Przypisy

belnota — dzielność. [przypis autorski]

Benedico te, creaturo aquae (…) cuius Spiritus super te ferebatur (łac.) — Błogosławię cię, żywiole wody, przez Boga żywego, przez Boga prawdziwego, przez Boga świętego: przez Boga, który na początku oddzielił cię słowem od suszy; którego Duch unosił się nad tobą. [przypis autorski]

beresili — dokazywali. [przypis autorski]

beri-beri — choroba nóg, kończąca się paraliżem. [przypis autorski]

Bernard z Clairvaux (Bernardus Clarevallensis) — ur. 1091 w Burgundii, założył w dolinie, zwanej później Clara vallis (w pobliżu rzeki Aube), klasztor Cystersów. Umarł 1153. Napisał m.in. De contemptu mundi, De consideratione, De deligendo Deo, De gradibus humilitatis et superbiae. [przypis autorski]

beso del cortesia — pocałunek ceremonialny. [przypis autorski]

besztefranty — żarty. [przypis autorski]

Bez cienia (…) śmieli przeczyć — Giosue Carducci: L’opera di Dante (p. 31. Bologna MDCCCLXXXVIII). [przypis autorski]

Bezdomność jest wrzodem na ciele państwa sowieckiego… — por. W. N. Kokovtzoff, Le bolchévisme à l'oueuvre, Paris, Giard, 1931, s. 166. [przypis autorski]

bezdomnych zarejestrowanych dzieci było w r. 1923 8 milionów — W. N. Kokovtzoff, op. cit., s. 168. [przypis autorski]

Bezgenialność kobiety wynika nieuchronnie z tego, że nie jest ona monadą, a więc nie jest zwierciadłem wszechświata — Byłoby to samo w sobie łatwe wziąć dla przykładu utwory najznakomitszych kobiet i wskazać na nich, jak mało można tu w ogóle mówić o geniuszu. Nie mogłem się atoli zdecydować na tak nudną historyczno-filozoficzną, źródłową pracę, która bez pedantyczności nie dałaby się przeprowadzić, a którą każdy, komu by to sprawiło satysfakcję, sam z łatwością potrafi spełnić. [przypis autorski]

bez (gw.) — przez, z powodu. [przypis autorski]

bezhamulne — niepohamowane. [przypis autorski]

bez natonie (gw.) — przez podwórko na tyle dworu. [przypis autorski]

bezpieczeństwo osobiste można było znaleźć we Francji, jedynie należąc do jakiejś korporacji, sądownictwa na przykład — Correspondance Grimma, styczeń 1783: „Hrabia de N., kapitan gwardii, podrażniony tym, że nie znalazł miejsca na balkonie w dniu otwarcia nowej sali, próbował, bardzo niewłaściwie, wyparować pewnego godnego prokuratora; ów, niejaki pan Pernot, nie chce ustąpić. „To jest moje miejsce”. „Nie, moje”. „A kto pan jesteś?” „Jestem pan Sześć Franków…” (To była cena miejsc). Wymiana słów coraz żywsza, obelgi, kuksańce. Hrabia de N. posunął nieprzyzwoitość do tego, że potraktował biednego sądownika jak złodzieja, w końcu ośmielił się kazać sierżantowi, aby go ujął i odprowadził na strażnicę. Pan Pernot udał się tam z wielką godnością, a wyszedłszy pospieszył wnieść skargę do komisarza. Potężna korporacja, do której miał zaszczyt należeć, za nic nie pozwoliła, aby miał cofnąć tę skargę. Wytoczono tedy rzecz przed parlament. Pana de N. skazano na wszystkie koszta, na przeproszenie prokuratura, na zapłacenie mu dwóch tysięcy talarów odszkodowania, które za jego zgodą rozdano ubogim więźniom w Conciergerie; co więcej, zalecono wyraźnie rzeczonemu hrabiemu, aby nie nadużywał na przyszłość rozkazów królewskich jako pozoru dla zakłócania widowisk etc. Przygoda ta narobiła hałasu, urosła do wielkich rozmiarów: całe sądownictwo czuło się obrażone zniewagą wyrządzoną człowiekowi noszącemu jego szaty etc. Pan de N., chcąc zatrzeć swą przygodę, udał się po laury do obozu w Saint-Roch. Nie mógł uczynić nic lepszego, powiadano: „trudno wątpić o jego talencie do zdobywania szturmem obronnych miejsc” (Grimm, cz. III, t. II, s. 102). Wyobraźcie sobie nieznanego filozofa w miejsce pana Pernot. Użyteczność pojedynku. Patrz dalej, s. 496, wcale rozsądny list Beaumarchais'go, który odmawia jednemu z przyjaciół krytej loży na Wesele Figara. Póki myślano, że ta odmowa odnosi się do pewnego księcia, wrzenie było wielkie, mówiono o surowych karach. Wszystko obróciło się w śmiech, kiedy Beaumarchais oświadczył, że list jego zwrócony był do prezydenta du Paty. Daleko jest od r. 1785 do 1822! Nie rozumiemy już tych uczuć. I chcą, aby ta sama tragedia, która wzruszała tamtych ludzi, dobra była dla nas! [przypis autorski]

