Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4621 przypisów.
tamaryszek — krzew o drobnych kwiatach, rosnący w okolicach nadmorskich i pustynnych. [przypis edytorski]
tamburek — okrągły przedmiot, na którym rozpina się tkaninę przeznaczoną do haftowania. [przypis edytorski]
Tamburini, Tommaso (1591–1675) — włoski jezuita zajmujący się teologią moralną, autor m.in. Methodus expeditae confessionis (1656). [przypis edytorski]
tamburmajor (daw.) — dowódca orkiestry wojskowej lub doboszów. [przypis edytorski]
tamburyn — bębenek z obręczą, na której umieszczone są brzęczące blaszki. [przypis edytorski]
Tam byłby raj, tam byłby raj, żebyś ty ze mną była — fragm. kompozycji Moniuszki do wiersza Mickiewicza Do H *** (Wezwanie do Neapolu); tekst nieznacznie zmieniony, u Mickiewicza: „Tu byłby raj”, w dwu pierwszych strofach: „Tam był mi raj”. [przypis edytorski]
tam były jej bronie, tam wóz — aluzja do świątyni Juno Caelestis w Kartaginie, będącej w istocie wcześniejszym miejscem kultu fenickiej i punickiej bogini Tanit. [przypis edytorski]
Tamci siedmiu zasiedli — dziś popr.: tamtych siedmiu zasiadło. [przypis edytorski]
tamcza — chmura. [przypis edytorski]
Tam dziś panuje — pustka — rym do powyższego wersu „Że z raju dziś tu step” brzmi w domyśle „kiep”, tj. głupiec. [przypis edytorski]
tamecznego (starop.) — tamtego. [przypis edytorski]
tameczny (daw.) — tamtejszy. [przypis edytorski]
Johann Wolfgang von Goethe, Lata wędrówki Wilhelma Meistra, czyli wyrzekający się
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
tameczny — dziś raczej: tamtejszy. [przypis edytorski]
tameczny (starop. forma) — tamtejszy. [przypis edytorski]
tameczny — tamtejszy. [przypis edytorski]
tameczny — tamtejszy; znajdujący się tam. [przypis edytorski]
tamem ich nabyła (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tam ich nabyłam; tj. tu: tam nabawiłam się ich (kłopotów). [przypis edytorski]
tamem (…) wymieszkał (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tam wymieszkałem; tam przemieszkałem. [przypis edytorski]
tamen (łac.) — przecież. [przypis edytorski]
tamen usque recurret (łac.) — zawsze powróci; fragm. przysłowia łac. naturam expellas furca, tamen usque recurret: choćbyś naturę wypędzał widłami, ona zawsze powróci. [przypis edytorski]
Tamerlan (1336–1405) — właśc. Timur Chromy; od 1370 roku władca olbrzymiego państwa; założył turecką dynastię Timurydów, zdobył większość Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia. [przypis edytorski]
Tamerlan (1336–1405) — właśc. Timur Chromy; wódz mongolskiego plemienia Barłasów, założyciel dynastii Timurydów, panował w latach 1370–1405, był zdobywcą większości Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia. [przypis edytorski]
Tamerlanus — właśc. Timur Chromy (1336–1405), wódz mongolski, twórca imperium i założyciel dynastii Timurydów. [przypis edytorski]
tameśmy (…) poznali — tam poznaliśmy. [przypis edytorski]
tameśmy (…) słyszeli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tam słyszeliśmy. [przypis edytorski]
tameśmy usiedli — inaczej: tam usiedliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
tam, gdzie brzęczą pszczoły — przenośnie: tam, gdzie powstaje nowa frakcja w dotychczasowej społeczności chrześcijan (podobnie jak wzmożone brzęczenie sygnalizuje wyrojenie się pszczół, gdy część roju opuszcza ul z nową królową). [przypis edytorski]
tam gnuśni udarnicy… — zestawienie radzieckich przodowników pracy z oddziałami nazistowskiej Służby Pracy. [przypis edytorski]
Tam gród nasz, na tym Dardan urodził się łanie (…) — Dardanus miał opuścić swe miasto rodzinne Korytus w Etrurii i otrzymać od Teukra, jako wiano córki oddanej Dardanusowi za żonę, krainę w pobliżu późniejszej Troi, zwaną najpierw Dardanią, a następnie od imienia wnuka Dardanusa, Trosa: Troją. [przypis edytorski]
Tamilowie — naród z grupy ludów drawidyjskich, zamieszkujący płd. kraniec Płw. Indyjskiego oraz płn.-wsch. część Cejlonu. [przypis edytorski]
