Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15204 przypisów.
scirocco (wł.) — suchy, gorący wiatr wschodni i południowy. [przypis redakcyjny]
sciśnięty — dziś popr. pisownia: ściśnięty. [przypis edytorski]
sciśniecie — dziś popr. pisownia: ściśniecie. [przypis edytorski]
sciskać — dziś popr. pisownia: ściskać. [przypis edytorski]
Scito te ipsum… (łac.) — znaj samego siebie (tytuł rozprawy Abelarda). [przypis edytorski]
scjatyka (daw.) — ischias, rwa kulszowa. [przypis edytorski]
scjatyka — ischias, choroba objawiająca się napadami bólu na tylnej stronie nogi od bioder ku piętom. [przypis redakcyjny]
scjencjach — naukach, umiejętnościach. [przypis redakcyjny]
scjencja — z łac.: scientia, tj. nauka, wiedza. [przypis edytorski]
Sclavoni gens Scytica Justiniani tempore in Illiricum irruere, multasque strages ediderunt (łac.) — Słowianie, naród scytyjski, w czasach Justyniana wtargnęli do Illirii i dokonali wielu rzezi. [przypis edytorski]
sclavus (łac.) — niewolnik. [przypis edytorski]
sclavus Mariae (łac.) — sługa (dosł. niewolnik) Marii. [przypis edytorski]
sclavus saltans (łac.) — niewolnik tańczący. [przypis edytorski]
Scorpiona albo Niedźwiadka — mowa o gwiazdozbiorze (w dawnej polszczyźnie słowa te były synonimami). [przypis edytorski]
Scortia, Giovanni Baptista (1553–1627) — włoski jezuita, profesor Akademii w Padwie. [przypis edytorski]
Scotland Yard — Urząd policji londyńskiej. [przypis tłumacza]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki adwokat, powieściopisarz i poeta. [przypis edytorski]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki autor powieści historycznych i poeta, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
Scott,Walter (1771–1832) — szkocki autor powieści historycznych (m.in. Ivanhoe, Rob Roy) i poeta, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki autor powieści historycznych (m.in. Ivanhoe, Rob Roy) i poeta, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
Scott, Walter (1771–1832) — szkocki poeta i autor powieści historycznych (m.in. Ivanhoe, Rob Roy), sławiący urodę Szkocji, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]
scriba (z łac.) — pisarz. [przypis edytorski]
Scribe, Eugène (1791–1861) — francuski dramaturg i librecista operowy. [przypis edytorski]
Scribe (…) Sardou, Caillavet i Flers — Eugéne Scribe (1791–1861): autor wielu komedii i librett operowych; Victorien Sardou (1831–1908): dramaturg francuski, autor m.in. Toski; Gaston Caillavet (1869–1915), Robert Flers (1872–1927): autorzy wspólnie pisanych komedii, jak np. wspomniany Król. [przypis tłumacza]
Scribe, Teodor Leclercq (…) Jay, Jouy — Eugène Scribe (1791–1861): autor komedii, wodewilów, librecista, jeden z najbardziej wpływowych i płodnych w historii opery; Théodore Leclercq (1777–1851): dramaturg, autor krótkich sztuk obyczajowych; Antoine Jay (1770–1854): pisarz, dziennikarz i historyk; Victor-Joseph Étienne, zwany de Jouy (1764–1846): dramaturg i librecista. [przypis edytorski]
scriptae duodecim (łac.) — dosł. 12 linii, gra podobna do warcabów. [przypis edytorski]
scripta (łac.) — pisma. [przypis redakcyjny]
scripta, lauda (łac.) — pisma, uchwały sejmikowe. [przypis redakcyjny]
scriptor neque ipsa disserendi forma nobis satisfecit — autor nie zadowolił nas także samą formą wykładu. [przypis tłumacza]
scriptor, scriptoris (łac.) — pisarz; tu M. lm scriptores: pisarze. [przypis edytorski]
Scriptum est „Dii estis” — et non potest solvi Scriptura (łac.) — Napisano jest: „Bogami jesteście”, a Pismo nie może być obalone. [przypis tłumacza]