bezpośrednio dana różnica wymienionych jakości — czy w rozpoznawaniu odgrywa zasadniczą rolę, dołączony do danej (X) jako takiej, obraz jej pamięciowej (BX), mniej lub więcej ściśle zlokalizowany w (BT), nie będziemy tu rozstrzygać. [przypis autorski]

bezpośrednio — pojęcia „bezpośrednio” używam na razie w tym znaczeniu, co „dla (IP) samego dla siebie jako takiego”. [przypis autorski]

Bez szczególnych okoliczności trudno, by inny rząd niż republikański mógł istnieć w jednym mieście — Kiedy np. mały władca utrzymuje się pomiędzy dwoma wielkimi państwami wskutek ich obopólnej zazdrości; ale istnienie jego jest zawsze chwiejne. [przypis autorski]

bez to (gw.) — przez to, z tego powodu; [bez tom zjechała: konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; bez to zjechałam (gw.), znaczenie: z tego powodu przyjechałam]. [przypis autorski]

Bezzenbergier, Kuhn's Zeitschrift 42. str. 163, nie znalazł tamtej etymologii. [przypis autorski]

bez zmian, tak jak były pisane — Materiał polemiczny znajdzie czytelnik na końcu w Przypisach. [przypis autorski]

B. Fitzgerald Atkinson, B. Fitzgerald, A Short History of Copyright, The Genie of Information, 2014, s. 57; por. też W. M. Blaisdell, The Economic Aspects of the Compulsory License, „Law Revision Studies” no. 5–6, October 1958, http://www.copyright.gov/history/studies/study6.pdf (dostęp 26.04.2014), s. 110. [przypis autorski]

B. Fitzgerald Atkinson, B. Fitzgerald, A Short History of Copyright, The Genie of Information, 2014, s. 57, [przypis autorski]

B. Giesen, Własnościowy model prawa autorskiego - analiza koncepcji przyjętej w prawie polskim, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i socjologiczny”, LXXVII- zeszyt2 - 2015, s. 62. [przypis autorski]

B. Giesen, Własnościowy model prawa autorskiego – analiza koncepcji przyjętej w prawie polskim, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i socjologiczny”, LXXVII- zeszyt2 - 2015, s. 71 [przypis autorski]

Biagioli u Wittego — (tom I str. 54). [przypis autorski]

biała — herbata na pół ze spirytusem. [przypis autorski]

białka — kobieta. [przypis autorski]

białka — żona. [przypis autorski]

Białolenka — Białołęka, wieś w dzis. powiecie warszawskim (gmina Brudno, parafia Tarchomin). [przypis autorski]

białoskórnicy — garbarze. [przypis autorski]

Biały wiersz także wypłynął z tego naśladowania klasyków. [przypis autorski]

bibliografia polskich i niemieckich tekstów Przybyszewskiego — ogłosił ją w istocie, na razie niekompletną, p. Kazimierz Czechowski w „Ruchu Literackim” 1928, wrzesień, nr 7. [przypis autorski]

