Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 24263 przypisów.

Co się tyczy cenzusu, ustalającego ilość ziemi, jaką szlachcic musiałby posiadać, by być dopuszczonym do sejmików, to widząc w tym i złe, i dobre strony, a nie znając kraju na tyle, bym mógł porównać skutki, nie mogę kwestii tej stanowczo rozstrzygnąć — ostrożne postawienie tej sprawy wynikło prawdopodobnie stąd, że Wielhorski był stanowczym zwolennikiem cenzusu majątkowego. Mably żądał przyznania biernego prawa wyborczego szlachcicom 30-letnim, właścicielom ziemskim, niepozostającym na służbie u drugiego szlachcica, ani domowej, ani w charakterze zarządcy dóbr. Nie pozbawia jednak szlachty nieposesjonatów czynnego prawa wyborczego. [przypis redakcyjny]

co się winki a papinki zadrobili (starop.) — na łakotkach [tj. łakociach] zdrobnieli. [przypis redakcyjny]

co słychać o koźmianowym „Dniu dzisiejszym”Dzień dzisiejszy, Krasińskiego wyszedł jako utwór „Autora wiersza Do Mistrzów Słowa”, czyli Stanisława Koźmiana. [przypis redakcyjny]

Co stworzyli Fichci, Hegle,
Kanci, Comci — umiem biegle.
Wszystkie zagraniczne „gajsty”
Znam: Ibseny, Marksy, Kleisty,
I Amiele i Sorele:
Wszystkich, wszystkich na proch mielę.
Wiem, co płonie, a co tli się
W Goethem, w Heinem, w Nowalisie;
Co w Shakespearze, w Macauleyu,
W Millu, w Keatsie i w Shelleyu,
Wiem, co Dante rzekł, Carducci;
Wiem, czego Machiavel uczy.
Nikt nie żywił się tak niczem,
Jak ja Fryderykiem Nietschem.
Wiem, co Budda, co Mahomet;
Co jest Krishna, co Bafomet;
Wiem, co pisał Tomasz z Kempis;
Wiem, kto kocha zło, kto tępi;
Wiem, gdzie zła, gdzie dobra rola,
Jak jaki Savonarola…
Tak, lecz moje własne dzieło —
Moje własne — licho wzięło.

Jeżeli o powyższych pisarzach Lemański powziąwszy wiadomość dopiero z dzieł Brzozowskiego miał istotnie na celu w utworze tym ośmieszyć erudycję tego właśnie autora, to konkluzja, jaką o charakterze erudycji tej wypowiada, świadczyłaby tylko, że poza skorowidzem nazwisk dzieła te były dla niego krainą na wszystkie spusty szczelnie zamkniętą. Analogiczną wzmiankę o Lemańskim zawiera Pamiętnik, wpisy z dn. 31 XII i 10 II. [red.WL].

[przypis redakcyjny]

Co tam w walkach ze śmiercią, mimo niej zmartwiało — Mimo śmierci pozostało, stężało we wyrazie martwej twarzy, mimo że śmierć zwykle kształtuje rysy tak, że sprawiają wrażenie spokoju. [przypis redakcyjny]

co też w nas jest najgłębszego i najistotniejszego (…) będzie niewątpliwie najbliższe rdzeniowi świata — tak określa pięknie i trafnie genezę metafizyki u Schopenhauera Theodor Lessing, dając tym samym zwięzłe jej streszczenie; Schopenhauer. Wagner. Nietzsche, München 1906, s. 48. [przypis redakcyjny]

Co tobie, mój Bokka — Bocca degli Abbati; na początku bitwy pod Montaperti nad rzeką Arbią podstępem uciął rękę gwelfowi, Jakubowi Pazzi, który niósł sztandar stronnictwa; gwelfowie przerażeni upadkiem swojego sztandaru, który ich do boju prowadził, poszli w rozsypkę i bitwę przegrali. Dante, chociaż gibelin, potępia ten czyn nieszlachetny. [przypis redakcyjny]