scripulum (łac.) — mała złota moneta, równająca się trzeciej części złotego denara, czyli aureusa. [przypis redakcyjny]
Scrofa, Remigio — włoski dominikanin z Wenecji, autor Opusculum de invaliditate professionis (1625). [przypis edytorski]
sc. — skrót od łac. scilicet: to znaczy. [przypis edytorski]
Scudéry, Madeleine de (1607–1701) — autorka popularnych w czasach Ludwika XIV powieści sentymentalnych, przedstawiających nierealne przygody i uczucia kochanków. [przypis edytorski]
Scuka — mowa tu zapewne o Kazimierzu Szczuce, który w kilka lat potem, po Czyżowskim został opatem Paradyżu. [przypis autorski]
scusate, signora (wł.) — przepraszam panią. [przypis edytorski]
scyatyka (daw.) — scjatyka; ischias, rwa kulszowa. [przypis edytorski]
Scyci (rzad.) a. Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię. [przypis edytorski]
scyjatyka (daw.) — przewlekła i bolesna choroba kończyn dolnych związana z zapaleniem nerwu kulszowego (ischias). [przypis edytorski]
scyjatyka (daw.) — przewlekła i bolesna choroba kończyn dolnych związana z zapaleniem nerwu kulszowego (ischias); tu: reumatyzm. [przypis edytorski]
Scylla, Charybda — zdradliwe skały w cieśninie messyńskiej. [przypis redakcyjny]
Scylla i Charybda (mit. gr.) — dwa potwory morskie, które czatowały na żeglarzy po obu stronach cieśniny, utożsamianej z Cieśniną Mesyńską, i pożerały ich. [przypis edytorski]
Scylla i Charybda (mit. gr.) — dwa potwory morskie, opisane przez Homera w Odysei, czyhające na żeglarzy w wąskiej cieśninie: jeden po jednej, drugi po drugiej stronie cieśniny. [przypis edytorski]
Scylla i Charybda (mit. gr.) — potwory morskie, opisane przez Homera w Odysei, zagrażające żeglarzom w Cieśninie Mesyńskiej: jeden po jednej, drugi po drugiej stronie cieśniny. [przypis edytorski]
Scylla i Charybda (mit. gr.) — potwory morskie, opisane przez Homera w Odysei, zagrażające żeglarzom w Cieśninie Mesyńskiej: jeden po jednej, drugi po drugiej stronie cieśniny. [przypis edytorski]
Scylla (mit. gr.) — potwór morski o sześciu psich głowach, niegdyś nimfa, pilnujący Cieśniny Sycylijskiej, podobnie jak Charybda. [przypis edytorski]
Scylla (mit. gr.) — potwór morski w postaci psa o sześciu pyskach i dwunastu przednich łapach, mieszkający pod skałą w morzu i ściągający żeglarzy ze statków. [przypis redakcyjny]
Scylla (mit. gr.) — potwór morski z Odysei Homera; nazwana dwukształtną, ponieważ z góry miała postać dziewczyny. [przypis edytorski]
Scylla — po polsku nazywana też niekiedy Skyllą, tak jak po grecku. [przypis edytorski]
Scylla — potwór morski z Odysei Homera. [przypis edytorski]
Scylla — szczekający potwór o 12 nogach, 6 szyjach (Odyseja XII, 63). [przypis redakcyjny]
„Scylla” — Utwór wcale nieznany. [zapewne zaginiony dytyramb Tymoteusza wzmiankowany także w rozdz. XXVI; lament Odyseusza po stracie towarzyszy porwanych przez żarłocznego potwora uznaje Arystoteles za niemęski, nieprzystający do charakteru bohatera; red. WL] [przypis tłumacza]
Scylla (z łac.), gr. Skylla (mit. gr.) — wg Odysei jeden z dwóch potworów morskich (drugim była Charybda) czyhających na żeglarzy po obu stronach cieśniny, później utożsamianej z Cieśniną Mesyńską; wg Homera żyła w pieczarze, miała 12 łap i 6 głów na długich szyjach (Odyseja XII 85 i nast.), na późniejszych wizerunkach ma postać kobiety z długim, krętym ogonem potwora morskiego oraz z psimi głowami wyrastającymi z tułowia. [przypis edytorski]
Scypio — Jędrzej Scipio, dworzanin, chorąży wendeński. [przypis redakcyjny]
Scypion Afrykański Młodszy — wódz rzymski, który w 146 r. p.n.e. pokonał i zniszczył Kartaginę. [przypis edytorski]
Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.) — rzymski wódz z okresu II wojny punickiej, zwyciężył Hannibala w bitwie pod Zamą, która przesądziła o klęsce Kartaginy w rywalizacji z Rzymem. [przypis edytorski]
Scypion Afrykański Starszy, Publius Cornelius Scipio Africanus Maior (235–183 p.n.e.) — rzymski wódz z okresu II wojny punickiej, zwycięzca Hannibala w bitwie pod Zamą, która przesądziła o klęsce Kartaginy w rywalizacji z Rzymem. [przypis edytorski]
Scypion Afrykański Starszy, Publius Cornelius Scipio Africanus Maior (235–183 p.n.e.) — rzym. wódz z okresu II wojny punickiej, zwycięzca Hannibala w bitwie pod Zamą w 202 p.n.e. [przypis edytorski]
Scypion Afrykański Starszy, właśc. Publius Cornelius Scipio Africanus Maior (235–183 p.n.e.) — rzymski wódz z okresu II wojny punickiej, zwycięzca Hannibala w bitwie pod Zamą. [przypis edytorski]
Scypion a. Publiusz Korneliusz Scypion Afrykański Starszy (236–183 p.n.e.) — wódz rzymski z okresu II wojny punickiej, pogromca Hannibala, dwukrotny konsul rzymski. [przypis edytorski]
Scypion, obwiniony przed ludem (…) — Plutarch, Jak można chwalić samego siebie, 5. [przypis tłumacza]
Scypion — w historii rzymskiej wyróżniło się dwóch Scypionów: Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.), wódz z okresu II wojny punickiej, zwycięzca Hannibala w bitwie pod Zamą w 202 p.n.e., oraz jego wnuk przez adopcję, Scypion Afrykański Młodszy (185–129 p.n.e.), wódz z okresu III wojny punickiej, który w 146 p.n.e. zdobył i zburzył Kartaginę. [przypis edytorski]
Scypion — w historii rzymskiej wyróżniło się dwóch Scypionów: Scypion Afrykański Starszy, Publius Cornelius Scipio Africanus Maior (235–183 p.n.e.), wódz z okresu II wojny punickiej, zwycięzca Hannibala w bitwie pod Zamą w 202 p.n.e., oraz jego wnuk przez adopcję, Scypion Afrykański Młodszy, Publius Cornelius Scipio Africanus Minor zw. Aemilianus (185–129 p.n.e.), wódz z okresu III wojny punickiej, który w 146 p.n.e. zdobył i zburzył Kartaginę. [przypis edytorski]
Scypion — w historii staroż. Rzymu w walkach z Kartaginą odznaczyło się dwóch Scypionów: Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.): rzymski wódz z okresu drugiej wojny punickiej; kiedy Rzymianie nie mogli pokonać kartagińskiego wodza Hannibala, który wtargnął do Italii, Scypion wylądował z armią w Afryce Płn. i zaatakował ziemie Kartaginy; Hannibal został wezwany do kraju, by go powstrzymać, i w 202 p.n.e. w bitwie pod Zamą poniósł klęskę, co zadecydowało o wyniku wojny; Scypion Afrykański Młodszy (185–129 p.n.e.): rzymski wódz z okresu trzeciej wojny punickiej, wnuk (przez adopcję) Scypiona Afrykańskiego Starszego; zakończył wojnę z Kartagińczykami, w 146 p.n.e. zdobył i zburzył Kartaginę. [przypis edytorski]
Scypio, Scypion Metellus Nazyka, właśc. Quintus Caecilius Metellus Pius Cornelianus Scipio Nasica (ok. 95–46 p.n.e.) — rzymski wódz i polityk; zięć Pompejusza; od 49 p.n.e. zarządca Syrii, organizował wojska i flotę dla Pompejusza; w 46 p.n.e. pokonany przez Juliusza Cezara w bitwie pod Tapsus, popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
Scyrów — przyprowadził Pyrrus z wyspy Scyrus (jednej z Cyklad), od dziadka swego, Lykomedesa, którego córką była Deidamia. [przypis edytorski]
scysja — kłótnia, starcie słowne. [przypis edytorski]
Scyta — członek ludu Scytów, koczowników pochodzenia irańskiego, zamieszkujących w starożytności ziemie położone na północ i wschód od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
