Przypisy

Osom (z ang. właśc. awesome) — wspaniale, świetnie. [przypis edytorski]

osowiały — smutny, przygnębiony. [przypis edytorski]

osowieć — stać się smutnym lub apatycznym (tj. nieczułym na bodźce zewnętrzne). [przypis edytorski]

ospa — choroba zakaźna, której objawem jest m.in. wysypka, czyli drobne, gęsto rozsiane po ciele krosty. [przypis edytorski]

ospalstwo (daw.) — ospałość, skłonność do ciągłego spania. [przypis edytorski]

ospa (reg.) — karma z otrębów zbożowych. [przypis edytorski]

osromotniony (daw.) — okryty wstydem, hańbą. [przypis edytorski]

Ossa — góra w Grecji, pojawiająca się w mitach o walce między bogami a tytanami. [przypis edytorski]

Ossa — góra w Tesalii, przylegająca do Olimpu. [przypis edytorski]

Ossa — góra w Tesalii. [przypis edytorski]

Ossa i Pelion — najwyższe szczyty pasma górskiego we wsch. Tesalii, w płn. Grecji, oddzielonego od Olimpu doliną Tempe; wg mitu greckiego dwaj bracia-olbrzymi, którzy chcieli zdobyć siedzibę bogów, by porwać dla siebie boginie, spiętrzyli w tym celu góry: na Olimp nałożyli Ossę, a na nią Pelion. [przypis edytorski]

Ossa — masyw górski we wsch. Tesalii, w Grecji, na płd. od Olimpu, od którego oddziela go dolina Tempe. [przypis edytorski]

Ossa (mit. gr.) — bogini wieści i plotki, posłanniczka Zeusa; w mit. rzym.: Fama. [przypis edytorski]

Ossa (mit. gr.) — personifikacja Wieści, jej rzymskim odpowiednikiem jest Fama. [przypis edytorski]

Ossa, właśc. Osa (gr. Όσσα) — masyw górski w Tesalii w płn. Grecji, nad Zatoką Termajską, osiągający wys. 1978 m n.p.m., oddzielony od Olimpu głęboką doliną rzeki Pinios; inna nazwa: Kisawos (gr. Κίσσαβος). [przypis edytorski]

„Osservatore”, właśc. „L'Osservatore Romano” — gazeta watykańska, zał. w 1861, opisująca działania najwyższych władz kościelnych oraz wydarzenia w Kościele katolickim i na świecie. [przypis edytorski]

Ossowiecki, Stefan (1877–1944) — inżynier uważany za jasnowidza. [przypis edytorski]

Ossowiecki, Stefan (1877–1944) — jasnowidz; w okresie dwudziestolecia międzywojennego niezwykle popularny, również w sferach rządowych. [przypis edytorski]

Ossowiecki, Stefan (1877–1944) — znany jasnowidz przedwojenny. [przypis edytorski]

ostać czego (starop.) — porzucić co; ostań tego wszego: porzuć to wszystko. [przypis edytorski]

ostać (daw.) — zostać. [przypis edytorski]

ostać (gw.) — zostać. [przypis edytorski]

ostać się (daw.) — przetrwać. [przypis edytorski]

Ostade, Adriaen van (1610–1685) — rysownik i malarz holenderski, autor obrazów przedstawiających sceny rodzajowe: życie codzienne ludzi niższych stanów (ludu w miastach i na wsi, ale także żebraków, pijaków, karciarzy i włóczęgów), wiele z jego prac ukazuje wnętrza karczm i in. tego typu miejsc publicznych. [przypis edytorski]

ostał wszech ludzi w kościele (starop. konstrukcja) — został w kościele sam, bez żadnych ludzi (po wyjściu wszystkich ludzi). [przypis edytorski]

ostalić (daw.) — nadać czemuś własności stali, uczynić stalowym; tu przen.: zahartować. [przypis edytorski]

ostanówki po subotach (ros. ostanowki po subbotam) — odsiadywanie kar z całego tygodnia w sobotę, po zakończeniu lekcji. [przypis edytorski]

Ostaszewski, Adam (1860–1934) — naukowiec, wynalazca, konstruktor lotniczy, pisarz i tłumacz, doktor prawa i filozofii; autor kilku bardzo kontrowersyjnych teorii. [przypis edytorski]

ostateczna causa finalna — pleonazm: cel ostateczny. [przypis edytorski]

ostateczniejszy strach (starop.) — strach wobec śmierci. [przypis edytorski]

ostatecznie zapłacą — na konferencji w Lozannie ustalono kwotę 3 miliardów marek w złocie, którą Niemcy miały zapłacić w ciągu trzech lat. [przypis edytorski]

ostatek (daw.) — tu: reszta, pozostali. [przypis edytorski]

