Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7347 przypisów.
bursz — członek korporacji studenckiej. [przypis edytorski]
burszenszaft (daw., z niem.) — stowarzyszenie studentów o charakterze samokształceniowym i politycznym. [przypis edytorski]
burszowski — charakterystyczny dla korporacji studenckich. [przypis edytorski]
burszowski — zawadiacki, łobuzerski; od bursz: członek korporacji studenckiej na niemieckim uniwersytecie. [przypis edytorski]
burszowski — zawadiacki, łobuzerski; od: bursz: członek korporacji studenckiej na niem. uniwersytecie. [przypis edytorski]
bursz — student; w XIX w. w Niemczech: student uniwersytetu należący do korporacji studenckiej. [przypis edytorski]
bursztówka — odmiana jabłoni. [przypis edytorski]
bursz — tu: student. [przypis redakcyjny]
bursztyn — chodzi o elektron, stop złota i srebra, w staroż. grece określany tym samym słowem. [przypis edytorski]
bursztyn i mirra — bursztynu, tak jak i mirry, czyli żywicy krzewu balsamowca, używano jako kadzideł, bo palą się, wydając wonny dym. [przypis edytorski]
bursztynowy garnitur — komplet biżuterii z bursztynu. [przypis edytorski]
bursztyn — tu: fajka z bursztynu. [przypis edytorski]
burszynada (z niem. Bursch: student niemieckiej akademii) — korporacja akademicka o charakterze narodowym. [przypis edytorski]
bursz (z niem. Bursche) — chłopak, terminator w jakimś zawodzie. [przypis edytorski]
bursz (z niem.) — chłopak. [przypis redakcyjny]
bursz (z niem.) — członek korporacji studenckiej na niemieckim uniwersytecie. [przypis edytorski]
bursz (z niem.) — członek korporacji studenckiej. [przypis edytorski]
burtami — taśmami. [przypis redakcyjny]
burt (daw.) — dziś: burta, boczna ściana kadłuba statku. [przypis edytorski]
Burton, Richard Francis (1821–1890) — brytyjski oficer, dyplomata i podróżnik; w 1861 jako pierwszy zdobył główny szczyt masywu Kamerun. [przypis edytorski]
Burton, Robert (1577–1640) — polihistor angielski, autor dzieła The Anatomy of Melancholy (Oxford, 1621). Patrz Taine Hipolit, Histoire de la littérature anglaise, T. I. Str. 374 i n. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
burtowaną — taśmami obszywaną. [przypis redakcyjny]
burtowny (daw.) — o wysokich burtach. [przypis edytorski]
burtynikas (daw.) — bard litewski. [przypis edytorski]
burtynikas — pieśniarz, śpiewak. [przypis edytorski]
burun (daw., z ros.) — fala przyboju, grzywacz. [przypis edytorski]
burunduk — pasiasta wiewiórka syberyjska. [przypis redakcyjny]
bury (gw.) — rewirowy. [przypis edytorski]
burżuazja — klasa bogatych mieszczan, według teorii Marksa w kapitalizmie władająca środkami produkcji, przez co żyli nie z własnej pracy, ale dzięki wyzyskowi. [przypis edytorski]
burza drzew (…) rozwoju — K. Tetmajer, Poezje, S. III, wyd. III, Warszawa–Kraków 1905, s. 5, 63. [przypis autorski]
burzan — gęste zarośla stepowe. [przypis edytorski]
burza nie dopuściła do wykonania żadnego rozkazu wodzów — temu pewnie przeczył był Teramenes. Może powiedział, że wodzowie dali rozkaz za późno lub że go skutkiem burzy odwołali, choć ratunek był możliwy. Bo jeśli szybkożaglowiec spartański mógł dopłynąć do Eteonika do Mityleny (zob. koniec ustępu 2), a pobita flota uciec na Chios, to dlaczego specjalnie dla Ateńczyków miałaby burza żeglugę uniemożliwić. Świadków Teramenesa z pewnością przesłuchano, świadków proponowanych przez Euryptolemosa nie badano. [przypis tłumacza]
burzan — kępa stepowej roślinności, zwykle łopianów i ostów. [przypis edytorski]
burzany — chwasty; szczególnie stepowa, kolczasta roślinność podobna do ostów. [przypis edytorski]
burzany — gęste zarośla; chwasty, osty, bujnie porastające stepy. [przypis edytorski]
burzany — zarośla, szczególnie kolczaste, złożone z ostów i łopianów. [przypis edytorski]
burzan — zarośla stepowe. [przypis edytorski]
burzan — zarośla z ostów i łopianów. [przypis edytorski]
burzan (z ukr. бур'ян, burian) — chwast, zielsko. [przypis edytorski]
burzan (z ukr.) — chwast stepowy tworzący gęste zarośla. [przypis edytorski]
burza sroga spłynęła na Achajów nie bez gniewu boga — burzę tę rozpętał bóg morza Posejdon na prośbę Ateny, wcześniej sprzyjającej Achajom, lecz znieważonej świętokradztwem: kiedy podczas upadku Troi wieszczka Kasandra schroniła się w świątyni Ateny i obejmując jej posąg, błagała o ochronę, została od niego brutalnie oderwana i zgwałcona. [przypis edytorski]