B. I. C. E — co znaczy: „Ale szacunek, który mię całego/ Opanowuje dla B i dla I C E”. Wedle Arroux’a: E oznacza Enrico, a J, C — Jezus Chrystus. [przypis autorski]

bicz losu pędzi nas do wszechwiedzy, do „genialności”, do strasznej, uspokajającej analizy — [Komentarz autora z Uwag.] Zaręczam np. że każdy z owych poetów, którzy lubią pisać o ewowatości kobiet, jeżeli idzie o jego własną skórę, np. o pozyskanie lub utratę jakiejś żywej kobiety, nie będzie jej traktował jako przedstawicielki rodzaju, lecz jako indywidualność, uwzględni wszystkie okoliczności danego zdarzenia, postąpi praktycznie jak ajent śledczy i przynajmniej w myślach spłaci rzeczywistości dług aż do ostatka, zanim zacznie na tle przebytej awantury dzierzgać filozoficzne i poetyczne arabeski. Jak dalece egoizm, zagrożony praktycznie, domaga się analizy i bezimienności, to mógłbym pokazać na wstrząsających przykładach, ale ograniczę się do drobniutkich, z których każdy pozna, o co mi idzie. Mam znajomego, którego raz na wpół żartem nazwałem niedołęgą, zarzucając mu, że nie umie sobie znaleźć zajęcia, nie poszuka protekcji, nie zdaje egzaminów, nie postąpi tak lub owak. Na to ów znajomy, odrzucając epitet niedołęgi, utrzymywał stanowczo, że to mi się tylko tak na pozór wydaje, w rzeczy samej zaś on nie tylko nie ma sobie nic do zarzucenia, lecz owszem sądzi, iż postępował w miarę możności energicznie. Potem opowiedział mi swoje stosunki, sięgając parę lat wstecz, i przytoczył tyle ważnych, choć na pozór drobnych okoliczności, żem cofnął swój zarzut, może i nie całkiem mylny, ale za ciasny, za ryczałtowy. Inny mój znajomy jest niepunktualnym i niesłownym, ale broń Boże mu to powiedzieć: wpada w gniew i broni się tak wymownie, że musi się uwierzyć, iż on każdym razem ma inny bardzo ważny powód rzekomej niesłowności. Proszę mi też pokazać polityka, który by poczuwał się do nazwy „szowinista” i każdego zarzutu szowinizmu nie potrafił ilustrować po swojemu, wykreślając misterną, obliczoną na milimetry granicę między patriotyzmem a szowinizmem. A w procesach o tzw. sprzedaż przekonań jak często dochodzi rozprawa do bezimiennych atomów, które się odważa na szalce wagi aptekarskiej, a które przecież przez biedny sąd nazwane być muszą! W niedawno odbytym we Lwowie procesie o rozruchy robotnicze, podczas których wojsko użyło broni palnej, doszła rozprawa do takich atomów: żołnierz P. maszerując kopnął jakąś kobietę: przypadkiem? Umyślnie, korzystając z nastroju ogólnego rozjątrzenia? Tu atom. Robotnik S., ujmując się za uderzoną, beszta żołnierza (podobno i policzkuje), aresztują go, robotnicy odbijają, stąd fatalne następstwa. Ale dlaczego ujmuje się? Czy z rycerskości? Z dobrego serca? Czy korzystał z pretekstu, aby dać upust swej awanturniczości (garderoba duszy)? Tu psychologiczny atom, nad którym sąd już nie panuje. A jeżeli poezja jest antycypacją spełnienia najwyższych pragnień praktycznych, jeżeli jest najpraktyczniejszą sztuką i nauką, inżynierią rzeczywistych zamków na lodzie i błękitnych mostów między ludźmi, to w takim razie… [przypis autorski]

Biedniażka wy! (z ros.) — biedniaczka; [jaka pani biedna; red. WL]. [przypis autorski]

Biegański — jenerał [Łukasz Biegański (1755–1839); red. WL]. [przypis autorski]

bierdżadła — haki. [przypis autorski]

bier (gw.) — bierz. [przypis autorski]

bierność, która wynika dla matki z czynnego ssania dziecka — Bezwzględność dzieci przy wykonywaniu ruchów, zachciewanie się wszystkiego, do czegokolwiek je prze chwilowa chętka, samolubnie ślepe żądanie i chwytanie, wymaga od kobiety w stopniu dość znacznym tej bierności, którą objawia ona wszędzie w życiu płciowym (w ściślejszym znaczeniu). [przypis autorski]

bieśnica — kobieta złośliwa, podstępna. [przypis autorski]

Biesiada z bratem Karolem (Różyckim). 1845 roku dnia 1 października. Góra Ezel — kanton Schwyz (Paryż 1845). Drk, Bourgogne i Martinet. [przypis autorski]

