źródeł, później utożsamione z muzami. [przypis edytorski]

Kasandra (mit. gr.) — córka Priama, króla Troi, przepowiedziała klęskę Troi; przen. zwiastunka nieszczęścia. [przypis edytorski]

Kasandra (mit. gr.) — córka Priama; zakochany w niej Apollo dał jej dar jasnowidzenia, lecz gdy odrzuciła jego zaloty, sprawił, że nikt nie wierzył w jej wróżby. [przypis edytorski]

Kasandra (mit. gr.) — córka Priama; zakochany w niej Apollo dał jej dar jasnowidzenia, lecz gdy odrzuciła jego zaloty, sprawił, że nikt nie wierzył w jej wróżby. Przepowiedziała upadek Troi. [przypis edytorski]

Kasandra (mit. gr.) — księżniczka trojańska, wieszczka; zakochany w niej Apollo obdarzył ją darem wieszczenia, lecz gdy odrzuciła jego zaloty, sprawił, że nikt nie wierzył w jej przepowiednie; bezskutecznie przestrzegała rodaków o zbliżającym się upadku Troi. [przypis edytorski]

Kastor i Polluks (mit. gr.) — bliźniacy, synowie Zeusa i Ledy, bracia Heleny. [przypis edytorski]

Kastor (mit. gr.) — jeden z braci bliźniaków, mitycznych Dioskurów; drugi, gr. Polideukes, w mit. rzym. nosił uproszczone imię Polluks, niekiedy też obu braci określano mianem Kastorów. [przypis edytorski]

Każda nowa władza twarda jest i sroga (mit. gr.) — „nową władzą” nazwane są tu rządy bogów olimpijskich pod wodzą Zeusa; Hestia, Demeter, Hera, Hades, Posejdon i Zeus wystąpili przeciw władzy Kronosa (który pożerał swe dzieci spłodzone z Reą, obawiając się, że któreś z nich pozbawi go panowania, podobnie jak on swego ojca, Uranosa) i po dziesięcioletniej wojnie, w której wspierali ich cyklopi i hekatonchejrowie (sturęcy) wydobyci z Tartaru, wypędzili swego boga-ojca i podzielili się sferami rządów: Zeus objął swą władzą niebo i zwierzchnictwo nad innymi bogami, Hestia otoczyła opieką ognisko domowe, Demeter zajęła się urodzajem i płodnością ziemi, Hera została żoną Zeusa, boginią nieba i płodności, małżeństwa i macierzyństwa, Hades przejął rządy w krainie umarłych, a Posejdon stał się panem mórz. [przypis edytorski]

Kekrops (mit. gr.) — mityczny król Attyki, założyciel i pierwszy król Aten. [przypis edytorski]

Kentaur (mit. gr.) — centaur, stworzenie z ludzkim tułowiem na końskim korpusie. [przypis edytorski]

Kerberos a. Cerber (mit. gr.) — wielogłowy pies strzegący bram Hadesu, królestwa zmarłych. Ostatnim z dwunastu zadań wykonanych przez Heraklesa było pojmanie Kerberosa i dostarczenie na ziemię. [przypis edytorski]

Kery (mit. gr.) — boginie gwałtownej śmierci, pijące krew poległych. [przypis edytorski]

Kery (mit. gr.) — boginie pijące krew poległych. [przypis edytorski]

Kery (mit. gr.) — boginie zemsty i gwałtownej śmierci, przedstawiane w postaci drapieżnych ptaków. [przypis edytorski]

Kery (mit. gr.) — boginie zemsty i gwałtownej śmierci, przedstawiane w postaci drapieżnych ptaków. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — Afrodyta, bogini miłości; miejscem jej szczególnego kultu był Cypr, stąd przydomek Kipryda. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, która była szczególnie czczona na wyspie Cypr (gr. Kýpros), gdzie wyłoniła się z piany morskiej i zeszła na ląd. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, która urodziła się z piany morskiej w pobliżu Cypru (gr. Kýpros). [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, która urodziła się z piany morskiej w pobliżu Cypru. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, kwiatów, pożądania i płodności; pochodzi od nazwy Cypru, gdzie według mitu bogini zeszła na ląd, urodziwszy się z piany morskiej. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, kwiatów, pożądania i płodności; pochodzi od nazwy Cypru, gdzie według mitu bogini zeszła na ląd, urodziwszy się z piany morskiej. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, urodzonej z morskiej piany u wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty (rzym. Wenus), bogini miłości, pochodzący od wyspy Cypr, gdzie wg mit. gr. zamieszkała, po tym jak wyłoniła się z morskiej piany i gdzie znajdowała się najważniejsza siedziba jej kultu. Ze względu na swe narodziny, była również patronką żeglugi i żeglarzy. [przypis edytorski]

Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, urodzonej z piany morskiej w pobliżu wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]

Kiprys (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, urodzonej z morskiej piany u wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]

Kirke (mit. gr.) — bohaterka Odysei Homera, czarodziejka, która towarzyszy Odyseusza zmieniła w świnie. [przypis edytorski]

Klio, Melpomena (mit. gr.) — Klio: muza historii; Melpomene: muza tragedii. [przypis edytorski]

Klio, Melpomene, Urania i Terpsychora (mit. gr.) — muzy opiekuńcze: historii, tragedii, astronomii oraz tańca i chóralnej pieśni. [przypis edytorski]

Klio (mit. gr.) — muza historii. [przypis edytorski]

Klio (mit. gr.) — muza historii. [przypis edytorski]

Klitajmnestra a. Klitemnestra (mit. gr.) — żona i zabójczyni Agamemnona, naczelnego wodza wyprawy greckiej przeciw Troi. [przypis edytorski]

Klitemnestra a. Klitajmestra (mit. gr.) — królewna spartańska, żona Agamemnona, którego zabiła w zemście za ofiarowanie córki Ifigenii za pomyślność wyprawy trojańskiej. [przypis edytorski]

Klitemnestra a. Klitajmestra (mit. gr.) — żona Agamemnona. [przypis edytorski]

Klitemnestra a. Klitajmnestra (mit. gr.) — żona i zabójczyni Agamemnona, zwycięzcy spod Troi. [przypis edytorski]

Kloto (mit. gr.) — jedna z trzech Mojr, przędąca nić ludzkiego żywota. [przypis edytorski]

Klytajmestra (mit. gr.) — żona i zabójczyni Agamemnona. [przypis edytorski]

Kocyt a. Kokytos (mit. gr.) — jedna z rzek w podziemnej krainie umarłych. [przypis edytorski]

Kocyt a. Kokytos (mit. gr.) — jedna z rzek w podziemnej krainie umarłych. [przypis edytorski]

Kocyt (mit. gr.) — jedna z rzek w Hadesie, krainie zmarłych. [przypis edytorski]

Kocytus (mit. gr.) — rzeka jęków w podziemnej krainie umarłych. [przypis edytorski]

Kocyt (z łac. Cocytus) a. Kokytos (gr.) (mit. gr.) — jedna z rzek w Hadesie, podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]

Kodros (mit. gr.) — legendarny ostatni król Aten, wzór patriotyzmu i poświęcenia. [przypis edytorski]

Kodros (mit. gr.) — ostatni z legendarnych królów Aten, staroż. wzór patriotyzmu i poświęcenia. Kiedy doryccy Heraklidzi najechali Attykę, wyrocznia delficka przepowiedziała im, że zwyciężą, jeśli oszczędzą życie ateńskiego króla. Dowiedziawszy się o proroctwie, Kodros przebrał się za prostego człowieka, udał się w pobliże obozu wrogów i celowo wdał się w utarczkę z grupką wojowników, którzy go zabili. Gdy Dorowie dowiedzieli się o śmierci króla Aten, w obawie przed klęską wycofali się. [przypis edytorski]

Kodros (mit. gr.) — ostatni z legendarnych królów Aten, staroż. wzór patriotyzmu i poświęcenia. Kiedy doryccy Heraklidzi najechali Attykę, wyrocznia delficka przepowiedziała im, że zwyciężą, jeśli oszczędzą życie ateńskiego króla. Dowiedziawszy się o proroctwie, Kodros przebrał się za prostego człowieka, udał się w pobliże obozu wrogów i celowo wdał się w utarczkę z grupką wojowników, którzy go zabili. Gdy Dorowie dowiedzieli się o śmierci króla Aten, w obawie przed klęską wycofali się. Ateńczycy uznali, że po bohaterskim Kodrosie nikt nie jest godny nosić korony i zamiast tego ustanowili urząd archonta, który jako pierwszy objął jego syn. [przypis edytorski]