„Burza” — Właśc. Akcja „Burza”. Była to operacja AK mająca na celu opanowywanie terytorium II Rzeczypospolitej w chwili załamania wojsk niemieckich, ale jeszcze przed wkroczeniem Sowietów, wobec których AK miało wystąpić w roli gospodarza. Akcja objęła znaczne połacie Kresów Wschodnich i centralnej Polski, początkowo jednak wyłączone z niej były większe miasta. [przypis edytorski]
Burza wstrząsająca do gruntu całym krajem pozbawiła go dziedzicznej własności — aluzja do represji carskich po powstaniu styczniowym, do konfiskaty majątków ziemskich wielu polskich rodzin szlacheckich. Autorka nie mogła napisać tego wprost ze względu na cenzurę. [przypis edytorski]
Burza wszczęta przez Encyklopedię… — kolejne tomy Encyklopedii wydawano bez przeszkód od czerwca 1751 do listopada 1757; z powodu haseł podkreślających prawo do wolności religijnej, prezentujących krytyczne podejście do Biblii, Kościoła katolickiego, rządów absolutystycznych i feudalnej organizacji społeczeństwa, Encyklopedia została wpisana do kościelnego indeksu ksiąg zakazanych (1758) zaś rząd francuski cofnął zezwolenie na jej druk (marzec 1759); przygotowywane potajemnie kolejne tomy (8–17) wydano w 1765 formalnie w Neuchâtel, poza granicami Francji. [przypis edytorski]
burzęm już przebył — przykład ruchomej końcówki czasownika; inaczej: burzę już przebyłem. [przypis edytorski]
Burze (mit. rzym.) — Tempestates, boginie wichrów i burz. [przypis edytorski]
burzliwy rok w Warszawie — rok rewolucji 1905. [przypis edytorski]
burzyć się — tracić spokój, poddawać się silnym emocjom. [przypis edytorski]
burzył je dźwiękiem trąb — miasto Jerycho, oblężone przez Izraelitów pod wodzą Jozuego, zostało zdobyte dzięki temu, że kiedy towarzyszący wojsku kapłani zadęli w trąby, a wojownicy wznieśli okrzyk wojenny, potężne mury miasta runęły (Joz 6, 1–20). [przypis edytorski]
Burzy się dziecię na starego i podły na zacniejszego — Iz 3, 5. [przypis edytorski]
…burzy się i szumi, i pryska… wre i kipi, i szumi, i pryska — cytaty z opisu Charybdy (wiru morskiego w Cieśninie Mesyńskiej) w balladzie Fryderyka Schillera (1759–1805) Nurek. [przypis redakcyjny]
Busch, Wilhelm (1832–1908) — rysownik i poeta niemiecki, uważany za praojca komiksu; twórca postaci Maxa i Moritza. [przypis edytorski]
bush — gąszcz. [przypis autorski]
business (ang.) — biznes, interes. [przypis edytorski]
business (ang.) — interes. [przypis edytorski]
business as usual (ang.) — jak zwykle interes. [przypis edytorski]
busola — przyrząd do wyznaczania kursu; podobnie jak kompas jest pudełkiem z igłą magnetyczną i podziałką, ale dodatkowo posiada przyrząd celowniczy pomagający w wyznaczeniu azymutu, czyli kąta pomiędzy wybranym kierunkiem (np. marszu) a północą. [przypis edytorski]
Busolt wyraził zdanie, że „Traktat” jest (…) propedeutyką filozofii — G. Busolt, Die Grundzüge der Erkenntnistheorie und Metapbysik Spinozas, 1875, 15. [przypis tłumacza]
Busoni, Ferruccio (1866–1924) — włoski kompozytor, pianista i dyrygent, znany gł. jako wirtuoz i autor fortepianowych aranżacji muzyki Bacha. [przypis edytorski]
Busqueros — nazwisko znaczące tyle co: Wścibski. [przypis edytorski]
Bussone, Francesco, zw. Carmagnola (ok. 1380–1432) — wł. kondotier (dowódca oddziałów najemnych) w służbie Florencji, potem Wenecji; ur. w mieście Carmagnola. [przypis edytorski]
Bussy d'Amboise, Louis de (1549–1579) — szlachcic francuski, sławny pojedynkowicz na dworze króla Henryka III, faworyt brata królewskiego Franciszka d'Alençon, kochanek królowej Małgorzaty Walezjuszki. [przypis edytorski]
Bussyr — dziś popr.: Buszehr (daw. Abu Szahr), miasto w płd.-zach. Iranie, nad Zatoką Perską; stolica prowincji. [przypis edytorski]
Bustanai, właśc. Bustanai ben Haninai (ok. 618–670 n.e.) — pierwszy przywódca babilońskiej diaspory żydowskiej. [przypis edytorski]
buszel — anglosaska jednostka objętości produktów sypkich (ziarna, mąki itp.), równa ok. 36 litrów. [przypis edytorski]
