Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4811 przypisów.
truna — dziś popr.: trumna. [przypis edytorski]
truna — dziś: trumna. [przypis edytorski]
truna (starop.) — trumna. [przypis edytorski]
truna — trumna a. więzienie. [przypis edytorski]
truna — trumna. [przypis edytorski]
truna — tu: trumna. [przypis edytorski]
trunek (daw.) — napój alkoholowy. [przypis edytorski]
trunek — napój. [przypis edytorski]
trunnę — dziś: trumnę. [przypis edytorski]
trupa — zespół aktorów bądź cyrkowców. [przypis edytorski]
trup cały okrywa — dziś popr.: okrywa całego trupa. [przypis edytorski]
trup — dziś popr. forma B. lp: trupa. [przypis edytorski]
trupi — dziś popr. forma M.lm: trupy. [przypis edytorski]
trupiokost — kościotrup. [przypis edytorski]
trupokupiec (gr. nekropernas) — tak określa Kasandra Achillesa, który kazał Priamowi przyjść do obozu oblegających miasto Greków i wykupić trupa Hektora, aby król Troi mógł pogrzebać syna. [przypis edytorski]
Truppenlazarett (niem.) — szpital wojskowy. [przypis edytorski]
trupy — dziś popr. forma N. lm: trupami. [przypis edytorski]
trupy ruskiemi — dziś popr. forma N. lm: ruskimi trupami. [przypis edytorski]
trup z Medyny — Mahomet. [przypis edytorski]
trusas — pastangos, darbai. [przypis edytorski]
trusiątka — króliczki; zdrobnienie od trusia: królik. [przypis edytorski]
trusia — królik. [przypis edytorski]
trusia — królik; trwożliwe zwierzę. [przypis edytorski]
trusia — osoba cicha, nieśmiała. [przypis edytorski]
trusia — osoba trwożliwa, nieśmiała. [przypis edytorski]
trust (ekon.) — monopolistyczne przedsiębiorstwo powstałe w wyniku połączenia firm z jednej branży. [przypis edytorski]
trust — forma koncentracji kapitału, w ramach której łączą się samodzielne dotąd przedsiębiorstwa tej samej branży. [przypis edytorski]
trust mózgów (ang. brain trust) — grupa ekspertów, pomagająca w zaplanowaniu strategii działania jakiegoś przedsiębiorstwa, przedsięwzięcia lub instytucji; tu żartobliwie o jednej osobie. [przypis edytorski]
trust — monopolistyczne przedsiębiorstwo powstałe w wyniku połączenia firm z jednej branży. [przypis edytorski]
truteń (przen.) — darmozjad, pasożyt, próżniak. [przypis edytorski]
truteń — tu: leń żyjący na cudzy koszt. [przypis edytorski]
Trutnov — miasto w płn. Czechach. [przypis edytorski]
trutynować — roztrząsać. [przypis edytorski]
trutynować — rozważać, rozpatrywać, roztrząsać, omawiać. [przypis edytorski]
trutynować (z łac.) — rozważać. [przypis edytorski]
truwer — pieśniarz; także: trubadur, minnesinger. [przypis edytorski]
truwer — śrdw. poeta, śpiewak i/lub kompozytor. [przypis edytorski]
truwer (z fr.) — w średniowieczu, w płn. Francji poeta i kompozytor tworzący poezję epicką (epikę rycerską) oraz lirykę miłosną. [przypis edytorski]
Trwajcie! Co gwałtownego, prędko się przesili,/ Co ciężej cierpim, zawsze wspomina się miléj! — por. III, 544. [przypis edytorski]
trwalić się (neol.) — trwać, utrwalać się. [przypis edytorski]
trwalszą (…) jak — dziś popr.: niż. [przypis edytorski]
Trwoga i drżenie — Bojaźń i drżenie (Frygt og Bæven, duń.), dzieło filozoficzne Kierkegaarda, opublikowane pod pseudonimem Johannes de Silentio w 1843. Tekst jest w całości poświęcony sprawie ofiary Abrahama, który złożył w niej Bogu swojego syna, Izaaka. [przypis edytorski]
trwoga i przestrach — w oryg. niem. Angst und Entsetzen: strach i przerażenie. [przypis edytorski]
trwoga przed wami — u Cylkowa 'trwoga wasza'; skorygowano ze względu na logikę treści: chodzi o lęk zwierząt przed ludźmi, nie o ludzkie lęki. [przypis edytorski]
Trwoga występnym tylko przyzwoita — sens: tylko występnym wypada się bać. [przypis edytorski]
trwożny (daw.) — odczuwający trwogę, zlękniony. [przypis edytorski]