Kokytos (mit. gr.) — jedna rzek podziemnej krainy zmarłych, dopływ Acheronu. [przypis edytorski]

Kokytos (mit. gr.) — jedna z rzek w Hadesie, podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]

Kokytos (mit. gr.) — Kocyt, rzeka w podziemnej krainie umarłych, jej nazwa oznacza „strumień łez”. [przypis edytorski]

Koliada (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, od jej miejsca kultu (Kolias w Attyce). [przypis edytorski]

Kora a. Persefona (mit. gr.) — córka bogini Demeter, podstępem poślubiona przez Hadesa. [przypis edytorski]

koszula Nessusa (mit. gr.) — suknia, którą Dejanira dostała od umierającego centaura Nessosa, gdy założył ją Herkules, zaczęła się palić, powodując śmierć. [przypis edytorski]

krąg Egidy (mit. gr.) — tarcza ze skóry kozy Egidy, która wykarmiła małego Zeusa (w mit. rzym. Jowisza); służyła także córce Zeusa, Atenie (w mit. rzym. Minerwie). [przypis edytorski]

krainy kimeryjskie (mit. gr.) — kraina, w której było zejście do Hadesu (por. Odyseja), zachodnie krańce ziemi, gdzie nie docierało światło Słońca, panowała wieczna mgła i ciemność. [przypis edytorski]

Kranaidzi (mit. gr.) — potomkowie Kranaosa, mitycznego króla ateńskiego, następcy założyciela miasta, Kekropsa. [przypis edytorski]

Kratos, Bia (mit. gr.) — dzieci bogini-rzeki Styks i tytana Pallasa; pełnią funkcję bóstw-alegorii Siły i Przemocy; ich rodzeństwem byli: Zelos (bóg-alegoria Współzawodnictwa), Nike (bogini-alegoria Zwycięstwa). [przypis edytorski]

krewne (…) plemię (mit. gr.) — Hefajstos zwraca tymi słowami uwagę na fakt, że Prometeusz jest jego krewnym, mianowicie jako syn tytana Japeta (z okeanidą Klimene a. okeanidą Azją) oraz wnuk Uranosa i Gai; podobnie sam Zeus, ojciec Hefajstosa, był wnukiem Uranosa. [przypis edytorski]

Król Edyp (mit. gr.) — Edyp został królem Teb, ponieważ uwolnił miasto od Sfinksa, który zadawał przechodniom zagadkę i zabijał tych, którzy nie umieli odpowiedzieć. [przypis edytorski]

królewicz na idajskiej górze (mit. gr.) — Ganimedes, syn króla Trosa. [przypis edytorski]

król podziemia (mit. gr.) — Hades, władca świata podziemnego (świata zmarłych), bogactw ukrytych w ziemi. Budzący strach, ale sprawiedliwy bóg, brat Zeusa i Posejdona. [przypis edytorski]

kromiońska świnia (mit. gr.) — Faja, olbrzymia dzika świnia, która pustoszyła tereny wokół wioski Kromion między Megarą a Koryntem; zabita przez ateńskiego herosa Tezeusza. [przypis edytorski]

Kronida (mit. gr.) — przydomek Zeusa (syn Kronosa). [przypis edytorski]

Kronid (mit. gr.) — Przydomek Zeusa (syn Kronosa). [przypis edytorski]

Kronid (mit. gr.) — przydomek Zeusa (syn Kronosa). [przypis edytorski]

Kronid (mit. gr.) — syn Kronosa, Zeus. [przypis edytorski]

Kronos (mit. gr.) — poprzedni władca bogów, obalony przez Zeusa. Był jego ojcem, podobnie jak Posejdona, Hadesa, Hery, Demeter i Hestii. [przypis edytorski]

Kronos (mit. gr.) — poprzedni władca bogów, ojciec Zeusa, Posejdona, Hadesa, Demeter, Hery i Hestii; zjadał własne dzieci w obawie przed przepowiednią, która mówiła, że zostanie pozbawiony władzy przez swojego potomka; przepowiednia sprawdziła się, ponieważ Reja, jego żona, ukryła Zeusa, dzięki czemu mógł go pokonać, gdy dorósł. [przypis edytorski]

Kronos (mit. gr.) — syn Uranosa i Gai, poprzedni władca bogów, obalony przez swego syna Zeusa, został uwięziony w Tartarze. [przypis edytorski]

