Przypisy

nom de guerre (fr.) — pseudonim. [przypis edytorski]

nom de nom (fr.) — wykrzyknik typu: „na Boga!” itp. [przypis edytorski]

Nom de nom, par exemple!… ah ça! vous me prendre!… moi?… ha, ha, ha! nom d'un! (fr.) — Boziu droga, a to ci dopiero!… ach, więc to tak! chcecie mnie wziąć!… mnie? ha, ha, ha! Do diaska! [przypis edytorski]

nomen agentis (łac.) — nazwa wykonawcy czynności. [przypis edytorski]

nomen appellativum (łac.) — rzeczownik określający całą klasę rzeczy (np. „człowiek”). [przypis edytorski]

nomenclator (łac.) — niewolnik oznajmiający przybycie gości. [przypis edytorski]

nomenklator (daw.) — rodzaj słownika rzeczowego. [przypis edytorski]

nomenklator (z łac.: wołający imię) — niewolnik lub sługa w starożytnym Rzymie, zajmujący się obwieszczaniem swojemu panu nazwisk przybywających gości lub osób napotkanych na ulicy. [przypis edytorski]

nomenklatura — ogół terminów używanych w jakiejś dziedzinie nauki, sztuki itp. [przypis edytorski]

nomen omen (łac.: imię [jest] znakiem) — wyrażenie zwracające uwagę, że użyta nazwa lub nazwisko jednocześnie charakteryzuje daną rzecz lub osobę. [przypis edytorski]

Nomen omen (z łac.) — imię znaczące, stanowiące proroctwo. [przypis edytorski]

nomen proprium (łac.) — nazwa własna. [przypis edytorski]

Nomentum — w kraju Sabinów nad źródłem Alii, dokąd prowadziła z Rzymu Via Nomentana. [przypis edytorski]

nomes (gr. nomos), dziś: nom — jednostka administracyjna starożytnego Egiptu. [przypis edytorski]

nomesy Abs, Horti i Emsuch — trzy nomy położone na północ od Teb: Abs to Abdżu, 8. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Abydos, Horti to Herui, 5. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Koptos, Emsuch to „Krokodyl”, 6. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Denderze. [przypis edytorski]

nom (gr. nomos) — starożytna grecka pieśń wykonywana solowo przy akompaniamencie kitary (odmiana liry), zwłaszcza przez zawodowych śpiewaków podczas konkursów muzycznych, charakteryzująca się brakiem powtórzeń strof, wiązana z kultem Apollina. [przypis edytorski]

nomier tridcatyj (z ros.) — numer 30. [przypis edytorski]

nominalizm — znany od średniowiecza pogląd filozoficzny, wedle którego uniwersalia (powszechniki, idee) nie istnieją realnie, a są jedynie abstrakcjami językowymi, potrzebnymi do porozumiewania się. [przypis edytorski]

nominalny — tytularny. [przypis edytorski]

Nomina sunt odiosa (łac.) — dosł.: nazwiska są nienawistne; nie należy wymieniać nazwisk. [przypis edytorski]

Nominativ: das Buch (niem.) — mianownik: książka. [przypis edytorski]

nominowany (daw., z łac. nomino: nazywam, mianuję) — nazwany. [przypis edytorski]

nom — jednostka administracyjna staroż. Egiptu; trójce poszczególne nomów: często najważniejsze lokalne bóstwa czczono jako spokrewnioną ze sobą trójkę. [przypis edytorski]

nomotetyczny (z gr. nomothetikos: dotyczący prawodawstwa) — związany z poszukiwaniem ogólnych, uniwersalnych praw rządzących społecznym funkcjonowaniem jednostek. [przypis edytorski]

nomotetyzm (z gr.) — poszukiwanie ogólnych, uniwersalnych praw rządzących społecznym funkcjonowaniem jednostek. [przypis edytorski]

non bis in idem a. ne bis in idem (łac.) — dosł.: nie dwukrotnie w tej samej (sprawie); zasada prawna zabraniająca ponownych działań prawnych w sprawie już raz rozstrzygniętej. [przypis edytorski]

Non! Ça surpasse tout! (fr.) — Nie! To przekracza wszelkie pojęcie! [przypis edytorski]

non capisco (wł.) — nie rozumiem. [przypis edytorski]

non c'è (wł.) — nie ma. [przypis edytorski]

Non! C'est trop! (fr.) — Nie! To za wiele! [przypis edytorski]

Non compos mentis lex talionis sic transit gloria mundi — nonsensowny zlepek zwrotów i wyrażeń łacińskich. [przypis edytorski]

non cuivis homini contingit adire Corinthum (łac.)— nie każdego stać, by jechać do Koryntu (cyt. z Horacy, Listy I, 17, 36); przen.: nie każdy jest wystarczająco zamożny i wyrafinowany. [przypis edytorski]