ostatek na Boga przypuszczę — resztę zostawię Bogu. [przypis edytorski]

ostatki — końcowe dni karnawału. [przypis edytorski]

ostatki — resztki. [przypis edytorski]

ostatki — tu: zwłoki. [przypis edytorski]

ostatnią razą — dziś popr.: ostatnim razem. [przypis edytorski]

ostatnia kryzys — dziś. r.m.: ostatni kryzys. [przypis edytorski]

ostatnia oznaka inicjatywy — Nie jest to do końca ścisłe. Jeszcze 2 września batalion „Miłosz” opanował szturmem gmach YMCA (Young Men's Christian Association) przy ulicy Konopnickiej 6. [przypis edytorski]

ostatni August — Stanisław August Poniatowski (1732–1798), ostatni król Polski. [przypis edytorski]

ostatnia wojna — ponieważ utwór powstał w 1822 r. w Berlinie, chodzi tu zapewne o kampanie napoleońskie. W 1806 r. wojska francuskie zajęły Berlin, dążąc dalej na wschód (ten etap wojny został zakończony pokojem w Tylży), a następnie w czasie odwrotu spod Moskwy zostały rozgromione w bitwie pod Lipskiem w 1813 r.; w tym okresie miały miejsce przemarsze sił francuskich oraz migracje towarzyszącej armii ludności cywilnej na terenach należących do Prus. [przypis edytorski]

ostatni czas — dziś: najwyższy czas. [przypis edytorski]

ostatnie wody — ceremonia majim acharonim, czyli obmycie palców po posiłku przed zwróceniem się do Boga z podziękowaniem. [przypis edytorski]

ostatnie wrażenie — dziś popr.: ostatnim wrażeniem. [przypis edytorski]

ostatni król — Stanisław August Poniatowski (1732–1798), ostatni król Polski w latach 1764–1795. [przypis edytorski]

ostatni Mohikanie — ostatni przedstawiciele ginącego narodu (od tytułu książki Jamesa Feminore'a Coopera Ostatni Mohikanin). [przypis edytorski]

Ostatni potomek inkasów meksykańskich — słowo „inka” (hiszp. inca, lm incas) pochodzi z języka keczua, w którym oznacza: władca, pan. Keczua był języku urzędowym dawnego indiańskiego imperium Inków w Ameryce Południowej, podbitego w XVI w. przez Hiszpanów pod dowództwem Francisco Pizarro. [przypis edytorski]

Ostatni triumf odniosły Ateny nad Spartą… — w wojnie peloponeskiej (431–404 p.n.e.), wielkim konflikcie pomiędzy największymi ówczesnymi potęgami greckimi: Związkiem Morskim pod przewodnictwem Aten a Związkiem Peloponeskim pod przewodnictwem Sparty, zakończonym klęską i kapitulacją Aten. [przypis edytorski]

Ostatni zbiór — Das ding an sich, und andere novellen. [przypis edytorski]

Ostatni z Mohikanów — przygodowo-historyczna powieść Jamesa Fenimore'a Coopera z 1826. Fabuła książki dotyczy wojny francusko-brytyjskiej z II poł. XVIII w., toczonej na terenie brytyjskich kolonii w Ameryce Północnej. [przypis edytorski]

ostawić (daw., gw.) — zostawić. [przypis edytorski]

ostawić (daw.) — zostawić. [przypis edytorski]

ostawić — dziś: zostawić. [przypis edytorski]

ostawić (gw.) — zostawić. [przypis edytorski]

ostawiony (daw.) — zostawiony. [przypis edytorski]

ostęp (starop.) — odstąp, oddal się. [przypis edytorski]

ostęp — trudno dostępne miejsce puszczy, gęstwina leśna. [przypis edytorski]

ostęp — trudno dostępne miejsce w lesie. [przypis edytorski]

ostęp — trudno dostępne miejsce w puszczy, inaczej matecznik. [przypis edytorski]

Ostenda — miasto w płn.-zach. Belgii, nad M. Północnym; od XIX w., kiedy zaczęli spędzać w nim wakacje królowie belgijscy, stało się modnym kurortem. [przypis edytorski]

Ostenda — port i znane kąpielisko w Belgii, nad Morzem Północnym. [przypis edytorski]

Ostende patrem patris (łac.) — pokaż ojca ojca. [przypis edytorski]