scytal — narzędzie służące w staroż. Grecji do szyfrowanego zapisu informacji, składające się z taśmy obwiniętej wokół pałeczki; tekst zapisany na taśmie był czytelny, kiedy oplatał pałeczkę o określonej średnicy, zaś po rozwinięciu taśmy litery nie układały się w sensowną treść. [przypis edytorski]
Scyta — mieszkaniec Scytii, członek starożytnego plemienia Scytów, którzy 700 lat p.n.e. najechali m.in. ziemie polskie, co w sarmatyzmie dało podstawę dla genealogicznych rojeń o pochodzeniu szlachty polskiej. [przypis edytorski]
Scyt — dziś popr.: Scyta, członek koczowniczych ludów zamieszkujących w starożytności stepy środkowej Eurazji, na płn. i wsch. od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
Scytia — staroż. nazwa stepów środkowej Eurazji, na płn. i wsch. od Morza Czarnego, zamieszkiwanych przez koczownicze ludy Scytów. [przypis edytorski]
Scytia — stepowa część Eurazji zamieszkiwana w starożytności przez koczownicze ludy Scytów: na północ od Morza Czarnego, Kaukazu i Wyżyny Irańskiej, tj. tereny ob. Ukrainy, płd. Rosji i Kazachstanu. [przypis edytorski]
Scytia — tak starożytni Grecy i Rzymianie nazywali ziemie położone na północ od Morza Czarnego, dzikie i słabo znane. [przypis edytorski]
Scytolatronia — zmyślony przez pieczeniarza (tzn. Plauta) kraj, pełen żołdaków (latrones), w sam raz dla żołnierza-samochwała. [przypis tłumacza]
Scytopolis — Σκυθόπολις, LXX Βαιθσάν, Βαιθσάμ, בֵּ֣ית שְׁאָ֡ן, dziś Beisan, osada 500 dusz licząca, położona na południowym pograniczu Galilei. [przypis tłumacza]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, na płn. i wsch. od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, na północ i wschód od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię; na części terenów zamieszkałych przez Scytów powstały osady i miasta założone przez osadników greckich, m.in. na wybrzeżach Krymu. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji. [przypis edytorski]
Scytowie, lp r.m. Scyta — wojowniczy koczownicy pochodzenia irańskiego, zamieszkujący w starożytności ziemie położone na północ i wschód od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
scytyjscy — pochodzący ze Scytii, staroż. krainy położonej na północ od Morza Czarnego, stanowiącej część Starożytnego Iranu (którego drugą, płd.-zach. część stanowiła Partia, zamieszkała przez Partów); tereny Scytii obejmowały dzisiejsze kraje: płn. Kaukaz z Azerbejdżanem i Gruzją, Kazachstan, płd. Rosję, Ukrainę, Białoruś i Polskę aż do Bałtyku, zw. wówczas Oceanem Sarmackim; płd. Ukraina i Bułgaria stanowiły Scytię Mniejszą. [przypis edytorski]
sczerniały — taki, który stał się ciemniejszy niż poprzednio bądź czarny. [przypis edytorski]
sczesnąć właśc. sczeznąć — umrzeć, zginąć. [przypis edytorski]
sczeźnij — umrzyj, przepadnij; forma rozkaźnika od sczeznąć. [przypis edytorski]
sczeza (daw.) — czeźnie, niknie, ginie. [przypis edytorski]
sczezają — od starop. sczeznąć: umrzeć. [przypis edytorski]
sczezły — zmarniały; zniszczony. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć, zdechnąć. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć, zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć, zginąć; tu: przenośnie jako zniknąć, przepaść. [przypis edytorski]
sczeznąć — osłabnąć, opaść z sił, zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć — umrzeć, zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć — zmarnować się; zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć — zmniejszyć się, osłabnąć; przestać istnieć, zniknąć. [przypis edytorski]
sczołgać się — dziś: przeczołgać się. [przypis edytorski]