Non de ponte vadit qui cum sapientia cadit (łac.) — nie schodzi z mostu, kto umiera z mądrością. [przypis edytorski]

non dicitur (łac.) — nie mówi się. [przypis edytorski]

non distributio medii (łac.) — niedzielenie środka; nazwa błędu logicznego nadmiernej generalizacji. [przypis edytorski]

Nondum amabam, sed amare amabam (łac.) — Jeszcze nie kochałem, lecz kochałem kochać (Augustyn z Hippony, Wyznania III 1). [przypis edytorski]

Non ego hoc ferrem callida juventa Consule Planco (łac.) — nie czyniłbym tego w gorącej młodości, gdy Plancus był konsulem (końcówka tej strofy stanowi parafrazę zacytowanego fragmentu). [przypis edytorski]

non est (…) discipulus super magistrum (łac.) — uczeń nie przewyższa bowiem ucznia. [przypis edytorski]

non est saltus in natura (łac.) — nie ma skoku w przyrodzie; por.: natura non facit saltus (natura nie czyni skoków), maksyma oznaczająca, że wszystko w naturze rozwija się w sposób ciągły. [przypis edytorski]

non existet (łac.) — forma 3.os.lp: nie istnieje. [przypis edytorski]

Non facit hoc verbis… (łac.) — Nie sprawiła tego słowami; twarzą, giętkimi ramionami i płowymi włosami czaruje nasza dziewczyna (Tibullus, Elegie, ks. I, V). [przypis edytorski]

Non fa niente, ragazzo mio, non fa niente (wł.) — Nie szkodzi, mój chłopcze, nie szkodzi. [przypis edytorski]

non (fr.) — nie. [przypis edytorski]

Non (fr.) — Nie. [przypis edytorski]

Non, madame, c'est le première fois que je… je… (fr.) — Nie, proszę pani, ja po raz pierwszy (błąd w rodzajniku, powinno być: la première fois). [przypis edytorski]

Non, madame. Rien n'est perdu. (fr.) — Nie, proszę pani. Nic nie jest stracone. [przypis edytorski]

Non, maman! (fr.) — Nie, mamo. [przypis edytorski]

Non, messieurs! non! (fr.) — Nie, panowie! Nie! [przypis edytorski]

Non mi dir', bell' idol mio — recitativo accompagnato, akt drugi Don Juana. [przypis edytorski]

Non mihi, non mihi, sed nomini Tuo da gloriam! (łac.) — Nie mnie, nie mnie, ale imieniu Twemu daj chwałę! [przypis edytorski]

Non, mon cher (fr.) — nie, mój drogi. [przypis edytorski]

Non, monsieur, Emanuel Rauh (fr.) — Nie, proszę pana, Emanuel Rauh. [przypis edytorski]

Non, monsieur. Je n'ai pas le canif de mon oncle (fr.) — Nie, proszę pana. Nie mam scyzoryka mojego wujka. [przypis edytorski]

Non nobis, Domine, non nobis (łac.) — Nie nam, Panie, nie nam. [przypis edytorski]

Non nobis — krótki hymn łac. popularny w średniowieczu, wykonywany m.in. przez templariuszy podczas wypraw krzyżowych, a także przed ogłoszeniem wyroku w sądach; cały jego tekst jest tożsamy z pierwszym wersetem Psalmu 115: „Non nobis, non nobis, Domine / Sed nomini tuo da gloriam” (nie nam, nie nam, Panie, ale swemu imieniu oddaj chwałę). [przypis edytorski]

Non nobis, non nobis, sed nomini Tuo, Domine, da gloriam (łac.) — Nie nam, nie nam, ale imieniu Twemu, Panie, daj chwałę. [przypis edytorski]

non, non, cher monsieur, ce n'est pas la vie pour moi (fr.) — nie, nie, drogi panie, to nie jest życie dla mnie. [przypis edytorski]

non, non, cher monsieur (fr.) — nie, nie, drogi panie. [przypis edytorski]

Non, non! (…) Medicin!… Médico! (fr., port.) — Nie, nie… Lekarstwa! Lekarza! [przypis edytorski]

Nonnotte, Claude-Adrien (1711–1793) — francuski ksiądz jezuita, kaznodzieja i polemista; szczególnie znany ze swoich pism polemicznych przeciwko ideom Woltera. [przypis edytorski]

non omnis moriar (łac.) — nie wszystek umrę (Horacy, Pieśni III, 30). [przypis edytorski]

non omnis moriar (łac.) — nie wszystek umrę (Horacy, Pieśni III, 30). [przypis edytorski]

Non omnis moriar (łac.) — Nie wszystek umrę, (tj. nie umrę całkowicie), fragment pieśni III, 30 Horacego. [przypis edytorski]

nonparel — drobna czcionka o stopniu pisma równym sześciu punktom typograficznym. [przypis edytorski]