Kronos (mit. gr.) — syn Uranosa (Nieba) i Gai (Ziemi); stanął na czele buntu tytanów, pokolenia bogów istniejącego przed bogami olimpijskimi, z pomocą braci obalił panowanie ojca i przejął po nim władzę nad światem; został pokonany i obalony przez swego syna Zeusa i jego rodzeństwo, którzy przejęli władzę. [przypis edytorski]

Kronos (mit. gr.) — syn Uranosa (Nieba) i Gai (Ziemi); za namową matki stanął na czele buntu tytanów, pokolenia bogów istniejącego przed bogami olimpijskimi, wykastrował swego ojca i przejął po nim władzę; ojciec Zeusa, Posejdona, Hadesa, Hery, Demeter i Hestii; zjadał własne dzieci w obawie przed przepowiednią, która mówiła, że zostanie pozbawiony władzy przez swojego potomka; przepowiednia sprawdziła się, ponieważ Rea, jego żona, ukryła Zeusa, dzięki czemu mógł go pokonać, gdy dorósł; pokonany Kronos wraz ze wspierającymi go tytanami został uwięziony w Tartarze, najgłębszej i najciemniejszej części krainy podziemia. [przypis edytorski]

Kronos (mit. gr.) — syn Uranosa (Nieba) i Gai (Ziemi); za namową matki stanął na czele buntu tytanów, pokolenia bogów istniejącego przed bogami olimpijskimi, i przejął władzę; obalony przez swego syna Zeusa, został uwięziony w Tartarze, najgłębszej i najciemniejszej części krainy podziemia. [przypis edytorski]

kropla z Dejaniry koszuli (mit. gr.) — Dejanira nieświadomie podarowała swojemu mężowi, Heraklesowi, zatrutą jadem (umoczoną we krwi centaura Nessosa) koszulę, przez którą heros zginął. [przypis edytorski]

Ksant a. Skamander (mit. gr.) — rzeka, która wypływa z góry Idy (gdzie wychowywał się Zeus) i otacza Troję. Tak też nazywał się bóg tej rzeki. [przypis edytorski]

Ksantu roztocze w kraj matki, w Delos śpiesząc, opuszcza Apollin (mit. gr.) — Apollo spędzał zimę w rodzinnej Licji, nad rzeką Ksantus, zaś lato na Delos, gdzie witano go uroczystymi obchodami. [przypis edytorski]

kunszt pisma i pamięci sztukę, Muz wszystkich rodzi­cielkę (mit. gr.) — pamięć o sprawach ważnych oraz umiejętność jej utrwalenia i przekazania dzięki pismu stanowi źródło wszelkich sztuk; dlatego Muzy miały być córkami Mnemozyne, tj. Pamięci. [przypis edytorski]

Kureci (mit. gr.) — bóstwa opiekuńcze a. kapłani (w liczbie dziewięciu) Rei, którzy na Krecie chronili małego Zeusa przed jego ojcem Kronosem; aby nie dowiedział się o nowo narodzonym i nie pożarł go, jak pozostałych swych potomków, kureci tańczyli, uderzając włóczniami o miedziane tarcze, zagłuszając w ten sposób płacz dziecka; także: korybanci (z Frygii) a. daktylowie/daktyle (bóstwa opiekuńcze związane z Reą). [przypis edytorski]

Kureci (mit. gr.) — półbogowie, dziewięciu synów Rhei, którzy na Krecie ukrywali małego Zeusa przed gniewem jego ojca, Kronosa, zagłuszając płacz dziecka hałaśliwą muzyką i tańcami. [przypis edytorski]

Kyknos (mit. gr.) — syn Posejdona i Kalyke, król Kolonaj; sprzymierzeniec Trojan podczas wojny trojańskiej, zabity przez Achillesa. [przypis edytorski]

Kypris a. Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, od Cypru, przy brzegu którego wyłoniła się z piany morskiej; na wyspie znajdował się też jeden z najważniejszych ośrodków kultu bogini, patronującej również żeglarstwu. [przypis edytorski]

Kypryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty. [przypis edytorski]

Kyterejska Pani (mit. gr.) — Afrodyta, bogini miłości, matka Erosa; wg Hezjoda wyłoniła się z morskiej piany u brzegów wyspy Kytera, na płd. od Peloponezu. [przypis edytorski]