Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 13518 przypisów.
pasy drzeć — obdzierać żywcem ze skóry. [przypis edytorski]
pasy drzeć z kogoś (fraz.) — obdzierać żywcem ze skóry, karać przez zdzieranie płatów (pasów) skóry z ciała; zwykle przenośnie. [przypis edytorski]
pasy — dziś forma N.lm: pasami. [przypis edytorski]
pasyjka — krzyżyk z wizerunkiem ukrzyżowanego Chrystusa, mały krucyfiks. [przypis edytorski]
pasyjka — krzyżyk z wizerunkiem ukrzyżowanego Chrystusa. [przypis edytorski]
pasyjka — umocowany na podstawce krzyżyk z postacią przybitego Chrystusa. [przypis edytorski]
pasy magnetyczne — ruchy rąk stosowane w dawnej metodzie leczenia wymyślonej przez F. Mesmera, mające powodować uregulowanie przepływu tzw. magnetyzmu zwierzęcego, krążącego w ciele pacjenta. Mimo obalenia w 1784 teorii Mesmera jako nienaukowej, „magnetyzowanie” stosowano jako zabieg leczniczy przez cały XIX w. aż do lat 20. XX w. [przypis edytorski]
pasy (starop. forma) — dziś N.lm: pasami. [przypis edytorski]
pasząc się — daw. forma, dziś: pasąc się. [przypis edytorski]
paszą (daw. forma) — dziś B. r.ż.: (na) paszę. [przypis edytorski]
paszą (starop. forma) — dziś B.lp r.ż: (na) paszę. [przypis edytorski]
pasza a. basza (z tur.) — dygnitarz w dawnym Imperium Osmańskim lub w Egipcie; także: tytuł honorowy lub arystokratyczny. [przypis edytorski]
pasza a. basza (z tur.) — wysoki urzędnik turecki; pan. [przypis edytorski]
paszalik a. pachalik — tur. jednostka administracyjna, prowincja rządzona przez jednego paszę; tu: zgromadzenie dostojników. [przypis edytorski]
paszalik — jednostka administracyjna w Turcji. [przypis edytorski]
pasza — pokarm dla zwierząt; tu żartobliwie. [przypis edytorski]
pasza — pożywienie dla zwierząt. [przypis edytorski]
pasza — słowo to oznacza wysokiego rangą urzędnika w Turcji osmańskiej; używane jest także jako tytuł zwyczajowy, przyznawany gubernatorom i generałom w krajach arabskich lub jako zwrot grzecznościowy, odpowiadający polskiemu tytułowi „pan”. Tutaj prawdopodobnie chodzi o Muhammada Alego (ok. 1769–1849), wicekróla Egiptu w latach 1805–1849, uznawanego za twórcą potęgi tego kraju. [przypis edytorski]
paszcz — dziś popr. forma M.lp: paszcza. [przypis edytorski]
paszczeka (starop.; tu forma Msc, lp, r.ż.: w paszczece) — szczęka. [przypis edytorski]
Paszeko — imię postaci popularne w opowieściach „hiszpańskich” w literaturze; inny zapis: Pacheco. [przypis edytorski]
pas (z fr.) — krok w tańcu. [przypis edytorski]
pas (z fr.) — tu: ruch, gest. [przypis edytorski]
Paszkiewicz — właśc. Paskiewicz, Iwan Fiodorowicz (1782–1856), generał wojsk ros., naczelny wódz wojsk Imperium Rosyjskiego stłumił powstanie listopadowe, zdobył Warszawę i został dożywotnim namiestnikiem Królestwa Polskiego. [przypis edytorski]
Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej — rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
paszkot — ptak wędrowny z rodziny drozdów. [przypis edytorski]
paszkwilem trącące karty Oktawa Mirbeau — fr. pisarz Octave Mirbeau (1848–1917) w swojej książce La 628-E8, w części pt. La Mort de Balzac opisuje ostatnie godziny życia Balzaka, jego agonię i samotność, podczas gdy w pokoju obok jego żona, pani Hańska, spędzała czas na przyjemnościach w towarzystwie swego kochanka, malarza Jeana Gigoux (1806–1894). [przypis edytorski]
Paszkwil jest taki — nawiązanie do powieści satyrycznej Podróż do Ciemnogrodu Stanisława Kostki Potockiego z 1820 r. [przypis edytorski]
paszkwil (lit.) — utwór literacki mający na celu zniesławienie kogoś. [przypis edytorski]