Osten-Saaken, Fabian Gottlieb von (1752–1837) — rosyjski książę, feldmarszałek; podczas kampanii sprzymierzonych w l. 1814–1815 współpracował z Blücherem; 19 marca 1814 został wyznaczony gubernatorem wojskowym Paryża. [przypis edytorski]

ostentacyjnie — w taki sposób, żeby zwracać na siebie uwagę. [przypis edytorski]

ostentare (łac.) — chwalić się czymś, stawiać na widoku. [przypis edytorski]

osteologia — część anatomii obejmująca naukę o kościach. [przypis edytorski]

osteologia — dział anatomii, który zajmuje się kośćcem. [przypis edytorski]

osteologiczny — dotyczący układu kostnego, związany z osteologią, nauką o budowie układu kostnego. [przypis edytorski]

osteomielit (med.) — osteomyelitis, choroba zapalna kości wywołana przez gronkowca. [przypis edytorski]

osteria — karczma, oberża, zajazd, gospoda, gościniec. [przypis edytorski]

osteria — włoska restauracja serwująca wino i proste jedzenie. [przypis edytorski]

Osthilfe — „Pomoc dla Wschodu”, program finansowego wsparcia rządu Niemiec dla Prus Wschodnich podczas Wielkiego Kryzysu (od 1929 roku). [przypis edytorski]

Ostia — antyczne miasto portowe przy ujściu rz. Tyber do M. Tyrreńskiego, stanowiące port morski dla odległego o ok. 25 km Rzymu. [przypis edytorski]

Ostiacy — dawna nazwa Chantów, ludu ugrofińskiego zamieszkującego zachodnią Syberię. [przypis edytorski]

Ostiak a. Chant — członek narodu zamieszkującego zach. Syberię. [przypis edytorski]

Ost-India (ros.) — Indie Wschodnie, dawna nazwa terenów Indii i in. krajów Azji płd. i płd.-wsch., później ograniczona do Archipelagu Malajskiego (kolonialne Holenderskie Indie Wschodnie); używana dla odróżnienia od Indii Zachodnich, czyli Karaibów. [przypis edytorski]

ostium (łac.) — wejście. [przypis edytorski]

Ostjude (niem.) — Żyd ze wschodniej Europy. [przypis edytorski]

Ostmarchia (niem.) — Marchia Wschodnia. [przypis edytorski]

Ost (niem.) — wschód. [przypis edytorski]

ostoja — schronienie, tu: zatoka. [przypis edytorski]

Ostoriusz (…) nie mogąc się posłużyć własnym ramieniem, nie raczył użyć dłoni swego sługi inaczej, jak tylko po to, aby trzymał (…) sztylet (…) — Tacyt, Roczniki, XVI, 15. [przypis edytorski]

ostracyzm — w starożytnych Atenach kara polegająca na wygnaniu z miasta po publicznym głosowaniu; tu przen. odrzucenie. [przypis edytorski]

ostracyzm (z gr. ostrakon: skorupa) — w staroż. Grecji tajne głosowanie, podczas którego wolni obywatele wyskrobywali na glinianych szczątkach naczyń (stąd nazwa) imiona osób zagrażających ich zdaniem demokracji; osoby te skazywano na wygnanie z polis. [przypis edytorski]

Ostranica, właśc. Jakiw Ostrianyn (zm. 1641) — hetman kozaków, przywódca powstania przeciw Polakom w 1638. [przypis edytorski]

ostrężnica, in. ostrężyna — jeżyna. [przypis edytorski]

ostrężyny — jeżyny. [przypis edytorski]

ostre koło — rodzaj mechanizmu napędzającego rower: prosty układ, w którym pedały kręcą się w tym samym tempie, co tylne koło (nie ma wolnobiegu, który pozwala zatrzymać pedały podczas jazdy). Najstarszy i najprostszy rodzaj napędu, dziś używany w kolarstwie torowym i przez ceniących prostotę kurierów rowerowych. [przypis edytorski]

ostremi groty, kamieńmi, oszczepy — dziś popr. forma N. lm: ostrymi grotami, kamieniami, oszczepami. [przypis edytorski]

ostremi zęby i pazury — dziś popr. forma N. lm: ostrymi zębami i pazurami. [przypis edytorski]

Ostrianum — jeden z cmentarzy w Rzymie. [przypis edytorski]

Ostródz — obecnie: Ostróda. [przypis edytorski]

ostróg (ros. острог) — warownia. [przypis edytorski]

ostrów a. ostrowa — wyspa. [przypis edytorski]

ostrów (daw.) — wyspa. [przypis edytorski]

ostrów (daw.) — wyspa; szczególnie porosła roślinnością wyspa na rzece. [przypis edytorski]

ostrów — pokryta roślinnością wyspa na rzece. [przypis edytorski]

ostrów — porosła roślinnością wyspa na rzece a. jeziorze. [przypis edytorski]

Ostrów Wielkopolski — miasto powiatowe w woj. wielkopolskim; w okresie zaborów siedziba powiatu w płd. części zaboru pruskiego, ok. 10–15 km od granicy z ówczesnym Królestwem Polskim, należącym do państwa rosyjskiego. [przypis edytorski]

ostrów — wyspa na rzece. [przypis edytorski]