Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24263 przypisów.
małachaj — czapa futrzana. [przypis redakcyjny]
Małachowski, Jan — służył w wojsku i był rotmistrzem pod Rewerą Potockim; po śmierci żony został księdzem, naprzód kanonikiem krakowskim, potem biskupem chełmskim, od 1666 r. podkanclerzym koronnym, zm. 1697. [przypis redakcyjny]
mała gwiazda — Planeta Merkury. [przypis redakcyjny]
mała nie dostawa (starop.) — mało brakuje. [przypis redakcyjny]
małego jest wątku — jest uboga. [przypis redakcyjny]
małmazja (daw.) — ogólne określenie odnoszące się do słodkiego wina; pierwotnie nazwa ciemnych, aromatycznych win produkowanych w okolicach miasta Malvasia na Peloponezie. [przypis redakcyjny]
małmazja — słodkie wino pochodzące z południa Europy. [przypis redakcyjny]
małmazja — wino spod miasta Napoli di Malvazia w Morei, wino kreteńskie od góry Marmy. [przypis redakcyjny]
mało (…) co (starop.) — zaledwie, trochę. [przypis redakcyjny]
Mało dbam, że ze Wschodu przybyli pasterze… — poeta wspomina tu o nieudowodnionej dostatecznie hipotezie, że państwo egipskie zostało założone przez potomków biblijnego Chama, którzy przybyli ze wschodu. [przypis redakcyjny]
małoduszność — Powyżej nie było mowy o tym wzruszeniu. Zob. inne jego określenie niżej w Przyp. do Tw. 57. Cz. IV. [przypis redakcyjny]
Mało małym nie zginął — Priama przed zemstą Heraklesa uratowała siostra Hezjona. [przypis redakcyjny]
mało przed tym (starop.) — niedawno. [przypis redakcyjny]
mało (starop.) — trochę. [przypis redakcyjny]
mało tobie po Owidiuszu, po Horacjuszu — jako nie wielce oddany w młodości naukom, nie dziw, że w Horacjuszu nie smakował; wreszcie można to uważać jedynie jako radę dla obywateli wiejskich. [przypis redakcyjny]
małowierny [rozum] (starop.) — mało mający wiary. [przypis redakcyjny]
mało — zaledwie, trochę. [przypis redakcyjny]
mały Napoleonek pojechał na wojnę do… Natalu… — Natal: port w kraju tejże nazwy w południowo–wschodniej Afryce (posiadłość brytyjska). 27 lutego 1879 Napoleon IV wyjechał do Natalu, ażeby jako ochotnik wziąć udział w walkach Anglików z Zulusami. [przypis redakcyjny]
małżeńską plami łożnicę swego brata — Tyestes uwiódł żonę swego brata, Atreusa. [przypis redakcyjny]
malabarski — pochodzący z Wybrzeża Malabarskiego (Malabaru), czyli południowo-zachodniego wybrzeża Indii nad Morzem Arabskim. [przypis redakcyjny]
malaciam in malitiam (łac.) — łagodność w złość. [przypis redakcyjny]
mala consilia ordinis intermedia (łac.) — złe rady pośredniego stanu; pośrednim stanem między królem a stanem rycerskim (szlachtą) jest senat. [przypis redakcyjny]
Malagiz — Malagigi, brat Wiwiana, syn Bowa, czarodziej. [przypis redakcyjny]
Malamokka — Malamocco, jedna z wysp na lagunach weneckich. [przypis redakcyjny]
malaria — tu: żart. rzeczownik zbiorowy oznaczający malarzy. [przypis redakcyjny]
malarzów (D., lp., rodz. m.) — dziś popr.: malarzy. [przypis redakcyjny]
Malczeski — tak podpisuje się poeta i tutaj, i na różnych dokumentach z ostatniego okresu życia. Ale jeszcze na podaniu o dymisję z wojska (12 grudnia 1815) widnieje czytelny podpis: Antoni Malczewski; tak też pisane jest jego nazwisko na wszystkich aktach krzemienieckiego liceum, i taka właśnie pisownia jest prawidłowa. Dlatego wprowadziliśmy ją u nas, mimo tego podpisu pod listem do Niemcewicza, i mimo że na karcie tytułowej I wydania z r. 1825 czytamy również: Malczeski. [przypis redakcyjny]
Malczewski naszej literaturze dał (…) pierwszą prawdziwą (…) postać kobiecą i pierwszy też prawdziwie poetyczny (…) miłosny dialog — Zwrócił na to pierwszy uwagę Stanisław Tarnowski w Historii literatury polskiej, IV, 300. [przypis redakcyjny]
Malea — niebezpieczny dla żeglarzy przylądek u wschodniego cypla Peloponezu. [przypis redakcyjny]