Co Tobie za talara podpisuje Konrad Wallenrod — K. Wallenrod, landrat w Stumie; mowa o paszporcie. [przypis redakcyjny]

co to się ma znaczyć — w wyd. Czubka i poprzednich Bibl. Nar.: „co to ma się znaczyć”. [przypis redakcyjny]

co to znać, co stamtąd uciekli, powiedzieli (…) — Szwedzi, co uciekli z narożnika, powiedzieli muszkieterom, że Polacy przez okno wdzierają się do twierdzy. [przypis redakcyjny]

Co w chmurze robi jej iskra tak chyża — Wszystko, co pobudza nową miłość i nową radość błogosławionych duchów, ożywia większym blaskiem światło, jakim są otoczone, co już widzieliśmy nieraz. [przypis redakcyjny]

Co widzę, to dla mnie rzecz nowa — Wykrzyknik zdziwienia wyrwany z ust poety na widok poganina w raju. [przypis redakcyjny]

Co więcej, edykt pistyjski mówi o owych ludziach wolnych, którzy musieli płacić czynsz królewski od głowy i od chaty, i którzy sprzedali się w czasie głodu. Król chce, aby ich odkupiono: jako że ci, którzy byli wyzwoleni patentem królewskim, nie nabywali zazwyczaj pełnej i całkowitej wolności, ale płacili census in capite — Artykuł 28-my tegoż samego edyktu tłumaczy to dobrze. Czyni nawet różnicę między wyzwoleńcem Rzymianinem a wyzwoleńcem Frankiem; widzimy więc z tego, że czynsz nie był powszechny. [przypis redakcyjny]

co więcej stało — co miało większą wartość, więcej kosztowało. [przypis redakcyjny]

co w niej gadał — tu: obrońca sądowy. [przypis redakcyjny]

Co w ogóle Muz dotyczy (…) zobowiązań — [patrz: Spence,] Polymetis Dial., VIII p. 91. [przypis redakcyjny]

Co wydał z obyczajmi dworzanina swemi — hrabia Baltazar Castilione, autor dzieła Dworzanin (Il corteggiano), na którym się wzorował nasz Górnicki, pisząc swego Dworzanina; [odnośnie budowy w. 3 i 4:] co nie ściąga się na wyraz [tj. nie odnosi się do wyrazu] „Kapel”, lecz na domyślny zaimek „ten” [a. „ten, co” i zastępuje nazwisko autora Il corteggiano]. [przypis redakcyjny]

coxcomb (ang.) — dosłownie koguci grzebień; tu: chłystek. [przypis redakcyjny]

co żywo (daw.) — wszyscy żywi (por. kto żyw). [przypis redakcyjny]

co żywo źrebię ono łomie — „łamie” przed czasem źrebię, nim dorośnie (przysłowie). [przypis redakcyjny]

co za białagłowa — Antenor zna oczywiście Kasandrę; chodzi tu jednak o przedstawienie jej widzom, jak w teatrze greckim (nie znano tam afisza, zastępowano go więc dialogiem, podającym imię wprowadzanego na scenę bohatera). [przypis redakcyjny]

Co zamyślasz? czy ty śnisz?… — (w. 41–48) Nie troszcząc się zbytnio o ścisłość, daje poeta do zrozumienia, że jakieś mahometańskie przepisy religijne nie pozwalają chrześcijanom wchodzić do domów muzułmańskich („Gdy uczują ptaki krzyż — wicher będzie wiał — I przyniesie czworo skał”). Tymczasem takiego przepisu w Koranie nie ma. [przypis redakcyjny]

Co za związek (…) nie wyobraził sobie błazna. — St. Tarnowski: Jan Matejko, Kraków 1897, str. 63–64. [przypis redakcyjny]

„Co zwiążecie na ziemi, będzie związane w niebie” — słowa Chrystusa do apostołów (Mt 18:18). [przypis redakcyjny]

Crasne — Krasiński. [przypis redakcyjny]

Craven, Pauline (ok. 1808–1891) — konserwatywna pisarka francuska, autorka powieści z życia dworskiego. [przypis redakcyjny]

credat Judaeus Appelia (łac.) — cytat z satyry Horacego, znaczy: „w to niech sobie wierzy Żyd Icek” (Apella, nazwisko żydowskiej rodziny wyzwoleńców). [przypis redakcyjny]

credo — tu wyznanie wiary. [przypis redakcyjny]