Non, pas beaucoup (fr.) — nie, niezbyt dużo. [przypis edytorski]

non plus ultra (łac.) — dosł. nic ponad to; przen. coś doskonałego, niedoścignionego. [przypis edytorski]

non plus ultra (łac.) — nic ponad to, ani kroku dalej; szczyt doskonałości; tu: największy osiągalny stopień. [przypis edytorski]

non plus ultra (łac.) — nic ponadto; nieprzekraczalna granica; tu: szczyt doskonałości. [przypis edytorski]

non plus ultra — łac. nic ponadto; tu: doprowadzone do samego końca. [przypis edytorski]

non prohibeo (łac.) — nie zabraniam. [przypis edytorski]

Non relinquam vos orpharos, veniam ad vos (łac.) — fragment Ewangelii wg św. Jana: „nie zostawiam was sierotami, przyjdę do was” J 14, 18. [przypis edytorski]

Non, si figuri! (wł.) — Ależ skąd! [przypis edytorski]

non sine multis laudibus (łac.) — nie bez licznych pochwał. [przypis edytorski]

non sufficit (łac.) — nie wystarczy. [przypis edytorski]

non sum dignus (łac.) — nie jestem godzien. [przypis edytorski]

non sunt (łac.) — dosł. nie są; chodzi o nieobecność osób (oraz pełnomocników osób), których zeznania są nieodzowne dla wyjaśnienia sprawy. [przypis edytorski]

non tibi, sed Pietro (łac.) — nie do ciebie, ale do Piotra. [przypis edytorski]

non troppo (wł.) — nie zanadto (określenie uszczegóławiające tempo muzyczne). [przypis edytorski]

nonumque prematur in annum (łac.) — pozostaw (to, co napisałeś) na dziewięć lat; cyt. z Ars Poetica Horacego. [przypis edytorski]

non vitae sed scholae discimus (łac.) — uczymy się dla szkoły, a nie dla życia; iron. odwrócenie maksymy łacińskiej: uczymy się dla życia, a nie dla szkoły. [przypis edytorski]

non zelus, sed charitas (łac.) — nie zazdrość, lecz miłosierdzie. [przypis edytorski]

no offence (ang.) — bez obrazy. [przypis edytorski]

nopirszy (gw.) — najpierwszej. [przypis edytorski]

nopirwy (gw.) — najpierw. [przypis edytorski]

nopóźniej (gw.) — najpóźniej. [przypis edytorski]

noprosnai (brus.) — veltui. [przypis edytorski]

Nora a. Dom lalki — dramat Henrika Ibsena z 1879 r., opowiada o rozpadzie małżeństwa Nory. [przypis edytorski]

Nora a. Dom lalki — dramat Henrika Ibsena z 1879 r. [przypis edytorski]

Nora a. Dom lalki — dramat Henrika Ibsena z 1879 r. [przypis edytorski]

Norblin, Stefan (1892–1952) — właśc. Juliusz Stefan Norblin de la Gourdaine (prawnuk Jean-Pierre'a Norblina, fr. malarza scen rodzajowych doby stanisławowskiej); malarz, twórca plakatów utrzymanych w stylu secesyjnym i art déco, a także ilustracji i karykatur, projektów architektonicznych i wnętrzarskich oraz mody; bardzo popularny w Warszawie w okresie międzywojennym, mąż aktorki Leny Żelichowskiej; po wybuchu II wojny światowej opuścił Polskę, przebywał w Persji i Indiach, ostatecznie osiedlił się w San Francisco w Stanach Zjednoczonych, gdzie zmarł. [przypis edytorski]

nor — čia: nors. [przypis edytorski]

Norcja — miasto w środkowych Włoszech, w Górach Sabińskich. [przypis edytorski]

Nordau, Maks, właśc. Max Südfeld (1849–1923) — pisarz i lekarz niemiecki pochodzenia żydowskiego; jeden z przywódców syjonizmu; autor znanej książki Die konventionellen Lügen der Kulturmetischheit (Konwencjonalne kłamstwa cywilizowanej ludzkości), 1883. [przypis edytorski]

Nordau, Max Simon (1849–1923) — węgierski pisarz żydowskiego pochodzenia, filozof i lekarz, jeden z głównych ideologów współczesnego syjonizmu. [przypis edytorski]

Nord — departament we Francji w regionie Hauts-de-France. [przypis edytorski]

Norddeutscher Lloyd — dawne niemieckie oceaniczne przedsiębiorstwo żeglugowe z siedzibą w Bremie, zał. w 1857, zlikwidowane w 1970. [przypis edytorski]

Nord Express — dawny pociąg pasażerski kursujący na trasie kolejowej z Paryża przez Berlin i Warszawę do Moskwy. [przypis edytorski]

nordhauseński kwas — kwas siarkowy dymiący, zwany także oleum, roztwór tlenku siarki (SO₃) w bezwodnym kwasie siarkowym, uzyskiwany zwykle w trakcie produkcji kwasu siarkowego; dawniej największa produkcja oleum pochodziła z zakładów w Nordhausen, w Turyngii, w środkowych Niemczech. [przypis edytorski]

nordic-walking — dziś używa się zapisu bez dywizu. [przypis edytorski]

Nordmarka — zalesiony obszar w płn. części Oslo. [przypis edytorski]