male cohaerens corpori suo caput (łac.) — głowa źle przylegająca do ciała. [przypis redakcyjny]
maledetto (wł.) — przeklęty. [przypis redakcyjny]
Maledicatur autem Satanas, creatura Gehennae (łac.) — Zelżony zaś niech będzie szatan, nędzny pomiot piekła. [przypis redakcyjny]
Malega — miasto Malaga w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
male … habuit senatum (łac.) — źle usposobiła senat. [przypis redakcyjny]
maleńki — rymuje się z ręki stosownie do stałej wymowy Mickiewicza: panięka, skączyłem. [przypis redakcyjny]
male olentem (łac.) — cuchnące. [przypis redakcyjny]
malevolentia (łac.) — złość. [przypis redakcyjny]
malevoli (łac.) — źli, źle myślący. [przypis redakcyjny]
malevolis consiliis (łac.) — złośliwymi radami. [przypis redakcyjny]
malevolorum conatus (łac.) — źle myślących usiłowania. [przypis redakcyjny]
Malgiz — Malagigi, brat Wiwiana, syn Bowa, czarodziej. [przypis redakcyjny]
malgré tout (fr.) — mimo wszystko. [przypis redakcyjny]
Malheur à votre mère qui vous a mis au monde (…) vous-même (fr.) — Przekleństwo twej matce, która cię wydała na świat, przekleństwo mnie, który cię spłodziłem, przekleństwo kobiecie, która cię poślubiła, przekleństwo tobie samemu. [przypis redakcyjny]
Malibranowa — Maria Malibran, wielka śpiewaczka francuska pochodzenia hiszpańskiego. [przypis redakcyjny]
maligna — gorączka. [przypis redakcyjny]
malle-pocztą (fr.) — pocztą listową. [przypis redakcyjny]
malo eventu (łac.) — niepomyślnie. [przypis redakcyjny]
malowanki Częstochowskie — banalne, odpustowe reprodukcje „obrazów świętych”; por. określenie „rymy częstochowskie”, wiersze prymitywne. [przypis redakcyjny]
malszonka — żart. zniekształcone: małżonka. [przypis redakcyjny]
Maluczko zasię, a znów mnie ujrzycie — Słowa z Ewangelii św. Jana, rozdz. 16. Dante tą razą rzeczywiście przepowiada jako prorok, że Rzym wkrótce będzie, jak był, stolicą następców świętego Piotra. Albowiem po siedemnastoletnim panowaniu sześciu papieżów w Awinionie, po sporach długoletnich kłócących pokój Kościoła świętego przez wybór papieżów i antypapieżów, kierowany często wpływami zewnętrznymi tej lub owej władzy świeckiej, przywróconym był na końcu dawny jego pokój i porządek. [przypis redakcyjny]
malum supra omne malum (łac.) — nieszczęściem nad wszystkie nieszczęścia. [przypis redakcyjny]
mamałyga — potrawa z mąki kukurydzianej. [przypis redakcyjny]
Mambryn — król saraceński, który prowadził wojnę z chrześcijanami, zabity przez Rynalda. [przypis redakcyjny]
Mammea — Mamma Beatrice, córka Mikołaja da Correggio. [przypis redakcyjny]
Mamuga — miasto między Antiochią a Damaszkiem w Syrii. [przypis redakcyjny]
Mamy do przejścia jeszcze dłuższe wschody — Tu napomyka Wergiliusz o wschodach, jakimi trudniej będzie poecie wchodzić na górę czyśćcową. Sens tych słów wyraźnie mówi: że daleko więcej trudności jest do zwalczenia przy pozbyciu się grzechu jak przy jego uznaniu. [przypis redakcyjny]
mamy jedną tylko istotę i (…) jest ona bezwzględnie nieskończona, jak już zaznaczyliśmy w Przyp. do Tw. 10 — Por. List 50 § 1–3. [przypis redakcyjny]
Mamy już dwie koalicje — ta ocena ówczesnej sytuacji politycznej przez Rzeckiego opiera się częściowo na przesłankach rzeczywistych. Po kongresie berlińskim gwałtownie pogorszyły się stosunki rosyjsko–niemieckie, gdyż rząd rosyjski uważał stanowisko Niemiec za przyczynę swych niepowodzeń dyplomatycznych na kongresie. Z drugiej strony doszło do zbliżenia dyplomatycznego Austrii i Anglii (prasa donosiła o „nie pisanym przymierzu” obu państw) oraz Rosji i Turcji, zrażonej imperialistyczną polityką Anglii w Egipcie. Przy trwającym nadal antagonizmie angielsko-rosyjskim i francusko-niemieckim zaostrzyły się w związku z sytuacją na Bałkanach stosunki rosyjsko-austriackie. Latem 1879 r. groźba wojny była poważną. Wówczas jednak bismarckowskie Niemcy związały się z dotychczasowym wrogiem, Austro–Węgrami, przymierzem skierowanym przeciw Rosji i Francji (7 października). Przymierze to (rozszerzone w 1882 r. przez przystąpienie doń Włoch) zmieniło układ sił w Europie i odsunęło wybuch wojny. [przypis redakcyjny]