paszkwil — utwór literacki, którego celem jest ośmieszenie innego dzieła, autora, stylu itp.; jego przeciwieństwo to satyra, która zamiast personalnego ataku, skupia się na uniwersalnym dydaktycznym przesłaniu. [przypis edytorski]
paszkwil — utwór wyśmiewający i zniesławiający kogoś. [przypis edytorski]
paszkwil (wł.) — utwór poświęcony jakiejś osobie, którego celem jest ukazanie jej w złym świetle. [przypis edytorski]
paszkwil — złośliwy, znieważający a. obrażający kogoś utwór literacki. [przypis edytorski]
pasznia (daw.) — pasza. [przypis edytorski]
paszoł! (ros.) — idź sobie! [przypis edytorski]
paszoł! (ros.) — poszedł! [przypis edytorski]
Paszoł! (ros.) — Precz! [przypis edytorski]
paszoł won, durak (ros.) — idź precz, durniu. [przypis edytorski]
paszoł won — idź precz. [przypis edytorski]
paszoł (z ros.) — poszedł, idź sobie. [przypis edytorski]
paszport nansenowski — wprowadzony został w 1922 r. z inicjatywy podróżnika Fridtjofa Nansena międzynarodowy dokument tożsamości, w okresie międzywojennym wydawany uchodźcom i bezpaństwowcom przez państwa ich pobytu. [przypis edytorski]
Paszporty — wiersz dotyczy złudnej obietnicy danej przez niemieckich okupantów, zapewniającej wolność osobom posiadającym obywatelstwo obcego kraju. Mieszkańcy getta, wierząc w tę pogłoskę, starali się zdobywać paszporty krajów, które nie brały udziału w wojnie, co wiązało się z dużymi kosztami. Mimo to w większości zostali wysłani do obozów koncentracyjnych. Szczególny przypadek stanowiła tu sprawa Hotelu Polskiego. Ok. 3500 Żydów, zwabionych tam obietnicą wyjazdu do krajów neutralnych, Niemcy wysłali do obozów; przeżyło zaledwie 243 z nich. [przypis edytorski]
pasztetnik (daw.) — człowiek zajmujący się przyrządzaniem potraw pieczonych w piecu, szczególnie ciast (cukiernik). [przypis edytorski]
pasztetnik — daw. nazwa cukiernika lub piekarnika w kuchniach węglowych, a także osoby specjalizującej się w wykwintniejszych wyrobach spożywczych, m.in. cukierniczych. [przypis edytorski]
pasztet (pot. przen.) — niespodziewana kłopotliwa sytuacja. [przypis edytorski]
pas (z wł.) — przejście. [przypis edytorski]
patafizyka — żartobliwa pseudonauka, traktująca o wyjątkach, parodiująca napuszony styl nauki prawdziwej. [przypis edytorski]
Patagończycy — mieszkańcy Patagonii, krainy w południowej części Ameryki Południowej. [przypis edytorski]
Patagonia — region geograficzny obejmujący południowy kraniec Ameryki Południowej. [przypis edytorski]
pata — pasztet. [przypis edytorski]
patarafka — dekoracyjna podkładka pod lampę. [przypis edytorski]
patarafka — dekoracyjna podkładka pod lampę. [przypis edytorski]
patarafka — ozdobna miseczka pod świecę a. lichtarz, na którą kapie wosk. [przypis edytorski]
patarafki — serwetki. [przypis edytorski]
patarmė — patarimas. [przypis edytorski]
pataszon, właśc. Patachon — w kulturze masowej I połowy XX w. popularna była para komicznych bohaterów filmów: wysoki Pat i niziutki Patachon; pierwszy film z ich udziałem powstał w 1920 r. w Danii. [przypis edytorski]
patatajka — byle jaka robota. [przypis edytorski]
patatas — ziemniaki. [przypis edytorski]
pataty — inaczej: bataty. [przypis edytorski]
patėmijęs — pastebėjęs. [przypis edytorski]
patėmytinas — atkreipiantis į save dėmesį. [przypis edytorski]
patėmyti — pastebėti. [przypis edytorski]
Patelo, Pateno, Potelo (mit. litew.) — litewskie bóstwo, przewodnik dusz. [przypis edytorski]
patena — mały metalowy talerzyk, na którym kładzie się hostię w czasie mszy. [przypis edytorski]
patenta (daw.) — dawna lm od rzeczownika patent, oznaczającego dokument uprawniający do prowadzenia handlu; dziś: patenty. [przypis edytorski]
Patent cum nomine et sigillo principis — Urkunde mit der Unterschrift und dem Siegel des Fürsten. [przypis edytorski]