Biesiadowski pisze… — Pamiętniki dyplomaty sowieckiego (przekład polski), Poznań, s. 129–130. [przypis autorski]

biesiady (…) którym się Ojciec Święty Urban Ósmy dziwił — Opisywano wielokroć i malowano ową legacją rzymską. Ob. [zob.; red. WL] Kucharz doskonały, przemowa: «Ta legacja wszystkiemu zachodniemu Państwu wielkiém będąc podziwieniem, ogłosiła w rozum nieprzebranego Pana jako i splendor domu i aparament stołu (…) że jeden z książąt Rzymskich rzekł: Dziś Rzym szczęśliwy, mając takiego Posła». Nb. [nota bene (łac): warto zauważyć; red. WL.] Czerniecki sam był kuchmistrzem Ossolińskiego. [przypis autorski]

bij mnie, lub ja cię zabiję — Seneka, De Ira [O gniewie I, 20.8; w oryg. nie ma mowy o rzucaniu kamieniem, Kaligula wykrzykiwał wyzwanie z Iliady Homera (ks. XIII, 724): ἤ μ᾽ ἀνάειρ᾽, ἢ ἐγὼ σέ (dźwignij mię lub ja ciebie dźwignę; tł. F. Ks. Dmochowski); wypowiedź tę przytacza także Swetoniusz w Żywocie Kaliguli 22]. [przypis autorski]

Bill, intituled, Act for preventing Publication of Lectures without Consent (1835) Paper No. 546, III.309–312, http://copy.law.cam.ac.uk/record/uk_1835c, ustęp 5 (dostęp 09.02.2014). [przypis autorski]

Bill, intituled, Act for preventing Publication of Lectures without Consent (1835), Paper No. 546, III.309–312, http://copy.law.cam.ac.uk/record/uk_1835c, (dostęp 09.02.2014). [przypis autorski]

Bilsk — Bielsk, miasto w dzis. gub. grodzieńskiej, nad rzeką Białą i Lubczą. [przypis autorski]

biniocha — dziewczyna lekkiego prowadzenia się. [przypis autorski]

biochemia — zapytanie o to, jak (IPN), składające np. płomień, wytrzymują jego gorąco, jest w tej skali bezsensowne jak kwestia ciepła cząsteczek, których ruch jest właśnie dla nas ciepłem. [przypis autorski]

biret, beret — czapka rogata. [przypis autorski]

birninia — fujarka pastusza. [przypis autorski]

Birsztany (…) tu w zimie 1475 przebywał Kazimiérz Jagiellończyk (…) — ob[acz:] Starożytna Polska, t. III, s. 437 oraz Narbutta t. VIII, s. 199. [przypis autorski]

birun — część domu, zamieszkana przez mężczyzn. [przypis autorski]

bisior — wiejskie dziewice na Litwie nazywają bisiorem rodzaj lśniących, dętych z metalu, a wątłych jak pajęczyna, paciorek. [przypis autorski]

Bismillach, w imię Boga, od tych słów zaczynają się prawie wszystkie rozdziały Koranu, i wszystkie modlitwy i dziękczynienia Muzułmanów. [przypis autorski]

bisnowaty — opętany przez diabła. [przypis autorski]

biszki — popularne określenie na wszelkie robactwo i zwierzęta. [przypis autorski]

bite drogi edylów — aediles, urzędnicy przełożeni nad budowaniem publicznych gmachów, dróg, mostów, wodociągów, itd. [przypis autorski]

Bitwa pod Komorowem — wiadomości podane w niniejszym artykule, o ile nie zacytowane inne źródło, pochodzą od Stanisława Zderskiego, uczestnika tej bitwy. [przypis autorski]

błąd Danta winien być dla nas lekcyą pokory — Causeries florentines (256–7). [przypis autorski]

bławy — blady, mdły. [przypis autorski]

błędne rumosze — głazy błędne. [przypis autorski]

błędzić — bredzić. [przypis autorski]

Błogosławiono Zadiga, Zadig zaś błogosławił niebo — tutaj kończy się znaleziony rękopis historii Zadiga. Wiadomo, iż doznał wielu innych przygód, które również wiernie spisano. Uprasza się pp. tłumaczy języków orientalnych, aby donieśli o nich, skoro dojdą do ich wiadomości. [przypis autorski]

błota meockie (palus maeotis) — Azowskie Morze. [przypis autorski]

bladą słoneczność dni jego dogasających (…) wyższą mocą i czynnikiem stworzycielem — List do Rembowskiego. [przypis autorski]