Buszmenki — kobiety jednego z koczowniczych plemion murzyńskich Afryki południowej. Orzeszkowa często używa tego określenia w stosunku do kobiet z arystokracji, pragnąc zaznaczyć, że powierzchowna kultura salonu bliższa jest stanowi „dzikości” niż prawdziwej cywilizacji. [przypis redakcyjny]
buszmen — właśc. Buszmen, członek afrykańskiego plemienia; tutaj metaforycznie dzikus. [przypis edytorski]
buta — duma i hardość; skłonność do wywyższania się i demonstrowania swej przewagi, połączone z prowokacyjnym zachowaniem. [przypis edytorski]
buta — duma, pycha, hardość, pewność siebie. [przypis edytorski]
buta — duma, pycha. [przypis edytorski]
buta — pycha, pewność siebie, hardość. [przypis edytorski]
buta — pycha, zuchwałość. [przypis edytorski]
buta — zbytnia duma, pewność siebie. [przypis edytorski]
butelczynę „dziewięćdziesiątki” — tj. spirytusu; trunku o zawartości alkoholu 90%. [przypis edytorski]
butel (daw. reg.) — dziś popr. r.ż.: butla. [przypis edytorski]
butelka lejdejska — pierwowzór kondensatora. [przypis edytorski]
butelka lejdejska — urządzenie do gromadzenia ładunku elektrycznego w formie cylindrycznego szklanego naczynia pokrytego obustronnie folią metalową; pierwowzór kondensatora. [przypis edytorski]
butel — pachołek kata. [przypis autorski]
butel (reg., daw.) — butla, flasza. [przypis edytorski]
butersznicik (z niem.) — kromka chleba z masłem, kanapka; tu: zdrobn. [przypis edytorski]
butersznit (z niem.) — kanapka. [przypis edytorski]
butersznyt (daw., z niem.) — kanapka. [przypis edytorski]
but I am (ang.) — ale ja jestem. [przypis edytorski]
butla dzikowskiej wódy z wielką Leliwą i hrabiowską koroną na etykiecie — dzikowska wódka pochodziła ze znanej przedwojennej gorzelni mieszczącej się w Dzikowie (dziś część Tarnobrzega), jednej z rodowych siedzib Tarnowskich, używających herbu Leliwa. [przypis edytorski]
butler (ang.) — ochmistrz, zarządzający dworem magnackim; kamerdyner. [przypis edytorski]
Butler, Benjamin Franklin (1818–1893) — amerykański generał major w armii Unii podczas wojny secesyjnej, polityk. [przypis edytorski]
butnie — dumnie i zuchwale; por. buta: skłonność do wywyższania się i demonstrowania swej przewagi, połączone z prowokacyjnym zachowaniem. [przypis edytorski]
butny — cechujący się butą; buta: duma i hardość; skłonność do wywyższania się i demonstrowania swej przewagi, połączone z prowokacyjnym zachowaniem. [przypis edytorski]
butny — nadmiernie pewien siebie. [przypis edytorski]
butny — pewny siebie. [przypis edytorski]
but of course (ang.) — ależ oczywiście. [przypis edytorski]
butonierka — dziurka od guzika w lewej klapie marynarki; do butonierki wkłada się niewielki żywy kwiat. [przypis edytorski]
buton (z fr.) — kolczyk w kształcie guzika, na ogół z dużym brylantem. [przypis edytorski]
Butro — zamek Budrio w okolicy Rawenny; w bitwie pod Budrio w 1482 odznaczył się Herkules I d'Este, ojciec Alfonsa. [przypis redakcyjny]
butrym — ociężalec. [przypis autorski]
Buttafoco, Mateo de (1731–1806) — oficer regimentu korsykańskiego, rojalista i zwolennik przyłączenia Korsyki do Francji, później marszałek polny Francji. [przypis edytorski]
Buttler, Josephine Elizabeth (1828–1906) — ur. jako Josephine Elizabeth Grey, angielska feministka, sufrażystka i reformatorka społeczna ery wiktoriańskiej; prowadziła kampanię na rzecz uzyskania przez kobiety praw wyborczych, prawa do lepszej edukacji, usunięcia z w brytyjskiego prawa specjalnych przepisów dotyczących statusu kobiety zamężnej, zniesienia prostytucji dziecięcej, a także handlu ludźmi, mianowicie młodymi kobietami i dziećmi, w celu prostytuowania ich na terenie Europy. [przypis edytorski]
Buturlin, Wasilij Wasiljewicz (zm. 1656) — rosyjski bojar, dyplomata i wojskowy, w czasie ugody perejasławskiej w 1654 przyjął przysięgę od starszyzny kozackiej na wierność państwu moskiewskiemu, na początku wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667 wraz z Bohdanem Chmielnickim dowodził połączonymi wojskami rosyjsko-ukraińskimi. [przypis edytorski]
But who to dumb forgetfulness a prey — „Dla tego, kto staje się pastwą milczącego zapomnienia” Thomas Gray, Elegia pisana na wiejskim cmentarzu, strofa 22. [przypis redakcyjny]
butwieć — gnić, rozkładać się pod wpływem wilgoci. [przypis edytorski]