patent na wódkę (daw.) — pisemne zezwolenie na sprzedaż alkoholu, dziś nazywane koncesją. [przypis edytorski]
patent sodalisa — dokument członkostwa w sodalicji mariańskiej (por. łac. sodalicium, towarzystwo, bractwo, związek), tj. bractwa, którego członkowie oddają szczególną cześć Najświętszej Marii Pannie (pierwsze takie związki zaczęły powstawać w XVI w.). [przypis edytorski]
patent — tu daw.: dokument poświadczający upoważnienie do pewnych czynności, z łac. panens, patentis: otwarty, jawny. [przypis edytorski]
patent — tu daw.: świadectwo maturalne. [przypis edytorski]
patent — tu: list potwierdzający za opłatą (fr. lettre de confirmation moyennant finance). [przypis edytorski]
patent — tu: patent oficerski, dokument potwierdzający nadanie stopnia oficerskiego. [przypis edytorski]
patera — rodzaj płaskiego naczynia na nóżce. [przypis edytorski]
pater extaticus (łac. ) — dosłownie: ojciec ekstatyczny (od słowa ekstaza, tj. zachwycenie); tytuł ten i następne oznaczają różne, coraz wyższe stopnie mistycznej pobożności; powtarzają też tytuły Ojców Kościoła. [przypis edytorski]
pater familias (łac.) — ojciec, głowa rodziny. [przypis edytorski]
pater familias (łac.) — ojciec rodziny. [przypis edytorski]
pater (łac.) — ojciec. [przypis edytorski]
pater (łac.) — ojciec; wyraz dziś raczej nieużywany w polszczyźnie w przypadkach zależnych. [przypis edytorski]
paternam (…) potestatem (łac.) — władzę ojcowską. [przypis edytorski]
paternianie — grupa religijna wiązana z manicheizmem, potępiona na synodzie rzymskim w 367; zwani też wenustianami (od imienia bogini miłości Wenus). [przypis edytorski]
Pater noster (łac.) — dosł. Ojcze nasz, tu: kazanie. [przypis edytorski]
pater noster (łac.) — ojcze nasz; daw. pot. również nazwa kary, połajania. [przypis edytorski]
Pater Noster (łac.) — Ojcze Nasz. [przypis edytorski]
Pater noster (łac.) — Ojcze nasz. [przypis edytorski]
Pater Noster (łac.) — Ojcze nasz. [przypis edytorski]
Pater noster (łac.) — Ojcze nasz. [przypis edytorski]
pater noster (łac.: ojcze nasz) — tu: kazanie wychowawcze. [przypis edytorski]
pater noster (łac.) — ojcze nasz; tu: pokuta. [przypis edytorski]
paternosterowa — odnoszący się do łac. Pater noster, pierwszych słów modlitwy Ojcze nasz. [przypis edytorski]
Pater noster, qui es in coelis! Sanctificetur nomen Tuum, adveniat regnum Tuum, fiat voluntas Tua — Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje, przyjdź królestwo Twoje, bądź wola Twoja. [przypis edytorski]
Pater noster, qui es in coelis, sanctificetur nomen Tuum (łac.) — Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje. [przypis edytorski]
Pater noster qui es (łac.) — Ojcze nasz, któryś jest. [przypis edytorski]
paternoster (żart. pot.) — surowe upomnienie kogoś, reprymenda; od łacińskiej nazwy modlitwy Pater noster (Ojcze nasz), być może od nazwy dawnego sznura modlitewnego, na którym odmawiano tę modlitwę. [przypis edytorski]
paternoster (z łac. pater noster: ojcze nasz) — tu: codzienna wymówka, kazanie wychowawcze. [przypis edytorski]
pater, peccavi (łac.) — ojcze, zgrzeszyłem. [przypis edytorski]
Pater profundus (łac.) — „ojciec głęboki” (w wierze); tytuł św. Bernarda z Clairveaux. [przypis edytorski]
pater seraphicus (łac.) — ojciec seraficzny, tj. podobny serafinom, aniołom z jednego z wyższych chórów; tytuł św. Franciszka z Asyżu. [przypis edytorski]
pater spiritualis (łac.) — ojciec duchowny. [przypis edytorski]
Pater, Walter (1839–1894) — angielski pisarz, krytyk sztuki i wykładowca akademicki. [przypis edytorski]
Pater, Walter Horatio (1839–1894) — angielski krytyk literacki i pisarz, znawca antyku i renesansu, uprawiał krytykę impresjonistyczną. [przypis edytorski]