mamy za najważniejsze to, co jest przyjemne w teraźniejszości — Wyrażenie swobodnie zapożyczone od Terencjusza, Heautontim. 961. [przypis redakcyjny]
manasberskie — rodzaj wina reńskiego. [przypis redakcyjny]
mandat — pozew do sądu. [przypis redakcyjny]
mandat — pozew sądowy. [przypis redakcyjny]
mandat (starop.) — [tu:] rozkaz. [przypis redakcyjny]
Mandrykard — syn Agrykana, król tatarski, jeden z główniejszych bohaterów saraceńskich. [przypis redakcyjny]
Mandziana — zapewne południowe Chiny z stolicą Kwinsaj (Nanking). [przypis redakcyjny]
maneant posteritati pro testimoniis vitae meae (łac.) — pozostały dla potomstwa jako świadectwa życia mego. [przypis redakcyjny]
manebimus adhuc (łac.) — zostaniemy jeszcze. [przypis redakcyjny]
manela — metalowa ozdoba: naramiennik lub bransoleta. [przypis redakcyjny]
manela — obrączka. [przypis redakcyjny]
manele (daw.) — naramiennice. [przypis redakcyjny]
manele (daw.) — [tu:] naramiennice. [przypis redakcyjny]
manele — tu: ozdoby na rękę, bransolety. [przypis redakcyjny]
manele (z wł.) — bransoletka; tu: kajdany. [przypis redakcyjny]
mane, tekel, fares (z aramejskiego) — policzono, zważono, rozdzielono; takie słowa miały się pojawić na ścianie w czasie świętokradczej uczty króla babilońskiego Baltazara, było to proroctwo śmierci Baltazara i upadku Babilonu (Dn 5, 1-31). [przypis redakcyjny]
maneż — ujeżdżalnia. [przypis redakcyjny]
Manfred — syn naturalny cesarza Fryderyka II, król Neapolu. [przypis redakcyjny]
Manfred — tytułowa postać powieści poetyckiej G. Byrona, w oryg. pada tu imię Fausta, bohatera dramatu J. W. Goethego. [przypis redakcyjny]
Mania M — Markiewiczówna. [przypis redakcyjny]
manibus date lilia plenis! (łac.) — dawajcie pełnemi rękoma. [przypis redakcyjny]
Manibus date lilia plenis, purpureas spargam flores animamque nepotis… — Dajcie pełne dłonie lilij, będę rzucał purpurowe kwiaty na duszę wnuka… [przypis redakcyjny]
maniera — sposób, ułożenie; tu: maniera kawalerska, rycerskość, bohaterstwo. [przypis redakcyjny]
maniera — tu: sposób. [przypis redakcyjny]
manierę — obyczaj. [przypis redakcyjny]
manifesta — jawne skargi. [przypis redakcyjny]
manifesta — odezwy, skargi. [przypis redakcyjny]
manifest pisze — tu, zgodnie z tradycją poezji konfederacji barskiej, Matka Boska jest traktowana niby regimentarz, który pisze i rozsyła manifesty. [przypis redakcyjny]
manifest (z łac.)— tutaj: skarga. [przypis redakcyjny]
manijerny — elegancki, wytworny. [przypis redakcyjny]
mankament (z łac.) — brak, wada, usterka. [przypis redakcyjny]
man — mane. [przypis redakcyjny]
man' — mane. [przypis redakcyjny]
manometr — przyrząd do pomiaru ciśnienia gazów i cieczy. [przypis redakcyjny]
mansjonarz (z łac.) — ksiądz, wolny od obowiązków, prócz odprawienia mszy i pacierzy kapłańskich. [przypis redakcyjny]
man-Suder — dla rymu, zamiast Suderman. [przypis redakcyjny]
mansum ex ore daret (łac.) — od ust by sobie odjął. [przypis redakcyjny]
manszety — autor ma na myśli fryzowane koronki, noszone w XVIII wieku u rękawów, na wzór francuski. [przypis redakcyjny]
manta-szust — dawny ubiór kobiecy. [przypis redakcyjny]
mantelletta — rodzaj krótkiego płaszcza noszonego przez biskupów. [przypis redakcyjny]
Manto — córka Tejrezjasza i także wieszczka; po śmierci ojca, gdy Teby zdobył Kreon, uciekła do Włoch, gdzie syn jej na pamiątkę od imienia matki Mantuę założył. [przypis redakcyjny]
mantolety — płaszczyki, pelerynki. [przypis redakcyjny]
