Przypisy

nie ze wszystkim — nie całkiem; niezupełnie. [przypis edytorski]

nie ze wszystkim — nie całkiem. [przypis edytorski]

nie ze wszystkim się mylił — dziś popr.: nie we wszystkim (…). [przypis edytorski]

niezgaśny (daw.) — niegasnący; taki, który nigdy nie gaśnie. [przypis edytorski]

nie zginęło tylko — nie zginął nikt, tylko. [przypis edytorski]

Niezgoda a. Eris (mit. gr.) — bogini chaosu, nieporządku i niezgody, siostra Aresa, boga wojny. [przypis edytorski]

Niezgoda — Eris, bogini chaosu, nieporządku i niezgody, siostra Aresa, boga wojny. [przypis edytorski]

niezgorzy (gw.) — nie najgorzej. [przypis edytorski]

niezgorzyśta zmiękli (gw.) — niezgorzej (nie najgorzej) zmiękliście. [przypis edytorski]

niezgrabiasz — osoba niezgrabna. [przypis edytorski]

niezgrabiaszostwo — dziś: niezdarność. [przypis edytorski]

niezgrabiasz (pot.) — człowiek niezdarny. [przypis edytorski]

niezgrabstwo — dziś: niezdarność. [przypis edytorski]

niezguła (gw.) — niedorajda. [przypis edytorski]

nie zhańbię me ramię — dziś popr.: nie shańbię mojego ramienia. [przypis edytorski]

nie zidzie wam nic na jego ludzkości (starop.) — nie będzie wam zbywać jego współczucia (zrozumienia itp.). [przypis edytorski]

nieziemny — dziś popr. forma: nieziemski. [przypis edytorski]

(…) nie zjem, jeno jaje (…) (starop.) — nie zjem nic, tylko jajko. [przypis edytorski]

Niezłe to bywa (…) co przymusi — bajkę o winie szampańskim uważa się za komentarz do sytuacji Polski w burzliwym okresie przed i w czasie kolejnych zaborów oraz insurekcji kościuszkowskiej. [przypis edytorski]

nie zlazę (reg.) — dziś popr.: nie zlezę. [przypis edytorski]

niezlękły — nieulękły. [przypis edytorski]

niezmącona krynica dobra — w oryginale niem. einen unversieglichen immer gegenwärtigen Schatz, tj. raczej: niewyczerpany, zawsze pozostający w pamięci skarb. [przypis edytorski]

niezmazalny — dziś popr.: niezmazywalny. [przypis edytorski]

niezmazanej — czystej, niepokalanej. [przypis edytorski]

niezmierzchły — niegasnący; por.: zmierzchać. [przypis edytorski]

niezmilkły — nieuciszony; niemilknący. [przypis edytorski]

nie znać — tu: nie widać. [przypis edytorski]

nieznachodzący się (daw.) — nieznajdujący się; od: znachodzić: znajdować. [przypis edytorski]

Nie znacie co dobrego? — dziś popr.: nie znacie czegoś dobrego? [przypis edytorski]

nie znacież wy — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czyż mnie nie znacie. [przypis edytorski]

nieznaczna rodzina — dziś raczej: nieznacząca, mało znacząca rodzina. [przypis edytorski]

nieznacznie — niezauważalnie, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

nieznacznie — niezauważalnie, w sposób niedostrzegalny. [przypis edytorski]

nieznaczny (daw.) — nieznany. [przypis edytorski]

nieznaczny — tu: niewidoczny, niedostrzegalny. [przypis edytorski]

nie znaczyż to (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie znaczy to, czyż nie znaczy to. [przypis edytorski]

nieznajdujący — tu: niedochodzący do wniosku; nierozpoznający. [przypis edytorski]