tamilski — język z rodziny drawidyjskiej, używany gł. w południowych Indiach oraz na wyspie Cejlon; jako język literacki wykształcił się w I w. n.e. [przypis edytorski]
Tami-n-hor a. Demi en Hor, gr. Hermopolis Mikra — dziś Damanhur, miasto w zachodniej części Delty Nilu, położone ok. 150 km na północny zachód od Memfis, nad kanałem łączącym kanopskie ramię Nilu z jeziorem Mareotis (dziś Buhajrat Marjut). Stolica 7. nomu Dolnego Egiptu. [przypis edytorski]
Tamino i Pamina — postaci z opery Mozarta Czarodziejski Flet (1791). [przypis edytorski]
tam i sam (daw., gw.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (daw.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (dw., gw.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (starop.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (starop.) — tu i tam; tu i ówdzie. [przypis edytorski]
tam i sam — tu i ówdzie; bez celu. [przypis edytorski]
Tamiza — rzeka w płd. Anglii, przepływająca przez Londyn. [przypis edytorski]
Tamiza — rzeka w płd. Anglii. [przypis edytorski]
tam mądrość (…) gdzie taka pokora i mierność przemieszkiwa — luźne nawiązanie do Jk 3, 13. [przypis edytorski]
Tammuz, Tamuz a. Dumuzi (mit.) — starożytny mezopotamski bóg umierającej i odradzającej się przyrody, którego kult rozpowszechnił się na Bliskim Wschodzie; małżonek bogini Isztar (sumeryjskiej Inanny). [przypis edytorski]
tamój (daw.) — tam. [przypis edytorski]
Tam, o jutrzni we mgłach, odpływają małe statki rybackie (…) lśniący topór u gondoli dziobu przytwierdzony profilem zębatym się określa… — cytaty z noweli Cypriana Kamila Norwida Menego. [przypis edytorski]
tamować — powstrzymywać. [przypis edytorski]
t'amo! (wł.) — Kocham Cię! [przypis edytorski]
T'amo (wł.) — kocham cię. [przypis edytorski]
Tam przecież Turczyn włada — Jerozolima znajdowała się pod panowaniem Imperium Otomańskiego w latach 1517–1917. [przypis edytorski]
tamquam re bene gesta (łac.) — jakby sprawę dobrze załatwił. [przypis edytorski]
tamquam rem bene gestam (łac.) — jako rzecz dobrze zrobioną. [przypis edytorski]
tam się oglądało potworny stwór — dziś popr.: tam się oglądało potwornego stwora. [przypis edytorski]
Tam się załamały saksońskie zastępy, Harold śmierć poniósł tam sławną — w bitwie pod Hastings w 1066 r. wojska Wilhelma Zdobywcy z Normandii pokonały pospolite ruszenie Saksonów, germańskich mieszkańców Anglii, pod wodzą króla Harolda II Godwinsona (1022–1066). Powodem najazdu był spór o tron angielski, obiecany przez poprzedniego króla m.in. Wilhelmowi, a zwycięstwo ułatwił Normanom potężny najazd wikingów, sprzymierzonych z bratem Harolda. [przypis edytorski]
tamstela (reg.) — stamtąd. [przypis edytorski]
tam-tam — odmiana gongu, azjatycki instrument muzyczny w postaci zawieszanej pionowo metalowej tarczy, w którą uderza się pałką o miękkiej główce. [przypis edytorski]
tam-tam — tu: odmiana gongu, azjatycki instrument muzyczny w postaci zawieszanej pionowo metalowej tarczy, w którą uderza się pałką o miękkiej główce. [przypis edytorski]
tamtę (daw.) — dziś: tamtą. [przypis edytorski]
tamtę — dziś: tamtą. [przypis edytorski]
tamtę (starop. forma) — dziś popr.: tamtą. [przypis edytorski]
Tamten — dramat Gabrieli Zapolskiej z 1898 r., ukazująca traktowanie polskich spiskowców przez rosyjskich żandarmów podczas procesu. [przypis edytorski]
tam — tu: na cudzym. [przypis edytorski]
tamtych — tj. zalotników czekających w zasadzce na Telemacha. [przypis edytorski]
tamuj (reg.) — tam. [przypis edytorski]
Tam u niej damy się zbierają. I dziś właśnie „O czułym” dyskursować mają — w XVII w. dzieła literackie czytano i omawiano podczas regularnych zebrań towarzyskich w domach arystokratycznych lub mieszczańskich. Tego rodzaju salony literackie, gromadzące twórców, krytyków i odbiorców literatury, prowadziły często kobiety. [przypis edytorski]
Tamuz — czwarty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i dziesiąty miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na czerwiec–lipiec. [przypis edytorski]