trybada (z gr., rzad.) — lesbijka, kobieta o orientacji homoseksualnej. [przypis edytorski]
trybadia, właśc. trybada — miłosny zwiazek kobiet. [przypis edytorski]
Trybał, dziś popr.: Trubajło, ukr. Трубайло — ludowa nazwa ukraińskiej rzeki Trubiż, lewego dopływu Dniepru. [przypis edytorski]
tryba — wycięty w drzewostanie pas. [przypis edytorski]
tryb Barbara — tradycyjna nazwa sylogizmu (schematu wnioskowania) mającego postać: „Każde M jest P, każde S jest M, więc każde S jest P”. [przypis edytorski]
tryb Baroco — tradycyjna nazwa sylogizmu (schematu wnioskowania) mającego postać: „Każde P jest M, niektóre S nie są M, więc niektóre S nie są P”. [przypis edytorski]
tryb Camestres — tradycyjna nazwa sylogizmu (schematu wnioskowania) mającego postać: „Każde P jest M, żadne S nie jest M, więc żadne S nie jest P”. [przypis edytorski]
tryb — tu: sposób postępowania. [przypis edytorski]
trybulacja (daw., z łac.) — zmartwienie, niepokój, kłopot. [przypis edytorski]
trybula — roślina o pierzastych liściach i żółtych lub białych kwiatach, używana jako przyprawa. [przypis edytorski]
trybula — roślina z rodziny selerowatych o pierzastych liściach, używana jako przyprawa kuchenna. [przypis edytorski]
trybularz (daw.) — kadzielnica kościelna. [przypis edytorski]
trybularz (daw.) — kadzielnica. [przypis edytorski]
trybularz — kadzielnica; metalowe naczynie z przykrywką, w którym znajdują się rozżarzone węgle z kadzidłem o mocnym zapachu, służące do okadzania wiernych podczas rytuałów religijnych. [przypis edytorski]
trybularz — kadzielnica; metalowe naczynie z przykrywką, w którym znajdują się rozżarzone węgle z kadzidłem o mocnym zapachu, służące do okadzania podczas rytuałów religijnych. [przypis edytorski]
trybularz — kadzielnica; metalowe naczynie z przykrywką, w którym znajdują się rozżarzone węgle z kadzidłem o mocnym zapachu, służące do okadzania wiernych podczas rytuałów religijnych. [przypis edytorski]
trybularz — kadzielnica. [przypis edytorski]
trybularz — ozdobna kadzielnica używana w czasie uroczystości religijnych w kościele katolickim. [przypis edytorski]
trybunał de la Rota — Trybunał Roty Rzymskiej (łac. Tribunal Rotae Romanae), jeden z trybunałów w Kurii Rzymskiej. [przypis edytorski]
Trybunał Kasacyjny — został ustanowiony w czasie rewolucji francuskiej w 1790 r., nadzorował sądy niższej instancji; dziś: Sąd Kasacyjny. [przypis edytorski]
trybunałów i miejsc podobnych, które (…) wysadzone być mogą w powietrze — aluzja do udaremnionego Spisku Prochowego (Gunpowder Plot) zorganizowanego przez ang. katolików i mającego na celu zabicie króla Anglii i Szkocji Jakuba I; jeden ze spiskowców, Guy Fawkes, został aresztowany w nocy z 4 na 5 listopada 1605 r. pod zarzutem próby wysadzenia gmachu Parlamentu przez podpalenie 36 beczek prochu zgromadzonych w piwnicach budynku pod Izbą Lordów; został on wraz innymi siedmioma niedoszłymi zamachowcami skazany na śmierć przez powieszenie i poćwiartowanie, wyrok wykonano 30 stycznia 1606 r. [przypis edytorski]
trybunał — sąd najwyższy; tu: przenośnie. [przypis edytorski]
trybunał — sąd o szczególnych kompetencjach. [przypis edytorski]
trybun ludowy — urząd w republice rzymskiej, którego głównym zadaniem była ochrona interesów obywateli, a zwłaszcza plebejuszy. [przypis edytorski]
trybun ludowy — urząd w republice rzymskiej, którego podstawowym zadaniem było reprezentowanie interesów uboższych obywateli (plebejuszy) i ich ochrona przed nadużyciami patrycjuszy i samowolą urzędników; trybunom przysługiwało prawo nietykalności oraz prawo weta (sprzeciwu) wobec decyzji innych urzędników i uchwał senatu. [przypis edytorski]
trybun ludowy — urząd w republice rzymskiej, którego podstawowym zadaniem było reprezentowanie interesów uboższych obywateli (plebejuszy) i ich ochrona przed nadużyciami patrycjuszy i samowolą urzędników; trybunom przysługiwała nietykalność, a zakres ich władzy stopniowo się zwiększał. [przypis edytorski]