Nie znajem nikakij Syrowatej (z ukr.) — Nie znamy żadnej Syrowatej. [przypis edytorski]

nieznajomymi (…) siły — dziś popr.: nieznajomymi siłami. [przypis edytorski]

nieznajomy (starop.) — nieznany; tu: nierozpoznany. [przypis edytorski]

nieznajomy — tu: niezrozumiały. [przypis edytorski]

Nie znaju (ros.) — nie wiem. [przypis edytorski]

nie znał innej muzyki jak bęben i piszczałkę — bębny i piszczałki przygrywały podczas marszu na wojnę. [przypis edytorski]

nie znalazłaby się była — daw. forma czasu zaprzeszłego, wyrażająca czynność wcześniejszą od wydarzeń opisywanych w czasie przeszłym. [przypis edytorski]

nie znaleziono w domu jego, tylko dwa chleby — nie znaleziono w jego domu nic więcej, tylko dwa chleby. [przypis edytorski]

Nieznalska, Dorota (ur. 1973) — polska artystka, przedstawicielka nurtu sztuki krytycznej, znana z kontrowersyjnej instalacji Pasja (2001). [przypis edytorski]

nie znam dnia śmierci mojej — «Kiedy człowiek zbliża się do wieku, w którym zmarli jego rodzice, może niepokoić się na pięć lat przedtem i przez pięć lat potem. Icchak miał 123 lata», a jego matka zmarła w wieku 127 lat, zob. Raszi do 27:2. [przypis edytorski]

nie znam, jak w mariasza króli; gdy się z nimi kozyrna połączy dziewczyna, to sobie ze czterdziestu choć na dyszlu walę — niezbyt jasna wypowiedź odnosząca się do wygranej w karty, jaką zapewnia połączenie króla i damy tego samego koloru (atutowego: 40 punktów), zawierająca też aluzję do bicia króli (w rozumieniu: władców). [przypis edytorski]

nieznana mu przyczyna, co w nikczemne jego progi Marsowego wiedzie syna — Aleksander Fredro, Zemsta, akt III, scena IV. [przypis edytorski]

nieznanemi głosy — dziś popr. forma N. lm: nieznanymi głosami. [przypis edytorski]

nieznany (starop.) — tu: nierozpoznany. [przypis edytorski]

nie zniósłby był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]

nieznośno — dziś: nieznośne. [przypis edytorski]

nie zorywa — nie orze, nie uprawia. [przypis edytorski]

Nie zostawiłam tutaj żadnego dziedzica — tu i dalej nawiązania do wiersza Juliusza Słowackiego Testament mój. [przypis edytorski]

nie z powodu piękności ciała, ale duszy — wg Homera przeciwnie, Ganimedes został porwany na Olimp właśnie z powodu pięknego ciała, zob. Iliada XX 235. [przypis edytorski]

nie zrealizowałam — tu: z ang. I haven't realized: nie zauważyłam, nie zdałam sobie sprawy. [przypis edytorski]

niezróżniczkowana — dziś popr.: niezróżnicowana. [przypis edytorski]

niezróżniczkowane (tu daw.) — dziś poza znaczeniem matematycznym: niezróżnicowane. [przypis edytorski]

niezróżniczkowany — dziś: niezróżnicowany. [przypis edytorski]

niezróżniczkowany — dziś popr.: niezróżnicowany. [przypis edytorski]

nie zrozumieli jeden mowy drugiego — według żydowskiej tradycji na świecie istnieje 70 języków, co wynika z poprzedniego rozdziału, w którym wymienionych jest 70 potomków Noacha, por. Talmud, Szabat 88b. [przypis edytorski]

nie zrywam, a palę kajdany — dziś popr.: nie zrywam kajdan, lecz [je] palę. [przypis edytorski]

nie z Salaminy — mieszkańców wyspy Salaminy uważano za świetnych wioślarzy. [przypis edytorski]

niezupełnym koleżeńskim stosunku — popr.: niezupełnie koleżeńskim stosunku. [przypis edytorski]

niezwalczony — niemożliwy do zwalczenia. [przypis edytorski]