Tamyras a. Tamyris (mit. gr.) — tracki śpiewak, który przechwalał się, że wygrałby konkurs nawet z samymi Muzami; rozgniewane Muzy odebrały mu wzrok oraz umiejętności śpiewania i grania; zob. Iliada II 594 i nast. [przypis edytorski]
tam y sam (starop.) — tu i tam; tu i ówdzie. [przypis edytorski]
tańcerz — dziś popr. pisownia: tancerz. [przypis edytorski]
tańcerzóm — dziś popr. forma C. lm: tancerzom. [przypis edytorski]
tańcu — dziś popr. forma D. lp: tańca. [przypis edytorski]
tańczący koń — Marocco (ok. 1586–ok. 1606), zwany też „myślącym koniem”, słynny z zadziwiających sztuczek, prezentowany w Londynie, a potem w innych miastach Anglii i Europy. [przypis edytorski]
taństwo — tytuł i godność tana. [przypis edytorski]
Tanach — nazwa Biblii, skrót utworzony od słów: Tora, Newiim (Prorocy) i Ketuwim (Pisma). [przypis edytorski]
tanagryjskie figurki — określenie niewielkich figurek z terakoty przedstawiających dziewczęta i kobiety, wytwarzanych w okresie hellenistycznym, początkowo w Tanagrze w Grecji, później również w innych regionach; odznaczały się starannym modelunkiem i wdziękiem. [przypis edytorski]
tanagryjskie kształty — kształty piękne, harmonijne; nazwa od odnalezionych w Tanagrze posążków tancerek. [przypis edytorski]
tanaici (z hebr.) — tytuł nauczycieli wykładowców w okresie między 10 a 220 r. n.e. (głównie w Jerozolimie), zajmujących się studiowaniem i komentowaniem Tory, z ich komentarzy powstała Miszna (część Talmudu); tanaici byli następcami zugot, tj. pary uczonych i żydowskich przywódców duchowych między I w. p.n.e. a I w. n.e., z których jeden, noszący tytuł nasi czyli książę, był przewodniczącym Sanhedrynu, a drugi jego zastępcą (aw bet din). [przypis edytorski]
Tanais — dziś: Don. [przypis edytorski]
tanaita a. tannaita (z hebr. tannaim: nauczać) — określenie stosowane dla pięciu (lub sześciu) generacji uczonych i nauczycieli Tory, którzy działali od ok. 20 do ok. 200 r. n.e. [przypis edytorski]
tancbuda (pot.) — podrzędny lokal z salą do tańca. [przypis edytorski]
tancė — šokis. [przypis edytorski]
tancius (sl.) — šokis. [przypis edytorski]
Tancredi — opera Gioachina Rossiniego (1792–1868), która miała premierę w 1813 r. [przypis edytorski]
Tandalidzi — mit. grec. dzieci Tantala: Niobe (matka dzieci zabitych za jaj pychę przez Apolla i Artemidę, zamieniła się w kamień), Pelopsa (zabity przez ojca i podany bogom na uczcie, wskrzeszony na życzenie Zeusa) i Broteasa (doprowadzonego do szaleństwa przez Artemidę, której nie chciał okazać czci), często przedstawiani w sztuce klasycznej i nowożytnej. [przypis edytorski]
tandeciarka (daw.) — sprzedawczyni towarów z drugiej ręki; w oryginale fr. marchande à la toilette: osoba handlująca używanymi ubraniami i ozdobami. [przypis edytorski]
tandeciarz — handlarz starzyzną. [przypis edytorski]
tandeciarz — handlarz tandetą, tj. tanimi, byle jakimi towarami z drugiej ręki. [przypis edytorski]
tandecierz (daw.) — handlarz starzyzną. [przypis edytorski]
tandem (łac.) — a więc, nareszcie, na koniec. [przypis edytorski]
tandem (łac.) — nareszcie, w końcu. [przypis edytorski]
tandressa (neol., z fr. tendresse) — czułość, tkliwość, delikatność uczuć. [przypis edytorski]
tandressa (neol., z fr. tendresse) — tkliwość, czułość. [przypis edytorski]
tandresy (daw., z fr. tendresses) — czułości. [przypis edytorski]
tanecznica (daw.) — tancerka. [przypis edytorski]
Tanganajka — tak dawniej spolszczano nazwę jeziora i regionu Tanganika (ang. Tanganyika). [przypis edytorski]
Tanger — miasto portowe w płn. Maroku, nad Cieśniną Gibraltarską. [przypis edytorski]
Tanger — miasto w płn. Maroku. [przypis edytorski]
tangować (z łac.) — dotykać. [przypis edytorski]
tani — dziś popr.: taniej. [przypis edytorski]
taniec (daw.) — omowne określenie na bitwę. [przypis edytorski]
taniec hiszpański, wprowadzony do Paryża przez tancerkę Zarabandę — zarabanda to hiszpańska nazwa sarabandy, odnotowana po raz pierwszy w 1539; pochodzenie tego słowa jest nieznane. [przypis edytorski]