Blaine's Laws of Artistic Copyright, London (1853), [w:] Primary Sources on Copyright… (11.02.2014), s. 25. [przypis autorski]

Blaine's Laws of Artistic Copyright, London (1853), [w:] Primary Sources on Copyright…, s. 40. [przypis autorski]

Blaton i Masson wygłaszali na jednym z kongresów masońskich, że „jeśli stare architektury, stworzone przez wiarę wieków, mają trwać nadal…” — Delassus, op. cit., s. 469–475. [przypis autorski]

B. Leśmian, Klechdy polskie, wyd. 1, Londyn 1956, wyd. 2, Warszawa 1959 (cytujemy na podstawie drugiego z tych wydań). [przypis autorski]

blesność — zatumanienie, szaleństwo. [przypis autorski]

blisko z Chaosem — „Ponieważ nie mamy boju etc. … ale przeciwko etc. duchowym złościom na niebiosach” (Do Efezów VI, 12) [dzisiejszy przekład odpowiedniego fragmentu Listu do Efezjan z Biblii Tysiąclecia brzmi: „Nie toczymy bowiem walki przeciw krwi i ciału, lecz przeciw Zwierzchnościom, przeciw Władzom, przeciw rządcom świata tych ciemności, przeciw pierwiastkom duchowym zła na wyżynach niebieskich”, Ef 6:12; red. W.L.]. [przypis autorski]

blizoruki (ros.) — krótkowidz. [przypis autorski]

Blue Peter — dosłownie: „Niebieski Piotr”. [przypis autorski]

bluźniawa — bezwstydna. [przypis autorski]

bluzdeństwa — bluźnierstwa. [przypis autorski]

Bóg jest to ktoś, co widzi nas takimi, jakimi byśmy być chcieli. (…) Jestem i muszę być sam dla siebie — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 6. [przypis autorski]

Bóg podróżnych (mit. litew.) — Kielo Dewas. [przypis autorski]

bóg przyrody, naga dusza wszechświata (…) panował wówczas szatan, jedyny Bóg: dusza i przyroda — S. Przybyszewski, Synagoga szatana, „Życie” 1899, nr 4. [przypis autorski]

Bóg wcielony […] Bez niego nic nie żyje w ziemskim kręgu — hymn autentyczny. [przypis autorski]

Bóg zabrał Ci męża — Michał Szymanowski starosta wyszogrodzki, pełen cnót domowych i obywatelskich, umarł 15 sierpnia 1789 r. [przypis autorski]

Bóg zmiękczył serce moje, a Wszechmogący zatrwożył mną — Hi 23,16. [przypis autorski]

Bój przewlekał się bez rezultatu; w końcu nie było innego wyjścia, tylko z bagnetem w ręku uderzyć na nieprzyjaciela… — Dwaj Juliusze, kartki z ostatnich dni ich żywota; Ożegalski, Wspomnienia krwawych czasów z r. 1863; Zieliński, Bitwy i potyczki 1863–1864. Do liczby tych siedmiu, którzy wytrwali w bohaterskim ataku, należą oprócz Juliusza Tarnowskiego: Chościakiewicz, Henryk Brockhausen kawalerzysta, obywatel z Sandomierskiego, Michał Piotrowski z Sandomierskiego, ksiądz z Przecławia, kapelan w oddziale, który poszedł z atakującymi dla przykładu bez broni, kap. Broński i jeden nie znany z nazwiska. Według książki Dwaj Juliusze pozostał przy życiu jeden z owych siedmiu, według innych źródeł dwóch: wymieniony z nazwiska Chościakiewicz, drugim byłby Piotrowski, który — jak mi z wiarygodnego źródła wiadomo — wrócił także cało z ataku. Według informacji otrzymanych od jednego z gospodarzy komorowskich, naocznego świadka stoczonej tam bitwy, Juliusz Tarnowski zginął w zagrodzie Hajskiego. [przypis autorski]