trybun — trybun ludowy (łac. tribunus plebis), w staroż. republice rzymskiej osoba piastująca urząd obrońcy praw obywateli, zwł. plebejuszy, mająca prawo weta wobec ustaw senatu i chroniona swoistym immunitetem (jako sacrosanctus, uświęcony i nietykalny, trybun chroniony był przez prawo boskie i kodeks praw ludzkich: targnięcie się na niego był karane śmiercią oraz potępieniem przez bogów w zaświatach); początkowo wybierano na rok dwóch trybunów, z czasem aż dziesięciu; trybuni urzędowali na Forum Romanum; w okresie cesarstwa ich rolę ograniczano, a wreszcie przekazano ich najważniejsze uprawnienia cesarzowi. [przypis edytorski]
trybun wojskowy — stopień oficerski w armii starożytnego Rzymu: dowódca kohorty, jednostki taktycznej liczącej 600 żołnierzy; kadra dowódcza legionu składała się z legata (dowódcy legionu), podległych mu sześciu trybunów (dowódców kohort) oraz centurionów (setników). [przypis edytorski]
trybus — dziś popr.: tribus (łac.), jednostka podziału ludności w starożytnym Rzymie, początkowo zapewne wg przynależności etnicznej, później terytorialnej. [przypis edytorski]
trybuszon (z fr. tire-bouchon) — korkociąg. [przypis edytorski]
trybut (starop.) — lenno; za trybutem (…) panować: panować na zasadach lenna. [przypis edytorski]
trychotomia — podział na trzy części, trójdzielność. [przypis edytorski]
trydakna — inaczej tridakna lub przydacznica; rodzaj dużych małży morskich. [przypis edytorski]
Trydent a. Trento — miasto i gmina we Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga. [przypis edytorski]
tryfus (daw.) — naczynie na trzech nogach, trójnóg. [przypis edytorski]
Trygłów — w mit. słowiańskiej bóg morza, opiekun marynarzy, pierwszy budowniczy łodzi; poświęcony był mu bursztyn. [przypis edytorski]
tryglif — płytka z dwoma pionowymi rowkami, zdobiąca fryz dorycki, pierwotnie stanowiąca zakończenie belki stropowej. [przypis edytorski]
tryglif (z gr.) — ornament nad architrawem w kolumnie doryckiej, z pionowymi wrębami. [przypis edytorski]
trygonie, Trigonia — wymarły rodzaj prehistorycznych słonowodnych małży. [przypis edytorski]
tryjolet — dziś: triolet; rodzaj wiersza o strofie ośmiowersowej i specyficznym układzie dwóch rymów, w którym czwarty i siódmy wers powtarza pierwszy, a ósmy jest taki sam jak drugi (ABaAabAB). [przypis edytorski]
tryjomfator — dziś popr.: tryumfator a. triumfator. [przypis edytorski]
Tryjony (daw.) — ziemie na północy [przypis edytorski]
tryjony — gwiazdy wchodzące w skład gwiazdozbioru wielkiej Niedźwiedzicy (łac. septem triones). [przypis edytorski]
tryjony — gwiazdy wchodzące w skład gwiazdozbioru wielkiej Niedźwiedzicy (łac. septem triones); tu: Tryjony, czyli ziemie położone na północy (wskazywanej przez ten gwiazdozbiór). [przypis edytorski]
tryjumfem — dziś popr.: triumfem. [przypis edytorski]
trykać się — pobóść, uderzyć. [przypis edytorski]
tryk — baran. [przypis edytorski]
trykotaż — wyrób z trykotu, tkaniny dzianej jak pończochy, delikatnej i ściśle przylegającej do ciała. [przypis edytorski]
trykot — dzianina, z której wykonuje się opinające ciało stroje sportowe, kostiumy baletowe itp.; tu forma D.: do trykot, dziś popr.: do trykotów. [przypis edytorski]
trykot — dzianinowa odzież zrobiona jak pończochy. [przypis edytorski]
trykotowy — wykonany z trykotu: tkaniny dzianej jak pończochy, delikatnej i ściśle przylegającej do ciała. [przypis edytorski]
trykoty (daw.) — obcisły strój gimnastyczny. [przypis edytorski]
tryksać — bóść, atakować rogiem; od rzecz. tryk: baran. [przypis edytorski]
tryksający się — bodący się; od rzecz. tryk: baran. [przypis edytorski]