Nie z winy gwiazd, drogi Brutusie, lecz z własnej winy jesteśmy poddanymi — Shakespeare, Juliusz Cezar (The Tragedy of Julius Caesar ), akt I, scena 2, kwestia Kasjusza (w oryg. „The fault, dear Brutus, is not in our stars, but in ourselves, that we are underlings”) [przypis edytorski]

nie zwłócząc — dziś popr.: nie zwlekając. [przypis edytorski]

nie zwłócząc — nie zwlekając. [przypis edytorski]

Nie zwłócz — Nie zwlekaj. [przypis edytorski]

nie zwłoczyć — (daw.) nie zwlekać. [przypis edytorski]

nie zwlekał — u Cylkowa: 'nie omieszkał'; uzasadnienie korekty: uwspółcześnienie. [przypis edytorski]

niezwrotny — bez powrotu. [przypis edytorski]

nie zwyciężą, jak w przemądrym dramacie Ibsena, Haakonowie, zaś ulegną Skule'owie — chodzi o dramat z wczesnego okresu twórczości Henryka Ibsena (1828–1906) pt. Pretendenci do tronu (oryg. Kongs-Emnerne, 1863). [przypis edytorski]

niezwyczajny do czego (daw.) — tu: nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]

nie zwykła była — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, tj. wyrażająca czynność wcześniejszą od tej wyrażonej zwykłym czasem przeszłym. [przypis edytorski]

nie zwykła (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykła. [przypis edytorski]

niezwykło (starop. forma) — niezwykle. [przypis edytorski]

nie zwykłych (starop. forma ort.) — dziś popr.: niezwykłych. [przypis edytorski]

niezwykły (daw.) — nieprzyzwyczajony. [przypis edytorski]

nie zwykli byli płakać — daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: nie mieli w zwyczaju płakać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi); dziś tylko: nie płakali. [przypis edytorski]

nie zyszczesz (daw.) — nie zyskasz. [przypis edytorski]

Niflheim (mit. nordycka) — Kraina Mgły, królestwo lodu i zimna, którym włada bogini Hel, córka Lokiego. [przypis edytorski]

Nifo, Agostino (ok.1470–1538) — włoski filozof, medyk; autor m.in. dwuczęściowego dzieła De Pulchro et de Amore (1549), w którym opisał Joannę Aragońską jako wzór piękna. [przypis edytorski]

nigdybym beła temu nie wierzyła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika w daw. formie czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; inaczej: nie wierzyłabym nigdy wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.); nie uwierzyłabym nigdy wcześniej. [przypis edytorski]

nigdyby (starop.) — dziś popr.: nigdy by. [przypis edytorski]

nigdy już! — być może aluzja do nastrojowego poematu Kruk (1845) Edgara Allana Poe, o mężczyźnie zrozpaczonym po stracie ukochanej, w którym powtarza się kluczowy wers Quoth the Raven: Nevermore (Rzekł Kruk: Nigdy więcej). [przypis edytorski]

nigdy liczba — w innej wersji tekstu: „nie wielka liczba”. [przypis edytorski]

nigdym dotąd nie słyszał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy dotąd nie słyszałem. [przypis edytorski]

nigdym nie lubił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie lubiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie prosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie prosiłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie spuściła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie spuściłam. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie uciekł — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie uciekłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie uczynił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie uczyniłem. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie walczyła — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nigdy nie walczyłam. [przypis edytorski]

Nigdym (…) nie widziała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: nigdy nie widziałam. [przypis edytorski]

nigdym (…) nie widział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie widziałem. [przypis edytorski]

nigdym nie zaznał — nigdy nie zaznałem. [przypis edytorski]

nigdym się tak jeszcze nie przestraszyła — inaczej: nigdy się tak jeszcze nie przestraszyłam (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

Nigdym tu nie był sam (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: Nigdy nie byłem tu sam. [przypis edytorski]