Bór w lewo — strumień w prawo — a oni w półkole. — „Tatarzy radzi się potykają w polu równym, pułki swe wokoło zgromadziwszy szykiem zakrzywionym, który pospolicie ludzie rycerscy marsowym tańcem zowią, a na pierwszym potkaniu tak gęste strzały puszczają, jako najgęstszy grad”. Kronika Gwagnina, tłumaczenia Paszkowskiego, kar. 593. „Tatarowie zaś zwykłym tańcem, a na kształt półmiesiąca zakrzywionym szykiem, różnie się rozstrzelili”. Kronika Marcina Stryjkowskiego, karta 345 [Kronika Gwagnina, tłumaczenia Paszkowskiego: Aleksander Gwagnin (zm. 1614), rodem Włoch z Werony, (otrzymał później indygenat [indygenat:obywatelstwo, uznanie obcego szlachectwa; Red. WL]) naprzód żołnierz, „kawaler przepasany i dowódca jazdy Jego król. Mości”, na starość dziejopisarz i geograf, autor wydanej w r. 1578 u Wierzbięty w Krakowie: Sarmatiae Europeae descriptio; Kronika Marcina Stryjkowskiego. — Która przedtem nigdy światła nie widziała, kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiej Rusi… wyszła po raz pierwszy w Królewcu 1582 r.; J. U.]. [przypis autorski]

bobki (gw.) — łajno owcze. [przypis autorski]

bocaty — ponury. [przypis autorski]

bocianować — kroczyć jak bocian. [przypis autorski]

bodor — oścień. [przypis autorski]

Bodziawołos — zegar. [przypis autorski]

bodzionki — węgorze. [przypis autorski]

Boëthius — Boëthius Anicius Manlius Torquatus Severinus, ur. 480 w Rzymie, kształcił się w Atenach u filozofa neoplatońskiego Proklosa, zajmował u boku Teodoryka bardzo wpływowe stanowisko, lecz podejrzany o spisek został uwięziony i stracony w r. 525. Był bardzo płodnym pisarzem; spod jego pióra wyszły liczne przekłady łacińskie, komentarze i rozprawy oryginalne. Tłumacząc logiczne pisma Arystotelesa, zapoznał z ich treścią filozofów średniowiecznych, nie znających języka greckiego. Wielki wpływ na całą filozofię średniowieczną wywarł komentarzem do łacińskiego przekładu wstępu (Eisagoge), który Porfiriusz, uczeń Plotyna, napisał do rozprawy Arystotelesa o kategoriach. W tym komentarzu bowiem formułuje pytanie, które stało się osią sporu o universalia (Prima est quaestio, utrum genera ipsa et species verae sint an in solis intellectibus nuda inaniaque fingantur). Ogromnie pilnie czytywano w wiekach średnich także traktat, który napisał w więzieniu De consolatione philosophiae. Niektórzy twierdzą, ze Boëthius był chrześcijaninem. [przypis autorski]

Bo Fredro dydaktyzmu, na szczęście, nie lubił — „Komedia wyłącznie tendencyjna nic nie nauczy, nikogo nie poprawi; więcej zawsze w niej złości niż prawdy”. (Zapiski starucha). [przypis autorski]

Bogactwem moim jedna złota sztuka, bogactwem moim są trzy miary wina — Każdy przyjęty do bractwa tajnych sędziów powinien wkupić się jedną sztuką złota i trzema miarami wina. [przypis autorski]

(…) bogactwo, stanowisko, formy — wszystko jest wręcz przeciwnie we Francji a we Włoszech. Na przykład bogactwo, urojenie, wychowanie skłaniają do miłości z tamtej strony Alp, oddalają zaś od niej we Francji. [przypis autorski]

bogata treścią i wstrząsająca w szczegółach książka Rene Guyona, poświęcona psychologicznej analizie okrucieństwa — [René Guyon], La Cruauté, Paris, Alcan, 1927. [przypis autorski]

bogi many Antonina — Bogi many, czyli cienie, duch czyjś po śmierci. Na grobach nie pisali starożytni: „poświęcone temu lub owemu”, ale: „Bogom manom tego lub owego”, np. Diis manibus/ Pueri Septembri/ onis. amor. XII. qui/ Antipoli in Theatro/ Biduo saltavit et/ placuit — Napis znaleziony w Antibes; w nim cała nieużytość świata starożytnego rzymskiego się odbiła, dlategośmy mu tutaj dali pierwszeństwo. [przypis autorski]

Bogów i religii zaniedbywał… — Circa Deos ac religionem negligentior (Sueton., Tiber. 69). [przypis autorski]

bogorób — wioskowy rzeźbiarz nabożnych figur. [przypis autorski]

boguwola — wywilga [dziś: wilga, ptak europejski]. [przypis autorski]