Credo w Mochnackiego — wierzę w Mochnackiego. Maurycy Mochnacki (1803–1834): literat, uczestnik powstania listopadowego, przyjaciel Lelewela, autor Historii powstania, w której dowodził, że powstanie upadło wskutek niedołężności wodzów. [przypis redakcyjny]

crescere disordo (łac.) — wzrastać nieporządek. [przypis redakcyjny]

crimen, atro carbone notandum (łac.) — zbrodnia, którą czarnym węglem naznaczyć (zapisać) należy. [przypis redakcyjny]

crimen laesae Maiestatis (łac.) — zbrodnia obrazy majestatu. [przypis redakcyjny]

Crimen laesae majestatis [zbrodnia obrazy majestatu — Red.WL] popełnia się machinatione, conspiratione violento conatu et facto ipso in personam et vitam regiam [intrygę, spisek gwałtownego działania przeciw osobie i życiu króla, jak również sam uczynek — Red.WL] podług konstytucji r. 1558 tit. de crimine [o zbrodni — Red.WL]. Crimen perduellionis [zbrodnia zdrady kraju — Red.WL] np. gdyby się kto z nieprzyjacielem rzeczyposp. ku szkodzie onej porozumiał, tajemnice rzeczyposp. zwierzone nieprzyjacielowi onej wyniósł, zamek na zmowie poddał, wzruszał pacta foedera [sojusze — Red.WL] z postronnymi pany, rebelią uczynkiem pokazując, alboby którykolwiek inny występek popełnił, który by właśnie był contra rempublicam [przeciw rzeczypospolitej — Red.WL], ma być sądzony eo processu [w tymże procesie — Red.WL], jako causa criminis laesae majestatis [sprawa zbrodni obrazy majestatu — Red.WL]. Const anni 1558 Tit. [tytułem ustawy z roku 1558 — Red.WL]. Takiż postępek ma być. [przypis redakcyjny]

criminal conversation — [tu:] cudzołóstwo. [przypis redakcyjny]

crispum… docta movere latus (łac.) — która umie żywo poruszać się w tańcu. (Pseudo-Wergiliusz, Copa, w. 2). [przypis redakcyjny]

Crotonianus Milo (łac.) — Milon z Krotonu, sławny atleta i szermierz grecki, żył w VI w. p.n.e. [przypis redakcyjny]

crudele (łac.) — byłoby okrucieństwem. [przypis redakcyjny]

crudelissime (łac.) — w najokrutniejszy sposób. [przypis redakcyjny]

Cruveilhiera mi sprowadzono, któregoś dnia, (…) Rayer był na wsi — Jan Cruveilhier i Piotr Rayer, słynni lekarze francuscy. [przypis redakcyjny]

crux crucis (łac.) — krzyż krzyża. [przypis redakcyjny]

Cubiculum — pokój sypialny. [przypis redakcyjny]

cuch — (terminologia myśliwska) węch. [przypis redakcyjny]

cudaczny obcy pieniądz — w pierwszym okresie niepodległości w obiegu znajdowały się jeszcze waluty państw zaborczych. Dopiero w roku 1920 wprowadzono markę polską jako wyłączny środek płatniczy. [przypis redakcyjny]

cuda (daw.) — [tu:] dziwy, potwory. [przypis redakcyjny]

cudna postawa (starop.) — dziwne zachowanie się (por. cudaczny: dziwny). [przypis redakcyjny]

cudniej* — bardziej stosownie (inny odcień znaczeniowy niż dzisiaj). [przypis redakcyjny]

cudowna woda na wszystkie choroby — Suzin mówi o „cudownej” wodzie z Lourdes. [przypis redakcyjny]

cudowny dzbanek proroka — w rozdziale 17 Pierwszych Ksiąg Królewskich (w. 10 i nast.), opowiedziane jest, jak prorok Eliasz przybywa do miasta Sarepty i tu nakarmiony przez ubogą niewiastę, sprawia, że nie ubywa mąki z garnca jej i oliwy z bańki „aż do dnia, gdy Pan spuści deszcz na ziemię”. [przypis redakcyjny]

cudzenie — czyszczenie. [przypis redakcyjny]

cudze prawa — Polska międzywojenna odziedziczyła ustawodawstwo po trzech państwach zaborczych. Działalność unifikacyjna i opracowanie nowych ustaw odbywało się bardzo powoli. [przypis redakcyjny]

Cudze rzeczy znać dobrze, a swoje potrzeba — w Przysłowiach mów potocznych Andrzeja Maksymiliana Fredry (1621–1679) przysłowie to brzmi następująco: „Cudze wiedzieć rzeczy ciekawość jest, a swoje potrzeba”. [przypis redakcyjny]

cudzić — [tu:] zgrzebłem czyścić. [przypis redakcyjny]

cudzołożnik — chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. [przypis redakcyjny]

cudzy* (starop.) — nie swój (odcień znaczeniowy nieco inny od współczesnego). [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — ciągnienie, pochód. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — [tu:] pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]

cug (daw.) — zaprzęg składający się z czterech lub sześciu koni zaprzęgniętych parami. [przypis redakcyjny]

cug duchów przeciągał przed nami — Tu naprzeciw obu poetów idące duchy są to zwodnicy. [przypis redakcyjny]

cugi (niem.) — tu: pociągnięcia. [przypis redakcyjny]

cugi (z niem.) — przeciągi. [przypis redakcyjny]

cugi (z niem.) — zaprzęgi; tu: przystrojone żałobnie konie, ciągnące karawan ze zwłokami. [przypis redakcyjny]

cugowe — konie używane do jazdy powozem. [przypis redakcyjny]

cug puścić — oddać przejście. [przypis redakcyjny]

cug — tu: wycieczka, wypad przeciw siłom nieprzyjacielskim. [przypis redakcyjny]

cug — tu: zaprzęg koni słonecznych, rydwan Apolla. [przypis redakcyjny]

Cui bono? (łac) — na czyją korzyść, dla czyjego dobra. [przypis redakcyjny]

cui bono? (łac.) — w imię czyjej korzyści?; po co? [przypis redakcyjny]

cum adjunctis przez elekcyją — z przydanymi (z pomocnikami) z wyboru. [przypis redakcyjny]

cum aediftcatione (łac.) — ku zbudowaniu [przypis redakcyjny]

cum applausu (łac.) — z oklaskiem. [przypis redakcyjny]

cum approbatione (łac.) — z potwierdzeniem. [przypis redakcyjny]

cum assecuratione (łac.) — z zaręczeniem. [przypis redakcyjny]

cum assistentia (łac.) — w obecności. Do ważności aktu zeznanego przez kobietę, potrzebna była obecność najbliższych krewnych z linii męskiej. [przypis redakcyjny]

cum attinentiis (łac.) — z przyległościami. [przypis redakcyjny]

cum Caesareis (łac.) — z cesarskimi. [przypis redakcyjny]

cum Caesarianis (łac.) — z cesarskimi. [przypis redakcyjny]

cum consensu totius Reipublicae etiam non obstante lege de incompatibilibus quoad personam (łac.) — za zgodą całej Rzeczypospolitej bez względu na prawo o nieposiadanie kilku urzędów lub majętności rządowych razem co do jego osoby. [przypis redakcyjny]

cum conservatione (łac.) — z zachowaniem. [przypis redakcyjny]

cum detrimento Reipublicae sequuntur clades, instabunt (łac.) — ze szkodą Rzpltej następują klęski, starać się będą. [przypis redakcyjny]

cum facunda oratione (łac.) — z piękną mową. [przypis redakcyjny]

cum gratulatione (łac.) — z winszowaniem. [przypis redakcyjny]

cum gregariis (łac.) — z szeregowcami. [przypis redakcyjny]

cum his et his qualitatibus (łac.) — z takimi a takimi przymiotami. [przypis redakcyjny]

cum inscriptionibus (łac.) — z podpisami. [przypis redakcyjny]

cum invocatione (łac.) — z wezwaniem. [przypis redakcyjny]